Chùa Thiên Quang (Ảnh IT)Dâng hương tri ân tổ tiên
Chùa Thiên Quang là một ngôi chùa cổ nằm trong khu di tích Đền Hùng, được xem là nơi diễn ra nhiều hoạt động tâm linh quan trọng trong lễ hội. Lễ dâng hương tại chùa Thiên Quang thường diễn ra vào các ngày trước chính hội, từ mùng 8 đến 10/3 Âm lịch, thu hút đông đảo phật tử và quan khách tham dự.
Nghi thức chính bao gồm:Tụng kinh cầu an: Chư tăng và phật tử cùng tụng kinh Dược sư, Phổ Môn, nguyện cầu cho đất nước thanh bình, Nhân dân an lạc; Dâng hương, lễ Phật: Đại diện Giáo hội Phật giáo Việt Nam cùng các tăng ni, phật tử dâng hương tại chùa, thể hiện lòng thành kính với chư Phật và tổ tiên; Lễ phóng sinh: Một nghi thức mang ý nghĩa từ bi, giải thoát, thường được tổ chức tại sân chùa hoặc hồ Công Quán gần đó.
Đền Thượng trên đỉnh núi Nghĩa Linh (Ảnh IT)Lễ cầu Quốc thái dân an tại Đền Thượng - Nghi thức linh thiêng
Lễ cầu Quốc thái dân an được tổ chức tại Đền Thượng, nơi thờ các vua Hùng trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Đây là một trong những nghi lễ trang nghiêm nhất, thể hiện lòng tri ân với tổ tiên và khát vọng hòa bình, hạnh phúc của người dân Việt Nam.
Nghi thức bao gồm: Tụng kinh cầu siêu: Chư tăng thực hiện nghi thức cầu nguyện, hồi hướng công đức cho các bậc tiền nhân; Lễ trì chú, niệm phật: Các nhà sư tụng kinh và niệm danh hiệu chư phật để tạo năng lượng tích cực, giúp tâm hồn con người an lạc; Đại lễ cầu nguyện: Hàng nghìn phật tử tham gia lễ cầu nguyện dưới sự chủ trì của Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Chư tăng cùng các phật tử thực hiện nghi thức phóng sinh (Ảnh minh họa)Lễ phóng sinh tại hồ Công Quán - Lan tỏa lòng từ bi
Nằm dưới chân núi Nghĩa Lĩnh, hồ Công Quán là nơi diễn ra nghi thức phóng sinh trong khuôn khổ lễ hội Đền Hùng. Đây là nghi lễ quan trọng, thể hiện lòng từ bi, cứu độ chúng sinh của đạo Phật.
Các hoạt động chính gồm: Chư tăng thực hiện nghi thức chú nguyện cho các loài sinh linh; phật tử và người dân thả chim, cá, rùa với tâm niệm giải thoát, cầu mong bình an; thuyết giảng về ý nghĩa của lòng từ bi, hướng dẫn phật tử thực hành thiện nghiệp.
Thuyết giảng Phật pháp, giúp phật tử và du khách hiểu rõ hơn về đạo lý uống nước nhớ nguồn (Ảnh minh họa)Thuyết Giảng Phật Pháp - Hướng con người đến chánh niệm
Bên cạnh các nghi thức lễ bái, lễ hội Đền Hùng còn có các buổi thuyết giảng Phật pháp, giúp phật tử và du khách hiểu rõ hơn về đạo lý uống nước nhớ nguồn.
Chủ đề giảng pháp thường bao gồm: Giá trị của sự tri ân và báo hiếu theo quan điểm Phật giáo; tư tưởng hộ quốc an dân của các thiền sư thời Trần; hướng dẫn thiền định, thực hành chánh niệm để đạt được sự an lạc trong tâm hồn.
Sự giao thoa hài hòa giữa Phật giáo và truyền thống thờ cúng tổ tiên (Ảnh minh họa)Sự giao thoa giữa Phật giáo và tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên
Dù lễ hội Đền Hùng mang tính chất tín ngưỡng dân gian, nhưng các nghi thức Phật giáo vẫn có vai trò quan trọng. Điều này thể hiện sự giao thoa hài hòa giữa Phật giáo và truyền thống thờ cúng tổ tiên của dân tộc Việt Nam.
Phật giáo nhấn mạnh tinh thần tri ân, báo hiếu, hoàn toàn phù hợp với tư tưởng “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Các thiền sư thời Lý-Trần như Trần Nhân Tông cũng từng nhấn mạnh tầm quan trọng của đạo Phật trong việc hộ quốc an dân. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên và Phật giáo đều hướng con người đến sự thiện lành, an lạc.
Các nghi thức Phật giáo luôn gắn liền với đời sống văn hóa, tín ngưỡng của người Việt Nam (Ảnh minh họa)Sự xuất hiện của các nghi thức Phật giáo trong Lễ hội Đền Hùng, không chỉ làm phong phú thêm các hoạt động tâm linh mà còn giúp người dân có cơ hội hành thiện, hướng đến cuộc sống an lành. Điều này cũng khẳng định vai trò quan trọng của Phật giáo trong đời sống văn hóa, tín ngưỡng của dân tộc Việt Nam.
Lễ hội Đền Hùng không chỉ là dịp để tưởng nhớ cội nguồn, mà còn là cơ hội để mọi người sống chậm lại, suy ngẫm về lòng biết ơn, từ đó hướng tới một cuộc đời thiện lương và an nhiên hơn.
