Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phát huy giá trị những công trình tôn giáo ở Nghệ An: Tùng Lâm Diệc Cổ - Trung tâm Phật giáo xứ Nghệ (Bài 2)

Nguyễn Thanh - 17:16, 11/09/2022

Từng là ngôi chùa lớn nhất ở thành phố Vinh và là một trong những ngôi chùa lớn nhất ở Nghệ Tĩnh, Tùng Lâm Diệc Cổ một thời còn là Trung tâm Phật giáo xứ Nghệ. Đặc biệt, đây cũng là nơi lưu giữ bản chép tay “Văn chiêu hồn” bằng chữ Nôm nổi tiếng của Đại thi hào Nguyễn Du…

Cổng Tam quan và hàng bia đá cũ được lưu giữ đến ngày nay tại Tùng Lâm Diệc Cổ
Cổng Tam quan và hàng bia đá cũ được lưu giữ đến ngày nay tại Tùng Lâm Diệc Cổ

Huyền tích chùa Diệc

Ở Nghệ An, chùa Diệc hay còn gọi là Tùng Lâm Diệc Cổ luôn là từ được nhắc tới nhiều nhất trong lòng Phật tử. Đó không chỉ là một ngôi cổ tự nhiều giá trị nghệ thuật, văn hóa mà còn là “cái nôi” tâm linh với nhiều huyền tích. Tên chùa Diệc được mượn ý trong kinh Phật, “diệc bộ diệc xu” nghĩa là cùng bước theo cùng chạy theo.

Quanh ngôi chùa Diệc, có nhiều câu chuyện khác nhau giải thích sự hình thành của chùa, nhưng chuyện gắn với loài chim diệc được nhiều người đồng tình hơn cả.

Bức ảnh đen trắng chụp những năm đầu thế kỷ XX cho thấy chùa Diệc nằm sát đường thiên lý, có lũy cây bao bọc, hồ sen và tháp nhỏ
Bức ảnh đen trắng chụp những năm đầu thế kỷ XX cho thấy chùa Diệc nằm sát đường thiên lý, có lũy cây bao bọc, hồ sen và tháp nhỏ

Chuyện kể từ thời rất xưa rằng, có cánh đồng nhiều ao chuôm do bà con đào để lấy nước tưới bỗng một năm hạn hán lớn khiến cá tôm phơi xác, chim chóc trốn biệt đi nơi khác. Đồng bãi quạnh vắng, chỉ có gió Nam thổi mù mịt đất cát, nhưng rất lạ sau một đêm ngủ dậy, người ta thấy diệc bay kín trời. Chúng chen chúc nhau ở các lòng ao lòng chuôm đã nứt nẻ thì trời đang nắng chang chang bỗng tối sầm lại, mây đen vần vũ, giông tố nổi lên, rồi mưa ào ào rơi xuống.

Ngoài khu tam quan, chùa cũng còn giữ được 2 tấm bia bằng đá và 1 gian trước kia là tòa thiêu hương, nay được tận dụng làm nơi thờ Phật
Ngoài khu tam quan, chùa cũng còn giữ được 2 tấm bia bằng đá và 1 gian trước kia là tòa thiêu hương, nay được tận dụng làm nơi thờ Phật

Khi đồng ruộng được tưới mát, ao chuôm đầy ắp nước, người dân trong vùng kéo nhau nhau ra đồng thì ngạc nhiên thấy hàng trăm con diệc nằm chết la liệt. Ai cũng bảo, những con diệc này do trời phái xuống để làm mưa. Vậy là họ thu nhặt xác diệc lại và đắp thành một cái gò nhỏ. Từ hôm ấy, đêm nào người ta cũng thấy đàn diệc hiện ra từ gò rồi bay lên trời. Các cụ già trong vùng bèn xây trên gò đất một ngôi chùa đặt tên là chùa Diệc.

Do thời gian, chùa đã xuống cấp. Được dựng lại vào năm 1742, chùa Diệc vẫn rất đơn sơ với mái tranh, vách đất và bao quanh bởi một khu vườn rậm rạp. Chim muông kéo nhau về nhiều và khách thập phương tìm về lễ bái rất đông mỗi năm.

Cũng có tài liệu cho rằng, tương truyền chùa Diệc hiện hữu từ thời nhà Trần. Vào khoảng thế kỷ 19, Chùa được các Quan đại thần dưới triều Nguyễn phát tâm xây dựng, trùng hưng huy hoàng diễm lệ trên mảnh đất thành Vinh lịch sử. Trải qua bao thăng trầm, chùa Diệc chỉ còn lại cổng tam quan, trên lầu gác chuông còn rõ nét 4 chữ Hán: chùa Phật Diệc cổ và 2 tấm bia đá.

Nhìn kỹ có thể thấy, tam quan chùa rất lớn, lấy núi Hồng Lĩnh làm tiền án và sông Lam làm minh đường, theo thế tọa Càn hướng Tốn.

