Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Xứ Cùa, từ chiến khu đến vùng đất của sản vật

Khánh Ngân - 09:09, 11/01/2022

"Xứ Cùa" ngày nay không còn là vùng đất xa ngái, tách biệt với bên ngoài mà đang hội nhập trong dòng chảy hối hả của đời sống xã hội. Được thiên nhiên ban tặng cho đất đỏ, khí hậu đặc trưng và cùng với những đôi bàn tay cần mẫn, "Xứ Cùa" đã trở thành vùng đất của nhiều sản vật nức tiếng gần xa.

 “Xứ Cùa” là một thung lũng nhỏ nằm trên đỉnh Trường Sơn, đất đai phì nhiêu, khí hậu rất đặc trưng
“Xứ Cùa” là một thung lũng nhỏ nằm trên đỉnh Trường Sơn, đất đai phì nhiêu, khí hậu rất đặc trưng

Cuối năm, rong ruổi xứ Cùa

“Xứ Cùa” không phải là tên làng, cũng không phải là tên của 1 xã. Cùa là một vùng đất chung của hai xã Cam Chính và Cam Nghĩa (huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị). Cùa nằm biệt lập trong một thung lũng trên đỉnh Trường Sơn, có thổ nhưỡng và khí hậu đặc trưng riêng so với dải đất miền Trung đầy nắng và gió. Từng là chiến khu nổi tiếng trong hai cuộc kháng chiến cứu quốc, "Xứ Cùa" đã trở mình vươn lên mạnh mẽ.

Để vào được “xứ Cùa”, nhất định phải đi qua con đường nhựa quanh co uốn lượn dài 8-9 km, vượt đỉnh đèo Cùa. Từ chân đèo, ngược lên địa phận xã Cam (huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị) là một thử thách không nhỏ. Trong cuốn sách "Lịch sử Đảng bộ huyện cam Lộ" có viết: "Cùa đã in dấu chân của Vua Hàm Nghi, từ Kinh thành Huế đi ra Quảng Trị, Vua Hàm Nghi đã vượt đèo Cùa để vào “Xứ Cùa” lập căn cứ, phát triển phong trào Cần Vương. Cùa trở thành “kinh đô kháng chiến” thành Tân Sở để phòng bị cho kinh thành Huế khi thất thủ; nơi ghi dấu ấn lịch sử vị vua yêu nước trẻ tuổi Hàm Nghi ban Dụ Cần Vương hiệu triệu văn thân, sĩ phu yêu nước toàn quốc đứng lên phò vua đánh đuổi giặc Pháp xâm lược".

Chè Cùa không biết từ bao giờ đã trở thành món quà hạng sang cho những ai đến với vùng đất này
Chè Cùa không biết từ bao giờ đã trở thành món quà hạng sang cho những ai đến với vùng đất này

Trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ cứu nước, quân địch cho xây dựng nơi đây thành khu tập trung, dồn dân lập ấp chiến lược để kìm kẹp, cai quản. Nhưng với tinh thần cách mạng kiên cường, nhân dân vùng Cùa đã nổi dậy diệt ác, phá kìm, tổ chức cuộc đồng khởi Cùa tháng 7/1964 thắng lợi.

Đổ đèo Cùa, một bình nguyên đất đỏ đã hiện ra trước mắt. Những tên đất, tên làng nghe thân thương: Cam Lộ Phường, Mai Đàn, Mai Lộc, Thượng Nghĩa, Quật Xá, Đồng Lai… Những xóm làng trập trùng, quanh co lúc ẩn, lúc hiện dưới làn khói sương cuối đông vẫn dùng dằng ở lại với xứ Cùa. Núi đồi nhấp nhô xen lẫn với suối khe mải miết chảy đêm ngày là những chấm phá của bức tranh thủy mặc của một vùng quê đặc biệt “xứ Cùa”.

Dong xe trên những con đường uốn lượn như một dải lụa mềm trong thung lũng Cùa, tất cả là thảm nhựa hoặc bê tông hóa sạch đẹp, giao thương hàng hóa thuận lợi làm cho miền đất giàu tiềm năng này thêm sức sống mới, gọi mời thu hút đầu tư và lập nghiệp. Toàn vùng Cùa có gần 2.000 ha cây cao su, đã thu hút được nhà máy chế biến mủ cao su đầu tư tại địa bàn, công suất 5.000 tấn sản phẩm/năm, bao tiêu sản phẩm cho nông dân. Đặc sản tiêu Cùa nổi tiếng với diện tích gần 300 ha, đã được doanh nghiệp đầu tư xây dựng thương hiệu tiêu Cùa đạt giải thưởng “Chất lượng quốc tế thế kỷ, hạng vàng”.

