Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phát huy di sản khèn Mông

Mỹ Dung - 13:55, 23/08/2024

Trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Mông, cây khèn và nghệ thuật múa khèn có thể được xem như một biểu trưng văn hóa. Chính vì lẽ đó, người Mông ở Đồng Hỷ và Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên luôn gìn giữ, trao truyền nghệ thuật khèn như một báu vật và phát huy giá trị thông qua các hoạt động văn hóa, du lịch của địa phương.

(BÁO IN) Phát huy di sản khèn Mông

Tiếng khèn là tiếng lòng

Trong cộng đồng người Mông có nhiều người biết thổi khèn, nhưng để nhuần nhuyễn các âm điệu, cung bậc trầm, bổng thì không phải ai cũng đạt được. Nghệ nhân khèn Sùng Văn Sinh, xóm Lân Quan, xã Tân Long, huyện Đồng Hỷ chia sẻ: “Khèn là hơi thở cuộc sống của người Mông. Học thổi khèn, múa khèn còn khó hơn đi học chữ. Nó đòi hỏi ở người học tính kiên trì, năng khiếu chỉ là một phần, quan trọng là chịu khổ luyện, bắt đầu làm quen với các bộ phận trên cây khèn, rồi lấy hơi, nhả hơi và bắt đầu tập các động tác múa”.

Tiếng khèn của người Mông không chỉ được sử dụng tại gia đình vào những ngày đặc biệt mà nó còn cất lên trong những dịp hội hè, trong những buổi giao lưu thắm tình bè bạn. Trong đời sống văn hoá, tâm linh, tiếng khèn, cây khèn đi theo suốt cuộc đời của mỗi người Mông, hiện diện trong lúc vui nhất, lúc buồn nhất của mỗi gia đình.

Người Mông tự hào với nghệ thuật khèn, đồng thời nghệ thuật khèn khẳng định được bản sắc văn hóa khác biệt của người Mông. Chính vì lẽ đó, cây khèn, tiếng khèn được đồng bào gìn giữ, trao truyền như một báu vật và phát huy giá trị thông qua các hoạt động văn hóa, du lịch. Nhờ đó, nghệ thuật khèn của người Mông ngày càng lan tỏa, bay xa.

Ông Hoàng Văn Mùi, xã Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ trải lòng: “Tiếng khèn lúc vui là thứ âm thanh réo rắt khiến cho mọi người dù đang đi đâu, làm gì cũng phải dừng lại để lắng nghe và mỉm cười. Tiếng khèn, chiếc khèn đã gắn bó và trở thành vật đặc trưng của người Mông. Nhiều điều mình không nói ra được thì nhờ cây khèn nói hộ lòng mình. Với đàn ông người Mông, biết thổi khèn, múa khèn là một niềm tự hào. Họ được mọi người trong cộng đồng tôn trọng, nể mến”.

Vừa là nhạc cụ, vừa là đạo cụ, khèn của người Mông cũng vừa là nhạc khí thiêng kết nối giữa cõi trần và thế giới tâm linh nhưng cũng là phương tiện kết nối cộng đồng, chia sẻ tâm tư tình cảm, giúp chủ thể văn hóa thăng hoa với tinh thần lạc quan yêu đời. Đây là một nhạc cụ không thể thiếu và là một phần quan trọng tạo nên nét văn hóa đặc sắc của người Mông nơi đây.

Người Mông ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên múa khèn trong ngày hội. Ảnh tư liệu
Người Mông ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên múa khèn trong ngày hội. Ảnh tư liệu

Phát huy trong đời sống hiện đại

Ngày nay, cuộc sống hiện đại có nhiều đổi thay nhưng đối với đồng bào dân tộc Mông, những chiếc khèn vẫn có vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần. Những chiếc khèn với những âm thanh dìu dặt vẫn là người bạn đồng hành của các chàng trai Mông trong mỗi dịp lễ, Tết. Vẫn còn đó những nghệ nhân làm khèn và thế hệ đời con, đời cháu, vì yêu khèn mà gắn bó và chế tác ra những chiếc khèn độc đáo như một cách để gìn giữ giá trị cốt lõi của dân tộc mình.

Nghệ nhân khèn Dương Văn Chơ, xóm Đồng Tâm, xã Động Đạt, huyện Phú Lương cho biết, khèn có 4 loại nhạc là: Sơ nhạc, tiểu nhạc, trung nhạc và đại nhạc. Theo nhạc là ca từ, gồm: lời ca gốc; lời ca giao duyên; lời ca đưa, đón đám ma và lời ca tế vật nuôi.

 Nghệ nhân người Mông biểu diễn khèn tại Chương trình bảo tồn, phục dựng, phát huy Lễ hội Gầu Tào
Nghệ nhân người Mông biểu diễn khèn tại Chương trình bảo tồn, phục dựng, phát huy Lễ hội Gầu Tào

“Khèn hay là khi chơi người và khèn nhập làm một, cuồng say để từng động tác múa hóa thân vào giai điệu khèn. Chính vì thế mà lúc chơi không có động tác thừa, thở ra, hít vào cây khèn đều cất lên âm hưởng của núi rừng, chuyển tải thông điệp, thổ lộ tâm tư, tình cảm của người thổi khèn đến bạn bè và vạn vật quanh mình”, nghệ nhân Chơ nói thêm.