Qua thời gian thăng trầm và biến thiên của lịch sử, chùa Diệc còn hai tấm bia đá đặt bên trong cổng Tam quan
Qua thời gian thăng trầm và biến thiên của lịch sử, chùa Diệc còn hai tấm bia đá đặt bên trong cổng Tam quan

Sau nhiều lần trùng tu, chùa dần trở thành trung tâm Phật giáo, chốn tu hành của nhiều bậc cao tăng ở xứ Nghệ. Chùa Diệc cũng là nơi tìm thấy bản gốc “Văn Chiêu hồn” bằng chữ Nôm của thi hào Nguyễn Du vào năm 1926.

Năm 1950, chùa Diệc là trụ sở hành chính của Hội Phật giáo Liên hiệp Liên khu IV. Dưới thời Pháp thuộc, chùa Diệc từng là điểm liên lạc bí mật cùa nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Đội Cung… Tại ngôi chùa này đã diễn ra lễ truy điệu cụ Phan Chu Trinh với sự có mặt của hầu hết học sinh Trường Quốc học Vinh.

Ngày 3/11/2013, Ban Trị sự GHPG tỉnh Nghệ An cũng có quyết định bổ nhiệm Thượng tọa Thích Thọ Lạc về trụ trì chùa Diệc. Từ ngày đó, ngôi cổ tự ngày càng hưng vượng, là điểm đến tâm linh thu hút được nhiều du khách cũng như Phật tử đến tham quan, tu học. Thời kỳ này, chùa vẫn được dựng tạm bằng mái tôn nhằm đáp ứng tạm thời nguyện vọng của nhân dân phật tử thành phố Vinh. Phật tử về đây tu học ngày một đông, nhiều đại lễ phải ngồi tràn xuống lòng đường Quang Trung lễ vọng.

3 pho tượng bằng đồng tại chánh điện chùa Diệc có chiều cao 5-7m
3 pho tượng bằng đồng tại chánh điện chùa Diệc có chiều cao 5-7m

Hồi sinh trung tâm Phật giáo xứ Nghệ

Trước sự xuống cấp của công trình Phật giáo một thời danh tiếng, ngày 25/2/2013, UBND tỉnh Nghệ An đã có quyết định phục hồi chùa Diệc. Theo nguyện vọng của thập phương phật tử, được sự hướng dẫn của Giáo hội và sự cho phép của các cấp chính quyền địa phương, Ban xây dựng Tùng Lâm Diệc Cổ đã quy hoạch tổng thể và được UBND tỉnh Nghệ An chính thức phê duyệt quy hoạch chi tiết.

Theo chia sẻ của Thượng tọa Trụ trì, chùa Diệc sẽ được lên kế hoạch xây dựng làm 2 giai đoạn: Giai đoạn 1, từ năm 2015 đến năm 2022, gồm giải phóng mặt bằng, san lấp nền, xây dựng Chính điện, nhà cư sĩ, hệ thống giao thông, hệ thống kỹ thuật liên quan. Giai đoạn 2, từ năm 2022 đến năm 2027, gồm xây dựng Ngũ quan mới, phục chế và bảo tồn Tam Quan cổ, hoàn thành khu Tăng xá đông đường và tây đường, bảo tháp thờ Phật, nhà truyền thống, thư viện và khuôn viên cảnh quan môi trường.

Đại hùng Bảo điện chùa Diệc đã được xây dựng xong
Đại hùng Bảo điện chùa Diệc đã được xây dựng xong

Hiện tại, công trình Đại hùng Bảo điện đã được xây dựng. Các hạng mục tiếp theo đang được tiến hành nhằm mục đích bảo tồn, tôn vinh các giá trị văn hóa, thắng cảnh của Tùng Lâm Diệc Cổ, góp phần tô đậm cảnh sắc Phật đài nơi miền Trung Đô Phượng Hoàng, vang danh một thời.

Từ một ngôi chùa với những phế tích, đến nay dự án bảo tồn, tôn tạo chùa Diệc giai đoạn 1 đã cơ bản được hoàn thành với nhiều hạng mục như: Toà Tam Bảo chính điện ba tầng với hàng ngàn mét vuông diện tích sàn, cùng nhà cư sĩ cho chư Tăng, tạm thời làm trụ sở hoạt động của Ban trị sự Phật giáo tỉnh và trường hạ an cư hành đạo cho chư Tăng toàn tỉnh vào những tháng hè mỗi năm.

Đông đảo chư tăng, phật tử dự lễ khánh thành Đại hùng Bảo điện chùa Diệc
Đông đảo chư tăng, phật tử dự lễ khánh thành Đại hùng Bảo điện chùa Diệc

Đặc biệt Toà Tam Bảo chính điện được xây dựng theo kiến trúc và trang trí mỹ thuật truyền thống văn hoá thuần Việt, kết hợp với nét đẹp của văn hoá thời đại, dung hoà giữa mỹ thuật và nhu cầu sử dụng cho hàng nghìn người cùng về tu học một lúc, tạo nên một quần thể tâm linh vừa tôn nghiêm vừa thoáng đãng.

