Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sáp nhập xã miền núi: Giải pháp quan trọng mở rộng không gian phát triển liên vùng

Mạnh Hà - 12:31, 08/06/2025

Ở các vùng miền núi, nơi địa hình hiểm trở, dân cư phân tán và điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều hạn chế, việc sáp nhập xã không chỉ là một giải pháp kỹ thuật nhằm tinh giản bộ máy. Đây còn là bước tái cấu trúc không gian hành chính theo hướng gắn liền với động lực phát triển kinh tế liên vùng.

Với sự thông suốt về mặt địa giới và quản lý, các tuyến kết nối hạ tầng được hoàn thiện sẽ thúc đẩy phát triển các cụm dân cư mới gắn với hoạt động du lịch, dịch vụ và kinh tế ven hồ
Với sự thông suốt về mặt địa giới và quản lý, các tuyến kết nối hạ tầng được hoàn thiện sẽ thúc đẩy phát triển các cụm dân cư mới gắn với hoạt động du lịch, dịch vụ và kinh tế ven hồ

Việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, đặc biệt ở vùng miền núi, không đơn giản là việc “gộp địa giới” hay rút gọn bộ máy. Đây là cơ hội để thiết kế lại toàn bộ không gian phát triển theo một tư duy mới: chuyển dịch từ mô hình “quản lý địa bàn” bị chia cắt và phân tán sang mô hình “quản trị vùng phát triển” có tính hệ thống, tích hợp và hướng tới liên kết vùng.

Trong mô hình cũ, mỗi xã là một nguồn lực nhỏ lẻ, manh mún, khả năng thu hút đầu tư thấp và khó hình thành các trung tâm phát triển có vai trò dẫn dắt. Tuy nhiên, khi các xã nhỏ được hợp nhất lại, không gian hành chính mở rộng không chỉ đơn thuần về diện tích, mà còn về khả năng tổ chức lại các yếu tố phát triển, từ hạ tầng, dân cư, tài nguyên cho đến hệ thống dịch vụ. Việc này giúp hình thành những điểm trung tâm mới như một thị trấn, trung tâm cụm xã… nơi có thể tích tụ dịch vụ công, kết nối giao thông, chia sẻ hạ tầng xã hội và kinh tế, mở ra khả năng tổ chức sản xuất, thu hút đầu tư ở quy mô lớn hơn.

Theo đó, thay vì mỗi xã đều có trường học nhỏ, trạm y tế nhỏ, đường nội thôn kém chất lượng và chợ thưa thớt, các trung tâm mới sau sáp nhập sẽ có đủ quy mô và dân số để đầu tư đồng bộ, tạo sức hút đối với doanh nghiệp và nâng cao chất lượng dịch vụ công. Đây cũng là cách để các vùng miền núi thoát khỏi thế phát triển bị động, nhỏ lẻ và từng bước vươn tới mô hình phát triển bền vững, có năng lực cạnh tranh trong không gian liên vùng rộng lớn hơn.

Trong mô hình cũ, mỗi xã là một nguồn lực nhỏ lẻ, manh mún, khả năng thu hút đầu tư thấp và khó hình thành các trung tâm phát triển có vai trò dẫn dắt. Tuy nhiên, khi các xã nhỏ được hợp nhất lại, không gian hành chính mở rộng không chỉ đơn thuần về diện tích, mà còn về khả năng tổ chức lại các yếu tố phát triển, từ hạ tầng, dân cư, tài nguyên cho đến hệ thống dịch vụ.

Chẳng hạn, tại huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, việc sáp nhập các xã nhỏ sẽ giúp quy hoạch cụm công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp vùng cao, tận dụng được lao động địa phương và tài nguyên sẵn có, từ đó vừa phát triển sản xuất, vừa giữ chân dân cư. Nhờ đó, lao động địa phương, chủ yếu là đồng bào DTTS với kỹ năng thủ công truyền thống sẽ được tận dụng tối đa, cùng với nguồn tài nguyên thiên nhiên sẵn có như nguyên liệu nông sản và dược liệu bản địa. Việc này không chỉ giúp phát triển sản xuất theo quy mô lớn hơn, nâng cao giá trị gia tăng mà còn góp phần giữ chân dân cư tại chỗ, giảm bớt tình trạng di cư lao động ra ngoài vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững tại vùng cao.

