Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghịch lý thiếu-thừa đất sản xuất

PV - 10:11, 25/07/2018

Không giải quyết được đất sản xuất cho các hộ có nhu cầu, một phương án được các địa phương lựa chọn là hỗ trợ bà con chuyển đổi nghề. Tuy nhiên, việc chuyển đổi nghề chưa thực sự tạo nguồn thu nhập mới cho người dân.

Giải quyết thiếu đất sản xuất bằng cách chuyển đổi nghề

Bài 5: Chưa phát huy hiệu quả

Định mức hỗ trợ thấp

Như kỳ báo trước đã phản ánh, ngày 20/7/2004, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định 134/2004/QĐ-TTg, đặt ra mục tiêu đến hết năm 2006 sẽ giải quyết cơ bản nhu cầu đất sản xuất cho các hộ đồng bào DTTS nghèo thiếu đất. Nhưng hết thời hạn, mục tiêu này vẫn không đạt. Một trong những nguyên nhân là các địa phương không đủ quỹ đất để thực hiện.

Để tháo gỡ, cuối năm 2007, Quyết định 198/2007/QĐ-TTg, sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định 134/2004/QĐ-TTg được ban hành. Một nội dung được bổ sung theo Quyết định này là đối với những hộ có nhu cầu đất sản xuất nhưng quỹ đất địa phương không còn thì được hỗ trợ vốn để chuyển đổi nghề (có thể mua sắm nông cụ, máy móc làm dịch vụ cho các hộ sản xuất nông nghiệp hoặc chuyển sang ngành nghề khác).

chuyển đổi nghề Chăn nuôi bò cũng cần có đất để trồng cỏ làm thức ăn. (Ảnh minh họa)

Đây là lần đầu tiên nội dung hỗ trợ chuyển đổi nghề cho hộ DTTS nghèo thiếu đất sản xuất được đề cập. Chính sách này tiếp tục được quy định trong các quyết định hỗ trợ sau này, như: Quyết định 74/2008/QĐ-TTg ngày 09/6/2008, Quyết định 1592/QĐ-TTg ngày 12/10/2009; Quyết định 755/QĐ-TTg ngày 20/5/2013,… Gần đây nhất là Quyết định 2085/QĐ-TTg ngày 31/10/2016 phê duyệt chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2017-2020.

Điều này thể hiện sự nhất quán, liên tục trong việc thực hiện mục tiêu hỗ trợ đồng bào DTTS nghèo không có (hoặc chưa có) đất sản xuất có điều kiện để có việc làm, tự tạo thu nhập. Tuy nhiên, một “điểm nghẽn” là định mức hỗ trợ hộ DTTS nghèo chuyển đổi nghề quá thấp.

Trong Quyết định 198/2007/QĐ-TTg không quy định định mức hỗ trợ. Đến Quyết định 1592/QĐ-TTg mới quy định cụ thể. Theo đó, hộ DTTS nghèo mua sắm nông cụ, máy móc làm dịch vụ cho các hộ sản xuất nông nghiệp hoặc vốn để làm các ngành nghề khác sẽ được ngân sách trung ương hỗ trợ 3 triệu đồng/hộ và được vay vốn tín dụng tối đa không quá 10 triệu đồng/hộ trong thời gian 3 năm với mức lãi suất 0%.

Định mức hỗ trợ này được duy trì đến năm 2013; sau khi có Quyết định 755/QĐ-TTg thì mức hỗ trợ mua sắm máy móc, nông cụ làm dịch vụ cho các hộ sản xuất nông nghiệp hoặc vốn để làm các ngành nghề khác được nâng lên 5 triệu đồng/hộ. Đồng thời, các hộ DTTS nghèo có nhu cầu sẽ được vay vốn tối đa không quá 15 triệu đồng/hộ, thời gian vay 5 năm với mức lãi suất 1,2%/năm.

Sau khi Quyết định 755/QĐ-TTg hết hiệu lực (năm 2016), chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề tiếp tục được quy định tại Quyết định 2085/QĐ-TTg. Theo đó, giai đoạn 2017-2020, hộ DTTS nghèo có nhu cầu chuyển đổi nghề sẽ được hỗ trợ vốn, nhưng cũng không quá 5 triệu đồng/hộ.

