Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Miền Tây xứ Nghệ - Những chuyện buồn hôn nhân: “Mò mẫm” tìm lời giải (Bài 3)

Thọ Đào - Nguyễn Thanh - 17:26, 26/03/2023

Có thể là hơi quá khi đặt ra vấn đề: “mò mẫm” tìm lời giải cho bài toán tảo hôn nơi miền biên viễn xứ Nghệ. Song từ thực tế đã cho thấy, mục tiêu đẩy lùi hủ tục trong vùng đồng bào DTTS và miền núi, trong đó là phòng chống tảo hôn đã được đặt ra và triển khai từ lâu, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, bằng rất nhiều giải pháp… nhưng, đối với huyện Kỳ Sơn (Nghệ An) đang không mấy hiệu quả.

Sau kỳ nghỉ Tết, giáo viên các trường phải lặn lội đến các bản làng để vận động trò trở lại trường
Sau kỳ nghỉ Tết, giáo viên các trường phải lặn lội đến các bản làng để vận động học trò trở lại trường

Tiếng nói người trong cuộc

Sau dịp sau Tết Nguyên đán, là thời điểm nam nữ người Mông ở huyện biên giới Kỳ Sơn kết hôn rất nhiều. Phần lớn các em đều chưa đủ tuổi kết hôn và chưa được pháp luật công nhận là vợ chồng nhưng vẫn tổ chức lễ cưới.

Điều này có lẽ xuất phát từ quan niệm lạc hậu từ bao đời nay của cộng đồng người Mông, như già làng Lầu Vả Tu (bản Nậm Khiên, xã Nậm Càn) chia sẻ: “Người Mông quan niệm, con gái đến tuổi 18 chưa lấy được chồng coi như bị ế đấy. Có con gái mà để trong nhà như thế coi như bị xui xẻo”.

Có những ông bố, bà mẹ, khi có con bỏ học lấy chồng, chẳng coi đó là chuyện đáng buồn. Anh Xồng Bá Mùa - bố em Xồng Y Dở, một học sinh khá giỏi thuộc khối 7 của trường PTDT Bán trú Tiểu học và THCS Nậm Càn, trú ở bản Huồi Nhao, xã Nậm Càn, tỏ ra không mấy quan tâm khi con mình bỏ học lấy chồng cách nay mấy tuần. 

Với vốn tiếng Kinh còn chưa sõi, anh bảo rằng: Người Mông đến tuổi 13 có thể lập gia đình. Nếu theo quy định của Nhà nước từ 18 tuổi trở lên sẽ bị coi như “ế”. Bởi vậy, trong bản của anh ở từ trước đến nay cũng chẳng thiếu gì những đứa trẻ bỏ học lấy vợ. lấy chồng sớm. Với anh, đây cũng chẳng phải là chuyện đáng buồn. “Nó lấy chồng được thì nó cũng tự lo được thôi. Ai cũng thế cả mà”, Xồng Bá Mùa buông lời như vậy.

Chính vì những lẽ ấy, cùng với việc “ăn lá ngón tự tử” mà nhiều gia đình chẳng dám can ngăn quyết liệt khi con cháu mình bỏ học lấy chồng, lấy vợ sớm.

Và Bá Nù ở bản Liên Sơn, xã Nậm Càn (Kỳ Sơn) có con gái là Và Y Xì vừa bỏ học lấy chồng cách nay mấy tuần lễ. Y Xì từng là học sinh lớp 7 trường PTDT Bán trú Tiểu học và THCS Nậm Càn, đã theo chồng về xã Na Ngoi, sau hội ném pao ngày Xuân. Nhưng, chính anh Nù cũng không dám can ngăn quyết liệt. Nù bảo: Bây giờ mình đưa ra pháp luật, lỡ con nghĩ dại mà ăn lá ngón thì mình hối hận cả đời. Vả lại, ở trong bản mình bao nhiêu trường hợp cũng lấy chồng, lấy vợ bằng tuổi nó bây giờ cũng ổn cả.

