Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo đảm quyền việc làm cho đồng bào DTTS: Tạo ra ngày càng nhiều cơ hội việc làm (Bài 1)

Cù Hương - Sỹ Hào - 09:47, 14/11/2023

Đảng, Nhà nước ta luôn tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền việc làm, theo hướng ưu tiên đầu tư, hỗ trợ, tạo cơ hội bình đẳng về việc làm cho lao động người DTTS. Việc thúc đẩy và thường xuyên thực hiện quyền lao động việc làm cho đồng bào DTTS đã cụ thể hóa quan điểm của Đảng “Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển”. Không chỉ bảo đảm về mặt pháp lý và thụ hưởng chính sách, đồng bào DTTS còn được khuyến khích, hỗ trợ khởi nghiệp để phát huy quyền việc làm của mình.

Trong hàng triệu lao động (LĐ) người DTTS trên cả nước, hiện mỗi LĐ làm mỗi ngành nghề khác nhau, đem lại thu nhập cho gia đình, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của địa phương. Sự đa dạng ngành nghề của LĐ người DTTS đã cụ thể hóa quy định tại Điều 35 của Hiến pháp 2013: “Công dân có quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi làm việc”.

Đồng bào Bru – Vân Kiều ở bản Hưng, xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình với nghề đan lát mây tre.
Đồng bào Bru – Vân Kiều ở bản Hưng, xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình với nghề đan lát mây tre.

Đa dạng việc làm

Theo kết quả điều tra thu thập thông tin thực trạng KT - XH 53 DTTS gần đây nhất, do Ủy ban Dân tộc và Tổng cục Thống kê thực hiện, cả nước có trên 3,6 triệu hộ đồng bào DTTS, chiếm 13,7% tổng số hộ của cả nước, trong đó khoảng 3,1 triệu hộ (tương đương 83,3%) sống ở khu vực nông thôn. Cũng theo kết quả điều tra này, dân số của 53 DTTS là 14,1 triệu người, chiếm 14,7% tổng dân số cả nước.

Cư trú chủ yếu ở khu vực nông thôn và nhờ hệ thống chính sách tập trung đầu tư, hỗ trợ cho khu vực nông thôn, vùng đồng bào DTTS và miền núi nên tỷ lệ dân số người DTTS trong độ tuổi LĐ có việc làm rất cao. Theo kết quả điều tra thu thập thông tin thực trạng KT - XH 53 DTTS, cả nước có gần 8 triệu LĐ người DTTS có việc làm, chiếm 82,1% tổng số người DTTS từ 15 tuổi trở lên.

Việc làm của lao động người DTTS cũng rất đa dạng. Theo kết quả điều tra, xét theo nghề nghiệp thì người DTTS ở vị trí “Nhà lãnh đạo” chiếm tỷ lệ 0,2% trong tổng số LĐ có việc làm từ 15 tuổi trở lên; làm “Chuyên môn kỹ thuật bậc cao” chiếm tỷ lệ 2,0%; làm “Chuyên môn kỹ thuật bậc trung” chiếm tỷ lệ 1,3%; làm “Nhân viên” chiếm tỷ lệ 0,5%; làm “Dịch vụ cá nhân, bảo vệ và bán hàng” chiếm tỷ lệ 5,3%; làm “Nghề trong nông, lâm, ngư nghiệp” chiếm tỷ lệ 9,9%; làm “Thợ thủ công và vận hành máy móc thiết bị” chiếm tỷ lệ 5,3%; làm “Nghề giản đơn” chiếm tỷ lệ 68,6%.

Còn xét theo cơ cấu, LĐ người DTTS đang làm việc ở tất cả khu vực kinh tế. Trong đó, LĐ người DTTS trong khu vực nông, lâm, ngư nghiệp chiếm tỷ lệ 73,3%; khu vực công nghiệp và xây dựng chiếm tỷ lệ 14,8%, khu vực dịch vụ chiếm tỷ lệ 11,9%.

Đồng bào dân tộc thiểu số nghèo ở vùng lòng hồ thủy điện Tuyên Quang được hỗ trợ cá giống để nuôi trồng thủy sản.
Đồng bào dân tộc thiểu số nghèo ở vùng lòng hồ thủy điện Tuyên Quang được hỗ trợ cá giống để nuôi trồng thủy sản.

Sự đa dạng ngành nghề của LĐ người DTTS cho thấy, việc bình đẳng trong việc làm và cơ hội việc làm ở Việt Nam, cụ thể hóa Điều 35 của Hiến pháp 2013: “Công dân có quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi làm việc” (khoản 1).