Trở lại chùa Diệc hôm nay, giữa những ồn ã, sôi động của phố thị thành Vinh vẫn là những khoảng lặng bình yên, thanh tịnh của chốn tu hành. Chùa Diệc đang được phục dựng sẽ đáp ứng không chỉ niềm mong mỏi của các chư tăng mà còn là sự kỳ vọng của phật tử và du khách gần xa.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người có uy tín phát huy vai trò trên nhiều lĩnh vực

Người có uy tín phát huy vai trò trên nhiều lĩnh vực

Trong những năm qua, được sự quan tâm hỗ trợ về vật chất, động viên tinh thần, bồi dưỡng kiến thức của các địa phương, đội ngũ Người có uy tín trong đồng bào DTTS đã và đang phát huy mạnh mẽ vai trò trên nhiều lĩnh vực.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Sáng 19/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã kiểm tra tiến độ xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia tại huyện Đông Anh, TP. Hà Nội và có cuộc làm việc về chuẩn bị tổ chức tại đây Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh.
Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 20:25, 19/05/2025
Chiều ngày 10/5/2025, tại làng Chăm Bỉnh Nghĩa thuộc xã Bắc Sơn, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, Ban Phong tục thôn tổ chức Lễ hội Rija Nưgar đón mừng năm mới theo Chăm lịch. Nét độc đáo của Bỉnh Nghĩa là trong nghi lễ Rija Nưgar có hai tiểu lễ ở các làng khác không có, đó là hát đối đáp nam nữ (Adaoh pasa) và múa phồn thực (Tamia klai kluk) do các vị chức sắc và người dân tham gia thực hiện. Nghi lễ múa phồn thực thể hiện tư duy cặp đôi, âm dương hòa hợp, khát vọng về sự sinh sôi nảy nở của vạn vật.
Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tin tức - Minh Nhật - 17:50, 19/05/2025
Theo thông tin từ Đài khí tượng thủy văn tỉnh Tuyên Quang, trong 24 giờ qua, trên địa bàn đã có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to, báo động mức độ thiên tai ở cấp rất nguy hiểm, đồng thời cảnh báo nguy cơ sạt lở cao trong 6 giờ tới.
Lào Cai tiếp tục triển khai, quán triệt thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nội dung Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị

Lào Cai tiếp tục triển khai, quán triệt thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nội dung Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị

Trang địa phương - Trọng Bảo - 16:29, 19/05/2025
Sáng 19/5, Tỉnh ủy Lào Cai đã tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị, về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).
Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Xã hội - Huy Trường - Thanh Huyền - 16:22, 19/05/2025
Dưới cái nắng tháng 5, chúng tôi trở lại vùng chồng lấn địa giới hành chính (ĐGHC) xã Trà Vinh (huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) và xã Đăk Nên (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum). Hàng chục năm nay, người dân nơi đây bị cái nghèo đu bám do việc chồng lấn địa giới hành chính chưa được giải quyết.
Thúc đẩy quảng bá giá trị văn hóa Việt trên nền tảng số

Thúc đẩy quảng bá giá trị văn hóa Việt trên nền tảng số

Bản sắc và hội nhập - Minh Nhật - 16:18, 19/05/2025
Nhằm hợp tác thúc đẩy quảng bá văn hóa, thể thao và du lịch của Việt Nam trên môi trường số. Ngày 19/5, tại Hà Nội, Cục Hợp tác quốc tế (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) và TikTok Việt Nam đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác phối hợp quảng bá hoạt động của Nhà Triển lãm Việt Nam tại EXPO 2025 Osaka, Kansai, Nhật Bản - một trong những sự kiện toàn cầu lớn nhất trong năm 2025.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Media - Quỳnh Trâm - CTV - 16:15, 19/05/2025
Theo thống kê của thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn hiện có khoảng 60 trường hợp nuôi tôm tự phát, trái phép trên đất nông nghiệp, đất dự án. Dù chính quyền địa phương đã có những giải pháp xử lý vi phạm, thế nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm tình trạng này, gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến môi trường trên địa bàn, hiện UBND thị xã Nghi Sơn đang triển khai các giải pháp để giải quyết dứt điểm, tình trạng này.
Người có uy tín phát huy vai trò trên nhiều lĩnh vực

Người có uy tín phát huy vai trò trên nhiều lĩnh vực

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 16:12, 19/05/2025
Trong những năm qua, được sự quan tâm hỗ trợ về vật chất, động viên tinh thần, bồi dưỡng kiến thức của các địa phương, đội ngũ Người có uy tín trong đồng bào DTTS đã và đang phát huy mạnh mẽ vai trò trên nhiều lĩnh vực.
Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 16:08, 19/05/2025
Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), sáng 19/5, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Định tổ chức Lễ dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành.
Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Thời sự - Hoàng Quý - 16:07, 19/05/2025
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường, để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku.
Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Thời sự - Hoàng Quý - 16:06, 19/05/2025
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1.