Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Trong lắng sâu Hà Nội…

PV - 15:42, 06/10/2024

70 năm kể từ ngày giải phóng (10/10/1954), Hà Nội chứng kiến bao đổi thay, phát triển trong văn hóa và lối sống của người Hà Nội. Dẫu có như vậy, trong cuộc sống hằng ngày, từ lắng sâu tâm hồn, ta vẫn nhận ra nét đẹp của người Hà Nội, để ta tin rằng, nét đẹp ấy sẽ mãi đi cùng năm tháng.

Trình diễn nghệ thuật truyền thống tại Ngôi nhà Di sản, số 87 Mã Mây, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Trình diễn nghệ thuật truyền thống tại Ngôi nhà Di sản, số 87 Mã Mây, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội

1. Mạng xã hội len lỏi vào mọi ngõ ngách cuộc sống. Chưa bao giờ việc lập ra một diễn đàn lại dễ dàng như thế, rồi "buôn bán" đủ điều. Nhiều người sợ mạng xã hội, phải "cai". Nhưng thế mới là cuộc sống. Hay hay dở tùy thuộc góc tiếp cận.

Thí dụ như về văn hóa Hà Nội, chỉ trên Facebook, giờ có đến hàng chục diễn đàn khác nhau, kết nối cộng đồng những người yêu Hà Nội: Tri thức Hà Nội, Bạn bè yêu Hà Nội... Mỗi nhóm có những đặc trưng riêng, nhưng cái chung là kết nối, lan tỏa những kiến thức, ký ức, hoài niệm, câu chuyện và tình yêu Hà Nội.

Một góc phố, một cái cây, một chiếc ghế đá, hay đơn cử một đám cưới thời xưa ở Hà Nội… cũng thành câu chuyện rôm rả, kết nối những con người chung một thành phố quê hương hay từng sống và đang sống ở Hà Nội.

Lang thang trên những diễn đàn này, tình cờ, tôi phát hiện một nhân vật có mặt trong hầu hết những diễn đàn lớn. Vừa đăng tải những câu chuyện, kiến thức về Hà Nội xưa cũ, lại cũng rất hay giới thiệu "Hà Nội cũ" trong Hà Nội mới hôm nay. Khi có những vấn đề được đưa ra, ông cũng thường có những bình luận khiêm tốn mà xác đáng. Ðó là tác giả Trần Quang Dũng.

Tôi vẫn nghĩ rằng đó là một người từng làm việc liên quan đến lĩnh vực văn hóa, lịch sử. Nhưng ông Dũng cười vui, lắc đầu bảo: "Mình chỉ là người yêu Hà Nội thôi".

Không thể nói ông Dũng là người ít kiến thức về Hà Nội. Ðể đăng tải, ông phải đọc, phải kiểm chứng không chỉ qua sách vở mà bằng chính trải nghiệm của mình. Ở tuổi 70, ông sinh trước ngày Thủ đô giải phóng chỉ vài tháng, việc "cày Facebook" như ông không dễ dàng như các bạn trẻ, song ông Dũng vẫn rất ham mê.

Sinh ra, lớn lên ở phố Hàng Thùng, bây giờ, chuyển sang phố Hàng Buồm. Cả cuộc đời gắn bó với phố cổ Hà Nội, chứng kiến biết bao đổi thay ở nơi này. Người ta yêu cái nơi người ta sinh ra là một thứ tình cảm mặc nhiên. Nhưng, với những người như ông Dũng, tình yêu ấy không đơn giản chỉ là chuyện cảm xúc.

Hà Nội đẹp bởi những con phố xinh xắn. Người Hà Nội đẹp về tâm hồn. Tình yêu Hà Nội trong ông, gồm cả "tình" và cả "lý". Những ký ức, những tình cảm về Hà Nội đọng lại trong ông cứ dày lên theo năm tháng. Facebook đem đến cho ông cơ hội để sẻ chia.

Năm 2018, ông gia nhập diễn đàn Hà Nội của chúng ta, rồi lần lượt tới các diễn đàn: Bạn bè yêu Hà Nội, Tri thức Hà Nội… Hóa ra, cái cộng đồng trân trọng văn hóa Hà Nội không phải là nhỏ.

Ông phải đọc nhiều hơn, tìm hiểu nhiều hơn, cũng vì thế muốn chia sẻ nhiều hơn. Ông lang thang khắp các con phố, kể cả những ngõ nhỏ để ngắm nhìn Hà Nội. Ông sẵn sàng cuốc bộ cả mấy cây số để cảm nhận, để lắng nghe thanh âm Hà Nội, để tìm lại ký ức xưa, để chụp những tấm hình rồi chia sẻ với bạn bè, cộng đồng. Một trong những nơi ông giới thiệu với bạn bè là cà-phê Phố Hàng, một quán cà-phê gợi lại "miền ký ức" của Hà Nội xưa…

2. Một căn nhà ống sâu hun hút đến hai chục mét, chiếc cầu thang cũng là giếng trời ở chính giữa, cà-phê Phố Hàng mang đến cho những vị khách cảm nhận chân thực nhất về những căn nhà ống trong phố cổ. Và đương nhiên, điều nổi bật nhất ở đây là những câu chuyện… phố Hàng.

