Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Rộn ràng Tết của người Xạ Phang trên vùng cao Thèn Pả

Hoàng Khánh - 13:17, 29/01/2022

Khi những ngả đường dẫn về bản nở rộ màu vàng ấm áp của hoa dã quỳ; khi hoa mận, hoa đào mọc trên lưng chừng núi bao quanh thung lũng bung nở trắng ngần thì đồng bào Xạ Phang (dân tộc Hoa) ở bản Thèn Pả cũng tất bật đón Tết cổ truyền dân tộc.

Phụ nữ Thèn Pả khâu giày đón Tết
Phụ nữ Thèn Pả khâu giày đón Tết

Dịp cuối năm chúng tôi ngược gần 100 cây số đường đèo dốc về nơi được mệnh danh là thung lũng "mắt trời” (bản Thèn Pả, xã Sa Lông, huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên) - thủ phủ của đồng bào Xạ Phang. Thung lũng Thèn Pả những ngày này rộn rã tiếng nói cười, không khí trong bản tấp nập khi nhà nhà bắt tay vào trang hoàng nhà cửa, chuẩn bị mọi thứ đón mừng Xuân sang.

Đón Xuân năm nay, chị Thàn Chấn Hóa (bản Thèn Pả) đã tự tay may vá cho các con và chồng mỗi người một bộ trang phục dân tộc đẹp nhất. Con gái được mẹ may cho chiếc áo truyền thống với những hoa văn tinh xảo được thêu tỉ mỉ ở cổ và tay áo. Chồng và con trai được chị chuẩn bị những đôi giày thêu hoa bắt mắt để dành riêng đi chơi Tết…

Đôi bàn tay vừa thoăn thoắt mũi thêu, chị Hóa vừa cười chia sẻ: Ngày Tết ai cũng muốn khoác lên mình những bộ trang phục đẹp nhất, từ đôi giày thêu đến những bộ quần áo, tất cả đều do một tay phụ nữ trong gia đình kỳ công may vá, thêu thùa. Để có trang phục cho cả gia đình, phải mất mấy tháng liền mới hoàn thành đấy. Nhưng nhìn thấy chồng và các con diện đẹp trong những ngày Tết mình cảm thấy vui và vô cùng hạnh phúc…

Trẻ em xúng xính váy áo vui chơi ngày Xuân
Trẻ em xúng xính váy áo vui chơi ngày Xuân

Trong niềm vui Xuân mới, những bậc cao niên như ông Sần Lao Ngai hơn 90 tuổi, ở bản Thèn Pả lại không khỏi chạnh lòng khi nhớ lại những năm tháng với vô vàn khó khăn trong hành trình dài chọn lung lũng “mắt trời” là nơi định cư, lập bản.

Ông Ngai dựng dưng nhớ: Đó là những năm đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, đồng bào Xạ Phang về định cư quanh chân núi đá vôi cằn cỗi. Trước tự nhiên khắc nghiệt song người Xạ Phang không chịu khuất phục. Bằng sự cần cù lòng quyết tâm, những đôi tay từng chai sần, rớm máu vì khai hoang đất làm ruộng lúa nước… tất cả dẫn lối để ý chí người Xạ Phang tìm ra cách trồng cây ngô ra nhiều bắp, cây lúa trổ bông sai hạt… Cứ thế rồi chăn nuôi, trồng trọt cũng thành, cái no, cái ấm dần dà đã ở lại với người Xạ Phang.

Đời này nối tiếp đời kia cách trồng ngô lai, lúa nương chất lượng cao; rồi nuôi ngựa, trâu, bò, gia cầm để mang ra phố huyện bán lấy tiền cho con ăn học. Nhiều năm bản Thèn Pả đã được đón tết trong ánh điện sáng bừng, có nước, có trường học mới nên mọi nhà ăn Tết cũng vui hơn.

