Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nét đẹp văn hóa Lễ hội Đền Lục Giáp

Nguyễn Đình Hưng - 07:17, 10/06/2024

Lễ hội Đền Lục Giáp ở phường Đắc Sơn, thành phố Phổ Yên là một trong những lễ hội tiêu biểu của tỉnh Thái Nguyên. Lễ hội gắn với di tích Đền Lục Giáp, một di tích đã được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia từ năm 1993. Đặc biệt, ngày 01/4/2024, Bộ VHTTDL đã có Quyết định số 857/QĐ-BVHTTDL đưa Lễ hội truyền thống Đền Lục Giáp vào Danh mục Di sản văn hóa vật thể quốc gia, làm tăng thêm giá trị cho quần thể di tích lịch sử, văn hóa này.

Lễ hội Đền Lục Giáp - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2024
Lễ hội Đền Lục Giáp - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Đền Lục Giáp có tên chữ là Sơn Cốt Lục Giáp linh từ. Thời xa xưa, Đền chỉ là một ngôi miếu nhỏ. Qua quá trình lịch sử được Nhân dân địa phương trùng tu, tôn tạo mở rộng thành ngôi đền Lục Giáp như ngày nay.

Đền Lục Giáp là tâm điểm tiêu biểu kết nối với các di tích xung quanh, tạo nên quần thể di tích thuộc phường Đắc Sơn bao gồm: Chùa Phung - Đền Lục Giáp - Đình Sơn Cốt - Chùa Long Sơn - Đình Bến thuộc làng Lục Giáp xưa (6 giáp gồm: Dương, Thượng, Hạ, Đấp, Đinh và Mũn) thuộc 2 xã: Sơn Cốt, Cốt Ngạnh (Tổng Hoàng Đàm). Ngày nay thuộc đất phường Đắc Sơn và một phần phường Ba Hàng, thành phố Phổ Yên.

Đền Lục Giáp thờ 8 vị thần: Ngộ Lão Linh ứng đại vương, Duyên Bình công chúa, Đại La công chúa, Nhất Lang Đô Ty đại vương, Nhị Lang Đại Liệu đại vương, Duyên Giang Quý Minh đại vương, Quý Minh đại vương và Tiến sỹ Đỗ Cận - đại thần nhà Lê (thế kỷ XV). Các vị thần được thờ ở Đền được coi là các vị tối linh thiêng, thường ban phúc lành, phù trợ cho Nhân dân được bình yên, hạnh phúc.

Tục lệ Tế lễ mở đầu khai hội ở Đền Lục Giáp
Tục lệ Tế lễ mở đầu khai hội ở Đền Lục Giáp

Đền Lục Giáp còn có tên là Miếu Vật, tương truyền gắn với một sự tích có vị tướng khi qua vùng này đã cho tổ chức đấu vật tại đền để tuyển lính tòng quân giết giặc. Được thần âm phù hộ nên khi vị tướng này mang quân đi chiến đấu đều dành chiến thắng. Xưa, Đền có 19 đạo sắc phong, sớm nhất là từ đời vua Đức Long thứ 2 (1630), muộn nhất là đời vua Khải Định thứ 9 (1924). Ngày lễ hội, Nhân dân 6 giáp trong vùng cùng nhau vệ sinh đường làng, ngõ xóm, khuôn viên của Đền, chuẩn bị thực phẩm làm cỗ cúng, bao sái đồ thờ, tu sửa bộ kiệu, đồ tế khí, cờ hội, chọn chủ tế, những người khiêng kiệu, tập dượt các nghi thức rước kiệu, tế lễ, soạn thảo chúc văn.

Ngày 14 tháng Ba, các xóm bắt tay làm cỗ lễ. Thịt lợn được chế biến thành giò lụa, giò thủ, nem, chả, thịt áp chao. Gà trống thiến được buộc cánh tiên đem luộc. Đặc biệt, trong lễ hội không thể thiếu món xôi nện - xôi trắng đồ bằng gạo nếp cái hoa vàng chín đổ ra mẹt, dùng đoạn tre tươi nện nhuyễn thành phên rồi đóng thành oản, bày ra mâm để làm lễ cúng. Buổi tối, cuộc tế nhập tịch được tổ chức, đông đủ Nhân dân mặc trang phục truyền thống, tập trung tại Đền.

Rước kiệu trong lễ hội Đền Lục Giáp
Rước kiệu trong lễ hội Đền Lục Giáp

Lễ hội chính vào ngày rằm tháng Ba âm lịch - ngày khánh hạ của vị thần Ngộ Lão linh ứng Đại vương. Từ sáng sớm, dân làng Lục Giáp tổ chức rước kiệu lễ chay từ Đền Lục Giáp lần theo bờ sông Công (tức sông Giã, sông Mão) rồi lội qua sông, nghỉ ở Bến Gánh Nước để rửa chân, sau đó rước lễ lên chùa Phung để cầu đảo, cầu trời Phật cho mưa xuống để mùa màng bội thu.

Vốn là vùng bán sơn địa, đồng đất cao, trong lễ hội xưa, Nhân dân làng Lục Giáp rước lễ chay lên chùa Phung để cầu đảo, đó là nghi thức cầu mưa để làm nông nghiệp. Khi rước kiệu từ chùa xuống đồng cạnh đó, người ta cắm một số là cờ 3 màu: đỏ, vàng, xanh, người cầm cờ hú lên: “Huây, huây, hòa, hòa huây…” như muốn bảo: “Hãy theo những gợi ý của chúng tôi đây, gọi mây về làm mưa, gieo nước ngọt cho đời”.

Tại Đền Lục Giáp, Nhân dân thụ lộc (nước) một phần, còn lại một phần lại rước về đình Sơn Cốt, chùa Long Sơn và Đình Bến để “quân phần” Nhân dân đều được thụ lộc. Do vậy, lễ hội truyền thống Đền Lục Giáp liên quan đến cả quần thể di tích làng Lục Giáp.

Lễ đại tế được cử hành long trọng tại nhà Tiền tế của ngôi đền. Sau 3 hồi chiêng, trống vang lên, dàn bát âm hòa tấu bắt đầu cho buổi tế lễ. Tiếng chiêng, trống vang vang như báo hiệu với trời đất, cầu cho mưa thuận, gió hòa. Vị chủ tế tuyên đọc Chúc văn, nội dung tỏ lòng biết ơn đến các vị thần năm qua đã phù hộ, độ trì cho dân làng được nhân khang, vật thịnh, mùa màng được tươi tốt, bội thu. Sau lễ đọc Văn tế, dân làng bắt đầu đưa lễ vào dâng thánh. Các mâm lễ được chuẩn bị rất đẹp, tạo nên không khí trang nghiêm, trầm mặc và thành kính.

Đấu vật trong Lễ hội ở Đền Lục Giáp
Đấu vật trong Lễ hội ở Đền Lục Giáp

Sau tế lễ kết thúc, 3 chiếc chiếu điều được trải trước cửa đền để các đô vật biểu diễn tiết mục đấu vật truyền thống. Vật ba keo xong, các đô vật của các giáp cùng du khách thập phương vào lễ trong Đền. Lễ cúng xong, mẫm lễ của các giáp được hạ xuống đưa ra sân để chấm thi cỗ đẹp. Chấm xong, cỗ được giao lại cho các giáp mang về thụ lộc.

Xong phần lễ, tại hai bên cánh gà của sân Đền diễn ra các trò chơi dân gian như đấu vật, cờ người, đánh đu, kéo co, trò chơi bắt vịt, bắt phỗng và dồi mỏ... Đến chiều tà, lễ tế giã diễn ra tại Đền để kính cáo với các vị thần linh kết thúc lễ hội.

PGS. TS. Trần Lâm Biền đánh giá: Lễ hội Đền Lục Giáp là lễ hội cổ truyền còn in đậm dấu vết thờ cúng dân gian, cụ thể là tín ngưỡng thờ Tứ pháp (mây, mưa, sấm, chớp). Lễ hội Đền Lục Giáp là một biểu tượng văn hóa có tính độc đáo trong ý thức cầu mưa để làm nông nghiệp của Nhân dân địa phương. Lễ hội mang đậm tinh thần thượng võ, ca ngợi những công đức lớn lao của các vị thần đã bảo vệ đất nước, che chở cho Nhân dân được bình yên, hạnh phúc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.