Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Cần sớm gỡ khó cho công tác dạy tiếng Chăm

Nguyệt Anh - 16:29, 08/06/2025

Hoạt động dạy và học chữ Chăm đang trở thành nhu cầu thiết yếu của học sinh các trường tiểu học vùng đồng bào dân tộc Chăm các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận nhằm góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của cha ông. Song thực trạng dạy và học chữ Chăm trên địa bàn 2 tỉnh này còn nhiều khó khăn, bất cập, cần sớm được tháo gỡ.

Học sinh tiểu học vùng đồng bào Chăm trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận được học Chữ Chăm. Trong ảnh: Thầy giáo Dổng Bé hướng dẫn học sinh Trường TH Hiếu Lễ, xã Phước Hậu, huyện Ninh Phước học chữ Chăm.
Học sinh tiểu học vùng đồng bào Chăm trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận được học Chữ Chăm. Ảnh Thái Sơn Ngọc

Hiện nay, tỉnh Ninh Thuận có 33 giáo viên chuyên trách và 5 giáo viên kiêm nhiệm giảng dạy tiếng Chăm cho 8.908 học sinh thuộc 308 lớp ở 24 trường tiểu học tại các huyện Ninh Phước, Ninh Hải, Thuận Bắc, Thuận Nam, Ninh Sơn và TP. Phan Rang - Tháp Chàm. Lớp 1 và lớp 2 được dạy theo Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018; các khối lớp còn lại thực hiện theo chương trình hiện hành tại Quyết định số 74/2008/QĐ-BGDĐT về Chương trình tiếng Chăm cấp tiểu học do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.

Theo bà Lê Thái Trường Thi, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Ninh Thuận, việc dạy tiếng Chăm hiện được triển khai theo Thông tư số 34/2020/TT-BGDĐT. Chương trình chính khóa tại các trường tiểu học đã góp phần tích cực vào việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào Chăm. Học sinh yêu thích môn học, tích cực tham gia, với tỷ lệ đạt yêu cầu trở lên về 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết lên đến 99,8%. Hằng năm, ngành Giáo dục tổ chức các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên dạy tiếng Chăm.

Tại Trường Tiểu học Vĩnh Thuận (thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước), nơi có hơn 98% học sinh là người Chăm, các em được học tiếng mẹ đẻ ngay từ lớp 1. Cô giáo Đàng Thị Sơn có gần 30 năm kinh nghiệm dạy tiếng Chăm chia sẻ: “Chữ Chăm khó viết, khó nhớ, vì nhiều nét, nhưng với tình yêu ngôn ngữ dân tộc, tôi luôn tìm phương pháp giảng dạy giúp các em học sinh dễ nhớ, dễ hiểu. Việc cải tiến tài liệu, sách giáo khoa đã giúp việc giảng dạy ngày càng thuận lợi hơn”.

Được quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và chương trình học, các trường tiểu học vùng đồng bào Chăm ở Ninh Thuận duy trì đều đặn 3 - 4 tiết tiếng Chăm mỗi tuần. Tại Trường Tiểu học Mỹ Nghiệp - Chung Mỹ (huyện Ninh Phước), năm học 2024 - 2025, có 37 cán bộ, giáo viên giảng dạy cho 632 học sinh người Chăm trong 21 lớp. Nhà trường được đầu tư xây dựng khang trang, tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập và giảng dạy tiếng Chăm - môn học đã được duy trì ổn định hơn 40 năm qua.

Một tiết học chữ Chăm tại trường tiểu học ở Bình Thuận
Một tiết học chữ Chăm tại trường tiểu học ở Bình Thuận

Còn ở tỉnh Bình Thuận, 12 cơ sở giáo dục tiểu học đang triển khai dạy tiếng Chăm tự chọn với 149 lớp và 3.798 học sinh từ lớp 1 đến lớp 5. Toàn tỉnh có 50 giáo viên dạy tiếng Chăm, trong đó 48 người là giáo viên tiểu học người Chăm, giảng dạy kiêm nhiệm từ 2 - 4 tiết/tuần. Đội ngũ giáo viên đều đạt chuẩn trình độ tiểu học, có chứng nhận bồi dưỡng chuyên môn về dạy tiếng Chăm.

Năm 2020, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh phối hợp với Trung tâm Giáo dục thường xuyên - Giáo dục nghề nghiệp huyện Bắc Bình tổ chức lớp bồi dưỡng tiếng Chăm và phương pháp giảng dạy cho 70 học viên là giáo viên, cán bộ quản lý người Chăm.

