Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Truyền dạy văn hoá truyền thống cho thế hệ trẻ ở Bảo Yên

Nguyễn Thế Lượng - 08:47, 27/12/2022

Những lớp truyền dạy văn hoá cổ truyền của các dân tộc nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hoá trong đời sống cộng đồng là việc làm mang lại hiệu quả thiết thực ở huyện Bảo Yên (Lào Cai). Để “kéo” được các bạn trẻ đến lớp tiếp cận với di sản văn hóa của cha ông phải kể đến vai trò của các nghệ nhân lớn tuổi - những người trực tiếp đứng lớp truyền dạy cho người trẻ.

Nghệ nhân Ma Thanh Sợi (xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, Lào Cai) truyền dạy về văn hoá dân gian.
Nghệ nhân Ma Thanh Sợi (xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, Lào Cai) truyền dạy về văn hoá dân gian.

Bảo tồn văn hoá truyền thống

Bảo Yên là vùng đất có đông đồng bào dân tộc sinh sống. Nơi đây hội tụ những nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào Tày, Mông, Dao, Giáy, Nùng… Theo thời gian, những giá trị văn hóa có sức sống vượt thời gian, được lưu giữ và phát huy trong cuộc sống, trở thành yếu tố quan trọng trong phát triển du lịch cộng đồng của dân địa phương. Tuy nhiên, trong quá trình giao lưu, hội nhập văn hóa, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan nên một số di sản văn hóa truyền thống của người Tày có nguy cơ bị mai một, thất truyền.

Là nghệ nhân cao niên đang lưu giữ những phong tục, tập quán mang đậm bản sắc của dân tộc mình, Nghệ nhân ưu tú Ma Thanh Sợi, dân tộc Tày ở bản Rịa, xã Nghĩa Đô (huyện Bảo Yên) luôn trăn trở lo xa khi mai này khuất núi sẽ mang theo di sản của cha ông về bên kia núi. Vì thế, ông cùng các nghệ nhân trên địa bàn huyện Bảo Yên đã miệt mài sưu tầm, ghi chép thành những cuốn tư liệu có giá trị về văn hóa như ngôn ngữ, tập quán làm nhà sàn, ẩm thực, trang phục, nhạc cụ, hát then, các hình thức diễn xướng dân gian trong đám cưới, đám tang, các trò chơi dân gian, các lễ hội truyền thống… để lưu giữ lại cho con cháu.

Những lớp truyền dạy do nghệ nhân truyền đạt vừa sinh động, vừa mang tính thực tiễn cao.
Những lớp truyền dạy văn hóa truyền thống do nghệ nhân truyền đạt vừa sinh động, vừa mang tính thực tiễn cao.

Bằng vốn sống, kinh nghiệm và tâm huyết của một người con sinh ra trong lòng bản người Tày, trong nhiều năm qua, Nghệ nhân ưu tú Ma Thanh Sợi đã sưu tầm được hàng ngàn câu tục ngữ, những câu chuyện cổ của người Tày, hơn 300 lời hát ru chính gốc của người Tày Nghĩa Đô. Đến nay, nghệ nhân Ma Thanh Sợi đã xuất bản 5 đầu sách nghiên cứu về văn hóa, phong tục, nghề dệt thổ cẩm của người Tày ở Nghĩa Đô; sưu tầm, biên soạn 50 chuyên đề chuyên sâu về văn hóa.

Truyền dạy cho thế hệ trẻ

Sau khi ghi chép, sưu tầm tư liệu về văn hóa các dân tộc, nghệ nhân Ma Thanh Sợi cùng các nghệ nhân trong vùng đã chủ động đề xuất với chính quyền địa phương tổ chức các lớp truyền dạy, các câu lạc bộ để phổ biến, tuyên truyền việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa cổ truyền cho người dân trong bản, vừa giới thiệu, truyền dạy cho lớp trẻ các yếu tố văn hóa bản địa.

Tại xã Nghĩa Đô, vừa qua, Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Bảo Yên đã tổ chức lớp tuyên truyền, phổ biến, truyền dạy văn hoá dân gian dân tộc Tày cho hơn 60 học viên trong xã. Người trực tiếp giảng bài là Nghệ nhân ưu tú Ma Thanh Sợi. Nội dung truyền dạy khá đa dạng, gồm các bài giảng về lịch sử hình thành, các phong tục, tập quán truyền thống, các lễ hội, các nghề truyền thống của dân tộc Tày.

