Analytic
Thứ Hai, ngày 07 tháng 04 năm 2025, 23:46:05

Nghệ nhân Y K’Rang với văn hóa M’nông

PV - 15:34, 04/06/2018

Say mê các loại nhạc cụ dân tộc M’nông từ nhỏ, những năm gần đây, dù tuổi đã cao nghệ nhân Y K’Rang (bon Pi Nao, thuộc thôn 5, xã Nhân Đạo, huyện Đắk R’Lấp, tỉnh Đắk Nông) vẫn dành thời gian, tâm huyết của mình để trình diễn, phổ biến các loại kèn, sáo trong những buổi lễ hội, sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Không chỉ đam mê thổi kèn, sáo mà già Y K’Rang còn là một nghệ nhân có biệt tài thẩm âm, chỉnh sửa, chế tác các loại kèn, sáo từng bị mai một, thất truyền, góp phần lưu giữ, phổ biến loại nhạc cụ truyền thống độc đáo này.

"Cha đẻ” của hàng trăm chiếc kèn, sáo

Nghệ nhân Y K’Rang may mắn được sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu âm nhạc. Cha của ông là một nghệ nhân nổi tiếng trong bon về sử dụng thuần thục các loại kèn, sáo M’nông. Chính vì thế, ngay từ nhỏ, ông đã được truyền dạy những kiến thức cơ bản về âm nhạc, cách sử dụng cũng như tự chế tác nhạc cụ, trong đó nổi bật nhất là các loại kèn, sáo mang đậm bản sắc truyền thống M’nông như kèn M’buăt, sáo N’hôm…

Nghệ nhân Y K’Rang trình diễn các loại kèn, sáo M’nông. Nghệ nhân Y K’Rang trình diễn các loại kèn, sáo M’nông.

Ông Y K’Rang cho biết, do nhiều loại kèn, sáo đã bị mai một thất truyền, nên ban đầu công việc mô phỏng chế tác nhạc cụ dân tộc gặp rất nhiều khó khăn, âm thanh không chuẩn. Ông phải đi khắp các bon của người M’nông sưu tầm, tìm hiểu và qua nhiều lần chỉnh sửa mới chế tác ra được những chiếc kèn, sáo có âm thanh chuẩn và tinh xảo. Theo thời gian từng mùa rẫy, từng mùa lễ hội ăn trâu, cúng tế thần lửa, thần rừng, thần sông, thần suối…, các loại kèn, sáo như: Rlẹt, Nung, M’buăt, Ting, N’hôm, Rtông, Rket, Wao kleng, Mbló… do ông chế tác nối nhau ra đời và được lưu truyền khắp các bon của người M’nông.

Còn nhớ, năm 2012 trong một chuyến đi thực tế sáng tác, do Hội Văn học Nghệ thuật các DTTS Việt Nam tổ chức tại Đăk Nông, chúng tôi có mặt tại bon Pi Nao và được nghe nghệ nhân Y K’Rang trình diễn các loại kèn, sáo M’nông do chính ông chế tác. Lần ấy, ông trình diễn say mê và thăng hoa bằng rất nhiều loại kèn, sáo M’nông truyền thống-khi réo rắt, lúc du dương như suối reo, như gió ngàn, như chim hót.

Nghệ nhân Y K’Rang không chỉ có sự am hiểu tường tận các loại kèn, sáo của dân tộc mình, mà còn rất đam mê và có khả năng trình diễn một cách thuần thục điêu luyện những nhạc cụ ấy.

Trao truyền di sản văn hóa

Với niềm đam mê và luôn đau đáu nỗi lo các loại nhạc cụ của dân tộc mình sẽ bị mai một thất truyền, mấy chục năm qua, nghệ nhân Y K’Rang đã dồn hết tâm huyết, lòng nhiệt tình, những kinh nghiệm tích lũy được của mình truyền dạy cho các thế hệ trẻ ở bon Pi Nao về nghệ thuật trình diễn các loại nhạc cụ: chiêng, kèn sừng trâu, kèn bầu, nhiều loại sáo… Ông đã giúp cho bon Pi Nao phát triển được 3 đội cồng chiêng, trong đó có 2 đội là các cháu thanh thiếu niên. Hằng tuần các đội cồng chiêng của bon đều luyện tập vào hai ngày cuối tuần và tích cực tham gia biểu diễn trong các dịp lễ hội cũng như sinh hoạt văn hóa cộng đồng ở địa phương.

