Bảo Yên (Lào Cai): Tình trạng thủy điện tích nước gây sạt lở, nứt nhà dân... chưa có hồi kết?

Hàng trăm hộ dân bị ảnh hưởng do thủy điện dâng nước

Gắn bó với địa phương hơn 10 năm nay, nhưng chưa bao giờ gia đình chị Nguyễn Thị Thúy ở số nhà 58, đường Ngô quyền, tổ 2A thị trấn Phố Ràng phải sống trong lo sợ như những ngày vừa qua. Chị Thúy cho biết, nhà chị ở giáp với bờ sông Chảy, trước đây khi nào lũ to lắm thì cũng chưa dâng đến bờ kè phía sau nhà và nước rút cũng rất nhanh.

“Từ khi Nhà máy Thủy điện Phúc Long dâng nước lòng hồ, thì nhà tôi bị ảnh hưởng rất nhiều. Toàn bộ nhà ở, công trình vệ sinh, hệ thống thoát nước… đều bị lún và kéo xuống rất nhiều; có những chỗ nứt rộng gần một gang tay. Mặc dù, gia đình vẫn ở và sinh hoạt, nhưng cũng vừa ở vừa lo sợ vì không biết sẽ sập đổ lúc nào, nhất là những ngày có mưa to thì chẳng dám ngủ… Chúng tôi đã phản ánh và phía Nhà máy đã về kiểm tra thực tế, nhưng cũng chỉ để đấy, không thấy có phương án nào đối với gia đình tôi”, chi Thúy bức xúc.

Tại gia đình anh Cao Văn Tiêu, dân tộc Dao ở thôn Nậm Rụng, xã Phúc Khánh thì phần đất phía sau nhà đã và đang bị sạt lở nghiêm trọng. Ngôi nhà gia đình anh đang ở cũng bắt đầu có những vết nứt dài hàng mét.

“Trước đây, khi chưa có nhà máy thủy điện,  thì nhà cửa của gia đình, cũng như bà con xung quanh bình thường. Từ khi thủy điện dâng nước, nhà tôi bắt đầu bị nứt rạn. Nhất là phần đất sau nhà thì bị sạt lở rất nhiều; gia đình cũng đã báo cáo chính quyền. Sau đó, đại diện Nhà máy Thủy điện Phúc Long có lên kiểm tra, nhưng đến nay không thấy có phản hồi gì”, anh Tiêu cho biết.

Theo thống kê của Trung tâm quỹ đất huyện Bảo Yên, tổng số hộ dân bị ảnh hưởng do Nhà máy Thủy điện Phúc Long tích nước là 296 hộ. Trong đó, số hộ nằm trong ranh giới giải phóng mặt bằng là 97 hộ. Số hộ nằm ngoài ranh giới giải phóng mặt bằng là 199 hộ; trong đó, thị trấn Phố Ràng là 99 hộ, xã Phúc Khánh 39 hộ và xã Xuân Thượng là 43 hộ.

Chủ dự án vẫn làm lơ?

Nhà máy Thủy điện Phúc Long do Công ty Cổ phần Thủy điện Phúc Long đầu tư nằm trên sông Chảy, có khu vực lòng hồ nằm trên địa bàn các xã Phúc Khánh, Xuân Thượng, Xuân Hòa, Lương Sơn, Tân Dương và thị trấn Phố Ràng, huyện Bảo Yên. Vào tháng 4/2021, chủ đầu tư Nhà máy Thủy điện Phúc Long đã triển khai tích nước chạy thử và đến tháng 6/2021, thì chính thức phát điện thương mại. Sau khi thủy điện tích nước, nhiều vị trí ven hai bên bờ sông Chảy bị ngập và sạt lở đất làm ảnh hưởng đến nhà ở, công trình dân sinh của hàng trăm hộ dân.

Điều khiến nhiều hộ dân bức xúc là, mặc dù tình trạng sụt lún nhà cửa diễn ra khá phức tạp, người dân đã nhiều lần có ý kiến yêu cầu, chủ đầu tư Thủy điện Phúc Long cùng các cơ quan chức năng vào cuộc để có giải pháp khắc phục, nhằm bảo đảm an toàn cho các nhà dân ven sông Chảy qua địa phận thị trấn Phố Ràng, xã Tân Dương, Xuân Thượng, Phúc Khánh… nhưng đến nay tiến độ thực hiện rất chậm.

Trước những bức xúc, kiến nghị của người dân sinh sống dọc hai bờ sông Chảy, cấp ủy, chính quyền địa phương, cũng đã tiến hành khảo sát, báo cáo cấp trên; cũng như đề nghị phía Nhà máy cần có giải pháp sớm giải quyết dứt điểm cho người dân.

Theo bà Vũ Thị Tư, Bí thư Đảng ủy xã Phúc Khánh, về phía chính quyền xã, chúng tôi đã có các buổi làm việc với phía Nhà máy thủy điện; tiến hành kiểm tra thực tế, thống kê thiệt hại báo cáo về huyện. Đối với việc khắc phục thiệt hại do sạt lở, nún nứt nhà cửa của người dân, thì Nhà máy mới thực hiện gia cố, kè tạm được 6 hộ dân, còn lại trên 30 hộ, thì Nhà máy chưa thực hiện đền bù hay sửa chữa gì cả. 

"Bên cạnh việc tăng cường công tác phối hợp với Nhà máy đẩy nhanh tiến độ trong đền bù cho bà con, chúng tôi đang tiếp tục tuyên truyền đến người dân khi có mưa lũ thì các hộ sống dọc lòng hồ khẩn trương di chuyển người già và trẻ nhỏ đến nơi an toàn”, bà Vũ Thị Tư, Bí thư Đảng ủy xã Phúc Khánh cho biết.

Qua tìm hiểu, được biết, UBND huyện cũng đã có nhiều buổi làm việc với Nhà máy Thủy điện, yêu cầu phải giải quyết dứt điểm các tồn tại này. Tuy nhiên, đến nay phía Nhà máy thủy điện chưa thực hiện các cam kết trong việc tiến hành thống kê, có phương án đối với các hộ bị ảnh hưởng, nên Nhân dân có nhiều ý kiến, kiến nghị lên các cấp. Hiện nay, UBND huyện tiếp tục yêu cầu, đốc thúc phía Nhà máy phối hợp với các cơ quan liên quan của huyện để giải quyết những vướng mắc, thiệt hại cho bà con.

“Huyện đã rất quyết liệt yêu cầu các nhà máy thủy điện phải thực hiện trách nhiệm của mình đối với địa phương, nhất là việc khắc phục những vấn đề phát sinh sau khi đi vào hoạt động. Từ thực trạng này, chúng tôi đề nghị, với các dự án thủy điện trước khi cấp phép, phải có sự đánh giá, rà soát kỹ càng từ các cơ quan chuyên môn trong việc thực hiện đúng theo quy hoạch. Có như vậy, mới hạn chế tối đa những vấn đề phát sinh khi các nhà máy đi vào hoạt động…”, ông Nguyễn Việt Hà, Phó Chủ tịch UBND huyện Bảo Yên kiến nghị.