Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phân định khu vực vùng DTTS và miền núi theo trình độ phát triển: Gỡ nút thắt để phát huy hiệu quả chính sách dân tộc

PV - 14:29, 10/01/2018

Phân định các xã, thôn bản vùng DTTS và miền núi theo trình độ phát triển là cơ sở để xây dựng và triển khai chính sách dân tộc một cách hợp lý, có hiệu quả. Tuy nhiên, do chính sách dân tộc hiện vẫn chịu sự điều chỉnh của nhiều bộ luật, hơn nữa lại do nhiều chủ thể ban hành nên hiệu quả đầu tư vẫn chưa đạt như kỳ vọng.

Giai đoạn 1996-2017, từ kết quả phân định khu vực DTTS và miền núi theo trình độ phát triển, nhiều chương trình, dự án, đề án đầu tư, hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội đã và đang được triển khai ở các xã nghèo. Nhờ đó, diện mạo nhiều thôn bản ĐBKK, xã khu vực III đã có sự thay đổi rõ nét; tỷ lệ hộ nghèo vùng DTTS và miền núi hết năm 2017 còn khoảng 20%.

Bài 1: “Cú hích” cho xã nghèo
Triển khai hiệu quả chính sách dân tộc đã giúp cho kinh tế-xã hội vùng DTTS và miền núi có nhiều khởi sắc. (Ảnh tư liệu) Triển khai hiệu quả chính sách dân tộc đã giúp cho kinh tế-xã hội vùng DTTS và miền núi có nhiều khởi sắc. (Ảnh tư liệu)

 

Giảm nhanh tỷ lệ nghèo

Châu Khê là xã biên giới vùng cao của huyện Con Cuông (Nghệ An). Hơn 20 năm trước, tỷ lệ hộ nghèo ở Châu Khê chiếm trên 60% dân số. Cùng với đó là hệ thống hạ tầng thiết yếu đều rất tạm bợ.

Năm 1996, sau khi Ủy ban Dân tộc và miền núi (năm 2002 đổi tên thành Ủy ban Dân tộc) ban hành tiêu chí phân định khu vực theo trình độ phát triển (lần thứ nhất), Châu Khê là một trong 1.773 xã khu vực III của cả nước (giai đoạn này có 4.652 xã được phân định, số xã khu vực III chiếm tỷ lệ 37,34%). Từ đó, Châu Khê được thụ hưởng nguồn lực đầu tư từ các chương trình, dự án phát triển kinh tế-xã hội triển khai ở vùng ĐBKK của Trung ương, của tỉnh.

Trong các chương trình, dự án đầu tư, hỗ trợ các xã khu vực III, đáng chú ý nhất là Chương trình phát triển kinh tế-xã hội các xã ĐBKK miền núi và vùng sâu, vùng xa theo Quyết định 135/1998/QĐ-TTg, ngày 31/7/1998 của Thủ tướng Chính phủ (Chương trình 135, giai đoạn 1998-2005). Cùng với các nguồn lực khác, Chương trình 135 đã giúp Châu Khê “thay da đổi thịt”. Năm 2006, Châu Khê được công nhận thoát khỏi danh sách xã nghèo theo Quyết định 163/2006/QĐ-TTg, ngày 11/7/2006 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách xã ĐBKK hoàn thành cơ bản mục tiêu Chương trình 135.

Điển hình cho sự thay đổi rõ nét ở Châu Khê là bản Bãi Gạo, nơi sinh sống của 87 hộ, gần 400 nhân khẩu đồng bào dân tộc Thái. Trước năm 1998, cả bản có trên 50% hộ nghèo, 4 hộ thiếu đói. Nhưng theo thống kê của UBND xã Châu Khê, năm 2017 bản Bãi Gạo đã có 14 hộ giàu, 52 hộ thu nhập khá; chỉ có 17 hộ nghèo, còn lại có thu nhập trung bình.

Cũng như xã Châu Khê, giai đoạn 1998-2017, hàng nghìn xã khu vực III trên cả nước đã được thụ hưởng các chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội. Việc triển khai hiệu quả các chương trình, dự án trên địa bàn các xã khu vực III đã góp phần giảm nhanh tỷ lệ hộ nghèo ở vùng DTTS và miền núi. Nếu như năm 1998, tỷ lệ nghèo ở khu vực này là 60% thì đến năm 2005 đã giảm xuống còn 47%; đến năm 2010 giảm xuống còn 35%; đến cuối năm 2015 giảm xuống còn 16,8% (chỉ tính theo tiêu chí thu nhập). Năm 2017, tính theo đa chiều, tỷ lệ hộ nghèo vùng DTTS và miền núi còn khoảng 20%.

