Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Truyền nhân của những điệu múa võ khèn

PV - 15:30, 11/02/2019

Thời trai trẻ, đi thi đấu múa khèn ở khắp các đỉnh núi của người Mông ở Bắc Hà, Si Ma Cai, Xín Mần, Hoàng Su Phì..., ông đều không có đối thủ. Nay 77 tuổi, ở cái tuổi thất thập cổ lai hy, ông thấy tiếc cái hay, cái đẹp của môn múa võ mà tổ tiên dày công xây dựng nên đã “tái xuất giang hồ” với mong muốn, dòng võ múa khèn còn ở lại với người Mông. Ông là Lý Seo Hồ, xã Bản Phố, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai.

13 năm luyện võ thành tài

Cao nguyên trắng Bắc Hà (Lào Cai) những ngày cận kề Tết Kỷ Hợi 2019 rực rỡ sắc màu từ các loài hoa lan, hoa hồng, hoa cúc và trên cả những trang phục của thiếu nữ người Mông. Đến với Bắc Hà dịp này, ngoài chiêm ngưỡng vẻ đẹp rực rỡ, đầy sắc Xuân đó, du khách sẽ còn đắm chìm trong tiếng khèn Mông dìu dặt. Thú vị hơn nữa khi được chiêm ngưỡng điệu múa võ khèn, võ sênh tiền vô cùng độc đáo do thầy trò nghệ nhân Lý Seo Hồ biểu diễn.

Ông Lý Seo Hồ với một bài quyền khèn độc đáo. Ông Lý Seo Hồ với một bài quyền khèn độc đáo.

Nhắc đến điệu múa võ khèn của người Mông, không thể không nhắc tới “cao thủ” Lý Seo Hồ. Năm nay, ông đã sống qua 77 mùa Xuân, ông nói, vùng đất cao nguyên trắng Bắc Hà ngày trước, từng được coi là một lò luyện võ nức tiếng của đồng bào Mông. Bởi để biết múa võ khèn, hay múa võ sênh tiền, phải luyện được võ trước. Nghệ nhân Lý Seo Hồ kể, năm lên 10 tuổi, Lý Seo Hồ đã theo cha, theo ông học những bài quyền đầu tiên. 13 tuổi, cậu bé Lý Seo Hồ đã nổi tiếng là cậu thiếu niên có sức khỏe dẻo dai, học được hơn 50 bài quyền.

Nhưng lúc đó, Lý Seo Hồ cho rằng, thế vẫn là chưa đủ. Với tinh thần chinh phục đỉnh cao, một ngày nọ cậu thiếu niên của Bản Phố đã âm thầm khoác hành lý ra đi đến vùng cao Si Ma Cai, tìm đến từng hang cùng, ngõ hẹp để tìm thầy học võ, thậm chí sang cả Trung Quốc để học.

Theo lời nghệ nhân Lý Seo Hồ, những năm 40, 50 của thế kỷ trước, vùng Tây Bắc vẫn là một vùng rừng núi hoang vu, con người ở lẫn với cọp beo là chuyện bình thường. Thế nhưng vì ham học hỏi, ông Lý Seo Hồ chưa bao giờ từ bỏ ước mơ, thêm 13 năm “ẩn mình” trong rừng vừa tu luyện học võ, vừa đi rừng làm nương với người dân, ông đã bái đến 20 người làm sư phụ. Nhờ đó, đến nay ông Lý Seo Hồ đã có thể sử dụng 200 bài võ (trong tổng số 360 bài võ của người Mông.

Truyền võ để nhớ cái gốc của tổ tiên

Nhấp chén rượu ngô được làm từ men lá hồng my, nghệ nhân Lý Seo Hồ tâm sự, “ngày xưa, chúng tôi múa võ khèn, võ sênh tiền đến hết 3 đêm liên tiếp mà trong lòng vẫn còn ấm ức, muốn tiếp tục thi thố tài năng. Trong mỗi xới diễn võ thường có từ 2 đến 4 người tham gia, tất cả phải cùng nhau múa khèn quyền. Anh nào múa hay, dẻo, có nhiều bài quyền hơn và dành được sự ủng hộ của khán giả, thì người đó chiến thắng. Hồi đó, người chiến thắng thường được thưởng rượu, thịt, được bà con người dân tung hô vang cả núi rừng. Ông khoe, thời trai trẻ, đi thi đấu múa võ khèn ở khắp các đỉnh núi của người Mông ở Bắc Hà, Si Ma Cai, Xín Mần, Hoàng Su Phì..., ông đều không có đối thủ.

