Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phát huy di sản khèn Mông

Mỹ Dung - 13:55, 23/08/2024

Trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Mông, cây khèn và nghệ thuật múa khèn có thể được xem như một biểu trưng văn hóa. Chính vì lẽ đó, người Mông ở Đồng Hỷ và Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên luôn gìn giữ, trao truyền nghệ thuật khèn như một báu vật và phát huy giá trị thông qua các hoạt động văn hóa, du lịch của địa phương.

(BÁO IN) Phát huy di sản khèn Mông

Tiếng khèn là tiếng lòng

Trong cộng đồng người Mông có nhiều người biết thổi khèn, nhưng để nhuần nhuyễn các âm điệu, cung bậc trầm, bổng thì không phải ai cũng đạt được. Nghệ nhân khèn Sùng Văn Sinh, xóm Lân Quan, xã Tân Long, huyện Đồng Hỷ chia sẻ: “Khèn là hơi thở cuộc sống của người Mông. Học thổi khèn, múa khèn còn khó hơn đi học chữ. Nó đòi hỏi ở người học tính kiên trì, năng khiếu chỉ là một phần, quan trọng là chịu khổ luyện, bắt đầu làm quen với các bộ phận trên cây khèn, rồi lấy hơi, nhả hơi và bắt đầu tập các động tác múa”.

Tiếng khèn của người Mông không chỉ được sử dụng tại gia đình vào những ngày đặc biệt mà nó còn cất lên trong những dịp hội hè, trong những buổi giao lưu thắm tình bè bạn. Trong đời sống văn hoá, tâm linh, tiếng khèn, cây khèn đi theo suốt cuộc đời của mỗi người Mông, hiện diện trong lúc vui nhất, lúc buồn nhất của mỗi gia đình.

Người Mông tự hào với nghệ thuật khèn, đồng thời nghệ thuật khèn khẳng định được bản sắc văn hóa khác biệt của người Mông. Chính vì lẽ đó, cây khèn, tiếng khèn được đồng bào gìn giữ, trao truyền như một báu vật và phát huy giá trị thông qua các hoạt động văn hóa, du lịch. Nhờ đó, nghệ thuật khèn của người Mông ngày càng lan tỏa, bay xa.

Ông Hoàng Văn Mùi, xã Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ trải lòng: “Tiếng khèn lúc vui là thứ âm thanh réo rắt khiến cho mọi người dù đang đi đâu, làm gì cũng phải dừng lại để lắng nghe và mỉm cười. Tiếng khèn, chiếc khèn đã gắn bó và trở thành vật đặc trưng của người Mông. Nhiều điều mình không nói ra được thì nhờ cây khèn nói hộ lòng mình. Với đàn ông người Mông, biết thổi khèn, múa khèn là một niềm tự hào. Họ được mọi người trong cộng đồng tôn trọng, nể mến”.

Vừa là nhạc cụ, vừa là đạo cụ, khèn của người Mông cũng vừa là nhạc khí thiêng kết nối giữa cõi trần và thế giới tâm linh nhưng cũng là phương tiện kết nối cộng đồng, chia sẻ tâm tư tình cảm, giúp chủ thể văn hóa thăng hoa với tinh thần lạc quan yêu đời. Đây là một nhạc cụ không thể thiếu và là một phần quan trọng tạo nên nét văn hóa đặc sắc của người Mông nơi đây.

Người Mông ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên múa khèn trong ngày hội. Ảnh tư liệu
Người Mông ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên múa khèn trong ngày hội. Ảnh tư liệu

Phát huy trong đời sống hiện đại

Ngày nay, cuộc sống hiện đại có nhiều đổi thay nhưng đối với đồng bào dân tộc Mông, những chiếc khèn vẫn có vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần. Những chiếc khèn với những âm thanh dìu dặt vẫn là người bạn đồng hành của các chàng trai Mông trong mỗi dịp lễ, Tết. Vẫn còn đó những nghệ nhân làm khèn và thế hệ đời con, đời cháu, vì yêu khèn mà gắn bó và chế tác ra những chiếc khèn độc đáo như một cách để gìn giữ giá trị cốt lõi của dân tộc mình.

Nghệ nhân khèn Dương Văn Chơ, xóm Đồng Tâm, xã Động Đạt, huyện Phú Lương cho biết, khèn có 4 loại nhạc là: Sơ nhạc, tiểu nhạc, trung nhạc và đại nhạc. Theo nhạc là ca từ, gồm: lời ca gốc; lời ca giao duyên; lời ca đưa, đón đám ma và lời ca tế vật nuôi.

