Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Truyền dạy văn hoá truyền thống cho thế hệ trẻ ở Bảo Yên

Nguyễn Thế Lượng - 08:47, 27/12/2022

Những lớp truyền dạy văn hoá cổ truyền của các dân tộc nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hoá trong đời sống cộng đồng là việc làm mang lại hiệu quả thiết thực ở huyện Bảo Yên (Lào Cai). Để “kéo” được các bạn trẻ đến lớp tiếp cận với di sản văn hóa của cha ông phải kể đến vai trò của các nghệ nhân lớn tuổi - những người trực tiếp đứng lớp truyền dạy cho người trẻ.

Nghệ nhân Ma Thanh Sợi (xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, Lào Cai) truyền dạy về văn hoá dân gian.
Nghệ nhân Ma Thanh Sợi (xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, Lào Cai) truyền dạy về văn hoá dân gian.

Bảo tồn văn hoá truyền thống

Bảo Yên là vùng đất có đông đồng bào dân tộc sinh sống. Nơi đây hội tụ những nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào Tày, Mông, Dao, Giáy, Nùng… Theo thời gian, những giá trị văn hóa có sức sống vượt thời gian, được lưu giữ và phát huy trong cuộc sống, trở thành yếu tố quan trọng trong phát triển du lịch cộng đồng của dân địa phương. Tuy nhiên, trong quá trình giao lưu, hội nhập văn hóa, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan nên một số di sản văn hóa truyền thống của người Tày có nguy cơ bị mai một, thất truyền.

Là nghệ nhân cao niên đang lưu giữ những phong tục, tập quán mang đậm bản sắc của dân tộc mình, Nghệ nhân ưu tú Ma Thanh Sợi, dân tộc Tày ở bản Rịa, xã Nghĩa Đô (huyện Bảo Yên) luôn trăn trở lo xa khi mai này khuất núi sẽ mang theo di sản của cha ông về bên kia núi. Vì thế, ông cùng các nghệ nhân trên địa bàn huyện Bảo Yên đã miệt mài sưu tầm, ghi chép thành những cuốn tư liệu có giá trị về văn hóa như ngôn ngữ, tập quán làm nhà sàn, ẩm thực, trang phục, nhạc cụ, hát then, các hình thức diễn xướng dân gian trong đám cưới, đám tang, các trò chơi dân gian, các lễ hội truyền thống… để lưu giữ lại cho con cháu.

Những lớp truyền dạy do nghệ nhân truyền đạt vừa sinh động, vừa mang tính thực tiễn cao.
Những lớp truyền dạy văn hóa truyền thống do nghệ nhân truyền đạt vừa sinh động, vừa mang tính thực tiễn cao.

Bằng vốn sống, kinh nghiệm và tâm huyết của một người con sinh ra trong lòng bản người Tày, trong nhiều năm qua, Nghệ nhân ưu tú Ma Thanh Sợi đã sưu tầm được hàng ngàn câu tục ngữ, những câu chuyện cổ của người Tày, hơn 300 lời hát ru chính gốc của người Tày Nghĩa Đô. Đến nay, nghệ nhân Ma Thanh Sợi đã xuất bản 5 đầu sách nghiên cứu về văn hóa, phong tục, nghề dệt thổ cẩm của người Tày ở Nghĩa Đô; sưu tầm, biên soạn 50 chuyên đề chuyên sâu về văn hóa.

Truyền dạy cho thế hệ trẻ

Sau khi ghi chép, sưu tầm tư liệu về văn hóa các dân tộc, nghệ nhân Ma Thanh Sợi cùng các nghệ nhân trong vùng đã chủ động đề xuất với chính quyền địa phương tổ chức các lớp truyền dạy, các câu lạc bộ để phổ biến, tuyên truyền việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa cổ truyền cho người dân trong bản, vừa giới thiệu, truyền dạy cho lớp trẻ các yếu tố văn hóa bản địa.

Tại xã Nghĩa Đô, vừa qua, Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Bảo Yên đã tổ chức lớp tuyên truyền, phổ biến, truyền dạy văn hoá dân gian dân tộc Tày cho hơn 60 học viên trong xã. Người trực tiếp giảng bài là Nghệ nhân ưu tú Ma Thanh Sợi. Nội dung truyền dạy khá đa dạng, gồm các bài giảng về lịch sử hình thành, các phong tục, tập quán truyền thống, các lễ hội, các nghề truyền thống của dân tộc Tày.

Bằng sự am hiểu tường tận văn hóa cổ truyền, bài giảng của nghệ nhân Ma Thanh Sợi cô đọng, dễ hiểu và sinh động đã có sức cuốn hút các học viên và thấm sâu vào nhận thức của mỗi người, đặc biệt là đối với các thế hệ trẻ. Tại các buổi học, Câu lạc bộ hát then của xã đã biểu diễn các bài then để minh họa cho bài giảng, thực hành các nghề truyền thống như dệt cửi, đan lát…

Ông Lương Cao Thế, Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô cho biết: “Việc truyền dạy của các nghệ nhân đã góp phần không nhỏ cho phát triển du lịch cộng đồng của xã, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống”.

