Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bài 5: Ngổn ngang tái định cư

PV - 10:16, 10/09/2018

Trong các số báo trước, Báo Dân tộc và Phát triển đã đăng tải các bài viết phản ánh một loạt các vấn đề bất lợi từ mặt trái của các công trình thủy điện, thủy lợi như: cuộc sống của người dân bị đe dọa khi phải sống dưới những “quả bom nước”; thậm chí phải bỏ tài sản chạy thoát thân vì vỡ đập; tình trạng tích nước, xả lũ tùy tiện đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của người dân vùng hạ lưu... Tuy nhiên, đó chưa phải là tất cả, bởi sau cùng, khi đã nhường đất, cuộc sống của người dân nơi tái định cư vẫn ngổn ngang muôn phần...

ngổn ngang tái định cư Thủy điện tích nước đầu nguồn, dưới nguồn sông cạn đáy. (Ảnh tư liệu)

Nơi ở mới-khó khăn cũ

Để xây dựng công trình thủy điện Hòa Bình, từ năm 1979, đã có 54.153 hộ dân đã được di dời, tái định cư (TĐC) về 664 bản tại 50 xã và 2 thị trấn thuộc 6 huyện của tỉnh Sơn La (gồm: Phù Yên, Mộc Châu, Bắc Yên, Mường La, Mai Sơn, Vân Hồ). Dù ngân sách còn hạn chế nhưng Chính phủ vẫn ưu tiên bố trí kinh phí để ổn định cuộc sống cho các hộ dân TĐC thủy điện Hòa Bình.

Chỉ tính từ năm 1995 đến nay, thực hiện Dự án “Ổn định dân cư, phát triển kinh tế-xã hội vùng chuyển dân sông Đà thuộc tỉnh Sơn La” (được ban hành theo Quyết định số 747/QĐ-TTg, ngày 7/12/1994; Quyết định số 1382/QĐ-TTg, ngày 24/10/2001; Quyết định số 1460/QĐ-TTg, ngày 23/8/2011), kinh phí thực hiện là không hề nhỏ. Cụ thể, giai đoạn 1995-2009, thực hiện Quyết định số 747/QĐ-TTg và Quyết định số 1382/QĐ-TTg, gần 780 tỷ đồng đã được cấp cho Sơn La thực hiện Dự án này.

Tuy nhiên, năm 2010, thu nhập bình quân vùng chuyển dân sông Đà thuộc tỉnh Sơn La chỉ đạt khoảng 9,4 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo còn khoảng 43% (chuẩn nghèo đơn chiều). Cũng tại thời điểm năm 2010, thu nhập bình quân của cả nước đạt gần 25 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo còn 9,45% (số liệu tổng điều tra, rà soát của Tổng cục Thống kê-Bộ Kế hoạch và Đầu tư).

Từ năm 2011 đến nay, Dự án tiếp tục được triển khai theo Quyết định số 1460/QĐ-TTg. Với tổng vốn hơn 1.656 tỷ đồng. Dự án hướng đến mục tiêu, hết năm 2017 ổn định cuộc sống cho vùng chuyển dân sông Đà thuộc tỉnh Sơn La.

Nhưng vùng chuyển dân sông Đà thuộc tỉnh Sơn La hiện vẫn rất ngổn ngang. Tại buổi làm việc với Thủ tướng Chính phủ ngày 17/7/2017, UBND tỉnh Sơn La đã báo cáo: tỷ lệ hộ nghèo của các xã vùng chuyển dân vẫn còn 35% (chuẩn nghèo đa chiều); 5 xã chưa được cứng hóa đường ô tô đến trung tâm.

Với một dự án TĐC có “thâm niên” như công trình thủy điện Hòa Bình vẫn còn ngổn ngang như vậy, thì ở những công trình có tuổi đời “non trẻ” như thủy điện Bản Vẽ (Nghệ An), thủy điện Huội Quảng-Bản Chát (Lai Châu); thủy điện Sông Tranh 2 (Quảng Nam), thủy điện Đăk Đrinh (Kon Tum)…, cuộc sống của người dân TĐC chưa thể ổn định là điều không khó hiểu. Vậy, đến bao giờ mới thực hiện được mục tiêu đặt ra là, TĐC cho người dân phải có cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ?.