Với những giá trị văn hóa độc đáo, năm 2017, Nghệ thuật khèn của người Mông Đồng Hỷ, Phú Lương đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây cũng chính là cơ sở, nền tảng để khôi phục, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mông gắn với phát triển du lịch cộng đồng, thúc đẩy phát triển kinh tế cho bà con vùng cao nơi đây.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Đưa phong trào “Bình dân học vụ số - Quốc hội số” phát triển sâu rộng, thực chất

Đưa phong trào “Bình dân học vụ số - Quốc hội số” phát triển sâu rộng, thực chất

Thời sự - PV - 3 giờ trước
Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, thành công của phong trào “Bình dân học vụ số - Quốc hội số” sẽ không chỉ nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ của Quốc hội mà còn góp phần lan tỏa tri thức, kỹ năng trong toàn xã hội, thực hiện thắng lợi các mục tiêu chuyển đổi số quốc gia.
Nhà thờ cổ H’Bâu - Gia Lai: Dấu tích văn hóa, lịch sử dưới chân núi Chư Đăng Ya

Nhà thờ cổ H’Bâu - Gia Lai: Dấu tích văn hóa, lịch sử dưới chân núi Chư Đăng Ya

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Ngô Xuân Hiền - 8 giờ trước
Dưới chân ngọn núi lửa Chư Đăng Ya hùng vĩ - nơi mỗi mùa hoa dã quỳ vàng rực cả triền núi - lặng lẽ tồn tại hơn trăm năm qua một phế tích cổ kính: nhà thờ H’Bâu. Dù trải qua chiến tranh và thời gian, phần tháp chuông rêu phong và mặt tiền còn sót lại vẫn khiến du khách dừng chân chiêm ngắm, suy ngẫm.
Mở bán vé tàu Tết Bính Ngọ 2026

Mở bán vé tàu Tết Bính Ngọ 2026

Tin tức - Anh Trúc - 10 giờ trước
Vé tàu Tết Bính Ngọ 2026 sẽ được ngành đường sắt mở bán cho người dân trên tất các các kênh bán vé từ 8 giờ ngày 20-9.
Dùng axit để sản xuất hàng ngàn lít giấm giả bán ra thị trường

Dùng axit để sản xuất hàng ngàn lít giấm giả bán ra thị trường

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 10 giờ trước
Ngày 13/9, Công an Đà Nẵng cho biết vừa triệt phá cơ sở làm giấm giả quy mô lớn trên địa bàn, qua đó khởi tố 2 bị can để phục vụ công tác điều tra.
Hà Nội thu giữ gần 1 tấn xúc xích, lạp xưởng không rõ nguồn gốc

Hà Nội thu giữ gần 1 tấn xúc xích, lạp xưởng không rõ nguồn gốc

Tin tức - Anh Trúc - 10 giờ trước
Hà Nội vừa phát hiện gần 700 kg xúc xích, lạp xưởng không rõ nguồn gốc tại cơ sở kinh doanh ở phường Yên Hòa, ngay trước cao điểm Tết Trung thu 2025.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Phá đường dây mua bán, vận chuyển “khí cười” với tổng số tiền giao dịch hơn 50 tỷ đồng

Phá đường dây mua bán, vận chuyển “khí cười” với tổng số tiền giao dịch hơn 50 tỷ đồng

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 11 giờ trước
Ngày 13/9, Công an TP. Đà Nẵng cho biết, vừa triệt phá thành công đường dây mua bán, vận chuyển khí cười có quy mô lớn và tạm giam 10 người để phục vụ công tác điều tra.
Chòng chành con chữ trên dòng Nậm Nơn

Chòng chành con chữ trên dòng Nậm Nơn

Giáo dục - Thanh Hải - 11 giờ trước
Đến trường bằng chuyến đò ngang, chòng chành theo từng con nước. Dẫu chỉ là tạm thời nhưng là giải pháp không thể tốt hơn trên hành trình đi tìm con chữ của những đứa trẻ ở xã Lượng Minh (Nghệ An) khi bị mất cầu treo dân sinh vì lũ dữ
Hơn 50 doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia Tuần hàng trái cây, nông sản 2025

Hơn 50 doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia Tuần hàng trái cây, nông sản 2025

Sản phẩm - Thị trường - Minh Nhật - 11 giờ trước
Tuần hàng trái cây, nông sản các tỉnh, thành phố 2025 được tổ chức tại Hà Nội, thu hút khoảng hơn 50 đơn vị, doanh nghiệp, hợp tác xã của Hà Nội và 15 tỉnh, thành phố tham gia. Sự kiện nhằm kết nối tiêu thụ các sản phẩm OCOP, quảng bá đặc sản vùng miền, thúc đẩy thị trường nội địa.
Người có uy tín- Những tấm gương mẫu mực

Người có uy tín- Những tấm gương mẫu mực

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 13 giờ trước
Với vùng đồng bào DTTS, từ nhiều năm nay, đội ngũ Người có uy tín luôn có vị trí, vai trò quan trọng trên các lĩnh vực. Bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, nhiều Người có uy tín trong đồng bào DTTS đã và đang phát huy mạnh mẽ vai trò trên “mặt trận” phát triển kinh tế ở các địa phương.
Hương trầm của cô gái dân tộc Thái đất Phủ Quỳ

Hương trầm của cô gái dân tộc Thái đất Phủ Quỳ

Phóng sự - Thanh Hải - 13 giờ trước
"Bí quyết làm nên sản phẩm hương trầm, chính là tỷ lệ pha trộn nguyên liệu và chất lượng nguyên liệu. Các khâu chuẩn bị nguyên liệu chu đáo, chỉn chu bao nhiêu thì chất lượng sản phẩm càng cao bấy nhiêu”, cô gái dân tộc Thái Lương Thị Nga chia sẻ bí quyết về sản phẩm khởi nghiệp hương trầm của mình ở đất Phủ Quỳ