Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tư vấn và hướng nghiệp cho học sinh: Nhận thức đúng để mở cánh cửa tương lai

An Yên - 07:09, 30/03/2023

Lựa chọn thời điểm nào để tư vấn, phương pháp tư vấn sẽ thực hiện như thế nào, học sinh nhận được định hướng, gợi mở gì sau buổi tư vấn… là những yếu tố mang tính quyết định để học sinh có được nhận thức đúng đắn về hướng nghiệp trong tương lai.

Tiết học hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 tại Trường THPT Lê Hồng Phong huyện Hưng Nguyên tỉnh Nghệ An
Tiết học hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 tại Trường THPT Lê Hồng Phong, huyện Hưng Nguyên tỉnh Nghệ An

Xu hướng lựa chọn nghề nghiệp

Tư vấn, hướng nghiệp để phân luồng học sinh là định hướng phân bổ tỷ lệ học sinh sau khi tốt nghiệp đi vào các luồng để tiếp tục học tập theo các chương trình giáo dục khác nhau; hoặc tham gia vào thị trường lao động tùy thuộc vào năng lực, sở trường, nguyện vọng của bản thân học sinh và điều kiện thực tế, nhu cầu nhân lực của xã hội. Trên tinh thần này, hoạt động hướng nghiệp, tư vấn càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với mỗi cá nhân và toàn xã hội, góp phần cung ứng nguồn nhân lực, với cơ cấu phù hợp nhu cầu của nền kinh tế, tạo cơ hội được học tập suốt đời cho mọi người.

Nhìn từ các trường THPT ở Nghệ An sẽ thấy, xu hướng nghề nghiệp hiện rõ qua tư vấn, tuyển sinh. Dù chưa đến thời điểm làm hồ sơ thi tốt nghiệp và xét nguyện vọng vào đại học, nhưng nhiều lớp có tỷ lệ học sinh không có nguyện vọng đăng ký vào đại học chiếm tỷ lệ ngày càng nhiều. 

Ví dụ như Trường THPT Tương Dương 2, huyện Tương Dương: Có 70% học sinh không đăng ký vào đại học, Trường THPT Nam Đàn 2, Nam Đàn có 3 lớp khối 12 là C8, C9, C10 có đến 100% học sinh tham gia thi tốt nghiệp THPT, nhưng chỉ để lấy kết quả tốt nghiệp. 

"Được thầy cô định hướng, tư vấn nghề, qua năng lực bản thân, từ thực tế xã hội hiện nay, em không dự định vào đại học, vì em lo sẽ không xin được việc làm sau khi ra trường. Sau khi tốt nghiệp, em sẽ đi du học theo hình thức vừa học, vừa làm để nhanh chóng có thu nhập và đỡ đần được gia đình", em Nguyễn Gia Huyền, học sinh lớp 12C8 Trường THPT Nam Đàn 2, Nam Đàn chia sẻ.

Một tín hiệu tích cực tại Nghệ An trong những năm gần đây, đó là học sinh đã bắt đầu lựa chọn nghề nghiệp theo năng lực, hoàn cảnh gia đình và sở trường của cá nhân, thay vì chạy theo số đông. Con đường vào đại học không còn là lựa chọn duy nhất, khi mỗi năm có khoảng 40% học sinh THPT lựa chọn học nghề hoặc các ngành nghề khác, thay vì chỉ đăng ký vào đại học…

Công tác phân luồng, định hướng nghề nghiệp cho học sinh sau THCS, THPT cũng là nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục, được các nhà trường ở Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị chú trọng. Theo thầy Nguyễn Đình Nghĩa - Hiệu trưởng Trường PTDT Bán trú - Tiểu học và THCS Hướng Lập (Hướng Hóa, Quảng Trị), mỗi tháng nhà trường tổ chức 1 tiết giảng dạy hướng nghiệp cho học sinh lớp 9. 

Trường còn thường xuyên kết nối, hợp tác với các trường THPT trên địa bàn, các trường ngoại tỉnh như Trường Cao đẳng Luật miền Trung (Đồng Hới, Quảng Bình), Trường cao đẳng Nghề Quảng Bình... để tư vấn, giáo dục nghề nghiệp cho học sinh. Thầy Nghĩa cho biết: Thông qua những buổi trao đổi, giáo viên phân tích để học sinh hiểu và lựa chọn nghề phù hợp, nhằm mang lại lợi ích trong tương lai. Qua đó, học sinh của nhà trường cũng nắm bắt thông tin và đưa ra những lựa chọn cho bản thân. Đa số học sinh của trường tham gia học tập ở các trường nghề. Đặc biệt, năm vừa qua tỷ lệ học sinh tham gia học nghề đạt hơn 70%.