Học sinh Trường THPT số III Bảo Yên (Lào Cai) biểu diễn hát then cùng nghệ nhân Tày.
Học sinh Trường THPT số III Bảo Yên (Lào Cai) biểu diễn hát then cùng nghệ nhân Tày.

Còn tại xã Vĩnh Yên, trong những năm qua, nghệ nhân Hoàng Văn Thụy đã nỗ lực trong việc sưu tầm những bài then cổ. Ông tự viết lời cho những bài hát then mới ca ngợi Đảng, Bác Hồ, quê hương, đất nước. Ông cũng tự đứng ra thành lập Câu lạc bộ hát then, thành viên tham gia chủ yếu là phụ nữ và các em học sinh đủ các lứa tuổi. Sau những giờ lao động, học tập, trong nhà văn hóa của bản hay trên những ngôi nhà sàn, nghệ nhân Hoàng Văn Thụy tập hợp các thành viên Câu lạc bộ hát then để truyền dạy về nghệ thuật hát then, đàn tính, truyền dạy những điệu hát then mới do ông sáng tác.

Nhận xét về CLB hát then, Phó Bí thư Đảng ủy xã Vĩnh Yên-Hoàng Viết Hồng, cho biết: “Câu lạc bộ hát then của xã Vĩnh Yên hoạt động đều đặn và phát huy được hiệu quả trong truyền dạy những giá trị văn hóa trong hát then cho thế hệ trẻ”.

Kết nối thế hệ

Không chỉ thông qua các lớp học, việc truyền dạy của các nghệ nhân và các bậc cao niên trong các bản được thực hiện sinh động tại các lễ hội, ngày hội văn hóa dân tộc của các nhà trường, các câu lạc bộ, hợp tác xã để người dân và các em học sinh được hướng dẫn trực tiếp từ các nghệ nhân văn hóa. Nhờ vậy, các giá trị văn hóa cổ truyền được trao truyền liên tục, bền bỉ và có sức gợi nhắc thế hệ trẻ luôn giữ gìn, phát huy.

Chị Ma Thị Dao, dân tộc Tày, thành viên Câu lạc bộ hát then xã Nghĩa Đô chia sẻ: “Là một người trẻ, được các nghệ nhân và người cao tuổi truyền dạy hát then, đàn tính, tôi rất tự hào và không ngừng học hỏi để có kiến thức về văn hóa truyền thống”.

Bà Nguyễn Thị San, dân tộc Tày ở bản Nà Khương (xã Nghĩa Đô) làm Chủ nhiệm Hợp tác xã nghề truyền thống với trên 20 hội viên. Bà San cho biết, Hợp tác xã đã khôi phục những nghề truyền thống của xã như đan lát, dệt cửi để truyền dạy cho người dân, đặc biệt là giới trẻ. Đồng thời, các thành viên của Hợp tác xã đã tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo, thân thiện với môi trường từ đan lát, dệt thổ cẩm, phục vụ hiệu quả cho phát triển du lịch cộng đồng của xã.

Nghệ nhân Hoàng Văn Thụy (xã Vĩnh Yên, huyện Bảo Yên, Lào Cai) truyền dạy hát then cho lớp trẻ.
Nghệ nhân Hoàng Văn Thụy (xã Vĩnh Yên, huyện Bảo Yên, Lào Cai) truyền dạy hát then cho lớp trẻ.

Tại Trường THPT số 3 Bảo Yên (xã Nghĩa Đô) năm nào cũng tổ chức Ngày hội văn hóa các dân tộc và mời các nghệ nhân, các bậc cao niên am hiểu văn hóa đến hướng dẫn học sinh thiết kế các sản phẩm văn hóa dân tộc. Từ sự hướng dẫn tỉ mỉ và dễ hiểu của các nghệ nhân, các em học sinh đã tiếp thu nhanh và nâng cao ý thức về giữ gìn văn hóa.

Thầy giáo Bùi Văn Hiến, Bí thư Chi bộ, Hiệu trưởng Trường THPT số 3 Bảo Yên chia sẻ: “Những kiến thức mà các nghệ nhân và người lớn tuổi truyền dạy cho học sinh có giá trị thực tiễn lớn trong xây dựng mô hình trường học gắn với thực tiễn, trường học đa văn hóa của nhà trường”.

Có thể khẳng định, trong hành trình bảo tồn và lưu truyền văn hóa, những nghệ nhân và người cao tuổi như những truyền nhân, những “cây đa” của bản làng đang ngày đêm miệt mài trao truyền văn hóa cho thế hệ trẻ. Sự dày công và tâm huyết của họ góp phần tạo nên một mạch nguồn chảy mãi của dòng chảy văn hóa từ truyền thống đến hiện tại và tương lai. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.