Theo đánh giá của ngành Giáo dục hai tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận, việc dạy tiếng Chăm trong trường học nhận được sự đồng thuận cao của phụ huynh. Đây là giải pháp thiết thực không chỉ để bảo tồn ngôn ngữ, tri thức bản địa mà còn góp phần giáo dục toàn diện, nuôi dưỡng lòng tự hào dân tộc trong thế hệ trẻ người Chăm.

Còn nhiều thách thức cần tháo gỡ

Dạy và học chữ Chăm đang trở thành nhu cầu thiết yếu tại các trường tiểu học ở vùng đồng bào dân tộc Chăm tại Ninh Thuận và Bình Thuận. Tuy nhiên, thực tế triển khai vẫn còn nhiều bất cập, trong đó nổi cộm là tình trạng thiếu sách giáo khoa và vở tập viết chữ Chăm.

Hiện nay, bộ sách giáo khoa chữ Chăm thực nghiệm cấp tiểu học được biên soạn từ năm 2002 theo chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, in với số lượng chỉ 1.000 bộ, phục vụ hai tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận. Qua hơn 20 năm sử dụng, bộ sách đã xuống cấp và không đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng. Tình trạng thiếu sách khiến nhiều học sinh phải học chung, ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học.

Thầy giáo Đàng Năng Mạng rèn kỹ năng tập viết chữ Chăm cho học sinh Trường Tiểu học Mỹ Nghiệp - Chung Mỹ, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận.
Thầy giáo Đàng Năng Mạng rèn kỹ năng tập viết chữ Chăm cho học sinh Trường Tiểu học Mỹ Nghiệp - Chung Mỹ, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận

Tại Trường Tiểu học Mỹ Nghiệp - Chung Mỹ (Ninh Thuận), nhà trường chỉ còn một số sách lớp 1 do mạnh thường quân tài trợ, được phát ra đầu giờ và thu lại cuối buổi. Giờ học của lớp 1D do thầy Đàng Năng Mạng phụ trách chỉ có 7 cuốn sách giáo khoa cho cả lớp. Thiếu thốn là vậy, nhưng học sinh vẫn say mê học tiếng mẹ đẻ, còn giáo viên mong ngành chức năng sớm in ấn sách giáo khoa và bổ sung đồ dùng học tập để nâng cao chất lượng giảng dạy.

Một khó khăn khác là thời lượng dạy chữ Chăm giảm từ 4 tiết xuống còn 2 tiết/tuần, không phù hợp với chương trình hiện hành, buộc giáo viên phải tự cắt giảm nội dung để phù hợp với thời lượng hạn chế.

Tại Bình Thuận, việc dạy tiếng Chăm ở cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông và giáo dục thường xuyên chưa triển khai được do thiếu điều kiện. Năm học 2024 - 2025, sách giáo khoa theo chương trình mới vẫn chưa được phát hành kịp thời. Các trường tiểu học buộc phải linh hoạt xây dựng kế hoạch dạy học tự chọn trên cơ sở sách cũ, kết hợp tranh ảnh và vật dụng sưu tầm tại địa phương. Đội ngũ giáo viên phần lớn chỉ được bồi dưỡng ngắn hạn tại chỗ, chưa đạt chuẩn ngành sư phạm dạy tiếng dân tộc thiểu số (DTTS) do thiếu nguồn tuyển sinh và kinh phí đào tạo.

Các em học sinh tiểu học dân tộc Chăm ở Bình Thuận chăm chú học tiếng Chăm
Các em học sinh tiểu học dân tộc Chăm ở Bình Thuận chăm chú trong một tiết học tiếng Chăm

Từ năm học 2022- 2023, theo chỉ đạo của Sở Nội vụ tỉnh Bình Thuận, các cơ sở giáo dục không còn được bố trí biên chế chuyên trách cho giáo viên dạy tiếng DTTS, chỉ tổ chức dạy học theo hình thức kiêm nhiệm (1- 4 tiết/tuần). Trong khi đó, môn tiếng DTTS là môn học tự chọn nhưng mang tính đặc thù cao, rất cần đội ngũ giáo viên chuyên trách để duy trì chất lượng.

