Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tồn trò chơi dân gian của đồng bào DTTS ở Sơn La: Khơi nguồn truyền thống trong nhịp sống hiện đại

Khánh Thư - 11:30, 13/11/2024

Thực hiện Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 (Chương trình MTQG 1719), tỉnh Sơn La đã và đang triển khai phục dựng, phát triển các trò chơi dân gian của đồng bào DTTS. Điều này góp phần không nhỏ để bảo tồn nét đẹp văn hóa của dân tộc trong nhịp sống hiện đại, khuyến khích phong trào luyện tập và thi đấu thể dục thể thao trong Nhân dân.

(BÀI CĐ SƠN LA) Bảo tồn trò chơi dân gian của đồng bào DTTS ở Sơn La: Khơi nguồn truyền thống trong nhịp sống hiện đại
Cùng với văn hóa truyền thống đặc sắc thì mỗi dân tộc ở Sơn La lại có những trò chơi, môn thể thao riêng. (Trong ảnh: Ném pao là trò chơi dân gian truyền thống, đặc sắc của đồng bào dân tộc Mông ở Tây Bắc nói chung và ở Sơn La nói riêng)

Trò chơi gắn kết cộng đồng

Tỉnh Sơn La có nền văn hóa truyền thống độc đáo, đa dạng của cộng đồng 12 dân tộc anh em. Cùng với văn hóa truyền thống đặc sắc thì mỗi dân tộc ở Sơn La lại có những trò chơi, môn thể thao riêng.

Đơn cử, với đồng bào dân tộc Thái, khi đến Sơn La dịp lễ, tết, ngày hội văn hóa, ngày đoàn kết toàn dân, mừng nhà mới, đám cưới,... không khó để bắt gặp hình ảnh đồng bào chơi “tó mák lẹ” (bắn quả lẹ) đông vui trên sân nhà, ngoài ngõ xóm.

Tại Giải vô địch đẩy gậy toàn quốc lần thứ 17 và Giải vô địch kéo co toàn quốc lần thứ 11 - năm 2023 được tổ chức tại thị xã Cửa Lò (Nghệ An), Đoàn thể thao tỉnh Sơn La có 38 vận động viên tham gia, dành 2 Huy chương Vàng đẩy gậy và 3 Huy chương Vàng môn kéo co.

Là người thường xuyên tham gia thi đấu “tó mák lẹ” tại các mùa Lễ hội hoa ban của TP. Sơn La, ông Lò Văn Yên, phường Chiềng Cơi cho hay: Trong tiếng Thái, “tó” nghĩa là “chọi” hoặc “đánh”; còn “mák lẹ” là hạt của một loại quả mọc trên rừng, thuộc họ dây leo, có hình tròn, mầu nâu đậm, chắc. 

Cách chơi “tó mák lẹ” đơn giản, ai cũng có thể tham gia, không phân biệt già trẻ, đàn ông hay phụ nữ. Sân chơi là những bãi đất bằng phẳng hoặc có thể ngay dưới gầm sàn.

“Trò chơi này không cần nhiều sức mạnh, nhưng đòi hỏi người chơi có sự khéo léo, tỉ mỉ, dẻo dai, yêu cầu độ chính xác cao. Trò này dễ chơi, dễ tạo tiếng cười vui vẻ cho tất cả mọi người, giúp bà con trong bản gắn chặt tình đoàn kết, tạo không khí vui tươi, sôi nổi, thi đua lao động, sản xuất hiệu quả”, ông Yên chia sẻ.

Cùng với trò “tó mák lẹ”, đồng bào dân tộc Thái ở Sơn La còn có các trò chơi khác như: Ném còn, đi cà kheo,... Bổ sung cho danh mục các trò chơi dân gian trên địa bàn tỉnh còn có các trò chơi độc đáo của các dân tộc khác. 

Trong đó, dân tộc Mông có đánh Tu lu, bắn nỏ, đánh cầu lông gà, ném pao; rồng ấp trứng... Với quá trình giao thoa, tiếp biến văn hóa, các trò chơi dân gian đã thành tài sản chung của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn tỉnh.

Theo ông Đỗ Thế Công, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) tỉnh Sơn La, các trò chơi dân gian của đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh vốn dĩ là những hoạt động vui chơi giải trí xuất phát từ lịch sử, lao động và văn hóa đời sống, do cộng đồng các dân tộc sáng tạo và được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Hiện nay, nhiều trò chơi đã được phát triển thành bộ môn thể thao nằm trong danh sách các môn thi tại các giải thi đấu thể thao các cấp, các kỳ đại hội thể dục thể thao cấp tỉnh.