Tương tự, vùng trồng cây dược liệu tại huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang trước đây phân tán và rải rác theo ranh giới hành chính của các xã nhỏ, khiến việc quy hoạch và tổ chức sản xuất quy mô lớn gặp nhiều khó khăn. Khi các xã được sáp nhập, vùng nguyên liệu dược liệu được tập trung lại thành một không gian liền mạch, thuận lợi cho việc quy hoạch vùng trồng chuyên canh và đồng bộ hóa kỹ thuật canh tác. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng đất mà còn tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp đầu tư vào chế biến, đóng gói sản phẩm ngay tại địa phương, từ đó gia tăng giá trị và khả năng cạnh tranh trên thị trường. Hơn nữa, việc tập trung vùng nguyên liệu còn thúc đẩy phát triển chuỗi giá trị dược liệu bền vững, góp phần nâng cao đời sống người dân và phát triển kinh tế vùng miền núi.

Khi các xã nhỏ được hợp nhất lại, không gian hành chính mở rộng giúp tổ chức lại các yếu tố phát triển, từ hạ tầng, dân cư, tài nguyên cho đến hệ thống dịch vụ
Khi các xã nhỏ được hợp nhất lại, không gian hành chính mở rộng giúp tổ chức lại các yếu tố phát triển, từ hạ tầng, dân cư, tài nguyên cho đến hệ thống dịch vụ

Không chỉ có sản xuất, việc mở rộng không gian hành chính thông qua sáp nhập xã ở vùng miền núi sẽ giúp khai thác tiềm năng du lịch cộng đồng trở nên đồng bộ, có chiều sâu hơn. Tại Sơn La, theo Kết luận số 1587-KL/TU ngày 16/4/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sơn La, huyện Mường La đã thực hiện phương án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã, giảm từ 16 đơn vị xuống còn 5 xã, gồm: Mường La, Mường Bú, Chiềng Lao, Chiềng Hoa và giữ nguyên xã Ngọc Chiến. Việc sáp nhập này không chỉ nhằm tinh gọn bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, mà còn tạo tiền đề quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội theo hướng liên kết vùng.

Cụ thể, trên địa bàn huyện Mường La, vùng lòng hồ thủy điện Sơn La (một phần của hệ sinh thái lòng hồ rộng gần 4.000km²) đang nổi lên như một khu vực có tiềm năng lớn để phát triển du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng. Trước đây, do ranh giới hành chính manh mún và phải qua nhiều cấp xét duyệt, các dự án hạ tầng thường gặp nhiều trì hoãn, gây lãng phí cơ hội phát triển. Nay, với sự thông suốt về mặt địa giới và quản lý, các tuyến hạ tầng như đường nối xã Chiềng San và Chiềng Muôn được kết nối đồng bộ sẽ thúc đẩy phát triển các cụm dân cư mới gắn với hoạt động du lịch, dịch vụ và kinh tế ven hồ, mở ra cơ hội khai thác hiệu quả tiềm năng bản địa…

Như vậy, sáp nhập xã ở miền núi không chỉ là một giải pháp hành chính, mà là chiến lược tổng hợp nhằm mở rộng không gian phát triển, thúc đẩy liên kết vùng và chuyển đổi tư duy quản lý - từ địa phương hóa sang vùng hóa, từ chia cắt sang phối hợp, từ thụ động sang chủ động kiến tạo phát triển. Đây chính là chìa khóa để miền núi không còn là “vùng trũng phát triển”, mà từng bước trở thành không gian động lực mới của mỗi tỉnh miền núi, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
"Dạt dào vùng đất Cà Mau – 80 năm Quốc khánh, tự hào quê ta"

"Dạt dào vùng đất Cà Mau – 80 năm Quốc khánh, tự hào quê ta"

"Dạt dào vùng đất Cà Mau – 80 năm Quốc khánh, tự hào quê ta", là chủ đề tỉnh Cà Mau dự kiến tham gia Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội toàn quốc nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 – 02/9/2025), diễn ra từ ngày 28/8 đến 05/9/2025, tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (Cổ Loa, Hà Nội).
Bão số 3 gây thiệt hại nặng nề, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An phát Lời kêu gọi ủng hộ đồng bào

Bão số 3 gây thiệt hại nặng nề, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An phát Lời kêu gọi ủng hộ đồng bào

Tin tức - Phạm Tiến - 22:59, 23/07/2025
Trước sự mất mát, đau thương của đồng bào vùng lũ đang phải gánh chịu, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã phát đi lời kêu gọi ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão số 3 gây ra.
Thảm họa Mỹ Lý