Học sinh tỉnh Quảng Trị tham gia tư vấn tuyển sinh, hướng nghiệp
Học sinh tỉnh Quảng Trị tham gia tư vấn tuyển sinh, hướng nghiệp

Thay vì vào đại học, xu thế học nghề hoặc du học đang được nhiều học sinh và gia đình lựa chọn. Theo lý giải, thì việc học nghề sẽ có việc làm ngay sau khi ra trường, đỡ lãng phí thời gian, công sức và tiền của. Còn với du học, nhiều học sinh có nguyện vọng đi du học đều lựa chọn phương án “vừa học, vừa làm tự nuôi sống bản thân” thay cho hai mục đích khác là “kiến thức, bằng cấp” hay “cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp”. Đó chính là những tín hiệu tích cực trong lựa chọn nghề nghiệp hiện nay của các bạn trẻ, để có được công việc phù hợp sở thích, năng lực, phù hợp xu thế xã hội… 

Vẫn còn nhiều khó khăn

Thực ra, tư vấn và hướng nghiệp là nội dung được các trường thực hiện định kỳ hàng năm. Không chỉ lớp 12 mà ngay từ giai đoạn học THPT như lớp 10 - 11, thậm chí giai đoạn THCS, các em đã được định hướng nghề nghiệp. Việc được hướng nghiệp từ sớm càng giúp các em nhận ra mình thích điều gì, có điểm mạnh gì và điểm yếu như thế nào để có thể chọn được một nghề nghiệp hay công việc thật phù hợp trong tương lai. Hướng nghiệp càng sớm, giúp các em có thời gian để chuẩn bị tinh thần, kiến thức cũng như tìm hiểu sâu về nghề từ đó giúp nhận thức đúng đắn về nghề nghiệp, chọn được nghề phù hợp với bản thân và nhu cầu của xã hội.

Thế nhưng, việc phân luồng để tư vấn, hướng nghiệp hiện nay đang gặp nhiều khó khăn. Và khó khăn đầu tiên đến từ nhận thức chưa đầy đủ của học sinh. Xin dẫn một ví dụ cụ thể về một nam sinh đã bỏ học Trường Trung cấp nghề Yên Thành (Nghệ An) cách đây 2 năm. Sau tốt nghiệp Trường THCS Liên - Lý, Nguyễn Văn M. thi vào THPT không đủ điểm và được tư vấn học nghề kết hợp học văn hóa. Nếu chăm chỉ, học tốt thì sau 3 năm sẽ có một bằng nghề và bằng tốt nghiệp THPT. Thầy cô, gia đình đã tư vấn với Mạnh như thế, nhưng học nghề chỉ hơn 1 năm, Mạnh theo chúng bạn bỏ học đi làm thuê tận Bắc Ninh và nay, không trụ được đã bỏ về nhà. 

Bên cạnh đó, tư tưởng, tâm lý, suy nghĩ của nhiều bậc phụ huynh về định hướng nghề cũng chưa thật sự tốt, có nhiều trường hợp còn “thả nổi”, “phó mặc”… con cái muốn học, muốn chọn ngành nào cũng được… gây khó khăn cho việc tư vấn của các trường. Trong khi đó, học sinh cũng không hiểu được đầy đủ những đặc điểm tâm sinh lý, những phẩm chất và năng lực của bản thân để lựa chọn hướng đi, nghề nghiệp tương lai cho phù hợp.

Thực tiễn những năm qua, từ khi Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện đồng thời chính sách thi tuyển sinh đại học với điểm sàn chung thấp và xét tuyển sinh đại học, cao đẳng thông qua xét điểm học bạ THPT, thì cơ hội để học sinh tốt nghiệp THPT vào học đại học được mở rộng hơn. Hệ lụy là việc phân luồng học sinh vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp thấp, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp càng khó khăn hơn trong tuyển và thu hút học sinh. 

Học sinh đến từ các Trường THPT thành phố Vinh và nhiều trường khác ở khu vực lân cận của hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh tham gia Chương trình Tư vấn tuyển sinh – hướng nghiệp tổ chức tại Thành phố Vinh
Học sinh đến từ các Trường THPT thành phố Vinh và nhiều trường khác ở khu vực lân cận của hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh tham gia Chương trình Tư vấn tuyển sinh – hướng nghiệp tổ chức tại Thành phố Vinh

Bên cạnh đó, hoạt động giáo dục hướng nghiệp, tư vấn học tập và tư vấn nghề cho học sinh đang bộc lộ nhiều vấn đề đáng bàn như: không được quan tâm đúng mức; thiếu hệ thống thông tin về giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh; thiếu cơ sở dữ liệu về nghề nghiệp, thị trường lao động và việc làm, về ngành nghề đào tạo và các cơ sở đào tạo, về chính sách đối với người học và xu hướng thị trường lao động cũng như nhu cầu nhân lực của thị trường lao động…

Những hạn chế về chính sách lao động, việc làm và chính sách lương đối với người tốt nghiệp trình độ sơ cấp và trung cấp, cũng là những bất cập dẫn đến hạn chế trong việc thu hút học sinh vào học các cơ sở giáo dục nghề nghiệp gây khó khăn cho tư vấn, hướng nghiệp.

Vì thế, để thực hiện hiệu quả chủ trương phân luồng, định hướng nghề nghiệp cho học sinh, đòi hỏi phải triển khai từ rất sớm và đồng bộ các giải pháp, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các cơ sở giáo dục, đào tạo, gia đình và các doanh nghiệp.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Những chuyến đi “tìm chữ” ở vùng cao

Những chuyến đi “tìm chữ” ở vùng cao

“Sáng nay anh xuống bản/Con chim rừng hót reo/Nhành cây rừng nhường lối/ Sương tan dưới chân đèo...”. Vào đêm trước ngày lên Hà Giang làm phóng viên thường trú của Báo Dân tộc và Phát triển, tôi đã viết trong cuốn sổ tay của mình những dòng thơ ấy như một lời dặn lòng nhẹ nhàng, nhưng cũng đầy háo hức. Niềm hạnh phúc khi mỗi ngày trôi qua được cùng ăn, cùng ở, cùng làm việc và cùng chung bếp lửa với đồng bào giúp tôi thêm yêu nghề và yêu cả những khó khăn làm nên bản sắc của người làm báo vùng cao.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.