Nông dân chủ động chuyển đổi mô hình canh tác trong mùa mưa lũ

Theo thống kê, trong đợt mưa lũ vừa qua, toàn tỉnh Sơn La có trên 300 ha rau màu bị ngập úng. Hiện nay, ngành Nông nghiệp và Môi trường cùng các địa phương trong tỉnh đang chỉ đạo các phòng chức năng, các xã , hỗ trợ bà con nông dân khôi phục sản xuất, chủ động các biện pháp bảo vệ cây trồng trong mùa mưa.

Hiện nhiều HTX, nông dân trong tỉnh Sơn La đã chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, sử dụng các loại cây rau màu ngắn ngày và kỹ thuật làm đất, điều tiết nước hợp lý, giảm thiểu tối đa rủi ro thiệt hại do mưa lũ gây ra.

Là hộ thành viên của HTX Nông sản Sơn La, gia đình chị Lò Thị Tâm có hơn 4.000 m² đất trồng các loại rau cải ngọt, cà pháo, mướp đắng, dưa leo. Chị Tâm chia sẻ: Mùa mưa, việc canh tác rau xanh vất vả hơn. Sau mỗi vụ, gia đình vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ, thu gom tàn dư cây, làm cỏ, xử lý vôi bột để tiêu diệt mầm bệnh còn tồn lưu trong đất. Gia đình đã chia ruộng rau thành luống nhỏ, đánh luống cao để dễ thoát nước; phủ rơm lên mặt luống sau khi xuống giống, tránh tình trạng bị mưa cuốn trôi. Riêng với dưa leo, mướp đắng, phải làm giàn chắc chắn để cây phát triển, quang hợp tốt hơn. Vụ này, gia đình dự kiến thu hơn gần 10 tấn rau, quả.

Gia đình ông Trần Văn Tỉnh, bản Chiềng Hưng, xã Yên Sơn (Sơn La) trồng 5.000 m² rau các loại. Nhiều tuần nay, trên địa bàn thường xuyên xảy ra mưa lớn, không chỉ gây úng, làm đất bị nén chặt dẫn đến nghẹt rễ, cây rau phát triển kém, phát sinh sâu bệnh gây hại, đặc biệt là bọ nhảy, sâu ăn lá.

Ông Tỉnh chia sẻ: Giảm thiểu thiệt hại do mưa gây ra, gia đình đã chọn mùng tơi, cà pháo, đậu cove... trồng thay thế; thường xuyên làm cỏ, loại bỏ nơi trú ngụ của sinh vật gây hại; sử dụng màng phủ nông nghiệp hạn chế ảnh hưởng của mưa dầm làm trôi đất; sẵn sàng máy bơm nước để đề phòng mưa lớn ngập úng ruộng rau. Hiện nay, giá các loại rau mùng tơi, cà pháo, đậu có giá trừ 8.000-12.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, gia đình thu lãi khoảng 18 triệu đồng/lứa.

Cũng như tỉnh Sơn La, trước diễn biến thời tiết phức tạp, nông dân tỉnh Quảng Trị đã chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng mô hình canh tác rau màu phù hợp trong mùa mưa lũ. Việc linh hoạt thời vụ, sử dụng giống ngắn ngày và kỹ thuật làm đất hợp lý giúp đảm bảo nguồn cung rau xanh ổn định cho thị trường, giảm thiểu tối đa rủi ro thiệt hại do thiên tai gây ra.

Thay vì trồng đại trà như trước, bà con tập trung vào các loại rau ngắn ngày, có khả năng chịu úng tốt. Bên cạnh đó, việc áp dụng kỹ thuật và hệ thống tưới tiêu linh hoạt cũng góp phần hạn chế ảnh hưởng của mưa lớn đến cây trồng. Một số địa phương còn xây dựng nhà màng quy mô nhỏ để sản xuất rau an toàn trong điều kiện mưa kéo dài.

Theo chia sẻ của người dân, do mưa nhiều, một số loại rau màu rất dễ dập lá, úng, nhất là các loại: Cải ngọt, rau thơm, xà lách... Mưa nhiều cũng làm đất bị nén chặt, nước ngập dẫn đến bị nghẹt rễ, thiếu oxy, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Vì vậy, người dân thấy mưa lớn là phải tìm cách thoát nước nhanh. Các hộ gia đình cũng chủ động trang bị thêm mái che để làm giảm tối đa tác động của mưa.

Theo nhiều nông dân tỉnh Quảng Trị, việc canh tác rau màu mùa mưa thường vất vả hơn, nhưng bù lại, nếu chăm sóc tốt sẽ có thu nhập cao hơn, nhờ giảm công tưới nước, bán được giá cao.

Theo khảo sát của Sở Nông nghiệp và Môi trường, các loại rau màu đang có giá tương đối cao. Giá cải xanh, cải ngọt, xà lách, hẹ có giá dao động 8.000 đồng/kg; cải thìa, mồng tơi 11.000 đồng/kg; hành lá 10.000 đồng/kg…với mức giá này, nông dân đảm bảo thu nhập.

Cũng như tỉnh Sơn La và Quảng Trị sản xuất nông nghiệp của nhiều địa phương khác bị ảnh hưởng mưa bão vừa qua như Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Ninh với hàng chục nghìn ha lúa bị ngập úng. Tuy nhiên, nhờ sự chủ động trong công tác phòng chống bão, diện tích lúa vụ mùa của các địa phương nêu trên đã được tiêu thoát úng kịp thời, bảo đảm sản xuất.

Đây là tín hiệu tích cực trong quá trình chuyển đổi sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu của nhiều địa phương. Tuy nhiên, để mô hình này phát huy hiệu quả lâu dài, ngành nông nghiệp cần tiếp tục hỗ trợ về kỹ thuật, giống, vật tư và kết nối tiêu thụ sản phẩm. Các địa phương tiếp tục mở rộng diện tích rau màu trong mùa mưa, góp phần nâng cao thu nhập, đảm bảo sinh kế và phát triển nông nghiệp theo hướng chủ động, an toàn.

Dự báo thời gian tới, thời tiết vẫn còn diễn biến phức tạp. Do đó, bà con nông dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống ngập úng, bảo vệ rau màu. Bên cạnh đó, việc chủ động chuyển đổi phương thức canh tác và áp dụng các giải pháp kỹ thuật phù hợp thích ứng hiệu quả với điều kiện bất lợi của mùa mưa.