Bon Pi Nao nay đã thành lập Câu lạc bộ cồng, chiêng, kèn, sáo của bon. Các thành viên đều có khả năng trình diễn được tất cả những bài cồng, chiêng, kèn, sáo cổ nhất của dân tộc M’nông.

Không những vậy, là một nghệ nhân rất am tường và còn lưu giữ được nhiều bài hát cổ truyền, ông Y K’Rang có nhiều thuận lợi trong việc chuyển các bài ca ấy thành nhạc để thể hiện diễn tấu qua các nhạc cụ một cách nhuần nhuyễn, tinh tế. Chính những nhạc cụ diễn tấu với những bản nhạc cổ truyền thống mang đậm bản sắc độc đáo của dân tộc M’nông đã đem về cho ông rất nhiều huy chương Vàng, Bạc tại các hội diễn văn nghệ quần chúng do tỉnh Đăk Nông cũng như khu vực Tây Nguyên tổ chức.

Ông là một trong những nghệ nhân đã có nhiều đóng góp vào công việc triển khai thực hiện Đề án “Bảo tồn lễ hội, hoa văn, cồng chiêng và các nhạc cụ dân tộc” ở Đăk Nông trong những năm qua.

LƯƠNG ĐỊNH - NGỌC ÁNH

Tin cùng chuyên mục
Nhân dân các dân tộc huyện Đăk Hà tổ chức Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương

Nhân dân các dân tộc huyện Đăk Hà tổ chức Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương

Theo thông lệ hơn 10 năm nay, mỗi dịp mùng 10 tháng 3 (Âm lịch) hằng năm, huyện Đăk Hà (Kon Tum) tổ chức Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương với ý nghĩa hướng về cội nguồn dân tộc. Hòa cùng ngày lễ của đất nước, cán bộ, Nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện cũng thể hiện được đạo lý uống nước nhớ nguồn, hun đúc thêm truyền thống yêu nước và các giá trị nhân văn tốt đẹp của dân tộc.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Khó khăn không bằng lúc mới Đổi mới, chúng ta đủ bản lĩnh để thích ứng linh hoạt

Thủ tướng: Khó khăn không bằng lúc mới Đổi mới, chúng ta đủ bản lĩnh để thích ứng linh hoạt

Chiều 7/4, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị với các bộ, ngành, Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, hiệp hội, doanh nghiệp để chủ động thích ứng với tình hình mới về thương mại quốc tế. Cùng dự có Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn.
Chủ tịch Quốc hội tiếp Phó Ủy viên trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc Trung Quốc

Chủ tịch Quốc hội tiếp Phó Ủy viên trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc Trung Quốc

Thời sự - PV - 5 giờ trước
Sáng 7/4 (theo giờ địa phương), tại Tashkent, Uzbekistan, nhân dịp tham dự Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới lần thứ 150 (IPU-150), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã tiếp Phó Ủy viên trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc Trung Quốc Lạc Tang Giang Thôn.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Lễ truy điệu đồng chí Khamtay Siphandone

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Lễ truy điệu đồng chí Khamtay Siphandone

Thời sự - PV - 8 giờ trước
Ngày 7/4, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước Việt Nam viếng và dự Lễ truy điệu đồng chí Khamtay Siphandone, nguyên Chủ tịch Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào.
Linh thiêng hai tiếng đồng bào

Linh thiêng hai tiếng đồng bào

Bản sắc và hội nhập - PV - 8 giờ trước
Dù ai đi ngược về xuôi/Nhớ ngày Giỗ Tổ mùng mười tháng ba. Câu ca ấy bao đời nay đã ăn sâu vào tiềm thức mỗi người dân đất Việt. Dù ở bất cứ nơi đâu, cứ đến ngày Giỗ Tổ, con dân đất Việt trên mọi miền Tổ quốc, kiều bào ta ở nước ngoài đều hướng về Đền Hùng (Phú Thọ), một lòng thành kính tri ân công đức tổ tiên.
Lãnh đạo và Nhân dân TP. Hồ Chí Minh dâng hương, tri ân công đức của Quốc Tổ Hùng Vương