Ông Lý Seo Hồ trò chuyện với các bạn trẻ về trò chơi truyền thống của người Mông. Ông Lý Seo Hồ trò chuyện với các bạn trẻ về trò chơi truyền thống của người Mông.

Giọng trầm ngâm, ông bảo, theo thời gian, người biết múa võ khèn, võ sênh tiền cũng dần dần khuất núi. Nhiều cao thủ cũng vì bận cuộc sống mưu sinh nên cũng đành “quy ẩn giang hồ”. Bản thân ông cũng một thời gian dài không tham gia múa võ nữa. Tuy nhiên, ông thấy buồn vì sự thờ ơ của giới trẻ và nguy cơ mai một của môn võ độc đáo này. Gần đây, vì tiếc cái hay cái đẹp của môn múa võ mà tổ tiên dày công xây dựng, ông đã “tái xuất giang hồ” cho dù đã ở độ tuổi thất thập cổ lai hy, ông sẽ “chiến đấu” để dòng võ múa khèn còn ở lại với người Mông.

Ông Lý Seo Hồ cho biết: Truyền bá võ múa khèn cũng như chính việc đánh võ vậy. Phải tùy theo tình hình của đối thủ mà chọn miếng đánh cho phù hợp. Ví như ngày xưa, cuộc sống của người Mông sống biệt lập. Muốn được học võ khó lắm. Người Mông thường giữ kín cho riêng dòng họ mình.

Một màn đấu võ khèn. Một màn đấu võ khèn.

Trước kia, võ khèn cũng là võ thuật để chiến đấu nhưng sau này, múa võ khèn trở thành loại hình dân vũ độc đáo của người Mông. Múa võ khèn gồm các bài quyền song trảm, lưỡng hổ tranh quyền, bạt sơn…. Để múa các thế võ này, đòi hỏi phải có sự khổ luyện, khi múa và tập đối kháng di chuyển phải nhanh và êm như bước di chuyển của loài hổ, báo. Đường quyền không hạn chế các niêm luật và rất phóng khoáng. Điều đặc biệt là, người múa có lúc vừa phải thổi khèn sao cho âm thanh thật nuột nà lại vừa phải thực hiện những tư thế vừa dứt khoát, vừa mềm mại.

“Thế nên, bây giờ bọn trẻ không mặn mà với múa võ. Chúng chỉ thích những cái mới mà thôi. Những ngày còn sống, mình muốn truyền lại võ khèn, võ sênh tiền càng nhiều người biết càng tốt. Để sau này, người Mông không quên cái gốc của tổ tiên”, ông Hồ chia sẻ.

Nghệ nhân Lý Seo Hồ cho biết, hiện ông đã thu nhận được khoảng 10 đệ tử. Mỗi tuần, ông truyền dạy từ 2-3 buổi. Mỗi buổi chừng 2 tiếng. Ông hy vọng, đội ngũ nòng cốt này sẽ là nơi ông gửi gắm lại tâm huyết cả một đời võ học để giữ cho mai sau.

HIẾU ANH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
30 cán bộ, công nhân Điện lực Lào Cai lên đường hỗ trợ khắc phục hậu quả bão số 5 tại Nghệ An

30 cán bộ, công nhân Điện lực Lào Cai lên đường hỗ trợ khắc phục hậu quả bão số 5 tại Nghệ An

Xã hội - Trọng Bảo - 21:04, 26/08/2025
Chiều 26/8, Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) đã tổ chức lễ xuất quân đội xung kích gồm 30 cán bộ, công nhân viên lên đường hỗ trợ Công ty Điện lực Nghệ An khắc phục hậu quả do bão số 5 gây ra.
Thủ tướng: Khẩn trương trình Quốc hội cơ chế, chính sách đặc biệt, đột phá thực hiện hội nhập quốc tế

Thủ tướng: Khẩn trương trình Quốc hội cơ chế, chính sách đặc biệt, đột phá thực hiện hội nhập quốc tế

Thời sự - PV - 21:02, 26/08/2025
Chiều 26/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế đã chủ trì cuộc họp của Ban Chỉ đạo, nhằm tiếp tục triển khai, cụ thể hóa Nghị quyết số 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.
Phát huy sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc góp phần xây dựng tỉnh Gia Lai giàu mạnh, văn minh trong kỷ nguyên mới

