Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Các món ăn ngon từ măng rừng của người Thái Sơn La

Hoàng Liên -Nguyệt Anh - 09:44, 29/09/2021

Với đặc điểm khí hậu nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều, thiên nhiên đã ưu đãi cho vùng núi Tây Bắc nói chung, Sơn La nói riêng hàng chục loại măng rừng. Măng- tiếng Thái gọi là « Nó ». Các món chế biến từ măng vô cùng phong phú, nhìn chung đều có thể luộc chấm « chéo », chấm « mẳm », xào lá gừng, nấu canh xương hoặc nộm được, trong đó phải kể tên đến một số món vô cùng hấp dẫn, thể hiện sự sáng tạo trong sinh tồn và nhu cầu ẩm thực của các cư dân Thái.

Măng hốc được bày bán ở chợ Sơn La
Măng hốc được bày bán ở chợ Sơn La

Khi đất trời chuyển mùa sang Thu, những ngọn măng hốc mập mạp vươn mình trong nắng vàng, gió nhẹ. Đây là loại măng được người Thái ở Sơn La chế biến ra được nhiều món ăn, phổ biến nhất là 5 món:

Măng khóp (Nó khóp): Có thể nói đây là món ăn tinh túy nhất vì nó được làm từ phần lá non đầu nõn của củ măng. Chọn những củ măng đã trồi lên mặt đất khá cao vì có nhiều phần lá. Dùng dao sắc lẹm thái ngang thật mỏng ngọn măng tới khi chạm tới phần thân củ măng thì thôi, đem rửa sạch nõn măng rồi ngâm với nước muối pha loãng trong một ngày cho hết vị hăng, sợi măng sẽ chuyển sang mềm, trắng như sợi bún chỉ, có vị dôn dốt chua. Đem xào « Nó khóp » với lòng gà hoặc nấu canh cá, ăn ghém với các loại rau thơm đều vô cùng hấp dẫn.

Măng pửng (Nó pửng): Là phần ống măng tiếp theo sau khi đã lấy đi phần nõn lá; cắt khúc vừa ăn, đem ngâm với nước lã một ngày sau đó vớt ra ngâm tiếp vào nước tro bếp pha loãng thêm 2 ngày là được. Nước tro bếp có tác dụng khử vị hăng của măng, khi ăn có vị đậm, mùi thơm đặc trưng riêng biệt. Măng pửng không có vị chua, đem nấu với ốc ruộng, thêm gia vị sả và rau húng chó là một món canh lạ, đậm đà bản sắc.

Măng khóp đã được thái nhỏ để chế biến thành món ăn
Măng khóp đã được thái nhỏ để chế biến thành món ăn

Măng chua (Nó xổm): Lấy từ phần củ măng hoặc ống giữa củ măng đem đập dập, bóp qua một chút muối trắng rồi ấn vào chum vại sành, buộc miệng thật kín rồi để vào chỗ mát dùng quanh năm; măng để được lâu, mềm, khi nấu không chua gắt. Nước măng chua đem nấu đặc còn là nguyên liệu không thể thiếu để chế biến món gỏi cá. Nhà có khách, chủ nhà chỉ việc đặt nồi canh măng chua lên bếp củi rồi vác chài ra ao quăng lấy vài con cá hoặc xuống sàn vãi gạo gọi đàn gà về, bắt lấy một con làm thịt, chặt miếng bỏ vào nồi măng chua, ăn cùng rau cải non ngoài vườn, món ăn sẽ rất ngon miệng.

Măng héo (Nó héo): Lấy từ phần lá của củ măng, thái nhỏ rồi đem ngâm vài ngày cho chua, vắt kiệt nước đem phơi khô làm thức ăn dự trữ. «Nó héo » có mùi thơm rất hấp dẫn. Có đĩa « Nó héo » xào lòng hoặc bát canh nấu với nước luộc gà, vịt béo đặt trên mâm cơm cũng là bày tỏ lòng mến khách của đồng bào Thái.