 Nghệ nhân người Mông biểu diễn khèn tại Chương trình bảo tồn, phục dựng, phát huy Lễ hội Gầu Tào
Nghệ nhân người Mông biểu diễn khèn tại Chương trình bảo tồn, phục dựng, phát huy Lễ hội Gầu Tào

“Khèn hay là khi chơi người và khèn nhập làm một, cuồng say để từng động tác múa hóa thân vào giai điệu khèn. Chính vì thế mà lúc chơi không có động tác thừa, thở ra, hít vào cây khèn đều cất lên âm hưởng của núi rừng, chuyển tải thông điệp, thổ lộ tâm tư, tình cảm của người thổi khèn đến bạn bè và vạn vật quanh mình”, nghệ nhân Chơ nói thêm.

Với những giá trị văn hóa độc đáo, năm 2017, Nghệ thuật khèn của người Mông Đồng Hỷ, Phú Lương đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây cũng chính là cơ sở, nền tảng để khôi phục, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mông gắn với phát triển du lịch cộng đồng, thúc đẩy phát triển kinh tế cho bà con vùng cao nơi đây.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vấn vương ẩm thực của người Mường ở Trà My

Vấn vương ẩm thực của người Mường ở Trà My

Làng Mường, xã Trà My (TP.Đà Nẵng) là nơi sinh sống của các hộ dân tộc Mường di cư từ miền Bắc vào từ những năm 80 của thế kỷ trước. Ngoài việc tập trung phát triển kinh tế, đồng bào Mường còn chú trọng gìn giữ phong tục tập quán, bản sắc văn hóa, truyền thống, đặc biệt là "bí quyết" chế biến những món ăn dân dã, hấp dẫn phục vụ khách du lịch.
Người dân nô nức ra phố đón mừng ngày Quốc khánh

Người dân nô nức ra phố đón mừng ngày Quốc khánh

Thời sự - Minh Thu - 1 giờ trước
Ngay từ sáng sớm ngày 1/9, nhiều người dân tại Thủ đô Hà Nội cũng như các tỉnh đã đổ về các tuyến phố chính, khu vực quảng trường Ba Đình đón mừng 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam - Ngày lễ trọng đại của dân tộc.
Vấn vương ẩm thực của người Mường ở Trà My

Vấn vương ẩm thực của người Mường ở Trà My

Sắc màu 54 - T.Nhân-H.Trường - 1 giờ trước
Làng Mường, xã Trà My (TP.Đà Nẵng) là nơi sinh sống của các hộ dân tộc Mường di cư từ miền Bắc vào từ những năm 80 của thế kỷ trước. Ngoài việc tập trung phát triển kinh tế, đồng bào Mường còn chú trọng gìn giữ phong tục tập quán, bản sắc văn hóa, truyền thống, đặc biệt là "bí quyết" chế biến những món ăn dân dã, hấp dẫn phục vụ khách du lịch.
Người Mường ở vùng đất cực Bắc Tây Nguyên vui Tết độc lập

Người Mường ở vùng đất cực Bắc Tây Nguyên vui Tết độc lập

Sắc màu 54 - Ngọc Chí - 2 giờ trước
Hòa chung không khí cả nước chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, cộng đồng người Mường ở thôn Hào Lý, xã biên giới Sa Loong, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức nhiều hoạt động vui Tết độc lập. Qua đó củng cố tinh thần đoàn kết cộng đồng và khẳng định thêm niềm tin son sắt của đồng bào với Đảng, Bác Hồ kính yêu.
Quốc khánh trong tâm thức người có đạo

Quốc khánh trong tâm thức người có đạo

Dân tộc - Tôn giáo - Nhóm PV - 2 giờ trước
Những ngày đầu tháng Chín, dù là già hay trẻ, trai hay gái, dù theo tôn giáo hay tín ngưỡng nào, trái tim mỗi người vẫn hòa chung một nhịp, hướng về Tổ quốc. Trong niềm tự hào và hân hoan mừng Tết Độc lập, chúng tôi đã ghi lại những xúc cảm dâng trào trong tâm hồn những tín đồ, đạo giáo, để từ đó càng thêm tự tôn, thêm yêu thương và vững tin vào đất nước mình.
Hành trình nhân văn kết nối ý Đảng, lòng Dân