Chưa phát huy hiệu quả

Vốn hỗ trợ chuyển đổi nghề đã giúp nhiều hộ DTTS nghèo có thêm điều kiện để sản xuất. Nhưng do định mức thấp nên trên thực tế, chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề, nhất là nội dung hỗ trợ mua sắm nông cụ, máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp mới chỉ giúp hộ nghèo đỡ vất vả hơn trong sản xuất chứ chưa thực sự tạo nguồn thu nhập mới cho họ.

Để làm rõ nhận định này thì phải xem xét giá trị của các loại máy móc, nông cụ làm dịch vụ sản xuất nông nghiệp nằm trong danh mục quy định (máy móc nằm ngoài danh mục thì không được nhận hỗ trợ). Đó là các loại máy gặt, máy tuốt lúa, máy xay xát, máy cắt cỏ, máy thái rau, bình phun thuốc trừ sâu,…

Khảo sát giá thị trường thì trong các loại máy này chỉ có máy tuốt lúa thủ công (đạp bằng chân), máy thái rau, bình phun thuốc trừ sâu là có giá dưới 5 triệu đồng/máy. Còn máy cắt cỏ dao động từ 5,5-18 triệu đồng, máy xay xát thấp nhất cũng 9,8 triệu đồng.

Trong khi đó, hộ DTTS nghèo có nhu cầu mua sắm máy móc, nông cụ chỉ được hỗ trợ 5 triệu đồng; muốn mua máy nhiều tiền hơn thì phải bù vào. Các hộ gia đình đều thuộc diện hộ nghèo, hộ ĐBKK và thiếu đất sản xuất nên đa số đều chọn mua máy dưới 5 triệu đồng. Nhưng nếu sắm các loại máy có giá dưới 5 triệu đồng thì cũng chỉ có thể hỗ trợ thêm trong sản xuất, chăn nuôi, giúp người dân giảm bớt sử dụng sức người trong lao động chứ chưa giúp nâng cao năng suất cây trồng, vật nuôi.

Đó là chưa kể có không ít trường hợp mua máy móc nông cụ (loại thủ công) nhưng không thể sử dụng do không phù hợp với điều kiện sản xuất của địa phương. Có thể dẫn trường hợp của gia đình anh Ngân Văn Thiết, ở bản Khổi, xã Tam Thái (Tương Dương, Nghệ An) làm dẫn chứng. Tháng 3/2015, gia đình anh được hỗ trợ mua sắm máy móc nông cụ để chuyển đổi nghề. Xuất phát từ nhu cầu và điều kiện kinh tế gia đình, anh chỉ mua một máy tuốt lúa thủ công với giá 800 nghìn đồng.

Nhưng từ khi mua về (tháng 3/2015) đến nay, máy tuốt của anh Thiết vẫn chưa một lần được sử dụng bởi gia đình không có đất để trồng lúa; nhiều gia đình trong bản cũng chỉ có một ít diện tích đất canh tác nên không có nhu cầu thuê máy tuốt lúa của anh. Cũng vì thế mà, dù đã nhận hỗ trợ chuyển đổi nghề, vợ chồng anh vẫn phải rời quê đi làm thuê kiếm sống.

Vậy cả nước có bao nhiêu trường hợp như gia đình anh Ngân Văn Thiết? Hiện vẫn chưa có một cuộc điều tra, khảo sát nào được thực hiện để trả lời câu hỏi này. Nhưng rõ ràng, đây là vấn đề cần được làm rõ bởi chính sách hỗ trợ mua sắm máy móc, nông cụ làm dịch vụ sản xuất nông nghiệp vẫn sẽ được thực hiện đến năm 2020 theo Quyết định 2085/QĐ-TTg.

Làm rõ những hạn chế của việc hỗ trợ mua sắm máy móc, nông cụ chuyển đổi nghề là rất cần thiết để thực hiện hiệu quả hơn. Tuy nhiên, thẳng thắn mà nói, dù hỗ trợ chuyển đổi nghề thì điều cốt lõi nhất vẫn là giải quyết đất sản xuất. Có máy móc, nông cụ nhưng không có đất thì sử dụng ở đâu? Chuyển sang nuôi bò, nuôi trâu nhưng không có một mảnh đất mà trồng cỏ thì lấy gì cho bò, cho trâu ăn?... Đất sản xuất vẫn là vấn đề mấu chốt. Nhưng giải quyết như thế nào?

Báo Dân tộc và Phát triển sẽ chuyển tải nội dung này trong số báo tiếp theo.

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.