Bằng sự am hiểu tường tận văn hóa cổ truyền, bài giảng của nghệ nhân Ma Thanh Sợi cô đọng, dễ hiểu và sinh động đã có sức cuốn hút các học viên và thấm sâu vào nhận thức của mỗi người, đặc biệt là đối với các thế hệ trẻ. Tại các buổi học, Câu lạc bộ hát then của xã đã biểu diễn các bài then để minh họa cho bài giảng, thực hành các nghề truyền thống như dệt cửi, đan lát…

Ông Lương Cao Thế, Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô cho biết: “Việc truyền dạy của các nghệ nhân đã góp phần không nhỏ cho phát triển du lịch cộng đồng của xã, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống”.

Học sinh Trường THPT số III Bảo Yên (Lào Cai) biểu diễn hát then cùng nghệ nhân Tày.
Học sinh Trường THPT số III Bảo Yên (Lào Cai) biểu diễn hát then cùng nghệ nhân Tày.

Còn tại xã Vĩnh Yên, trong những năm qua, nghệ nhân Hoàng Văn Thụy đã nỗ lực trong việc sưu tầm những bài then cổ. Ông tự viết lời cho những bài hát then mới ca ngợi Đảng, Bác Hồ, quê hương, đất nước. Ông cũng tự đứng ra thành lập Câu lạc bộ hát then, thành viên tham gia chủ yếu là phụ nữ và các em học sinh đủ các lứa tuổi. Sau những giờ lao động, học tập, trong nhà văn hóa của bản hay trên những ngôi nhà sàn, nghệ nhân Hoàng Văn Thụy tập hợp các thành viên Câu lạc bộ hát then để truyền dạy về nghệ thuật hát then, đàn tính, truyền dạy những điệu hát then mới do ông sáng tác.

Nhận xét về CLB hát then, Phó Bí thư Đảng ủy xã Vĩnh Yên-Hoàng Viết Hồng, cho biết: “Câu lạc bộ hát then của xã Vĩnh Yên hoạt động đều đặn và phát huy được hiệu quả trong truyền dạy những giá trị văn hóa trong hát then cho thế hệ trẻ”.

Kết nối thế hệ

Không chỉ thông qua các lớp học, việc truyền dạy của các nghệ nhân và các bậc cao niên trong các bản được thực hiện sinh động tại các lễ hội, ngày hội văn hóa dân tộc của các nhà trường, các câu lạc bộ, hợp tác xã để người dân và các em học sinh được hướng dẫn trực tiếp từ các nghệ nhân văn hóa. Nhờ vậy, các giá trị văn hóa cổ truyền được trao truyền liên tục, bền bỉ và có sức gợi nhắc thế hệ trẻ luôn giữ gìn, phát huy.

Chị Ma Thị Dao, dân tộc Tày, thành viên Câu lạc bộ hát then xã Nghĩa Đô chia sẻ: “Là một người trẻ, được các nghệ nhân và người cao tuổi truyền dạy hát then, đàn tính, tôi rất tự hào và không ngừng học hỏi để có kiến thức về văn hóa truyền thống”.

Bà Nguyễn Thị San, dân tộc Tày ở bản Nà Khương (xã Nghĩa Đô) làm Chủ nhiệm Hợp tác xã nghề truyền thống với trên 20 hội viên. Bà San cho biết, Hợp tác xã đã khôi phục những nghề truyền thống của xã như đan lát, dệt cửi để truyền dạy cho người dân, đặc biệt là giới trẻ. Đồng thời, các thành viên của Hợp tác xã đã tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo, thân thiện với môi trường từ đan lát, dệt thổ cẩm, phục vụ hiệu quả cho phát triển du lịch cộng đồng của xã.

Nghệ nhân Hoàng Văn Thụy (xã Vĩnh Yên, huyện Bảo Yên, Lào Cai) truyền dạy hát then cho lớp trẻ.
Nghệ nhân Hoàng Văn Thụy (xã Vĩnh Yên, huyện Bảo Yên, Lào Cai) truyền dạy hát then cho lớp trẻ.

Tại Trường THPT số 3 Bảo Yên (xã Nghĩa Đô) năm nào cũng tổ chức Ngày hội văn hóa các dân tộc và mời các nghệ nhân, các bậc cao niên am hiểu văn hóa đến hướng dẫn học sinh thiết kế các sản phẩm văn hóa dân tộc. Từ sự hướng dẫn tỉ mỉ và dễ hiểu của các nghệ nhân, các em học sinh đã tiếp thu nhanh và nâng cao ý thức về giữ gìn văn hóa.

Thầy giáo Bùi Văn Hiến, Bí thư Chi bộ, Hiệu trưởng Trường THPT số 3 Bảo Yên chia sẻ: “Những kiến thức mà các nghệ nhân và người lớn tuổi truyền dạy cho học sinh có giá trị thực tiễn lớn trong xây dựng mô hình trường học gắn với thực tiễn, trường học đa văn hóa của nhà trường”.