Hành trình nhân văn kết nối ý Đảng, lòng Dân

Dân tộc - Tôn giáo - Vũ Mừng - 4 giờ trước
Xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ là chính sách an sinh, mà là hành trình nhân văn giúp đổi thay vùng khó. Với người dân, nhất là đồng bào DTTS, căn nhà mới không chỉ che mưa, che nắng mà còn vun đắp niềm tin, hy vọng mở ra cơ hội thoát nghèo. Đây là minh chứng rõ nét cho cam kết “không để ai bị bỏ lại phía sau”, thể hiện quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của Nhân dân.
Hà Nội: Mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng, nhiều tuyến đường ở Tây Mỗ và Đại lộ Thăng Long tê liệt

Hà Nội: Mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng, nhiều tuyến đường ở Tây Mỗ và Đại lộ Thăng Long tê liệt

Cơn mưa lớn kéo dài suốt hai ngày qua đã khiến nhiều khu vực tại Hà Nội chìm trong biển nước. Tính đến 15h ngày 27/8, các tuyến đường huyết mạch như Quốc lộ 70 và Đại lộ Thăng Long đoạn qua phường Tây Mỗ (quận Nam Từ Liêm cũ) bị ngập sâu nghiêm trọng, gây tê liệt giao thông và ảnh hưởng nặng nề đến đời sống người dân.
Dấu ấn công tác dân tộc, tôn giáo sau 80 năm thành lập Nước

Dấu ấn công tác dân tộc, tôn giáo sau 80 năm thành lập Nước

Dân tộc - Tôn giáo - Thanh Huyền - 4 giờ trước
Việt Nam là quốc gia đa dân tộc, đa tôn giáo. Ngay từ khi ra đời và trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn xác định công tác dân tộc, tôn giáo có vị trí chiến lược quan trọng trong sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và của dân tộc. Những thành tựu chung của đất nước sau 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, có vai trò đóng góp rất to lớn của cơ quan công tác dân tộc, tôn giáo.
Khơi thông nguồn lực thắp sáng tương lai vùng đồng bào DTTS

Khơi thông nguồn lực thắp sáng tương lai vùng đồng bào DTTS

Công tác Dân tộc - PV - 11 giờ trước
6/9 nhóm mục tiêu cơ bản đã hoàn thành hoặc vượt kế hoạch, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 3,4% mỗi năm, thu nhập bình quân đầu người DTTS đạt 43,4 triệu đồng, tăng 3,1 lần so với năm 2020…. là những con số ấn tượng khắc họa rõ nét bức tranh khởi sắc vùng đồng bào DTTS và miền núi sau gần 5 năm triển khai Chương trình MTQG 1719. Đây là nền tảng vững chắc phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi trong giai đoạn tiếp theo.
Quảng Ngãi - Âm vang ngày mới

Quảng Ngãi - Âm vang ngày mới

Trang địa phương - Ngọc Chí - 23:00, 31/08/2025
Tối ngày 31/8, tại Quảng trường 16/3, phường Kon Tum, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Ngãi tổ chức Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Quảng Ngãi - Âm vang ngày mới” và bắn pháo hoa, chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2025).
Ngân hàng CSXH cho vay ưu đãi đối với HSSV, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán

Ngân hàng CSXH cho vay ưu đãi đối với HSSV, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán

Xã hội - Mai Hương - 21:53, 31/08/2025
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc vừa ký Quyết định số 29/2025/QĐ-TTg ngày 28/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với học sinh, sinh viên (HSSV), học viên thạc sĩ và nghiên cứu sinh theo học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán. Chính sách này nhằm hỗ trợ người học trang trải học phí, sinh hoạt phí và các chi phí học tập khác trong suốt quá trình học tập.
Kịch tính những màn rượt đuổi trong giải đua bò của đồng bào Khmer tại chùa Rô

Kịch tính những màn rượt đuổi trong giải đua bò của đồng bào Khmer tại chùa Rô

Bản sắc và hội nhập - Tào Đạt - 21:50, 31/08/2025
Qua các vòng tranh tài, đôi bò số 21 của ông Thái Bình Nguyên (phường Chi Lăng, tỉnh An Giang) đã xuất sắc đoạt giải Nhất tại Hội đua bò chùa Rô lần thứ 11 năm 2025.