Măng khô (Nó hang): Những củ măng hốc tròn mập mới nhô lên khỏi mặt đất hoặc những ngọn măng đã lên ống đều được chọn làm măng khô; loại măng củ thường gọi là « măng lưỡi lợn ». Sau khi luộc chín, măng được bổ miếng dày vừa phải rồi đem phơi dưới nắng to tới khi khô kiệt nước, măng ngả màu vàng sậm.Vào dịp ngày lễ, tết mỗi nhà không thể thiếu món canh măng khô nấu với xương, móng giò thể hiện sự sang trọng của bữa cơm gia đình.

Các món ăn ngon được chế biến từ măng rừng trong mâm cơm gia đình
Các món ăn ngon được chế biến từ măng rừng trong mâm cơm gia đình

Còn vào tầm tháng 3, tháng 4 hàng năm, khi những nhành hoa ban trắng tinh khiết bung nở khắp núi rừng, thì cũng là lúc ní rừng Tây Bắc có rất nhiều măng đắng. Những ngọn măng nướng trên than củi, quấn với thứ lá chát hái trên rừng rồi chấm với “chéo” đã để lại vị ngăm đắng, chát, ngọt, cay cay…, nơi đầu lưỡi.

Rồi những cơn mưa mùa Hạ đến sớm đánh thức loài măng sặt nảy lên mặt đất. Những ngọn măng nhỏ dài như ngón tay con gái, được coi là loại măng ngon có giá trị nhất. Măng sặt bóc vỏ, để nguyên cái, đem ninh nhừ với sườn lợn, ăn giòn, ngọt, ngầy ngậy. Hoặc măng sặt xào với rau bờ rào (phắc nam min) vốn đã trở thành món đặc sản tại các nhà hàng trong tỉnh. Bước vào mùa Hạ, khi những cơn mưa rào trút xuống, rì rầm trong lớp đất ẩm ướt là những búp măng Lay thon thon đội đất nhoi lên. Măng để cả vỏ đem luộc kỹ, khi chín có lớp vỏ vàng tươi, bóc ra cây măng có màu trắng ngà, ăn ngọt đậm, thơm. Măng lay chấm với « chéo » hoặc « mẳm cá » cùng với cơm xôi nếp dẻo là món ăn hấp dẫn đã đi vào thơ ca sâu lắng trong lòng du khách gần xa : « Nhớ đĩa măng Lay cùng chum rượu cần/cho anh say/…./quên cả lối về !…»

Còn rất nhiều những món ăn từ các loại măng khác của núi rừng, tuy giản dị nhưng luôn là món ăn độc đáo của văn hóa ẩm thực Sơn La.

Các món ăn ngon từ măng rừng của người Thái Sơn La 3
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Cuốn hút ẩm thực người Thái trên đất Tây Nguyên

Cuốn hút ẩm thực người Thái trên đất Tây Nguyên

Đến Tây Nguyên lập nghiệp, cộng đồng dân tộc Thái mang theo nhiều bản sắc văn hóa quý, trong đó có các món ăn đậm hương vị núi rừng Tây Bắc. Ấn tượng là, đã có nhiều đồng bào Thái phát triển món ăn truyền thống của dân tộc mình thành sản phẩm hàng hóa trên đất Tây Nguyên mang lại thu nhập cao.
Tin nổi bật trang chủ
Hai nữ du khách đuối nước tử vong khi chèo thuyền sup tắm biển tại xã đảo Tiên Hải

Hai nữ du khách đuối nước tử vong khi chèo thuyền sup tắm biển tại xã đảo Tiên Hải

Trang địa phương - Tào Đạt - 20:13, 17/08/2025
Ngày 17/8, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh An Giang cho biết, 2 du khách đi tham quan, chèo sup tại bãi tắm thuộc xã Tiên Hải bị sóng đánh lật phương tiện và tử vong.
Niềm vui đầu năm học ở Ha Cá

Niềm vui đầu năm học ở Ha Cá

Nhịp cầu nhân ái - Vũ Mừng - 17:13, 17/08/2025
Ngày 16/8, Đảng uỷ, UBND xã Khâu Vai, tỉnh Tuyên Quang đã phối hợp với Nhóm Cộng đồng từ thiện Sân Đình tổ chức Lễ cắt băng khánh thành công trình nhà lớp học Điểm trường Mầm non và Tiểu học thôn Ha Cá, xã Khâu Vai.
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân và đón nhận Huân chương Sao Vàng lần thứ 5

