Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bài 5: Ngổn ngang tái định cư

PV - 10:16, 10/09/2018

Trong các số báo trước, Báo Dân tộc và Phát triển đã đăng tải các bài viết phản ánh một loạt các vấn đề bất lợi từ mặt trái của các công trình thủy điện, thủy lợi như: cuộc sống của người dân bị đe dọa khi phải sống dưới những “quả bom nước”; thậm chí phải bỏ tài sản chạy thoát thân vì vỡ đập; tình trạng tích nước, xả lũ tùy tiện đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của người dân vùng hạ lưu... Tuy nhiên, đó chưa phải là tất cả, bởi sau cùng, khi đã nhường đất, cuộc sống của người dân nơi tái định cư vẫn ngổn ngang muôn phần...

ngổn ngang tái định cư Thủy điện tích nước đầu nguồn, dưới nguồn sông cạn đáy. (Ảnh tư liệu)

Nơi ở mới-khó khăn cũ

Để xây dựng công trình thủy điện Hòa Bình, từ năm 1979, đã có 54.153 hộ dân đã được di dời, tái định cư (TĐC) về 664 bản tại 50 xã và 2 thị trấn thuộc 6 huyện của tỉnh Sơn La (gồm: Phù Yên, Mộc Châu, Bắc Yên, Mường La, Mai Sơn, Vân Hồ). Dù ngân sách còn hạn chế nhưng Chính phủ vẫn ưu tiên bố trí kinh phí để ổn định cuộc sống cho các hộ dân TĐC thủy điện Hòa Bình.

Chỉ tính từ năm 1995 đến nay, thực hiện Dự án “Ổn định dân cư, phát triển kinh tế-xã hội vùng chuyển dân sông Đà thuộc tỉnh Sơn La” (được ban hành theo Quyết định số 747/QĐ-TTg, ngày 7/12/1994; Quyết định số 1382/QĐ-TTg, ngày 24/10/2001; Quyết định số 1460/QĐ-TTg, ngày 23/8/2011), kinh phí thực hiện là không hề nhỏ. Cụ thể, giai đoạn 1995-2009, thực hiện Quyết định số 747/QĐ-TTg và Quyết định số 1382/QĐ-TTg, gần 780 tỷ đồng đã được cấp cho Sơn La thực hiện Dự án này.

Tuy nhiên, năm 2010, thu nhập bình quân vùng chuyển dân sông Đà thuộc tỉnh Sơn La chỉ đạt khoảng 9,4 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo còn khoảng 43% (chuẩn nghèo đơn chiều). Cũng tại thời điểm năm 2010, thu nhập bình quân của cả nước đạt gần 25 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo còn 9,45% (số liệu tổng điều tra, rà soát của Tổng cục Thống kê-Bộ Kế hoạch và Đầu tư).

Từ năm 2011 đến nay, Dự án tiếp tục được triển khai theo Quyết định số 1460/QĐ-TTg. Với tổng vốn hơn 1.656 tỷ đồng. Dự án hướng đến mục tiêu, hết năm 2017 ổn định cuộc sống cho vùng chuyển dân sông Đà thuộc tỉnh Sơn La.

Nhưng vùng chuyển dân sông Đà thuộc tỉnh Sơn La hiện vẫn rất ngổn ngang. Tại buổi làm việc với Thủ tướng Chính phủ ngày 17/7/2017, UBND tỉnh Sơn La đã báo cáo: tỷ lệ hộ nghèo của các xã vùng chuyển dân vẫn còn 35% (chuẩn nghèo đa chiều); 5 xã chưa được cứng hóa đường ô tô đến trung tâm.

Với một dự án TĐC có “thâm niên” như công trình thủy điện Hòa Bình vẫn còn ngổn ngang như vậy, thì ở những công trình có tuổi đời “non trẻ” như thủy điện Bản Vẽ (Nghệ An), thủy điện Huội Quảng-Bản Chát (Lai Châu); thủy điện Sông Tranh 2 (Quảng Nam), thủy điện Đăk Đrinh (Kon Tum)…, cuộc sống của người dân TĐC chưa thể ổn định là điều không khó hiểu. Vậy, đến bao giờ mới thực hiện được mục tiêu đặt ra là, TĐC cho người dân phải có cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ?.

Cần một cuộc điều tra  tổng thể

Trước khi tìm đáp án cho câu hỏi này thì có lẽ cần phải làm rõ, cả nước hiện có bao nhiêu gia đình đã (và chuẩn bị) di dời, TĐC vì các công trình thủy điện, thủy lợi? Những tưởng câu hỏi này không quá khó, nhưng thực tế lại chưa có một đáp án chính xác.

ngổn ngang tái định cư Khi thủy điện Hố Hô xả lũ-tháng 10/2016, người dân “rốn lũ” Hương Khê (Hà Tĩnh) dù đã quen nhưng cũng phải giật mình vì lũ lên quá nhanh.

Tại phiên chất vấn ngày 13/8/2018, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết, cả nước hiện có 193 dự án thủy lợi, thủy điện có di dân TĐC. Tổng số di dân TĐC khoảng gần 84.000 hộ với trên 353.000 nhân khẩu; đến nay, đã tổ chức di chuyển được hơn 76.000 hộ.

Nhưng đây chưa phải là con số chuẩn; bởi chỉ tính riêng thủy điện Hòa Bình đã di dời 54.153 hộ. Kế đến, việc xây dựng thủy điện Sơn La cũng đã di dời 20.340 hộ; công trình thủy điện Lai Châu ít hơn, chỉ di dời 2.009 hộ.

Ngoài ra, theo báo cáo giám sát của Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, đến năm 2017, trên địa bàn miền Trung và Tây Nguyên đã xây dựng 81 dự án thủy lợi, thủy điện thuộc 15/19 tỉnh. Các dự án này đều phải thực hiện giải phóng mặt bằng, đền bù, di dời, TĐC gần 30.000 hộ/130.000 khẩu.

Đó là chưa tính tới những thủy điện nhỏ, chỉ phải thực hiện giải phóng mặt bằng, di dời, TĐC rất ít. Theo số liệu của Tổng cục Năng lượng (Bộ Công Thương), trong tổng số 824 dự án thủy điện hiện có ở nước ta thì có tới 714 dự án thủy điện nhỏ có công suất lắp máy từ 1-30 MW. Có lẽ, do nhỏ nên chưa tính được số lượng gia đình bị ảnh hưởng, buộc phải di dời.

Dẫu số liệu tổng số hộ phải “nhường đất” cho thủy điện còn rất mơ hồ, nhưng có điều rất rõ là, cuộc sống của người dân di dời, TĐC ở nhiều công trình thủy điện vẫn chưa thể bằng (chưa nói là tốt hơn) so với nơi ở cũ. Thực tế này đã được đại biểu Quốc hội Nguyễn Tiến Sinh (đoàn Hòa Bình) “truy” Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Đại biểu Sinh gay gắt hỏi: “Đời sống của người dân trong các vùng TĐC còn gặp rất nhiều khó khăn, nhất là tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất, không có các biện pháp sinh kế thay thế. Giải pháp cơ bản nào để ổn định đời sống lâu dài của đồng bào”?

Thiết nghĩ, đã đến lúc, các ngành chức năng cần một cuộc tổng điều tra, rà soát về hiện trạng “hậu” TĐC các công trình thủy điện, thủy lợi để có những số liệu chính xác nhất. Có như vậy, mới thiết kế được những giải pháp phù hợp để thực hiện được mục tiêu bảo đảm cuộc sống của người dân TĐC bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.