Điều chỉnh tăng-giảm để phù hợp với thực tế

Giai đoạn 2006-2010, để phân định khu vực vùng DTTS và miền núi sát thực tế hơn với trình độ phát triển, Ủy ban Dân tộc đã đưa thêm tiêu chí thôn bản ĐBKK (giai đoạn 1996-2005 không xác định thôn bản ĐBKK). Kết quả, từ năm 2006, cả nước có 1.709 xã khu vực III, chiếm tỷ lệ 33,74% tổng số xã được phân định, giảm 3,6% xã so với giai đoạn 1996-2005). Ngoài ra, cả nước còn có 12.982 thôn bản thuộc diện ĐBKK.

Trong quá trình kiểm tra, rà soát, Ủy ban Dân tộc cũng đã điều chỉnh kết quả phân định khu vực để tham mưu Chính phủ bổ sung hoặc cắt giảm xã khu vực III. Điều này nhằm tập trung nguồn lực cho các xã còn rất khó khăn nhưng chưa được công nhận là xã khu vực III; hoặc để hỗ trợ thêm cho xã đã “rời” khu vực III thoát nghèo bền vững.

Như xã Châu Khê của huyện Con Cuông (Nghệ An), năm 2006 đã được công nhận thoát khỏi tình trạng ĐBKK. Nhưng giai đoạn 2006-2010, có thêm tiêu chí thôn bản ĐBKK thì Châu Khê có số thôn bản thuộc diện ĐBKK nhiều, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo còn cao.

Do vậy, năm 2008, theo Quyết định 69/2008/QĐ-TTg, ngày 28/5/2008 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt bổ sung danh sách xã ĐBKK, xã biên giới, xã an toàn khu vào diện đầu tư Chương trình 135-giai đoạn II, Châu Khê được đưa trở lại danh sách Chương trình 135.

Cũng theo Quyết định 69/2008/QĐ-TTg, cả nước còn có 152 xã thuộc 32 tỉnh được đưa trở lại vào danh sách Chương trình 135, giai đoạn II. Ngoài ra, tại quyết định này, Thủ tướng Chính phủ cũng đã công nhận bổ sung 110 xã thuộc 26 tỉnh thoát khỏi tình trạng ĐBKK.

Với việc điều chỉnh, bổ sung danh sách xã khu vực III, thôn bản ĐBKK nên trong kết quả phân định khu vực vùng DTTS và miền núi theo trình độ phát triển giai đoạn 2011-2015, số xã khu vực III tăng lên 5,2% so với giai đoạn 2006-2010, từ 1.709 xã lên thành 2.048 xã. Đồng thời, số thôn bản ĐBKK cũng tăng lên thành 18.391 thôn bản (tăng 5.409 thôn bản so với giai đoạn 2006-2010).

Đáng chú ý, giai đoạn 2016-2020, áp dụng chuẩn nghèo đa chiều nên tỷ lệ hộ nghèo vùng DTTS và miền núi tăng đột biến. Tuy vậy, số xã khu vực III trên cả nước lại giảm gần 2,3% so với giai đoạn 2011-2015, từ 2.048 xã xuống còn 1.932 xã. Điều này cho thấy, các chương trình, dự án đầu tư ở địa bàn các xã khu vực III đã phát huy hiệu quả.

Rõ ràng, so với yêu cầu thì chưa đạt được, nhưng so với chính mình, vùng DTTS và miền núi đã có bước phát triển đáng ghi nhận. Kết quả này có được là nhờ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ từ các chương trình, dự án được xây dựng, triển khai thực hiện trên cơ sở kết quả phân định khu vực vùng DTTS và miền núi theo trình độ phát triển.

Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn nhìn nhận, kết quả phân định khu vực vùng DTTS và miền núi ở một số địa phương chưa thật sát với trình độ phát triển của địa bàn. Bên cạnh đó, hiện vẫn có nhiều hình thức phân định khu vực khác nhau giữa các bộ ngành khiến cho hệ thống chính sách đã và đang thực hiện có sự chồng chéo, ảnh hưởng đến mục tiêu thực hiện. Báo Dân tộc tộc và Phát triển sẽ làm rõ vấn đề này trong số báo tiếp theo.

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Hà Tĩnh: Khởi công xây dựng nhà “3 cứng” cho 7 hộ dân tộc Chứt

Hà Tĩnh: Khởi công xây dựng nhà “3 cứng” cho 7 hộ dân tộc Chứt

Dân tộc - Tôn giáo - Khánh Ngân - 1 giờ trước
Hôm nay 7/9, tại bản Rào Tre, UBND xã Phúc Trạch (Hà Tĩnh) đã tổ chức lễ khởi công xây dựng 7 căn nhà “3 cứng” cho đồng bào dân tộc Chứt.
Quy định mới nhất về đối tượng được miễn, giảm, hỗ trợ học phí từ năm học 2025 - 2026

Quy định mới nhất về đối tượng được miễn, giảm, hỗ trợ học phí từ năm học 2025 - 2026

