Trung du và miền núi Bắc Bộ phấn đấu giải ngân ít nhất 90% vốn các Chương trình MTQG năm 2023

Chiều 10/8, tại tỉnh Yên Bái, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã chủ trì Hội nghị trực tiếp kết hợp trực tuyến với 14 tỉnh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ về tình hình triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) và cho ý kiến đối với dự thảo Luật Đất đai sửa đổi liên quan đến chính sách quản lý, sử dụng đất đai cho đồng bào DTTS.

Theo Bộ KH&ĐT, giai đoạn 2021 - 2025, Trung ương đã giao và 14 tỉnh Vùng đã hoàn thành phân bổ tổng vốn đầu tư phát triển thực hiện 3 chương trình MTQG là hơn 47.057 tỷ đồng, chiếm 47,3% tổng nguồn vốn đầu tư phát triển cho các địa phương trên cả nước.

Về kết quả giải ngân vốn năm 2022, tính đến ngày 31/7/2023, vốn ngân sách Trung ương giải ngân được hơn 8.757 tỷ đồng, đạt khoảng 77,6% kế hoạch, cao hơn bình quân chung của cả nước là 76,1%; vốn ngân sách địa phương đã giải ngân khoảng 99% kế hoạch năm 2022.

Về kết quả giải ngân 7 tháng năm 2023, tính đến 31/7, vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách Trung ương năm 2023 giải ngân được trên 4.430 tỷ đồng, đạt 38,41% kế hoạch, cao hơn bình quân chung của cả nước là 37,8%.

Nhóm địa phương đạt tỷ lệ giải ngân cao gồm Yên Bái (65,85%), Lạng Sơn (65,45%), Sơn La (53,91%), Thái Nguyên (40,44%); các tỉnh có tỷ lệ giải ngân thấp nhất trong vùng gồm Hòa Bình (21,1%), Tuyên Quang (21,1%).

Phát biểu tại Hội nghị, các địa phương đều đánh giá trong thời gian qua, Ban Chỉ đạo Trung ương rất quyết liệt trong việc nhận diện, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các Chương trình MTQG, nhất là sau khi ban hành Nghị định số 38 sửa đổi, bổ sung Nghị định số 27.

Các địa phương có tỷ lệ giải ngân cao chia sẻ nhiều bài học kinh nghiệm trong việc triển khai các Chương trình MTQG, nổi bật phải chủ động ban hành đồng bộ chính sách và thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư từ sớm; thực hiện lồng ghép vốn, huy động tốt vốn đối ứng để thực hiện các dự án ra tấm, ra món, làm đến đâu được đến đó...

Tuy nhiên, các địa phương phản ánh còn khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ, trong đó có một số nội dung chưa có hướng dẫn của các bộ, ngành Trung ương; một số chỉ tiêu về tỷ lệ dân số có sổ khám chữa bệnh điện tử, tỷ lệ giảm nghèo chưa phù hợp với điều kiện của các địa phương, cần xem xét, điều chỉnh lại.

Bên cạnh đó, lượng vốn phân bổ còn manh mún, phân tán, trong khi đòi hỏi vốn đối ứng lớn, nếu không huy động được dễ gây lãng phí; có tình trạng vốn chờ công trình; vốn giao trước, hướng dẫn theo sau.

Các địa phương cũng phản ánh còn nhiều vướng mắc trong việc huy động và giải ngân vốn sự nghiệp; mất nhiều thời gian chuẩn bị thủ tục đầu tư, chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa, đất rừng.

Các dự án phân cấp cho cấp xã triển khai chậm do cán bộ xã cần có thời gian để "hấp thụ" khối lượng lớn văn bản hướng dẫn, việc phân bổ vốn đến từng dự án hạn chế sự linh hoạt của địa phương trong việc tập trung nguồn vốn đầu tư tập trung, tránh dàn trải.

Có địa phương thẳng thắn cho biết, do nhiều dự án quy mô nhỏ, phải thực hiện nhiều quy trình, thủ tục dễ dẫn đến rủi ro về pháp lý, nên một bộ phận cán bộ chưa quyết liệt triển khai. Để khắc phục tình trạng này, địa phương đã thực hiện việc điều chuyển cán bộ, sau đó tình hình có cải thiện hơn.

Các địa phương đề nghị bổ sung Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện thành đối tượng thụ hưởng của các Dự án, Tiểu dự án thành phần về phát triển giáo dục nghề nghiệp thuộc các chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025.

Các địa phương cũng kiến nghị Trung ương sớm thông báo vốn sự nghiệp giai đoạn 2024 - 2025, đồng thời phân bổ vốn ngân sách Trung ương hằng năm trước ngày 15/11 để các địa phương có thể phân bổ trước ngày 31/12.

Tại Hội nghị, lãnh đạo 3 bộ, ngành chủ quản 3 Chương trình MTQG trực tiếp giải đáp những vướng mắc, khó khăn của các địa phương đồng thời cập nhật tiến độ sửa đổi, bổ sung Nghị định 156/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp và Thông tư số 25/2022/TT-BNNPTNT, Thông tư số 02/2022/TT-UBDT và các văn bản hướng dẫn liên quan đến 3 Chương trình MTQG.

Các bộ ngành, ngành chủ quản cũng phản ánh các bộ, ngành và địa phương chưa tích cực phối hợp trong việc sửa đổi, bổ sung dù đã đến hạn phải ban hành theo yêu cầu của Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG.

Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, Ủy ban Dân tộc chịu trách nhiệm tổng hợp khó khăn, vướng mắc của các địa phương để sửa Thông tư số 02/2022/TT-UBDT, nhưng mới chỉ có 14 địa phương, trong đó có 6 tỉnh Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, và 2/23 bộ, ngành gửi văn bản góp ý.

Tương tự, Nghị quyết số 100/2023/QH15 của Quốc hội yêu cầu trong năm 2023, nghiên cứu, đề xuất, trình cấp có thẩm quyền điều chỉnh một số mục tiêu, chỉ tiêu, nội dung của các chương trình MTQG để triển khai thực hiện, bảo đảm hiệu quả, khả thi, phù hợp với tình hình thực tiễn, tránh lãng phí, tiêu cực; nghiên cứu, đề xuất thực hiện thí điểm việc phân cấp cho cấp huyện chủ động quyết định, điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn, danh mục dự án đầu tư thực hiện các chương trình MTQG trên địa bàn, báo cáo Quốc hội khi tiến hành giám sát tối cao chuyên đề về 3 Chương trình MTQG tại Kỳ họp thứ 6.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh cho rằng đây là cơ hội lớn để rà soát tổng thể toàn diện những nội dung nêu trên, nhưng đến nay mới chỉ có 16 địa phương có văn bản kiến nghị điều chỉnh theo các nội dung theo yêu cầu của Nghị quyết 100/2023/QH15.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang biểu dương, đánh giá cao tỉnh Yên Bái có nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân, nhất là đồng bào DTTS.

Về 3 chương trình MTQG, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, 14 địa phương trong vùng được phân bổ vốn đầu tư phát triển từ ngân sách Trung ương chiếm gần 50% của cả nước, do đó tiến độ giải ngân của vùng sẽ có tác động rất lớn đến tiến độ giải ngân chung của cả nước.

Phó Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực các địa phương, dù điều kiện còn nhiều khó khăn thậm chí có 8 huyện thuộc 4 tỉnh Cao Bằng, Điện Biên, Yên Bái, Bắc Kạn chưa có xã đạt chuẩn nông thôn mới, đã tích cực tổ chức triển khai việc huy động ngồn vốn đối ứng và lồng ghép các nguồn vốn, qua đó đưa tỷ lệ giải ngân trong 7 tháng năm nay lên cao hơn mức bình quân chung của cả nước.

Trong thời gian tới, Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương phải giải ngân toàn bộ số vốn của năm 2022 kéo dài sang năm 2023, phấn đấu giải ngân ít nhất 90% vốn được phân bổ năm 2023; chắt chiu từng đồng vốn, tiếp tục đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, làm ra tấm ra món; việc lồng ghép vốn phải rạch ròi, minh bạch để thuận lợi cho việc quyết toán khi hoàn thành các dự án đầu tư.

Địa phương nào còn nợ văn bản hướng dẫn theo thẩm quyền phải sớm hoàn tất ban hành; tìm hiểu kỹ những quy định mới ban hành, trong đó có Nghị định số 38 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 27 quy định cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình MTQG và các văn bản hướng dẫn mới ban hành; phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành Trung ương trong quá trình sửa đổi, bổ sung văn bản hướng dẫn để khi ban hành có thể thực hiện được ngay.

Phó Thủ tướng gợi ý các địa phương có thể thành lập các tổ công tác gồm những cán bộ có kinh nghiệm, am hiểu pháp lý để tỏa đi các dự án, vừa hướng dẫn vừa đôn đốc, giám sát đẩy nhanh quá trình thực hiện; tăng cường học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn; phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành chủ quản chương trình trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Các địa phương khi gửi văn bản xin ý kiến các bộ, ngành Trung ương thì đồng gửi Văn phòng Chính phủ để tham mưu tổng hợp, báo cáo Phó Thủ tướng, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương theo thẩm quyền và quy chế làm việc.