Có thể khẳng định, trong hành trình bảo tồn và lưu truyền văn hóa, những nghệ nhân và người cao tuổi như những truyền nhân, những “cây đa” của bản làng đang ngày đêm miệt mài trao truyền văn hóa cho thế hệ trẻ. Sự dày công và tâm huyết của họ góp phần tạo nên một mạch nguồn chảy mãi của dòng chảy văn hóa từ truyền thống đến hiện tại và tương lai. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Tối 16/5, tại xã Phước Đại, UBND huyện Bác Ái đã diễn ra Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Đêm hội Raglay”. Đây là chuỗi hoạt động nằm trong chương trình Lễ hội Văn hóa Raglay huyện Bác Ái lần thứ III- năm 2025. Chương trình có sự tham gia biểu diễn của trên 200 nghệ nhân, diễn viên đến từ các xã trên địa bàn huyện và diễn viên Trung tâm Văn hóa- Nghệ thuật tỉnh. Đến dự có ông Phạm Văn Hậu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy- Chủ tịch HĐND tỉnh; lãnh đạo các sở ngành và đông đảo người dân địa phương.
Tin nổi bật trang chủ
Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị

Sáng nay (18/5), đã diễn ra Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Tổng Bí thư Tô Lâm có phát biểu quan trọng chỉ đạo Hội nghị. Báo Dân tộc và Phát triển trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Dân tộc - Tôn giáo - Thúy Hồng - 4 giờ trước
Với nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả, giúp cho chị em có điều kiện khởi nghiệp, Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025” trên địa bàn Lạng Sơn đang tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp phụ nữ khởi nghiệp và kinh doanh, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Tìm nguyên nhân hàng ngàn ha lúa Xuân 2025 ở Nghệ An “mất trắng”

Tìm nguyên nhân hàng ngàn ha lúa Xuân 2025 ở Nghệ An “mất trắng”

Kinh tế - An Yên - 4 giờ trước
Thoái hóa đầu bông, gié, không kết hạt, lép lửng, lép xanh… đang là những hiện tượng xảy ra ở nhiều địa phương trên toàn tỉnh Nghệ An, gây ảnh hưởng đến hàng ngàn ha lúa Xuân 2025. Ngành Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An đang “mổ xẻ” nguyên nhân để có giải pháp khắc phục.
Thổ cẩm kể chuyện “Sắc vóc non cao”

Thổ cẩm kể chuyện “Sắc vóc non cao”

Tin tức - Lê Hường - 4 giờ trước
Tối 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk phối hợp với các đơn vị tổ chức Chương trình thời trang thổ cẩm Việt Nam - Đắk Lắk 2025 với chủ đề “Sắc vóc non cao”. Chương trình nhằm tôn vinh và bảo tồn những giá trị của “Di sản thổ cẩm” các dân tộc thiểu số và Chào mừng kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/05/1890 - 19/05/2025).
Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Thể thao - Minh Nhật - 5 giờ trước
Diễn ra trong hai ngày 21 và 22/6, tại Thái Nguyên, Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025 quy tụ các tay ná kỳ cựu từ khắp các tỉnh thành trên cả nước tham dự.
Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Xã hội - Trọng Bảo - 6 giờ trước
Cách đây tròn 67 năm (24/9/1958), Nhà máy điện Lào Cai được đón Bác Hồ tới thăm, đây là dấu son lịch sử thiêng liêng, trở thành động lực để các thế hệ cán bộ công nhân viên (CBCNV) Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) không ngừng phấn đấu, lan tỏa tinh thần tiết kiệm thành hành động cụ thể trong sản xuất, kinh doanh và trong phục vụ Nhân dân.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thời sự - PV - 19:56, 17/05/2025
Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.
Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 17:21, 17/05/2025
Tối 16/5, tại xã Phước Đại, UBND huyện Bác Ái đã diễn ra Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Đêm hội Raglay”. Đây là chuỗi hoạt động nằm trong chương trình Lễ hội Văn hóa Raglay huyện Bác Ái lần thứ III- năm 2025. Chương trình có sự tham gia biểu diễn của trên 200 nghệ nhân, diễn viên đến từ các xã trên địa bàn huyện và diễn viên Trung tâm Văn hóa- Nghệ thuật tỉnh. Đến dự có ông Phạm Văn Hậu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy- Chủ tịch HĐND tỉnh; lãnh đạo các sở ngành và đông đảo người dân địa phương.
Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Thời sự - Hoàng Quý - 17:19, 17/05/2025
Ngày 17/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Lê Minh Hoan, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường, để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.