Trước Tết nhà nào nhà ấy quét dọn nhà cửa cẩn thận, lương thực dồi dào đủ dùng cho mấy ngày Tết. Thường lệ trong năm, mỗi gia đình ở Thèn Pả đều nuôi một con lợn béo để cuối năm mổ đón Tết. Việc mổ lợn đón tết sẽ diễn ra vào khoảng tháng 10 dương lịch, bởi đồng bào Xạ Phang thường món thịt ướp muối, hun khói rồi treo lên hiên nhà để ăn dần. Đây cũng là một cách bảo quản thực phẩm độc đáo tạo ra hương vị rất riêng biệt của người Xạ Phang. Riêng chiếc đầu lợn và một chân trước, một chân sau để dành cho nghi thức cúng gia tiên ngày 30 Tết. Trong mâm cúng không thể thiếu bánh trôi, bánh chay; các loại hoa quả như cam, quýt, bưởi cùng các loại hoa quả khác tượng trưng cho ngũ hành: Kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Đó như một nét đặc trưng của dân tộc Xạ Phang và được duy trì từ đời này sang đời khác.

Món thị lợn muối là một trong những đặc trưng ngày Tết của người Xạ Phang
Món thị lợn muối là một trong những đặc trưng ngày Tết của người Xạ Phang

Anh Sần Seo Ngấn, Trưởng bản Thèn Pả chia sẻ: Theo phong tục, ngày mùng 1 Tết, người Xạ Phang dành riêng để tổ chức các lễ cúng và mừng tuổi những người trong gia đình. Từ ngày mùng 2 trở đi mọi người mới ra khỏi nhà đi chúc Tết, mừng tuổi bà con, bạn bè làng xóm. Trong không khí ngập tràn sắc xuân, họ gửi trao cho nhau những lời chúc tốt đẹp và cùng mong một năm mới nhiều may mắn. Trên bãi đất rộng, bằng phẳng giữa bản sẽ là nơi kết tụ mọi nam thanh nữ tú tham gia các trò chơi: đu gỗ quay, đánh tù lu…

Rời thung lũng Thèn Pả, tạm biệt bà con người Xạ Phang, hơi lạnh của chiều cuối Đông len dần vào từng làn áo; trên dãy núi điệp trùng bao quanh thung lũng, mây trắng và hơi sương đã phủ kín những mỏm núi... Không khí bình dị mà ấm áp ở thung lũng Thèn Pả, nhưng hơn hết tình cảm thân thiết, gần gũi của bà con nơi đây đã xua tan cái lạnh nhường chỗ cho hơi ấm của mùa Xuân…

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Bảo đảm an toàn lao động tại các nhà máy, khai trường

Bảo đảm an toàn lao động tại các nhà máy, khai trường

Tỉnh Lào Cai hiện có hàng trăm nhà máy, xí nghiệp, cơ sở khai thác chế biến khoáng sản với hàng chục nghìn lao động đang làm việc; trong đó chủ yếu là lao động địa phương, lao động người DTTS. Để bảo đảm an toàn trong quá trình làm việc, thời gian qua, các đơn vị đã tuân thủ nghiêm các quy định về an toàn lao động (ATLĐ); đặc biệt là đối với các khai trường khai thác và chế biến khoáng sản.
Tin nổi bật trang chủ
Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững

Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững

Tin tức - Minh Nhật - 1 giờ trước
Việc để cộng đồng, người dân địa phương tham gia vào quá trình ra quyết định, tổ chức các hoạt động văn hóa và hưởng lợi về mặt kinh tế và xã hội từ các sáng kiến ​​liên quan đến di sản bảo đảm tính bền vững lâu dài của di sản.
Quốc hội thông qua Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV - Bầu cử Quốc hội khoá XVI vào ngày 15/3/2026

Quốc hội thông qua Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV - Bầu cử Quốc hội khoá XVI vào ngày 15/3/2026

Thời sự - Hoàng Quý - 1 giờ trước
Ngày 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã biểu quyết tán thành thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 và Ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.
Lào Cai đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đến các vùng lõm, vùng đồng bào DTTS

Lào Cai đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đến các vùng lõm, vùng đồng bào DTTS

Tin tức - Trọng Bảo - 1 giờ trước
Sáng ngày 21/5, Tỉnh ủy Lào Cai đã tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khai Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số”.
Các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 1 giờ trước
Ngày 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo Thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Bộ trưởng Lao động Israel: Israel rất mong muốn tiếp nhận nhiều lao động Việt Nam