(BÀI CĐ SƠN LA) Bảo tồn trò chơi dân gian của đồng bào DTTS ở Sơn La: Khơi nguồn truyền thống trong nhịp sống hiện đại 1
Khi đến Sơn La dịp lễ, tết, ngày hội văn hóa, ngày đoàn kết toàn dân, mừng nhà mới, đám cưới,... không khó để bắt gặp hình ảnh đồng bào dân tộc Thái chơi “tó mák lẹ”

“Gần đây nhất là giải kéo co, đẩy gậy, bắn nỏ học sinh tỉnh Sơn La năm 2023 thu hút 360 vận động viên đến từ 20 đơn vị tham gia. Giải thi các môn thể thao dân tộc mừng Đảng, mừng Xuân tỉnh Sơn La năm 2024 diễn ra vào đầu năm nay thu hút 159 vận động viên, thi đấu 37 nội dung của 6 bộ môn: Kéo co, đẩy gậy, bắn nỏ, tung còn, cà kheo, tu lu”, ông Công cho biết.

Ưu tiên bảo tồn các trò chơi có nguy cơ mai một

Theo Phó Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Sơn La, ông Đỗ Thế Công, những năm qua, tỉnh Sơn La đã triển khai nhiều giải pháp, tổ chức các hoạt động nhằm khuyến khuyến việc bảo tồn các trò chơi dân gian có tính khơi dậy tinh thần dân tộc và tình đoàn kết cộng động, phát triển thành các môn thể thao thi đấu ở các giải đấu các cấp.

Trong đó, “Đề án phát triển thể dục thể thao quần chúng giai đoạn 2021-2030” đang được ngành VHTT&DL tỉnh triển khai thực hiện đã tạo động lực để phát triển các môn thể thao dân tộc lên một tầm mới. Đề án được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2580/QĐ-UBND, ngày 26/11/2020.

(BÀI CĐ SƠN LA) Bảo tồn trò chơi dân gian của đồng bào DTTS ở Sơn La: Khơi nguồn truyền thống trong nhịp sống hiện đại 2
Lớp tập huấn Nghiên cứu, bảo tồn, phát huy văn hóa phi vật thể các dân tộc có nguy cơ mai một (bao gồm môn thể thao Tu lu và bắn nỏ của người Mông) tại huyện Bắc Yên năm 2024

“Đề án nhằm tạo sự chuyển biến cơ bản cả về quy mô và chất lượng của thể dục, thể thao quần chúng trên địa bàn tỉnh. Trong đó, hướng tới đa dạng hóa các hoạt động TDTT quần chúng, các môn thể thao dân tộc, khuyến khích phong trào thể thao trong các cơ quan, đơn vị, trường học, gia đình, góp phần nâng cao thể chất và tinh thần của nhân dân, xây dựng đời sống văn hoá cơ sở”, ông Công cho biết.

Để triển khai đề án, một trong những nguồn vốn được tỉnh Sơn La lồng ghép là từ Dự án 6 thuộc Chương trình MTQG 1719; trong đó ưu tiên bảo tồn, phát triển những trò chơi dân gian có nguy cơ mai một. Trong năm 2024, thực hiện Kế hoạch số 67/KH-UBND ngày 04/3/2024 của UBND tỉnh, Sở VHTT&DL tỉnh Sơn La đã phối hợp với huyện Bắc Yên triển khai nghiên cứu, bảo tồn môn thể thao dân tộc Tu lu và bắn nỏ của đồng bào dân tộc Mông.

Tu lu (tiếng Mông là “đánh quay”) là trò chơi thu hút đông đảo người dân tham gia. Đây có thể coi là một môn thể thao dân tộc truyền thống của đồng bào Mông, vì trò chơi thể hiện khá toàn diện tài năng và sức mạnh của thanh niên, đồng thời phô diễn một lối chơi, một kiểu chơi hoàn thiện.

Theo ông Thào A Mua, Phó Chủ tịch UBND huyện Bắc Yên, cộng đồng dân tộc Mông ở huyện nói riêng, trên địa bàn tỉnh nói chung có nhiều trò chơi dân gian; trong đó bắn nỏ và Tu lu là những trò chơi được nhiều người yêu thích. Đây cũng là các môn thể thao dân tộc giúp chàng trai người Mông thể hiện sức mạnh, sự khéo léo, tinh nhanh, phán đoán tốt của mình.