Theo dự báo, giai đoạn 2026- 2030, tỉnh Bình Thuận cần 66 giáo viên dạy tiếng DTTS cho cấp tiểu học và 29 giáo viên cho cấp THCS. Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Thuận kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo sớm mở mã ngành đào tạo sư phạm tiếng DTTS theo hướng liên môn, đồng thời tổ chức bồi dưỡng đội ngũ hiện có, xây dựng Đề án phát triển giáo viên dạy tiếng DTTS nhằm đảm bảo yêu cầu bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Tại Ninh Thuận, ngành Giáo dục cũng đề xuất Chính phủ ban hành chính sách mới thay thế Nghị định số 82/2010/NĐ-CP về dạy học tiếng DTTS, vì nghị định này không còn phù hợp với Luật Giáo dục 2019. Đồng thời, cần có quy định cụ thể về biên chế, chế độ cho người học và người dạy tiếng DTTS; đưa nội dung nâng cao chất lượng dạy học tiếng DTTS vào Dự án 6 về bảo tồn các nét đẹp văn hóa dân tộc để phát triển du lịch theo Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng được kiến nghị sớm ban hành danh mục thiết bị dạy học và xuất bản sách giáo khoa tiếng Chăm từ lớp 1 đến lớp 5 để đưa vào sử dụng.

Tới đây, tỉnh Ninh Thuận sẽ sáp nhập vào Khánh Hòa, tỉnh Bình Thuận sáp nhập vào Lâm Đồng và Đắk Nông. Hi vọng, việc mở rộng địa giới hành chính này sẽ mở ra cơ hội mới để triển khai hiệu quả hơn hoạt động dạy và học chữ Chăm, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh mới.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ninh Thuận: Chăm lo dạy học tiếng Raglay trong các trường phổ thông

Ninh Thuận: Chăm lo dạy học tiếng Raglay trong các trường phổ thông

Ninh Thuận là một trong những địa phương có đồng bào Raglay sinh sống đông nhất trong cả nước. Cấp ủy, chính quyền các cấp và ngành Giáo dục và Đào tạo quan tâm chăm lo đưa tiếng Raglay vào giảng dạy trong các trường tiểu học tại vùng đồng bào Raglay nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc. Việc giảng dạy tiếng Raglay thực nghiệm trong những năm gần đây đem lại hiệu quả xã hội thiết thực được phụ huynh ghi nhận đánh giá cao và học sinh yêu thích học tiếng dân tộc mình.
Tin nổi bật trang chủ
Già làng “giữ lửa” nghề xưa

Già làng “giữ lửa” nghề xưa

Gương sáng giữa cộng đồng - Thanh liêm - 2 giờ trước
Trong xu thế hội nhập và phát triển, trước sự thay đổi của xã hội hiện đại, một số nghề có giá trị văn hóa truyền thống dần bị mai một. Đứng trước nguy cơ đó, các già làng, Người có uy tín ở huyện biên giới Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước đã ra sức bảo tồn và phát huy nghề truyền thống của dân tộc mình.
Ngân hàng Chính sách Xã hội: Xây dựng Đảng bộ vững mạnh toàn diện, đồng hành sự nghiệp phát triển đất nước

Ngân hàng Chính sách Xã hội: Xây dựng Đảng bộ vững mạnh toàn diện, đồng hành sự nghiệp phát triển đất nước

Xã hội - Việt Hải - Mai Hương - 2 giờ trước
Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, Đảng ủy Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) đã không ngừng nâng cao vai trò lãnh đạo toàn diện của tổ chức Đảng, phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, đoàn kết, thống nhất và trách nhiệm cao trong thực hiện nhiệm vụ chính trị. Với phương châm gắn kết chặt chẽ công tác xây dựng Đảng với thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, Đảng ủy đã lãnh đạo, chỉ đạo hệ thống NHCSXH hoàn thành xuất sắc các mục tiêu, chỉ tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ NHCSXH lần thứ V đã đề ra, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững và bảo đảm an sinh xã hội trên phạm vi cả nước.
“Giọt hồng Đất Mỏ” - Kết nối yêu thương từ những tấm lòng nhân ái

“Giọt hồng Đất Mỏ” - Kết nối yêu thương từ những tấm lòng nhân ái

Xã hội - Mỹ Dung - 2 giờ trước
Ngày 13/6, tại Tp. Hạ Long, Ban Chỉ đạo Vận động hiến máu tình nguyện tỉnh Quảng Ninh tổ chức Lễ khai mạc Chương trình Hành trình đỏ, với chủ đề: “Giọt hồng Đất Mỏ - Kết nối dòng máu Việt” và Lễ tôn vinh người hiến máu tình nguyện tiêu biểu tỉnh Quảng Ninh năm 2025.
Ninh Thuận: Nâng cao chất lượng cuộc sống phụ nữ và trẻ em đồng bào DTTS