Chợ Cùa nhìn bên ngoài thì nhỏ, nhưng bên trong có đến hơn 300 hộ tham gia kinh doanh, các sản vật cũng từ đây tỏa đi muôn ngả
Chợ Cùa nhìn bên ngoài thì nhỏ, nhưng bên trong có đến hơn 300 hộ tham gia kinh doanh, các sản vật cũng từ đây tỏa đi muôn phương
Gà Cùa vẫn giữ được tập quán tự nhiên, ngủ trên cây vào buổi đêm
Gà Cùa vẫn giữ được tập quán tự nhiên, ngủ trên cây vào buổi đêm

Gà Cùa “ngày ăn mối, tối ngủ cây” thịt săn chắc và thơm ngon nổi tiếng. Tương truyền, khi đoàn của vua Hàm Nghi ra đến Tân Sở, dân làng dâng lên vua và các quan trong đoàn tùy tùng món ăn của địa phương là gà Cùa hấp và gà hầm cháo hạt sen. Ai ăn cũng khen ngon. 

Trong những ngày kháng chiến gian khổ ấy, vua Hàm Nghi luôn nhắc các vị đại thần sau này khi nước nhà bình yên hãy nhớ nuôi gà Cùa thành sản vật của tổ tiên. Mô hình nuôi gà Cùa đã được hình thành hợp tác xã, để hỗ trợ người nông dân, chính quyền địa phương đã đầu tư xây dựng thương hiệu theo chuỗi giá trị sản phẩm OCOP để quảng bá sản vật, giúp đồng bào phát triển kinh tế.

Nổi tiếng gần xa bởi chất lượng thơm ngon cũng như tuổi thọ, từ lâu những vườn chè cổ thụ trên 100 năm đã trở thành niềm tự hào của người dân xứ Cùa. Cây chè cổ thụ không chỉ có giá trị kinh tế mà còn mang cốt cách, bản lĩnh của một vùng quê từ thuở khai thiên lập địa. Giống chè cổ thụ có lá nhỏ, khi nấu sẽ có nhiều vị ở trong đó. Mới uống vào có vị đắng, chát nhưng khi nuốt xong thì lưu lại vị ngọt, thơm trong khoang miệng. Lá chè khi nấu đến nước thứ 2, thứ 3 vẫn thơm tròn vị. Chè Cùa trở thành món quà hạng sang nhưng lại không thể thiếu mỗi lần ai đó đến với “Xứ Cùa”.

Đặc biệt, cao chè vằng là sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh Quảng Trị, cũng được sản xuất theo chuỗi tại “xứ Cùa”. Trồng cây chè vằng (nguyên liệu sản xuất cao chè vằng) đang trở thành cây làm giàu cho đồng bào ở Cùa.

Vườn hồ tiêu của ông Trần Văn Khánh ở thôn Hoàn Cát, xã Cam Nghĩa (Cam Lộ) rộng hơn 2.000 m2, trồng 300 gốc tiêu. Từ khi sản phẩm tiêu Cùa có thương hiệu riêng trên thị trường, giá tiêu những năm gần đây luôn ổn định từ 200-230 nghìn đồng/kg tiêu khô, giúp cho gia đình ông thu về từ 100-150 triệu đồng mỗi năm. Cây hồ tiêu ở vùng Cùa đã được bạn bè trong nước và thế giới chấp nhận và đánh giá rất cao. Từ đây đã mở ra một cánh cửa mới, để sản phẩm tiêu Quảng Trị tiếp cận được với thị trường châu Âu và châu Mỹ, giúp nâng cấp giá trị của cây tiêu.

Thiên nhiên đã ưu đãi cho đất đai phì nhiêu, khí hậu đặc trưng, đồng bào các dân tộc lại cần mẫn kiên cường, “xứ Cùa” đang tiếp tục vươn mình trở nên giàu có. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Cuộc sống hồi sinh sau lũ dữ

Cuộc sống hồi sinh sau lũ dữ

Những bản làng quăng quật vì mưa lũ đang trở mình. Sự hồi sinh được đo đếm bằng những nếp nhà đã dựng lại, những con đường đã thông xe, những công trình dân sinh đã đi vào hoạt động…
Tin nổi bật trang chủ
Tôn giáo trong kỷ nguyên mới - Viết tiếp hành trình đồng hành cùng dân tộc

Tôn giáo trong kỷ nguyên mới - Viết tiếp hành trình đồng hành cùng dân tộc

Trên mỗi chặng đường lịch sử, các tôn giáo ở Việt Nam đã khẳng định vai trò là nguồn lực tinh thần to lớn, góp phần nuôi dưỡng đạo đức, lan tỏa giá trị nhân văn và bồi đắp sức mạnh đoàn kết. Trong kỷ nguyên mới, tiếng nói tôn giáo tiếp tục phụng sự cộng đồng và khát vọng kiến tạo một xã hội đoàn kết, nhân ái, văn minh trong kỷ nguyên hội nhập. Phóng viên VietNamNet lược ghi những suy nghĩ, chia sẻ của một số vị sức sắc công giáo trên chặng đường phát triển của đất nước tại sự kiện Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm.
Thứ trưởng Thường trực Bộ Dân tộc và Tôn giáo Hồ Văn Niên: Tập trung nâng cao chất lượng cán bộ công tác dân tộc, tôn giáo