Phát huy sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc góp phần xây dựng tỉnh Gia Lai giàu mạnh, văn minh trong kỷ nguyên mới

Dân tộc - Tôn giáo - T.Nhân - H.Trường - 20:05, 26/08/2025
Đó là chủ đề của cuộc Hội thảo khoa học được Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Gia Lai phối hợp với Hội Triết học Việt Nam tổ chức ngày 26/8.
Đà Nẵng: Hai công nhân mắc kẹt, tử vong dưới cống nước

Đà Nẵng: Hai công nhân mắc kẹt, tử vong dưới cống nước

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 20:01, 26/08/2025
Lực lượng cứu hộ tại Đà Nẵng xác định hai công nhân tử vong dưới cống sâu khoảng 8m, tại khu vực thuộc phường Ngũ Hành Sơn.
Bình Liêu tập huấn bảo tồn văn hóa Sán Chỉ gắn với phát triển du lịch cộng đồng

Bình Liêu tập huấn bảo tồn văn hóa Sán Chỉ gắn với phát triển du lịch cộng đồng

Du lịch - Mỹ Dung - 19:58, 26/08/2025
Ngày 26/8, tại xã Bình Liêu (Quảng Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh phối hợp với Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện tổ chức khai mạc lớp tập huấn xây dựng mô hình gìn giữ và phát huy văn hóa truyền thống của người Sán Chỉ gắn với phát triển du lịch cộng đồng.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
Gia Lai sẽ xóa gần 1.500 điểm trường lẻ tại các vùng khó khăn

Gia Lai sẽ xóa gần 1.500 điểm trường lẻ tại các vùng khó khăn

Giáo dục - T.Nhân - H.Trường - 19:53, 26/08/2025
Thông tin này được đưa ra tại Hội nghị tổng kết năm học 2024 - 2025 và triển khai nhiệm vụ năm học 2025 - 2026 do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Gia Lai tổ chức ngày 26/8.
Giải cứu 3 công dân Hàn Quốc bị giữ trái pháp luật để tống tiền ở TP. Hồ Chí Minh

Giải cứu 3 công dân Hàn Quốc bị giữ trái pháp luật để tống tiền ở TP. Hồ Chí Minh

Pháp luật - Tào Đạt - 19:49, 26/08/2025
Ngày 26/8, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an TP. Hồ Chí Minh cho biết, đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và Lệnh bắt tạm giam đối với Luo Shenghua, Vòng Quang Tuấn, Nguyễn Thành Phúc và Lê Văn Kiểu về tội “Giữ người trái pháp luật”. Giải cứu thành công 3 công dân Hàn Quốc bị bắt giữ trái pháp luật để tống tiền, tại một chung cư ở phường Lái Thiêu.
Nông dân xứ nghệ khóc ròng trên đồng lúa

Nông dân xứ nghệ khóc ròng trên đồng lúa

Xã hội - Thanh Hải - 17:41, 26/08/2025
Bão dứt, để lại hàng ngàn ha lúa Hè Thu sắp đến kỳ thu hoạch bị đổ rạp, ngâm chìm trong nước. Bát cơm đến tay của những “hai lúa”, phút chốc bị mưa bão đánh tan. Nông dân xứ Nghệ khóc trên đồng lúa.
Bộ đội Biên phòng giúp dân khắc phục hậu quả bão số 5

Bộ đội Biên phòng giúp dân khắc phục hậu quả bão số 5

Xã hội - Minh Anh - 17:36, 26/08/2025
Sau khi cơn bão số 5 đi qua, hoàn lưu bão gây mưa lớn tại các xã vùng biển của tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh gây thiệt hại nặng nề. Lực lượng Bộ đội Biên phòng đã huy động tối đa lực lượng, phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương khẩn trương khắc phục hậu quả cơn bão số 5.
Hàng trăm nghệ nhân, diễn viên đến từ các buôn làng sẽ tham gia Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ

Hàng trăm nghệ nhân, diễn viên đến từ các buôn làng sẽ tham gia Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 17:24, 26/08/2025
Chiều 26/8, UBND tỉnh Gia Lai tổ chức họp báo, cung cấp thông tin về chuỗi sự kiện Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025, với chủ đề “Khát vọng Biển xanh - Đại ngàn tỏa sáng”.