“Tại các sự kiện văn hóa trên địa bàn huyện, trò chơi Tu lu, bắn nỏ cũng như các trò chơi dân gian khác đều được giới thiệu tới du khách gần xa. Các trò chơi tạo nên không khí vui tươi, đoàn kết giữa các thành viên trong cộng đồng thôn bản, góp phần lan tỏa nét đẹp truyền thống của người Mông”, ông Mua cho biết.

Thực hiện Dự án 6 thuộc Chương trình MTQG 1719, từ ngày 04-09/10/2024, Sở VHTT&DL tỉnh Sơn La phổi hợp với UBND huyện Bắc Yên đã tổ chức Lớp tập huấn nghiên cứu, bảo tồn môn thể thao Tu lu và bắn nỏ. Lớp tập huấn có sự tham gia của 50 học viên là những người yêu thích thể thao, trò chơi dân gian dân tộc Mông ở Bắc Yên.

(BÀI CĐ SƠN LA) Bảo tồn trò chơi dân gian của đồng bào DTTS ở Sơn La: Khơi nguồn truyền thống trong nhịp sống hiện đại 3
Tu lu là trò chơi thể hiện khá toàn diện tài năng và sức mạnh của thanh niên dân tộc Mông

Tại lớp tập huấn, các học viên được trao đổi về kỹ năng trong công tác bảo tồn, cách thức chơi môn Tu lu, bắn nỏ của người Mông; cách thức làm cây nỏ, tên nỏ và cách làm quả Tu lu, quảng bá và liên kết phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể trong phát triển du lịch với các chuyên đề bổ ích, sát thực, phù hợp với địa phương.

Theo Phó Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Sơn La, ông Đỗ Thế Công, các học viên tham gia Lớp tập huấn sẽ là nòng cốt tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện Dự án 6 thuộc Chương trình MTQG 1719 ở cơ sở. Thời gian tới, để bảo tồn, phát huy các trò chơi dân gian các dân tộc đạt hiệu quả, Sở VHTTDL tỉnh sẽ phối hợp với các đơn vị, địa phương tiếp tục quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các nhà văn hóa ở khu dân cư, sân tập; chú trọng phát huy vai trò nòng cốt của trưởng bản, Người có uy tín ở cộng đồng, các hạt nhân thể dục thể thao để phát triển các trò chơi dân gian của đồng bào DTTS lên tầm cao mới.

Trong Kế hoạch số 67/KH-UBND ngày 04/3/2024 của UBND tỉnh về thực hiện Chương trình MTQG 1719 năm 2024, tỉnh Sơn La bố trí vốn để xây dựng câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian tại các bản vùng đồng bào DTTS và miền núi, vùng di dân tái định cư; tổ chức hoạt động thi đấu thể thao truyền thống tại huyện Mai Sơn và Yên Châu; hỗ trợ đầu tư xây dựng thiết chế văn hóa, thể thao tại các thôn vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Tổng Bí thư Tô Lâm hội đàm với Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim

Tổng Bí thư Tô Lâm hội đàm với Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Trưa 21/11, ngay sau Lễ đón trọng thể tại Phủ Thủ tướng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc hội đàm chính thức với Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim.
Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm chính thức Campuchia

Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm chính thức Campuchia

Thời sự - PV - 3 giờ trước
Chiều nay, 21/11, tại trụ sở Quốc hội Campuchia, Thủ đô Phnompenh, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Khuon Sudary đã chủ trì Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lần đầu tiên thăm chính thức Vương quốc Campuchia.
Tăng cường nâng cao năng lực cho người dân vùng DTTS và miền núi Nghệ An

Tăng cường nâng cao năng lực cho người dân vùng DTTS và miền núi Nghệ An

Công tác Dân tộc - An Yên - 6 giờ trước
Nhằm thúc đẩy đồng bào các DTTS phát triển toàn diện trên các lĩnh vực đời sống, kinh tế, xã hội, trong nhiều năm qua, việc nâng cao kiến thức, trình độ, năng lực … cho người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi Nghệ An được các cấp, các ngành trong tỉnh rất quan tâm. Đặc biệt, từ khi triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tế -xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn I: từ năm 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) nội dung này càng được thực hiện bài bản, quyết liệt hơn nhờ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ của Chương trình.
Sơn La nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp

Sơn La nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp

Kinh tế - Minh Thu - 6 giờ trước
Chủ động nâng cao nhận thức, tư duy trong sản xuất nông nghiệp, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, từ đó nâng cao chất lượng, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp trên thị trường. Đây là việc làm quan trọng mà ngành nông nghiệp tỉnh Sơn La đang hướng tới, nhằm phát triển nền nông nghiệp cạnh tranh, tiến tới xây dựng Sơn La trở thành tỉnh phát triển xanh, nhanh và bền vững.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim chủ trì Lễ đón Tổng Bí thư Tô Lâm