Thứ trưởng Thường trực Bộ Dân tộc và Tôn giáo Hồ Văn Niên: Tập trung nâng cao chất lượng cán bộ công tác dân tộc, tôn giáo

Dân tộc - Tôn giáo - Lê Hường - 2 giờ trước
Sáng 11/9, Đoàn công tác của Bộ Dân tộc và Tôn giáo do Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Dân tộc và Tôn giáo Hồ Văn Niên làm Trưởng đoàn đã có buổi thăm, nắm tình hình và làm việc với xã Ea Rốk, tỉnh Đắk Lắk về thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc và các nhiệm vụ khi thực hiện chính quyền 2 cấp.
Chuyện xóa nhà tạm ở A Mú Sung

Chuyện xóa nhà tạm ở A Mú Sung

Xã hội - Trọng Bảo - 2 giờ trước
Tỉnh Lào Cai đã hoàn thành Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát. Đằng sau kết quả đó là những câu chuyện, những cách làm sáng tạo, thể hiện quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của người dân.
Khởi động Ngày hội Sáng tạo nội dung số Việt Nam 2025

Khởi động Ngày hội Sáng tạo nội dung số Việt Nam 2025

Tin tức - Ngọc Ánh - 2 giờ trước
Với chủ đề “Rạng rỡ Việt Nam”, Ngày hội Sáng tạo nội dung số Việt Nam – Vietnam iContent 2025 hứa hẹn mang đến không khí sôi động cùng những sản phẩm sáng tạo đặc sắc, đa phương tiện, lan tỏa hình ảnh đất nước và truyền cảm hứng mạnh mẽ.
Đà Nẵng: Kịp thời cứu ngư dân bị tai nạn lao động trên biển

Đà Nẵng: Kịp thời cứu ngư dân bị tai nạn lao động trên biển

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 2 giờ trước
Ngư dân đang hành nghề trên vùng biển Đà Nẵng không may bị cáp tời đập mạnh vào gáy dẫn đến bất tỉnh, Bộ đội Biên phòng Đà Nẵng đã điều tàu ra ứng cứu.
Chốn thiền định trên đỉnh mây giăng

Chốn thiền định trên đỉnh mây giăng

Dân tộc - Tôn giáo - Tiêu Dao - 3 giờ trước
Trên miền mây giăng Măng Đen, ngôi chùa Khánh Lâm như chập chờn trong chốn bồng lai với mây giăng lãng đãng, giữa tiếng chim chóc réo gọi và tiếng gió vi vu, như chốn thiền định xóa nhòa hết những phiền muộn của cuộc sống.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Ninh Bình: Giải cứu cá thể rái cá vuốt bé quý hiếm

Ninh Bình: Giải cứu cá thể rái cá vuốt bé quý hiếm

Môi trường sống - Quỳnh Trâm - 3 giờ trước
Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an tỉnh Ninh Bình vừa phát hiện, giải cứu một cá thể rái cá vuốt bé trong quá trình vận chuyển trái phép và bàn giao cho Vườn quốc gia Cúc Phương.
Cuộc sống hồi sinh sau lũ dữ

Cuộc sống hồi sinh sau lũ dữ

Phóng sự - Thanh Hải - 4 giờ trước
Những bản làng quăng quật vì mưa lũ đang trở mình. Sự hồi sinh được đo đếm bằng những nếp nhà đã dựng lại, những con đường đã thông xe, những công trình dân sinh đã đi vào hoạt động…
Quảng Ngãi: Động đất 4.5 độ, gây rung chấn diện rộng

Quảng Ngãi: Động đất 4.5 độ, gây rung chấn diện rộng

Trang địa phương - Ngọc Chí - 4 giờ trước
Sáng ngày 11/9, Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần (Viện Các Khoa học Trái đất) cho biết đã ghi nhận hai trận động đất liên tiếp xảy ra tại khu vực xã Măng Bút, tỉnh Quảng Ngãi.
Cán bộ xã vượt cả trăm cây số mỗi ngày thực hiện nhiệm vụ

Cán bộ xã vượt cả trăm cây số mỗi ngày thực hiện nhiệm vụ

Xã hội - Quỳnh Trâm - 6 giờ trước
Thực hiện chủ trương sắp xếp, kiện toàn chính quyền hai cấp của tỉnh Thanh Hóa, hàng trăm cán bộ từ miền xuôi đã được điều động, luân chuyển về công tác tại các xã miền núi. Vượt lên những khó khăn, bỡ ngỡ ban đầu, họ đã nhanh chóng thích nghi, bắt nhịp với công việc ở nơi mới.
Hai cây trầm 200 tuổi ở Hà Tĩnh trở thành Cây Di sản Việt Nam

Hai cây trầm 200 tuổi ở Hà Tĩnh trở thành Cây Di sản Việt Nam

Tìm trong di sản - Anh Trúc - 19:16, 10/09/2025
Ngày 10/9, UBND xã Hương Phố (Hà Tĩnh) cho biết, vừa tổ chức Lễ công bố quyết định công nhận Cây Di sản Việt Nam cho 2 cây trầm hương cổ thụ tại đền Khoai Vạc.