Quán cà-phê ba tầng nằm ở phố Hồng Hà (quận Hoàn Kiếm), ngoài đê sông Hồng, nhưng lên tầng hai là nhìn thấy phía chợ Ðồng Xuân, chếch tay phải là cầu Long Biên. Quán phân ra làm mấy chục góc khác nhau. Mỗi góc giới thiệu một con phố, gồm các yếu tố: Thông tin khái quát về vị trí, lịch sử hình thành; những tấm ảnh về con phố xưa…

Ðặc biệt nhất ở đó luôn có mô hình hiện vật đại diện cho mặt hàng của những con phố ấy. Phố Hàng Cót có mô hình những bó cót xinh xinh, phố Hàng Ðàn có nhạc cụ truyền thống, phố Hàng Mã có rất nhiều mặt nạ giấy bồi… Mộc mạc, xưa cũ, gợi nhớ về Hà Nội của quá khứ. Ngay đến chiếc cầu thang cũng được thiết kế khéo léo, những tay vịn nhấp nhô mang dáng dấp của những nhịp cầu Long Biên.

Nhưng, cà-phê Phố Hàng thật ra không chỉ là nơi bán cà-phê. Ðó là không gian của những người yêu Hà Nội, mà bây giờ, nó được định danh là một không gian sáng tạo.

Chủ quán là người làm trong lĩnh vực ngân hàng, khá xa lĩnh vực văn hóa, song Hà Triệu Anh, tên người chủ quán, lại muốn "kể" câu chuyện văn hóa Hà Nội.

Sinh năm 1985, trên phố Khâm Thiên, từ nhỏ, Triệu Anh được mẹ cho đi học ở Cung Thiếu nhi Hà Nội. Rồi tất cả bạn bè từ tiểu học đến hết trung học, đều là người phố cổ, phố cũ. Sau này kết hôn, Triệu Anh cũng làm rể một gia đình sống ở phố cổ nhiều đời.

Thấu hiểu và trân trọng những giá trị của văn hóa Hà Nội xưa mà đang bị mai một ít nhiều, chàng trai này quyết định phải "làm gì đó". Triệu Anh còn mê nghệ thuật cây cảnh và là Chủ nhiệm Câu lạc bộ Bonsai phố cổ. Câu lạc bộ cần có một không gian sinh hoạt. Những nhu cầu đó đã thúc bách Triệu Anh tái hiện không gian của một Hà Nội xưa ở cà-phê Phố Hàng này.

Hồi mới khai trương quán, Triệu Anh đặt "chỉ tiêu", mỗi tháng phải tổ chức một cuộc nói chuyện về Hà Nội xưa, cụ thể hơn, đó có thể là một con phố mà nhiều người quan tâm, hoặc có nhiều bí ẩn chưa nhiều người biết. Ðó phải là "phố Hàng". Nhưng rồi "chỉ tiêu" đó bị phá rất nhanh.

Những cuộc gặp gỡ cũng không giới hạn về phố nữa, mà là những nét đẹp văn hóa Hà Nội. Thí dụ như cách đây không lâu, là những buổi offline dành cho các bạn với chủ đề văn hóa trà sen của người Hà Nội; giới thiệu về hát xẩm, nhất là xẩm tàu điện của Hà thành, workshop làm đèn lồng với những sáng tạo từ tranh Hàng Trống - dòng tranh của đất kinh kỳ… Chính chủ quán cũng ngạc nhiên, khi giới trẻ tìm đến rất đông.

Như vậy không phải các bạn không thích, mà bởi, bình thường, các bạn không biết đến nét đẹp văn hóa Hà Nội; mà nói theo cách của những nhà nghiên cứu, những nét đẹp đó lẩn khuất dưới những xô bồ…