Bộ trưởng Lao động Israel: Israel rất mong muốn tiếp nhận nhiều lao động Việt Nam

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Trưa 21/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp ông Rabbi Yoav Ben Tzur, Bộ trưởng Lao động Israel đang thăm và làm việc tại Việt Nam.
Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 20/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á. Công nhận 108 “hóa thạch sống” ở Lâm Đồng là Cây di sản Việt Nam. Bảo tồn di sản ở Bản Cuôn. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Độc đáo nhà thờ được làm bằng đá hàng trăm năm tuổi ở Nghệ An

Độc đáo nhà thờ được làm bằng đá hàng trăm năm tuổi ở Nghệ An

Dân tộc - Tôn giáo - Việt Hòa - 5 giờ trước
Được xây dựng cách đây hàng trăm năm, nhà thờ đá Bảo Nham (huyện Yên Thành, Nghệ An) vẫn giữ được những nét cổ kính và tráng lệ. Công trình này không chỉ là một điểm đến tôn giáo quan trọng mà còn mang giá trị kiến trúc đặc sắc với những bức tường đá rêu phong, mái vòm cao vút và các chi tiết chạm khắc tinh xảo. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, nhà thờ vẫn hiên ngang giữa trời xanh, như một chứng nhân của thời gian, thu hút du khách và giáo dân đến chiêm ngưỡng, hành hương.
Thác K50 - “Nàng thơ” của Tây Nguyên!

Thác K50 - “Nàng thơ” của Tây Nguyên!

Du lịch - Ngô Xuân Hiền - 5 giờ trước
Thác K50 còn được gọi là thác Hang Én, nằm sâu trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng thuộc ấp Bình Định, xã Sơn Lang, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai, cách thị trấn Kbang khoảng 70km về phía Bắc. Thác K50 được mệnh danh là “Nàng thơ” của núi rừng Tây Nguyên.
Bảo đảm an toàn lao động tại các nhà máy, khai trường

Bảo đảm an toàn lao động tại các nhà máy, khai trường

Xã hội - Trọng Bảo - 5 giờ trước
Tỉnh Lào Cai hiện có hàng trăm nhà máy, xí nghiệp, cơ sở khai thác chế biến khoáng sản với hàng chục nghìn lao động đang làm việc; trong đó chủ yếu là lao động địa phương, lao động người DTTS. Để bảo đảm an toàn trong quá trình làm việc, thời gian qua, các đơn vị đã tuân thủ nghiêm các quy định về an toàn lao động (ATLĐ); đặc biệt là đối với các khai trường khai thác và chế biến khoáng sản.
Biến thể Omicron XEC là gì? Dấu hiệu khi nhiễm biến thể Covid-19 XEC và biện pháp phòng ngừa

Biến thể Omicron XEC là gì? Dấu hiệu khi nhiễm biến thể Covid-19 XEC và biện pháp phòng ngừa

Sức khỏe - Minh Nhật - 5 giờ trước
Hiện nay, Covid 19 đang có dấu hiệu bùng phát trở lại, khi số ca mắc đang tiếp tục tăng. Theo dữ liệu từ Cục Khoa học Y tế thuộc Bộ Y tế Thái Lan cho thấy sự hiện diện ngày càng tăng của biến thể Omicron XEC tại Thái Lan từ đầu năm đến nay. Số ca Covid-19 tại Thái Lan đã lên đến hơn 71.000 ca.
Khi trường học rộn tiếng cồng chiêng

Khi trường học rộn tiếng cồng chiêng

Giáo dục - Thế Hạnh - 5 giờ trước
Những vũ điệu xoang, tamya Arya, dăm dar… được các em học sinh người DTTS thể hiện bằng những động tác thật khỏe khoắn, dứt khoát, nhưng không kém phần uyển chuyển, duyên dáng, nhịp nhàng, hòa nhịp cùng tiếng trống, tiếng cồng chiêng, tiếng khèn bầu dìu dặt cuốn hút người xem. Bởi các điệu múa và thanh âm ấy như máu thịt, hồn cốt của đồng bào DTTS Tây Nguyên, hiện nay được nhiều trường học phổ thông trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng có ý thức gìn giữ và phát huy.