Lãnh đạo và Nhân dân TP. Hồ Chí Minh dâng hương, tri ân công đức của Quốc Tổ Hùng Vương

Tin tức - Tào Đạt - 8 giờ trước
Ngày 7/4 (nhằm mùng 10/3 âm lịch), Thành ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Hồ Chí Minh tổ chức Lễ Giỗ tổ Hùng Vương năm 2025 với chủ đề “Nhớ ơn Quốc Tổ Hùng Vương”, tại Khu tưởng niệm Vua Hùng thuộc Công viên Lịch sử - Văn hóa dân tộc (TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh).
Bình Dương dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng

Bình Dương dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng

Tin tức - Duy Chí - 9 giờ trước
Thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên, đặc biệt là tình cảm, nỗi nhớ cội nguồn của người dân phương Nam chưa có điều kiện được về thăm “đất Tổ”, đã mang sản vật, hương, quả dâng lên bàn thờ các Vua Hùng tại Cây Đa Hồn Việt – Bình Dương.
Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam

Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 5/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Hành trang Văn hóa truyền thống. Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam. Chuỗi hạt cườm và bản sắc văn hóa người Co. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Lãnh đạo và Nhân dân các tỉnh, thành phố khu vực Tây Nam Bộ tổ chức dâng hương Giỗ tổ Hùng Vương

Lãnh đạo và Nhân dân các tỉnh, thành phố khu vực Tây Nam Bộ tổ chức dâng hương Giỗ tổ Hùng Vương

Tin tức - Tào Đạt - 9 giờ trước
Sáng 07/4/2025 (mùng 10/3 âm lịch), lãnh đạo và Nhân dân tại nhiều tỉnh, thành phố khu vực Tây Nam Bộ đã dâng hương, dâng hoa để tưởng nhớ, tri ân công ơn của các Vua Hùng và những bậc tiền nhân đã đặt nền móng cho dân tộc Việt Nam, đất nước Việt Nam mãi trường tồn, rạng danh và thịnh vượng.
Nhân dân các dân tộc huyện Đăk Hà tổ chức Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương

Nhân dân các dân tộc huyện Đăk Hà tổ chức Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương

Sắc màu 54 - Ngọc Chí - 9 giờ trước
Theo thông lệ hơn 10 năm nay, mỗi dịp mùng 10 tháng 3 (Âm lịch) hằng năm, huyện Đăk Hà (Kon Tum) tổ chức Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương với ý nghĩa hướng về cội nguồn dân tộc. Hòa cùng ngày lễ của đất nước, cán bộ, Nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện cũng thể hiện được đạo lý uống nước nhớ nguồn, hun đúc thêm truyền thống yêu nước và các giá trị nhân văn tốt đẹp của dân tộc.
Giỗ Tổ Hùng Vương và khát vọng hóa rồng

Giỗ Tổ Hùng Vương và khát vọng hóa rồng

Bản sắc và hội nhập - Minh Nhật - 9 giờ trước
Từ huyền thoại con Rồng, cháu Tiên đến khát vọng vươn mình hùng cường, thịnh vượng - dân tộc Việt Nam chưa bao giờ thôi khao khát khẳng định chính mình ở tầm vóc lớn hơn.
Đắk Lắk: Gói bánh chưng, giã bánh giầy dâng lên các vị Vua Hùng

Đắk Lắk: Gói bánh chưng, giã bánh giầy dâng lên các vị Vua Hùng

Dân tộc - Tôn giáo - Lê Hường - 9 giờ trước
Ngày 7/4, tại Di tích lịch sử Quốc gia Đình Lạc Giao, Tp. Buôn Ma Thuột, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk long trọng tổ chức Lễ Giỗ tổ Hùng Vương năm 2025. Đây là dịp để Nhân dân hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công ơn Tổ tiên đã khai sinh đất nước.
Bộ Nội vụ thông tin mới nhất về 4 chính sách đối với cán bộ khi bỏ cấp huyện, sắp xếp lại cấp xã

Bộ Nội vụ thông tin mới nhất về 4 chính sách đối với cán bộ khi bỏ cấp huyện, sắp xếp lại cấp xã

Tin tức - Minh Nhật - 10 giờ trước
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thị Hà vừa thông tin về các chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ, công chức, người lao động khi tổ chức chính quyền địa phương theo 2 cấp.