Cứ thế, từ nơi này, những câu chuyện Hà Nội được lan tỏa đến cộng đồng. Hà Triệu Anh cho biết: "Ước mơ gìn giữ, lan tỏa nét đẹp về Hà Nội của em nhiều lắm. Nhưng, có một ước mơ là trả lại các tên "phố Hàng" đã mất. Các con phố có tên bắt đầu bằng từ "Hàng", gắn với mặt hàng mà phố đó sản xuất, kinh doanh là đặc trưng của Hà Nội. Theo em tìm hiểu, có khoảng hơn 50 phố Hàng giờ đã mất tên. Hà Nội từng có phố Hàng Chè, Hàng Bột, Hàng Lờ, Hàng Nâu, Hàng Ðàn… Với không ít tuyến phố, việc lấy lại tên cũ không phải là quá khó nếu được chính quyền quan tâm. Và còn tốt hơn nữa, nếu ở mỗi phố Hàng ấy, có một điểm giới thiệu về những giá trị lịch sử, văn hóa của con phố xưa. Còn với cà-phê Phố Hàng, trước hết, em muốn mọi người hiểu thêm về Hà Nội. Ðể làm được điều đó, nhất là với giới trẻ, cần tìm tòi, sáng tạo, chứ không thể cứ nói Hà Nội xưa hay lắm, đẹp lắm... Thí dụ như quán cà-phê này, đầu tiên hình thức phải làm các bạn thấy ấn tượng, thấy thích, thế rồi các bạn sẽ tìm hiểu sâu hơn".

Hà Triệu Anh không đơn độc. Anh chủ quán này có một nhóm bạn là những người phố cổ, họ chung tay hỗ trợ để tổ chức các hoạt động văn hóa mang chất "phố Hàng". Mỗi người một ngành, một nghề, điều khiến họ gắn bó với những hoạt động ấy là tình yêu Hà Nội. Chưa kể, nhiều sự kiện Triệu Anh còn có hỗ trợ của các bạn trẻ tình nguyện viên.

3. Tôi có một người bạn từ tỉnh khác về Hà Nội đã lâu năm. Anh ấy bảo, mấy chục năm ở Hà Nội, mà anh chưa "gặp" người Hà Nội như trong sách vở vẫn nói. Tâm sự ấy khiến không ít người phải chạnh lòng. Hà Nội bây giờ là đô thị của mười triệu dân. Hà Nội đã mở rộng hơn trước nhiều lần. Không ai phủ nhận rằng, cái làm nên nét đẹp người Hà Nội là sự tinh tế, thanh lịch một thời đang bị "pha loãng".

Nhưng cuộc sống là những dòng chảy, cái cũ và cái mới, cái đẹp và chưa đẹp đan xen. Bún mắng, cháo chửi vẫn có. Mà vẫn có những cộng đồng trân trọng giá trị của Hà Nội như những diễn đàn về người Hà Nội, văn hóa Hà Nội trên Facebook.

Diễn đàn nào cũng có đến hàng chục nghìn người, đủ các thế hệ. Và những người yêu Hà Nội "cũ" như ông Trần Quang Dũng, không phải chỉ có một vài. Trong cuộc sống thường nhật cũng thế. Nếu để tâm hơn, ta sẽ bắt gặp nhiều con người đang gìn giữ, rồi lan tỏa những nét văn hóa Hà Nội theo những cách khác nhau.

Có những người gìn giữ ẩm thực kinh kỳ Kẻ Chợ, có người lưu giữ nét đẹp kiến trúc, có người muốn giới thiệu những nền nếp ứng xử Hà thành xưa… Hay như nếu thử đến cà-phê Phố Hàng vào một buổi offline, ta sẽ gặp rất nhiều người thực, việc thực. Và còn cả rất nhiều câu chuyện khác nữa.

Tôi vẫn thường bảo, muốn thật sự hiểu người Hà Nội thì đừng đến "nhà nọ, nhà kia". Mà hãy tìm đến… nhà dân. Như câu chuyện của ông Trần Quang Dũng, hay chủ quán cà-phê Phố Hàng Hà Triệu Anh. Những người Hà Nội bình thường, như bất kỳ người Hà Nội nào người ta có thể gặp. Họ đâu có làm việc về văn hóa. Nhưng họ lại góp phần lưu giữ và lan tỏa văn hóa Hà thành.

Hà Triệu Anh bảo, ước mơ trả lại tên phố Hàng của cậu có thể rất xa, mà cũng có thể là rất gần nếu được cộng đồng quan tâm. Và cậu có niềm tin, những ước mơ của mình về Hà Nội, một ngày nào đó, sẽ dần thành hiện thực…


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vai trò của nhà báo trẻ trong kỷ nguyên làm báo số

Vai trò của nhà báo trẻ trong kỷ nguyên làm báo số

Trong bối cảnh truyền thông hiện đại phát triển như vũ bão, nhà báo trẻ không chỉ là lực lượng kế cận, mà còn là những tác nhân đổi mới, góp phần định hình và xây dựng một môi trường truyền thông lành mạnh, nhân văn và sáng tạo. Họ là đại diện cho hơi thở mới, tư duy mới và cách tiếp cận mới, những yếu tố then chốt để lĩnh vực báo chí Việt Nam thích nghi và vững vàng trong kỷ nguyên số.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.