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim chủ trì Lễ đón Tổng Bí thư Tô Lâm

Thời sự - PV - 6 giờ trước
Trưa 21/11, tại Phủ Thủ tướng ở Thủ đô hành chính Putrajaya, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân chủ trì Lễ đón trọng thể Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân thăm chính thức Malaysia từ ngày 21-23/11.
Chuyện về thầy giáo Mầm non duy nhất trên miền đá xám Mèo Vạc

Chuyện về thầy giáo Mầm non duy nhất trên miền đá xám Mèo Vạc

Tại vùng đất miền đá xám Mèo Vạc - Hà Giang, nơi có những dãy núi trùng điệp và những bản làng xa xôi, có một thầy giáo mầm non mà tên tuổi đã trở nên quen thuộc không chỉ với các em học sinh mà còn với đồng bào nơi đây. Đó là thầy giáo Hoàng Đại Nghĩa, người đã giành hơn 14 năm cống hiến cho sự nghiệp giáo dục ở vùng sâu, vùng xa, giúp các em mở rộng cánh cửa tri thức, vươn lên từ những khó khăn của cuộc sống.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia

Thời sự - PV - 7 giờ trước
Nhận lời mời của Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia Samdech Techo Hun Sen, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Khuon Sudary và Chủ tịch Ủy ban Thường trực Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á Chung Eui-yong, ngày 21/11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam rời Hà Nội, lên đường thăm chính thức Vương quốc Campuchia, tham dự Hội nghị toàn thể lần thứ 12 của Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á (ICAPP) và Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Nghị viện Quốc tế vì bao dung và hòa bình (IPTP) từ ngày 21-24/11/2024.
Tương Dương (Nghệ An): Người bảo tồn và

Tương Dương (Nghệ An): Người bảo tồn và "thắp lửa" đam mê âm nhạc truyền thống dân tộc Thái ở xã vùng sâu

Phóng sự - Phạm Tiến- Đình Tuân - 7 giờ trước
Ở tuổi 60, nhưng ngay từ thuở 15, 16, ông Kha Văn Hưng đã say mê với nhạc cụ truyền thống dân tộc Thái của mình. Bao năm qua, ông dành biết bao tâm sức học hỏi để sử dụng, chế tác được nhiều loại nhạc cụ truyền thống của đồng bào. Điều ông Hưng trăn trở, mong mỏi nhất là thế hệ trẻ trong bản tiếp nối truyền thống cha ông để giữ gìn bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình.
Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân bắt đầu thăm chính thức Malaysia

Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân bắt đầu thăm chính thức Malaysia

Thời sự - PV - 8 giờ trước
Vào 11h ngày 21/11 (giờ địa phương), tức 10h (giờ Hà Nội), Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân, cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đến Sân bay quốc tế Kuala Lumpur (Thủ đô Kuala Lumpur, Malaysia) bắt đầu chuyến thăm chính thức Malaysia từ ngày 21-23/11, theo lời mời của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân.
Thành phố Hưng Yên thu ngân sách 9 tháng đầu năm 2024 đạt 2.083,756 tỷ đồng

Thành phố Hưng Yên thu ngân sách 9 tháng đầu năm 2024 đạt 2.083,756 tỷ đồng

Kinh tế - Xuân Hải - 10 giờ trước
Thời gian qua, bằng việc tập trung khai thác các tiềm năng, lợi thế có sẵn, tận dụng những ưu thế mới, thành phố Hưng Yên (tỉnh Hưng Yên) chuyển mình mạnh mẽ và đang trở thành một thành phố năng động, hiện đại với kinh tế tăng trưởng tốt, diện mạo đô thị, nông thôn khởi sắc.
Xuất khẩu tăng trưởng mạnh những tháng cuối năm

Xuất khẩu tăng trưởng mạnh những tháng cuối năm

Kinh tế - Minh Thu - 10 giờ trước
Chỉ còn hơn 1 tháng nữa là kết thúc năm 2024, đến thời điểm này, nhiều doanh nghiệp (DN) đang tăng tốc sản xuất nhằm kịp thời gian giao hàng cho các đối tác trong dịp cuối năm. Mặt khác, các tập đoàn phân phối toàn cầu cũng gia tăng sự hiện diện tại Việt Nam để tìm kiếm đối tác cung ứng cho năm 2025.