Theo TS. Phạm Thái Hưng - chuyên gia tư vấn độc lập về phát triển KT - XH vùng đồng bào DTTS và miền núi, tại khoản 3, Điều 35 của Hiến pháp 2013 quy định: “Nghiêm cấm phân biệt đối xử, cưỡng bức LĐ, sử dụng nhân công dưới độ tuổi LĐ tối thiểu” (khoản 3). Bộ luật Lao động và các quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam cũng nghiêm cấm các biện pháp phân biệt đối xử trong sử dụng LĐ.

“Hệ thống pháp luật của Việt Nam không phân biệt đối xử, tạo nền tảng pháp lý bình đẳng cho tất cả LĐ, trong đó có LĐ người DTTS”, TS. Hưng khẳng định.

Tạo cơ hội được làm việc

Là chuyên gia độc lập giàu kinh nghiệm về phát triển KT - XH vùng đồng bào DTTS và miền núi, TS. Phạm Thái Hưng từng là thành viên Hội đồng tư vấn đánh giá nghiệm thu chính thức dự án cấp Bộ “Điều tra thực trạng sinh kế của người DTTS tái định cư các công trình thủy điện vùng DTTS và miền núi” của Ủy ban Dân tộc. 

Gần đây nhất (ngày 263/2023), ông cũng đã có những khuyến nghị liên quan đến lĩnh vực lao động - việc làm cho người DTTS tại Diễn đàn điều phối lần thức I “Thúc đẩy phát triển khu vực tư nhân, tạo cơ hội cho đồng bào DTTS 3 tỉnh: Hà Giang, Tuyên Quang và Yên Bái”, do Ủy ban Dân tộc phối hợp cùng Ngân hàng Phát triển châu Á tổ chức ở Yên Bái.

Phụ nữ ở xã Măng Cành, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum tiếp cận vay vốn ngân hàng để phát triển sản xuất.
Phụ nữ ở xã Măng Cành, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum tiếp cận vay vốn ngân hàng để phát triển sản xuất.

TS. Hưng cho rằng, bên cạnh xây dựng thể chế, tạo hành lang pháp lý để bảo đảm quyền việc làm cho đồng bào DTTS, các chính sách hiện hành có nhiều biện pháp để hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm cho LĐ người DTTS. Ví dụ, trong Chương trình MTQG phát triển KT - XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2025, có Tiểu dự án 3 (Dự án 5) về phát triển giáo dục nghề nghiệp và giải quyết việc làm cho thanh niên vùng đồng bào DTTS và miền núi. Trong Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững có Dự án 4 về phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững tại vùng nghèo, vùng khó khăn.

“Ngoài ra, Việt Nam còn có nhiều chính sách khác hỗ trợ LĐ người DTTS trong tiếp cận với các cơ hội học tập, nâng cao trình độ, đào tạo nghề… Nhiều chính sách có đối tượng hỗ trợ bao phủ tất cả các đối tượng người LĐ, riêng đối với LĐ người DTTS thì có mức hỗ trợ cao hơn về chi phí đào tạo, tiền ăn, tiền đi lại, tiền thuê nhà… Bên cạnh chính sách từ Trung ương, nhiều tỉnh có tỷ lệ đồng bào DTTS cao cũng ban hành những chính sách riêng để hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm cho LĐ người DTTS”, TS. Hưng cho biết.

Chính nhờ hệ thống chính sách đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước, LĐ người DTTS càng có nhiều cơ hội hơn để tiếp cận việc làm, nâng cao thu nhập. Đơn cử như hộ Giàng A Tuấn, dân tộc Mông, ở xã La Pán Tẩn (Mù Cang Chải, Yên Bái) trước đây, thu nhập của gia đình anh chỉ trông chờ vào vụ lúa nương. Sau khi được hỗ trợ đào tạo nghề sửa chữa xe máy, anh mở cửa hàng tại nhà, gần đây anh còn học thêm nghề xây dựng trong chương trình đào tạo nghề ngắn hạn của huyện. Có tay nghề được đào tạo, việc làm thường xuyên nên mỗi ngày anh Tuấn có thu nhập 400 –500 nghìn đồng.

Trong một nghiên cứu của mình, TS. Đặng Công Cường (Trường Đại học Luật – Đại học Huế) cho rằng, bảo đảm quyền có việc làm của LĐ người DTTS là việc thực hiện trách nhiệm của Nhà nước, của xã hội nhằm tạo ra các điều kiện phù hợp để LĐ người DTTS có cơ hội tiếp cận, hưởng thụ quyền LĐ và việc làm của mình một cách bình đẳng, không bị phân biệt đối xử. 