Ninh Thuận: Nâng cao chất lượng cuộc sống phụ nữ và trẻ em đồng bào DTTS

Xã hội - Thái Sơn Ngọc - 2 giờ trước
Từ năm 2022, Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) tỉnh Ninh Thuận triển khai Dự án 8 thuộc Chương trình MTQG 1719 nhằm thúc đẩy bình đẳng giới, giải quyết vấn đề cấp thiết với phụ nữ, trẻ em vùng đồng bào DTTS. Các cấp Hội xây dựng kế hoạch phù hợp thực tiễn, đa dạng hình thức, phong phú nội dung, thu hút hội viên tham gia, góp phần thay đổi nếp nghĩ, cách làm, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Gia Lai: Hàng trăm gói kẹo, đồ chơi nhựa bị vứt bỏ ở các bãi rác

Gia Lai: Hàng trăm gói kẹo, đồ chơi nhựa bị vứt bỏ ở các bãi rác

Tin tức - Ngọc Thu - 2 giờ trước
Ngày 13/6, lực lượng chức năng xã Ia Kênh (Tp. Pleiku, Gia Lai) đã phát hiện dọc đường Trường Sa có nhiều bao tải lớn, bên trong chứa nhiều đồ chơi nhựa dành cho trẻ em (thường bán ở trước cổng trường) và kẹo hương bạc hà, quế, kẹo sữa bò...
Thanh Hóa: Nhiều hộ nghèo đã an cư

Thanh Hóa: Nhiều hộ nghèo đã an cư

Thực hiện Cuộc vận động hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, hộ còn khó khăn về nhà ở giai đoạn 2024 - 2025, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã tập trung xây dựng nhà cho các hộ gia đình nghèo còn khó khăn. Đến nay, toàn tỉnh đã khởi công xây dựng gần 13.000 nhà, nhiều hộ nghèo sau khi được hỗ trợ nhà ở đã tập trung phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo.
Ninh Thuận: Nâng cao chất lượng sống cho đồng bào DTTS nhờ Chương trình MTQG 1719

Ninh Thuận: Nâng cao chất lượng sống cho đồng bào DTTS nhờ Chương trình MTQG 1719

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 2 giờ trước
Sau 4 năm triển khai Dự án 1, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: từ 2021 đến 2025 (Chương trình MTQG 1719); tỉnh Ninh Thuận đã tập trung triển khai sắp xếp ổn định dân cư ở những nơi cần thiết; đồng thời giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho người dân. Nhờ đó, đại bộ phận đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh có điều kiện để phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo và vươn lên làm giàu.
Ninh Bình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới

Ninh Bình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới

Tin tức - Quỳnh Trâm - 2 giờ trước
Ngày 13/6, tỉnh Ninh Bình tổ chức Lễ công bố tỉnh Ninh Bình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2024.
Bão số 1 gây ngập hơn 800 căn nhà, cuốn trôi 1 cầu phao

Bão số 1 gây ngập hơn 800 căn nhà, cuốn trôi 1 cầu phao

Tin tức - Minh Nhật - 5 giờ trước
Sáng ngày 13/6, Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai đã có thống kê một số thiệt hại ban đầu do bão số 1 và mưa lũ ở miền Trung.
Huyện Bác Ái (Ninh Thuận): Hợp tác xã nông nghiệp nâng tầm sản phẩm OCOP

Huyện Bác Ái (Ninh Thuận): Hợp tác xã nông nghiệp nâng tầm sản phẩm OCOP

Kinh tế - Nguyệt Anh - 5 giờ trước
Từ những mô hình sản xuất quy mô nhỏ, manh mún, các Hợp tác xã (HTX) và Tổ hợp tác ở huyện Bác Ái (Ninh Thuận) đang chuyển mình mạnh mẽ với định hướng nông nghiệp sạch, bền vững. Nhiều sản phẩm đã đạt chứng nhận OCOP, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, bảo vệ môi trường và thúc đẩy kinh tế địa phương.
Người nghệ nhân làm

Người nghệ nhân làm "sống động" làng nghề đúc đồng Phước Kiều

Gương sáng - T.Nhân-H.Trường - 8 giờ trước
Gắn bó cả đời với làng đúc đồng trăm năm tuổi Phước Kiều, xã Điện Phương, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, Nghệ nhân ưu tú Dương Ngọc Thắng không chỉ miệt mài giữ gìn nghề truyền thống, mà còn nâng tầm tên tuổi làng nghề bằng những tác phẩm đạt kỷ lục Quốc gia. Ở tuổi 72, hằng ngày ông vẫn đều đặn cùng những thợ lành nghề thổi lửa lò đồng.