Thảm họa Mỹ Lý

Xã hội - Thanh Hải - 22:32, 23/07/2025
Dường như tất cả những cuồng nộ của thiên nhiên đã trút xuống mảnh đất giáp biên Mỹ Lý (Nghệ An). Để rồi khi dòng nước giận dữ kia rút đi, bản làng như vừa trải qua thảm họa khó nói hết bằng lời.
Bắt nghi phạm sát hại người đàn ông lái xe ôm để cướp xe và điện thoại

Bắt nghi phạm sát hại người đàn ông lái xe ôm để cướp xe và điện thoại

Pháp luật - Thúy Hồng - 22:19, 23/07/2025
Chiều 23/7, lực lượng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Lạng Sơn đã phối hợp bắt giữ được nghi phạm sát hại người đàn ông lái xe ôm, khi đối tượng đang lẩn trốn ở tỉnh Bắc Ninh.
Bảo đảm tính mạng của Nhân dân là mục tiêu cao nhất

Bảo đảm tính mạng của Nhân dân là mục tiêu cao nhất

Xã hội - Phạm Tiến - 21:43, 23/07/2025
Sau 3 ngày mưa lớn, hàng chục bản làng ở các xã Tương Dương, Lượng Minh, Mường Xén, Con Cuông... (Nghệ An) bị ngập chìm trong nước. Hiện chính quyền các địa phương đang đặt ra mục tiêu cao nhất, là “Bảo đảm tính mạng của người dân”.
Hội quán Tuệ Thành mong muốn có pháp nhân để thuận tiện hoạt động

Hội quán Tuệ Thành mong muốn có pháp nhân để thuận tiện hoạt động

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Duy Chí - 18:55, 23/07/2025
Là 1 trong 6 hội quán người Hoa có bề dày lịch sử gần 300 năm, đang hoạt động tại phường Chợ Lớn, TP. Hồ Chí Minh. Hội quán Tuệ Thành với công trình nghệ thuật kiến trúc được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận Di tích lịch sử cấp Quốc gia năm 1993, mỗi ngày tiếp đón gần 1.000 lượt khách trong nước và quốc tế đến tham quan, chiêm bái.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam

Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam

Thời sự - PV - 17:26, 23/07/2025
Sáng 23/7, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm - Bí thư Quân ủy Trung ương, cùng Đoàn công tác của Trung ương đến thăm và làm việc với Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam.
Quảng Ngãi: 22 căn nhà của đồng bào DTTS ở xã Măng Ri bị tốc mái

Quảng Ngãi: 22 căn nhà của đồng bào DTTS ở xã Măng Ri bị tốc mái

Trang địa phương - Ngọc Chí - 17:20, 23/07/2025
Ngày 23/7, UBND xã Măng Ri, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, cơn bão số 3 đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về nhà cửa, hạ tầng giao thông. Chính quyền địa phương đang khẩn trương khắc phục hậu quả và hỗ trợ người dân sớm ổn định cuộc sống.

"Dạt dào vùng đất Cà Mau – 80 năm Quốc khánh, tự hào quê ta"

Xã hội - Như Tâm - 16:19, 23/07/2025
"Dạt dào vùng đất Cà Mau – 80 năm Quốc khánh, tự hào quê ta", là chủ đề tỉnh Cà Mau dự kiến tham gia Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội toàn quốc nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 – 02/9/2025), diễn ra từ ngày 28/8 đến 05/9/2025, tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (Cổ Loa, Hà Nội).
Sơn La: Mỗi người một tay, xã nghèo đổi thay

Sơn La: Mỗi người một tay, xã nghèo đổi thay

Dân tộc - Tôn giáo - Khánh Thư - 16:06, 23/07/2025
Được sự đỡ đầu của cơ quan, đơn vị, các xã nghèo trên địa bàn tỉnh Sơn La đã có những chuyển biến tích cực. Cùng với vốn đầu tư của Chương trình MTQG 1719, nhiều xã không chỉ thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn mà đã “về đích” nông thôn mới.
Lạng Sơn: Nhiều mục tiêu, chỉ tiêu Dự án 8 vượt kế hoạch

Lạng Sơn: Nhiều mục tiêu, chỉ tiêu Dự án 8 vượt kế hoạch

Tin tức - Minh Anh - 15:49, 23/07/2025
Sau 4 năm triển khai thực hiện Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn Lạng Sơn đã đạt nhiều chỉ tiêu, mục tiêu cốt lõi.