Chính vì thế, Nhà nước không chỉ tạo ra hệ thống quy phạm bảo hộ LĐ mà còn phải chịu trách nhiệm xây dựng các chính sách, tạo ra các công cụ kinh tế, tiền đề cần thiết khác để thị trường LĐ ngày càng phát triển, khả năng khởi nghiệp, tự tạo việc làm của người LĐ thuận lợi, đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.

Theo các chuyên gia, một trong những công cụ quan trọng của Nhà nước để giải quyết các vấn đề của xã hội nói chung và giải quyết việc làm nói riêng cho LĐ là chính sách. Chính sách giải quyết việc làm là những biện pháp của Nhà nước tác động tới xã hội nhằm giải quyết các vấn đề về việc làm như đào tạo nghề, khuyến khích người LĐ tự tạo việc làm, hỗ trợ tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh để tạo việc làm cho người LĐ. Và hiện nay, các chính sách của Nhà nước luôn quan tâm, chú trọng tạo việc làm cho LĐ người DTTS.

Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong bài viết tiếp theo.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Những năm qua, tỉnh Khánh Hoà dành nhiều sự quan tâm cho giáo dục miền núi, đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ học sinh có điều kiện ăn ở ổn định. Ngoài các chính sách theo quy định của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ chi phí từ khi học mẫu giáo đến tốt nghiệp đại học; hỗ trợ gạo, miễn, giảm học phí…; tặng quà, học bổng từ các tổ chức chính trị xã hội, cá nhân trong và ngoài tỉnh dành cho học sinh, sinh viên DTTS.
Tin nổi bật trang chủ
Góp phần kiến tạo cho sự phát triển ở vùng đất khó Ba Chẽ

Góp phần kiến tạo cho sự phát triển ở vùng đất khó Ba Chẽ

Trang địa phương - Mỹ Dung - 19:13, 14/02/2025
Từng là huyện miền núi nghèo nhất của tỉnh Quảng Ninh, Ba Chẽ nay đã “thay da đổi thịt”, phát triển mạnh mẽ. Bên cạnh những chính sách hỗ trợ, đầu tư của Nhà nước, của tỉnh còn là sự bứt phá từ nội lực của mỗi người dân nơi đây, đặc biệt là các thanh niên trẻ. Bằng chính sức lao động và tư duy đổi mới, họ đã nỗ lực vươn lên trong phát triển kinh tế, góp phần kiến tạo cho sự phát triển của quê hương mình.
Tổ quốc gọi tên mình!

Tổ quốc gọi tên mình!

Phóng sự - Thanh Hải - 19:12, 14/02/2025
Trong lớp lớp thanh niên tòng quân hôm nay, có bao nhiêu chàng trai, cô gái viết lá đơn tình nguyện? Trong lớp lớp thanh niên sắp bước vào môi trường quân ngũ, có bao nhiêu người tạm gác khát vọng bản thân? Tôi không đoán hết nhưng tôi chắc chắn biết, những người trẻ hôm nay, đã không còn đợi chờ Tổ quốc gọi tên mình, mà tình nguyện được đứng dưới lá quân kỳ, hát vang khúc quân hành và cống hiến sức trẻ cho Tổ quốc.
Thương nhớ thuyền độc mộc

Thương nhớ thuyền độc mộc

Du lịch - Xuân Hòa - 19:06, 14/02/2025
Mặt hồ Lắk, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk sớm mai yên ả như một tấm gương khổng lồ soi bóng trời xanh, phản chiếu những vệt nắng sớm tinh khôi. Giữa không gian bao la ấy, một chiếc plung (thuyền độc mộc) nhẹ lướt qua làn nước trong veo, để lại sau lưng những vòng sóng loang rộng dần, như lời thì thầm của quá khứ vọng về.
Thống nhất phương án xử lý những tồn tại, vướng mắc tại Dự án thủy điện Bản Vẽ

Thống nhất phương án xử lý những tồn tại, vướng mắc tại Dự án thủy điện Bản Vẽ

Xã hội - An Yên - 19:03, 14/02/2025
Dự án thủy điện Bản Vẽ huyện Tương Dương (Nghệ An) đã đưa vào vận hành từ năm 2010 nhưng bao năm qua còn rất nhiều tồn tại, vướng mắc phát sinh vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Mới đây, tại cuộc họp giữa Chủ đầu tư Dự án thủy điện Bản Vẽ và các địa phương có liên quan là huyện Tương Dương và Thanh Chương, các bên đã thống nhất phương án, kinh phí để xử lý dứt điểm những tồn tại còn hiện hữu.
Hàng nghìn tân binh Nghệ An lên đường nhập ngũ