Cần một cuộc điều tra  tổng thể

Trước khi tìm đáp án cho câu hỏi này thì có lẽ cần phải làm rõ, cả nước hiện có bao nhiêu gia đình đã (và chuẩn bị) di dời, TĐC vì các công trình thủy điện, thủy lợi? Những tưởng câu hỏi này không quá khó, nhưng thực tế lại chưa có một đáp án chính xác.

ngổn ngang tái định cư Khi thủy điện Hố Hô xả lũ-tháng 10/2016, người dân “rốn lũ” Hương Khê (Hà Tĩnh) dù đã quen nhưng cũng phải giật mình vì lũ lên quá nhanh.

Tại phiên chất vấn ngày 13/8/2018, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết, cả nước hiện có 193 dự án thủy lợi, thủy điện có di dân TĐC. Tổng số di dân TĐC khoảng gần 84.000 hộ với trên 353.000 nhân khẩu; đến nay, đã tổ chức di chuyển được hơn 76.000 hộ.

Nhưng đây chưa phải là con số chuẩn; bởi chỉ tính riêng thủy điện Hòa Bình đã di dời 54.153 hộ. Kế đến, việc xây dựng thủy điện Sơn La cũng đã di dời 20.340 hộ; công trình thủy điện Lai Châu ít hơn, chỉ di dời 2.009 hộ.

Ngoài ra, theo báo cáo giám sát của Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, đến năm 2017, trên địa bàn miền Trung và Tây Nguyên đã xây dựng 81 dự án thủy lợi, thủy điện thuộc 15/19 tỉnh. Các dự án này đều phải thực hiện giải phóng mặt bằng, đền bù, di dời, TĐC gần 30.000 hộ/130.000 khẩu.

Đó là chưa tính tới những thủy điện nhỏ, chỉ phải thực hiện giải phóng mặt bằng, di dời, TĐC rất ít. Theo số liệu của Tổng cục Năng lượng (Bộ Công Thương), trong tổng số 824 dự án thủy điện hiện có ở nước ta thì có tới 714 dự án thủy điện nhỏ có công suất lắp máy từ 1-30 MW. Có lẽ, do nhỏ nên chưa tính được số lượng gia đình bị ảnh hưởng, buộc phải di dời.

Dẫu số liệu tổng số hộ phải “nhường đất” cho thủy điện còn rất mơ hồ, nhưng có điều rất rõ là, cuộc sống của người dân di dời, TĐC ở nhiều công trình thủy điện vẫn chưa thể bằng (chưa nói là tốt hơn) so với nơi ở cũ. Thực tế này đã được đại biểu Quốc hội Nguyễn Tiến Sinh (đoàn Hòa Bình) “truy” Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Đại biểu Sinh gay gắt hỏi: “Đời sống của người dân trong các vùng TĐC còn gặp rất nhiều khó khăn, nhất là tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất, không có các biện pháp sinh kế thay thế. Giải pháp cơ bản nào để ổn định đời sống lâu dài của đồng bào”?

Thiết nghĩ, đã đến lúc, các ngành chức năng cần một cuộc tổng điều tra, rà soát về hiện trạng “hậu” TĐC các công trình thủy điện, thủy lợi để có những số liệu chính xác nhất. Có như vậy, mới thiết kế được những giải pháp phù hợp để thực hiện được mục tiêu bảo đảm cuộc sống của người dân TĐC bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Quận Nam Từ Liêm (TP. Hà Nội): Cần làm rõ hành vi chiếm giữ và cho thuê đất an ninh quốc phòng

Quận Nam Từ Liêm (TP. Hà Nội): Cần làm rõ hành vi chiếm giữ và cho thuê đất an ninh quốc phòng

Vừa qua, Báo Dân tộc và Phát triển nhận được đơn thư của bà Nguyễn Hồng Hạnh, phường Phương Canh, quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội. Bà Hạnh tố giác Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Thương mại Hòa Khánh, địa chỉ ở Nhân Chính, quận Thanh Xuân, TP. Hà Nội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai; lừa đảo chiếm đoạt tài sản; trốn thuế và mua bán hóa đơn trái phép.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 08:42, 28/03/2024
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 08:37, 28/03/2024
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 08:33, 28/03/2024
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 08:25, 28/03/2024
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 08:24, 28/03/2024
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 08:20, 28/03/2024
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 08:17, 28/03/2024
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 08:05, 28/03/2024
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 07:53, 28/03/2024
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 07:34, 28/03/2024
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.