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân và đón nhận Huân chương Sao Vàng lần thứ 5

Thời sự - PV - 15:15, 17/08/2025
Sáng 17/8, tại Hà Nội, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Đảng ủy Công an Trung ương - Bộ Công an tổ chức trọng thể lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân (19/8/1945 - 19/8/2025), 20 năm Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (19/8/2005-19/8/2025) và trao tặng Huân chương Sao Vàng lần thứ 5 cho lực lượng Công an nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và đọc diễn văn kỷ niệm.
Thanh Hóa tiêu hủy hơn 1 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc

Thanh Hóa tiêu hủy hơn 1 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc

Pháp luật - Quỳnh Trâm - 13:29, 17/08/2025
Lực lượng chức năng tỉnh Thanh Hóa vừa phát hiện và xử lý một cơ sở kinh doanh tàng trữ gần 1,2 tấn thực phẩm đã bốc mùi hôi, không rõ nguồn gốc.
Công an tỉnh Phú Thọ phá đường dây kinh doanh đa cấp đang lôi kéo 200 người dự

Công an tỉnh Phú Thọ phá đường dây kinh doanh đa cấp đang lôi kéo 200 người dự "hội thảo"

Pháp luật - Minh Nhật - 12:04, 17/08/2025
Một đường dây kinh doanh đa cấp qua website https://tcis.ai và đồng tiền kỹ thuật số TCIS vừa bị công an triệt phá.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
Ngân hàng Nhà nước cảnh báo trang website giả mạo có thể chiếm đoạt tài khoản ngân hàng

Ngân hàng Nhà nước cảnh báo trang website giả mạo có thể chiếm đoạt tài khoản ngân hàng

Tin tức - Minh Nhật - 12:01, 17/08/2025
Cục Công nghệ thông tin thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam(SBV) vừa phát đi cảnh báo về việc xuất hiện ít nhất hai trang web giả mạo cổng thông tin điện tử của cơ quan này, phát tán mã độc dưới dạng tệp tin APK, có nguy cơ chiếm đoạt tài khoản ngân hàng của người dùng.
Đội tuyển nữ Việt Nam dừng bước tại bán kết AFF Cup nữ 2025 sau trận thua U23 Australia

Đội tuyển nữ Việt Nam dừng bước tại bán kết AFF Cup nữ 2025 sau trận thua U23 Australia

Thể thao - Giải trí - Hoàng Quý - 08:36, 17/08/2025
Đội tuyển nữ Việt Nam vừa để thua U23 Australia với tỉ số 1-2 tại bán kết Giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á 2025 (AFF Cup nữ 2025), qua đó lỡ hẹn với trận chung kết và sẽ bước vào trận tranh hạng Ba cùng tuyển nữ Thái Lan.
Hạ gục Thái Lan, Myanmar góp mặt ở chung kết AFF Cup nữ sau 10 năm chờ đợi

Hạ gục Thái Lan, Myanmar góp mặt ở chung kết AFF Cup nữ sau 10 năm chờ đợi

Thể thao - Giải trí - Hoàng Quý - 08:33, 17/08/2025
Tại bán kết 1 giải bóng đá nữ Đông Nam Á 2025 (AFF Cup nữ 2025), đội tuyển nữ Myanmar đã tạo nên bất ngờ lớn khi đánh bại Thái Lan với tỷ số 2-1. Chiến thắng này không chỉ đưa Myanmar vào chung kết sau 10 năm chờ đợi, mà còn đánh dấu bước tiến mới của bóng đá nữ quốc gia này trên đấu trường khu vực.
Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử

Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử

Tin tức - Thuý Hồng - 21:16, 16/08/2025
Sáng 16/8, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương phối hợp với Sở Công Thương Lạng Sơn tổ chức Chương trình Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử tỉnh Lạng Sơn năm 2025.
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân số trong tình hình mới

Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân số trong tình hình mới

Văn bản chính sách mới - Minh Anh - 20:40, 16/08/2025
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long vừa ký Quyết định số 1745/QĐ-TTg ngày 15/8/2025 ban hành Kế hoạch thực hiện Kết luận số 149-KL/TW ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới.