Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ngày Xuân gọi “vía” về Mường

Khánh Ngân - 20:13, 31/01/2022

Khi những cơn mưa Xuân lất phất bay, con gà rừng cũng ngủ sớm hơn thường lệ. Trên những cánh rừng già, lá khô đã trút hết. Những chồi non bắt đầu nhú ra, xanh óng ả. Điểm xuyết trong bức tranh Xuân, những sắc màu của hoa đào, hoa mận nở rộ trên những sườn đồi. Người Thái ở xứ Nghệ lại rộn ràng chuẩn bị chào đón năm mới với một ước vọng về cuộc sống ấm no.

Gọi “vía” về ăn Tết là một nét phong tục độc đáo của người Thái.
Gọi “vía” về ăn Tết là một nét phong tục độc đáo của người Thái.

Gọi “vía” về ăn Tết

Trong quan niệm của người Thái, mỗi bộ phận trên cơ thể con người đều có một hồn vía. Cuộc mưu sinh lên rừng, xuống khe, đi xa, đi gần… có thể một phần vía nào đó đang đi lạc. Cuối năm là dịp đồng bào Thái làm lễ gọi tất cả hồn vía trên cơ thể của mọi người trong gia đình về vui Tết, đón Xuân.

Trong chuyến ngược miền Tây xứ Nghệ những ngày cuối năm, hoa dã quỳ đã bung nở vàng rực cả một góc trời. Thăm bản Nưa, xã Yên Khê, huyện Con Cuông, đúng lúc gia đình bà Lương Thị Trung đang làm lễ gọi “vía” về ăn Tết. Giữa gian chính của ngôi nhà sàn, mâm lễ vật đã được bày ra gồm xôi, thịt gà và rượu. Vị thầy mo ngồi phía trước làm lễ, xung quanh là con cháu và họ hàng thân thuộc.

Bà Trung chia sẻ: “Đây là phong tục do ông bà để lại từ ngàn xưa, nên năm nào cũng vậy, vào dịp cuối năm gia đình lại tổ chức làm vía để cầu mong các thành viên trong gia đình sống vui, khỏe, làm ăn gặp nhiều may mắn”.

Chuẩn bị cho lễ gọi “vía” chủ nhà phải làm thịt hai con gà, một con gà để cúng tổ tiên, một con gà dùng để gọi “vía” cho mọi người trong nhà. Để gọi “vía”, ông Mo lấy của mỗi người một chiếc áo, bó lại một đầu với nhau, vắt lên vai, tay thầy cầm một thanh củi đang cháy, rồi mang ra đầu làng gọi hai ba lần, sau đó về chân cầu thang nhà sàn lại gọi một lần nữa. Xong việc, ông Mo đích thân buộc một sợi chỉ màu vào cổ tay mỗi thành viên gia đình để trừ tà, cầu bình an.

Khi đến dự lễ gọi “vía” mọi người thường có quà mừng là con gà, cân gạo nếp, bánh trái…. Sau khi làm lễ, mọi người cùng chung vui quanh mâm cơm, cùng nâng chén rượu mừng, đem lại niềm vui cho gia chủ. Đây là dịp để người Thái gặp gỡ, vun đắp thêm tinh thần đoàn kết.

Những cô gái Thái (xã Châu Cường, huyện Quỳ Hợp) rực rỡ, đón Xuân.
Những cô gái Thái (xã Châu Cường, huyện Quỳ Hợp) rực rỡ, đón Xuân.

Ngưỡng vọng cả năm ấm no, hạnh phúc

Theo các già làng ở bản Nưa, lễ gội đầu là lễ quan trọng nhất, mở đầu cho các lễ hội trong năm của người Thái. Theo truyền thống của đồng bào Thái, mỗi bản đều có cọn (guồng) nước riêng và quy định đàn ông tắm cọn trên, đàn bà tắm cọn dưới. Những người phụ nữ từ từ cúi đầu xõa tóc xuống dòng sông, suối, tay cầm cành lá xanh nhúng xuống nước rồi đập nhẹ lên mái tóc nhiều lần cho ướt đẫm.

Những bát nước gạo cùng với nước bồ kết được xối từ từ. Tất cả những gì không may mắn trong năm qua sẽ trôi chảy theo dòng nước, để sẵn sàng bước vào một năm mới thật tươi vui.

Tiếp theo đó là lễ mặc áo váy mới, đối với phụ nữ, trang phục váy áo sẽ có màu sắc sặc sỡ hơn ngày thường và đeo thêm một số đồ trang sức để làm duyên. Cuối cùng, các thành viên trong gia đình cùng bắt tay vào công đoạn chuẩn bị mâm cỗ đêm giao thừa.

Đồng bào Thái thường chuẩn bị 3 mâm cúng trong lễ giao thừa, mâm cúng tổ tiên, mâm thắp hương Bác Hồ, mâm thứ ba là cúng các thần trong nhà như thần bếp, thần thổ địa dưới chân cầu thang và những vong hồn khác.

Trong mâm cúng thời khắc giao hòa, không thể thiếu 2 đĩa cá, 2 đĩa thịt lợn, hai đĩa lòng đủ loại với 2 đĩa xôi nếp nương. Ngoài ra, còn có các món nướng, chua, khô tùy vào điều kiện từng gia đình.

Thiếu nữ Thái trong ngày Xuân.
Thiếu nữ Thái trong ngày Xuân.

Đúng 12 giờ đêm giao thừa, chính là thời khắc các bậc tổ tiên, ông bà, cha mẹ ở trên Mường trời (đẳm chào) tề tựu đông đủ tại gian hóng (gian thờ ma nhà của người Thái) trong nhà. Người trong nhà phải túc trực, đánh chiêng đánh trống chào đón các bậc tổ tiên.

Người Thái có tục giữ lửa bếp trong suốt đêm giao thừa. Đồng bào quan niệm rằng, nếu bếp lửa mà tắt thì năm mới sẽ gặp phải nhiều điều không may mắn. Chính những nghi lễ mà đồng bào thực hiện đã làm nên nét đặc trưng đêm giao thừa của người Thái.

Đối với người Thái, lấy nước cầu may đầu năm để mang đến sự tốt lành, thịnh vượng, nuôi sống muôn loài. Việc lấy nước phải được thực hiện trước khi gà gáy canh 1. Nếu như lấy nước mà gà đã gáy rồi thì sẽ không còn ý nghĩa. Nước để lấy là nước suối nhưng nếu ai lấy được nước ở đầu nguồn của con suối thì sẽ càng mát trong, thanh khiết hơn...

Bắt đầu từ chiều mùng 1 Tết, từ già đến trẻ cùng nhau hòa mình vào những trò chơi dân gian truyền thống như nhảy sạp, ném còn, khắc luống, múa hát… và thưởng thức món ngon truyền thống, mời nhau những chén rượu nồng, chúc nhau sức khỏe, nhiều may mắn trong năm mới./.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Tin nổi bật trang chủ
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 11 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 11 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 11 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 11 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 11 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 11 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 12 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 12 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 12 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.
Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Pháp luật - Văn Long - Minh Triết - 12 giờ trước
Sáng 28/3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội nghị tổng kết Chuyên án ST1223. Đại tá Trịnh Kim Khâm - Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị; Đại tá Bùi Văn Bình - Phó chỉ huy trưởng Nghiệp vụ BĐBP tỉnh chủ trì hội nghị.