Giáo dục - Minh Nhật - 2 giờ trước
Theo Nghị định số 238/2025/NĐ-CP, ngoài các nhóm được miễn học phí, nhiều học sinh, sinh viên thuộc ngành nghệ thuật đặc thù, nghề nặng nhọc, độc hại hoặc sống ở vùng đặc biệt khó khăn sẽ được giảm từ 50% đến 70% học phí từ năm học 2025-2026.
Nga tuyên bố vaccine chống ung thư đã sẵn sàng sử dụng

Nga tuyên bố vaccine chống ung thư đã sẵn sàng sử dụng

Sức khỏe - Minh Nhật - 7 giờ trước
Người đứng đầu Cơ quan Y tế và Sinh học Liên bang Nga (FMBA), cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Veronika Skvortsova tuyên bố, vaccine chống ung thư của Nga đã vượt qua các thử nghiệm tiền lâm sàng, đồng nghĩa với việc sẵn sàng để sử dụng và cơ quan đang chờ Bộ Y tế cấp phép sử dụng lâm sàng. FMBA đã đệ đơn lên Bộ Y tế.
Tổng Bí thư Tô Lâm trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Đài Truyền hình Việt Nam

Tổng Bí thư Tô Lâm trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Đài Truyền hình Việt Nam

Thời sự - PV - 8 giờ trước
Sáng 7/9, tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội), Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 55 năm ngày phát sóng chương trình truyền hình đầu tiên, đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất và Lễ ra mắt, phát sóng chính thức kênh truyền hình đối ngoại quốc gia - Vietnam Today. Tổng Bí thư Tô Lâm tới dự và phát biểu tại buổi lễ.
Thủ tướng:

Thủ tướng: "Tiếng nói Việt Nam" luôn vang xa, bay cao, tạo động lực, truyền cảm hứng cho các thế hệ

Thời sự - PV - 9 giờ trước
Sáng 7/9, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự và phát biểu tại lễ kỷ niệm 80 năm ngày thành lập (7/9/1945-7/9/2025) và đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh (lần thứ ba) của Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV).
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Tỷ lệ người béo phì của người Việt gia tăng thuộc nhóm nhanh nhất Đông Nam Á

Tỷ lệ người béo phì của người Việt gia tăng thuộc nhóm nhanh nhất Đông Nam Á

Sức khỏe - Minh Nhật - 10 giờ trước
Theo Phó trưởng khoa Điều trị kỹ thuật cao, tại Việt Nam ThS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Mai, tỷ lệ béo phì hiện rơi vào khoảng 20-25%. Con số này tuy chưa cao bằng một số quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, nhưng tốc độ gia tăng lại thuộc nhóm nhanh nhất Đông Nam Á.
Cán bộ, Nhân dân chung tay sửa chữa đường liên xã xuống cấp gần 10 năm

Cán bộ, Nhân dân chung tay sửa chữa đường liên xã xuống cấp gần 10 năm

Xã hội - Ngọc Chí - 11 giờ trước
Đường liên xã, từ xã Đăk Môn đi xã Đăk Long (ĐH 85), tỉnh Quảng Ngãi đã xuống cấp gần 10 năm nay nhưng chưa được đầu tư nâng cấp. Trước thực trạng này, cán bộ và Nhân dân xã Đăk Môn đã ra quân sửa chữa lại tuyến đường.
Bão số 7 mạnh cấp 9, nhiều tỉnh miền Bắc sẽ có mưa giông

Bão số 7 mạnh cấp 9, nhiều tỉnh miền Bắc sẽ có mưa giông

Tin tức - Minh Nhật - 11 giờ trước
Theo thông tin từ Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn Quốc gia, trong những giờ qua, bão số 7 hầu như ít dịch chuyển. Sáng ngày 7/9, tâm bão ở khoảng 18,7°N-114,6°E, trên vùng biển phía Bắc Biển Đông. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão cấp 9 (75-88km/h), giật cấp 11.
U23 Việt Nam thắng nhọc U23 Singapore, giữ vững ngôi đầu bảng C vòng loại U23 châu Á 2026

U23 Việt Nam thắng nhọc U23 Singapore, giữ vững ngôi đầu bảng C vòng loại U23 châu Á 2026

Thể thao - Giải trí - Hoàng Minh - 13 giờ trước
Đội tuyển U23 Việt Nam vừa giành chiến thắng tối thiểu 1-0 trước U23 Singapore ở lượt trận thứ hai bảng C, vòng loại U23 châu Á 2026. Bàn thắng duy nhất của trận đấu được ghi bởi tiền đạo Lê Văn Thuận ở phút 79, giúp thầy trò HLV Kim Sang Sik tiếp tục dẫn đầu bảng với 6 điểm tuyệt đối
Gia Lai tăng cường công chức, viên chức về “gỡ vướng” cho các xã khó khăn

Gia Lai tăng cường công chức, viên chức về “gỡ vướng” cho các xã khó khăn

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 21:35, 06/09/2025
Ngày 3/9, UBND tỉnh Gia Lai có quyết định điều động, tăng cường một số công chức, viên chức từ các sở, ngành về công tác tại các xã phía Tây của tỉnh, nhằm hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.