Vùng đất khó Cư Pui ấm no từ xây dựng "thủ phủ" dứa

Mạnh dạn chuyển mình thành “thủ phủ” dứa

Năm 2005, gia đình ông Vàng A Chá cùng nhiều hộ đồng bào Mông di cư từ tỉnh Hà Giang (cũ), nay là tỉnh Tuyên Quang vào thôn Ea Uôl, xã Cư Pui, tỉnh Đắk Lắk lập nghiệp. Khí hậu khắc nghiệt, đất đai bạc màu khiến  ông trồng đủ loại cây từ ngô, sắn đến cà phê, hồ tiêu, bơ… nhưng đều thất bại.

Qua tìm hiểu, nhận thấy một số hộ đồng bào Mông ở các xã lân cận có thu nhập ổn định từ trồng dứa, ông Chá đã tìm đến học hỏi kỹ thuật. Gom góp 30 triệu đồng, ông Chá mua 15.000 hom dứa giống trồng thử trên 5 sào đất đồi. 

Sau 2 năm, dứa cho thu hoạch lứa đầu, mỗi quả nặng 1,8 - 3 kg, bán tại vườn với giá 10.000 - 15.000 đồng/quả. Nhận thấy dứa ít vốn, dễ chăm sóc, cho thu nhập cao, ông quyết định dùng toàn bộ số tiền từ vụ dứa đầu tiên mua thêm đất, mở rộng diện tích trồng. 

Cây dứa bén rễ, mang lại thu nhập cao hơn hẳn cây mì, cây bắp, ông Chá tiếp tục tìm hiểu áp dụng tiến bộ kỹ thuật cho dứa ra quanh năm, tránh tình trạng dồn hàng, mất giá. Kiên trì với cây dứa, đến nay, ông Chá đã sở hữu hơn 4ha dứa, với giá ổn định 10.000 - 17.000 đồng/kg, gia đình ông thu lãi vài trăm triệu đồng mỗi năm.

Mô hình trồng dứa của ông Vàng A Chá đã mở ra hướng đi mới cho người dân thôn Ea Uôl. Đến nay, cả thôn đã có khoảng 100 hộ dân đầu tư trồng dứa, diện tích từ vài sào đến 1 - 2 ha, cho thu nhập gấp 3 - 4 lần so với trồng ngô, sắn trước đây.

Ông Sín Chán Páo, Trưởng thôn Ea Uôl, cho biết, thôn Ea Uôl có gần 400 hộ dân, phần lớn là dân tộc Mông từ tỉnh Hà Giang (cũ) vào sinh sống. Nơi đây đất đai cằn cỗi, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, song với sự nỗ lực của bà con, sự hỗ trợ của các cấp, chính quyền, địa phương, vùng đất Ea Uôl đang từng ngày đổi khác.

Bén rễ trên vùng đất khó chưa lâu, cây dứa đã trở thành cây trồng chủ lực, giúp nhiều hộ đồng bào DTTS vươn lên, mở ra cơ hội thoát nghèo.

Năm 2024, gia đình anh Y Zoen Niê (SN 1987) ở buôn Khanh đã chuyển đổi 4 sào đất trồng mì sang trồng dứa. Với sự hướng dẫn kỹ thuật tận tình của cán bộ nông nghiệp, sau 16 tháng gia đình đã thu hoạch vụ dứa đầu tiên, với số tiền 70 triệu đồng.

Anh Y Zoen chia sẻ: Ngoài bán quả dứa, anh còn bán hom giống và có thêm một khoản thu nhập nữa. Thành quả này chính là bước ngoặt lớn với gia đình tôi. Nếu giá cả và đầu ra của cây dứa ổn định, gia đình tôi sẽ sớm thoát nghèo.

Từ một vài hộ gia đình trồng dứa trên diện tích nhỏ lẻ, diện tích dứa ở xã Cư Pui đã tăng lên nhiều so với trước đây và hứa hẹn trở thành cây trồng chủ lực mang thu nhập cao cho đồng bào DTTS ở Cư Pui.

Đưa cây dứa phát triển bền vững

Diện tích dứa tăng nhanh, dần hình thành vùng chuyên canh rộng lớn với hơn 300ha, cây dứa mang lại thu nhập ổn định cho người dân Cư Pui. Tuy nhiên, đầu ra cho dứa còn bấp bênh, khiến bà con lo lắng.

Để cây dứa phát triển bền vững, chính quyền xã Cư Pui tìm hướng đi mới xây dựng tổ hợp tác trồng dứa, liên kết với doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Minh Nghiệp, Phó Chủ tịch UBND xã Cư Pui cho biết: Từ khó khăn đầu ra nông sản, xã đã làm việc với các doanh nghiệp thu mua dứa, trực tiếp đứng ra làm cầu nối. “Chúng tôi mời các hộ trồng dứa và doanh nghiệp cùng ngồi lại bàn phương án tiêu thụ, ký kết hợp đồng ba bên, có sự chứng kiến và cam kết của chính quyền địa phương”.

Tháng 7/2025, Tổ hợp tác trồng dứa chính thức được thành lập với hơn 50 thành viên. Mỗi thôn, buôn đều cử trưởng nhóm điều phối, có tổ trưởng, tổ phó, thư ký để quản lý hoạt động. Việc hình thành Tổ hợp tác không chỉ giúp người dân yên tâm sản xuất mà còn hạn chế tình trạng tư thương tranh mua, gây bất ổn thị trường.

Bà Hoàng Thị Hương, Tổ phó Tổ hợp tác chia sẻ: “Tổ hợp tác đứng ra thu mua dứa không chỉ của thành viên mà cả người dân xung quanh. Nhờ có công ty thu mua ổn định, giá năm nay đạt từ 5.000 - 7.000 đồng/kg, cao hơn mọi năm. Chín, xanh, to nhỏ đều được công ty mua hết, nên bà con rất phấn khởi. Có ngày cao điểm, lượng dứa thu mua lên đến hơn 70 tấn”.

Cùng với việc kết nối đầu ra, xã Cư Pui còn phối hợp với ngành khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc dứa để nâng cao năng suất, chất lượng. 

“Vai trò của địa phương là tạo niềm tin, xây dựng cơ chế phối hợp giữa nông dân và doanh nghiệp. Khi đầu ra ổn định, người dân yên tâm gắn bó với cây dứa, góp phần phát triển kinh tế bền vững cho xã”, ông Nguyễn Minh Nghiệp, Phó Chủ tịch UBND xã Cư Pui khẳng định.