Hàng nghìn tân binh Nghệ An lên đường nhập ngũ

Thời sự - Việt Lê - 19:02, 14/02/2025
Buổi lễ giao nhận quân năm 2025 tại tỉnh Nghệ An diễn ra trong không khí ấm tình đồng bào, háo hức của sức trẻ lên đường nhập ngũ. Trong giờ phút chia tay người thân, gia đình, nhiều tân binh đã không dấu nỗi xúc động, bịn rịn...
Mùa Xuân... "cõng" nhà lên non!

Mùa Xuân... "cõng" nhà lên non!

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 14/2/2025, có những thông tin đáng chú ý sau: Cầu nối quảng bá văn hóa dân tộc tới du khách. Mùa Xuân... "cõng" nhà lên non! Về Tây Ninh xem múa rồng nhang. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Lào Cai: Xã vùng cao có 100% tân binh viết đơn tình nguyện nhập ngũ

Lào Cai: Xã vùng cao có 100% tân binh viết đơn tình nguyện nhập ngũ

Thời sự - Trọng Bảo - 19:01, 14/02/2025
Theo kế hoạch, ngày 15/2, 950 công dân trên địa bàn tỉnh vùng cao Lào Cai sẽ lên đường nhập ngũ thực hiện nghĩa vụ quân sự. Theo đánh giá của Hội đồng Nghĩa vụ quân sự tỉnh, tân binh trúng tuyển nghĩa vụ quân sự năm 2025 đều được nâng cao cả về số lượng và chất lượng. Trong đó, có hàng trăm tân binh đã viết đơn tình nguyện lên đường nhập ngũ.
Đắk Lắk: Gấp rút thực hiện nhiều giải pháp đáp ứng yêu cầu kiểm tra chất vàng O trong sầu riêng

Đắk Lắk: Gấp rút thực hiện nhiều giải pháp đáp ứng yêu cầu kiểm tra chất vàng O trong sầu riêng

Kinh tế - Hoàng Thùy - 19:00, 14/02/2025
Đầu năm 2025, Tổng cục Hải quan Trung Quốc có quy định mới, từ ngày 10/1, các lô sầu riêng từ Thái Lan, Việt Nam nhập khẩu vào Trung Quốc phải có giấy chứng nhận kiểm định dư lượng Candimi và chất vàng O (hay còn gọi là Auramine O). Trước tình hình này, người dân, doanh nghiệp, đơn vị sản xuất và cơ quan chuyên môn tỉnh Đắk Lắk đã gấp rút tìm giải pháp để đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe do phía thị trường nhập khẩu sầu riêng tiềm năng này đưa ra.
Quảng Ninh: Tâm lý chủ quan-nguy cơ gia tăng dịch bệnh đường hô hấp

Quảng Ninh: Tâm lý chủ quan-nguy cơ gia tăng dịch bệnh đường hô hấp

Trang địa phương - Mỹ Dung - 18:59, 14/02/2025
Từ đầu năm nay, tỉnh Quảng Ninh đã ghi nhận khoảng 1.000 ca mắc cúm và khá nhiều bệnh liên quan đến đường hô hấp như sởi, thủy đậu...Số ca mắc khá cao nhưng hiện nhiều người dân vẫn còn tâm lý chủ quan, cho rằng cúm chỉ là bệnh nhẹ, dễ khỏi và tự điều trị tại nhà.
85 trường đại học đã có phương án tuyển sinh năm 2025

85 trường đại học đã có phương án tuyển sinh năm 2025

Giáo dục - Minh Nhật - 18:59, 14/02/2025
Nhiều trường đại học đã công bố phương án tuyển sinh năm 2025 với nhiều thay đổi nhằm phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Các địa phương khẩn trương xây dựng kế hoạch và tổ chức chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống dịch sởi

Các địa phương khẩn trương xây dựng kế hoạch và tổ chức chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống dịch sởi

Sức khỏe - Minh Nhật - 18:58, 14/02/2025
Bộ Y tế đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố trên cả nước khẩn trương xây dựng kế hoạch và tổ chức ngay chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống dịch sởi năm 2025 trên địa bàn ngay sau khi vaccine được cung ứng, không để muộn quá một tháng kể từ khi nhận được vaccine theo kế hoạch và báo cáo kết quả theo quy định.