Bảng thống kê họcsinh bỏ học tại huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An. Trong số 154 học sinh bỏ học có 57em bỏ học để lấy chồng, lấy vợ
Bảng thống kê họcsinh bỏ học tại huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An. Trong số 154 học sinh bỏ học, có 57 em bỏ học để lấy chồng, lấy vợ

Đại diện cho cấp chính quyền, ông Xồng Vả Dềnh, Chủ tịch UBND xã Na Ngoi cho biết: Đa số bố, mẹ các em đều không đồng ý việc các em lấy nhau khi còn nhỏ tuổi. Tuy nhiên, nhiều gia đình không dám can ngăn quyết liệt, vì sợ các em lên núi ăn lá ngón tự tử. Thực tế thì cách đây mấy năm, đã xảy ra chuyện đau lòng như vậy do bị gia đình ngăn cản yêu đương.

Bao giờ hết những “lời ru buồn”…

Thực trạng học sinh bỏ học lấy chồng, lấy vợ, đang là một khó khăn không nhỏ đối với sự nghiệp giáo dục vùng cao. Năm nào cũng vậy, sĩ số học sinh trong các nhà trường đều bị giảm do tục bắt vợ này. Để giữ học trò, để ngăn chặn những cuộc hôn nhân chưa đủ tuổi… các trường, các cấp chính quyền ở vùng cao Nghệ An đã vào cuộc bằng nhiều giải pháp, nhưng câu chuyện tảo hôn vẫn tồn tại đầy day dứt.

"Chúng tôi đang đẩy mạnh công tác hướng nghiệp, phân luồng cho học sinh sau THCS. Đồng thời nâng cao nhận thức, hướng các em vào con đường đi làm sau khi đã có ít nhất một trình độ nghề nghiệp thay vì lao động mà chưa qua đào tạo. Dù chưa thể chấm dứt hoàn toàn nhưng chúng tôi mong muốn thông qua nhiều biện pháp, có thể hạn chế tối thiểu số lượng học sinh nghỉ học".

Ông Phạm Văn Phúc Phó trưởng Phòng GD&ĐT huyện Kỳ Sơn, Nghệ An

Tại trường PTDT Bán trú THCS Mường Lống - nơi có 15/20 học sinh bỏ học lấy vợ, lấy chồng ngay sau tết 2023, mặc dù từ đầu năm, nhà trường đã kết hợp với UBND xã và các ban ngành chức năng trên địa bàn tổ chức tuyên truyền cho học sinh về vấn đề tảo hôn. Đồng thời, tổ chức ký cam kết giữa chính quyền xã với nhà trường, phụ huynh, học sinh không để xảy ra tình trạng tảo hôn.

Thầy Phu - giáo viên của trường chua chát: Mặc dù nhà trường đã kết hợp với xã, bản, Hội Cha mẹ học sinh tuyên truyền cho các em. Những buổi sinh hoạt dưới cờ, Nhà trường cũng liên tục tuyên truyền, nhắc nhở các em, nhưng dường như tình trạng này vẫn không được cải thiện. Còn xử lý theo mặt pháp luật thì Nhà trường không có thẩm quyền, nên đành nhìn cảnh mất học sinh mà chẳng làm được gì.

Còn tại Trường PTDT Bán trú Tiểu học và THCS Nậm Càn, ngay từ đầu năm học cả chính quyền xã, Bộ đội Biên phòng, Công an và cả Phòng Tư pháp huyện cũng đều vào tuyên truyền cho học sinh về vấn nạn tảo hôn.

“Mỗi lần có đám cưới học sinh, Nhà trường đều quán triệt cán bộ, giáo viên không được tham dự để tránh tình trạng cổ súy cho nạn tảo hôn. Thế nhưng, cứ sau Tết Nguyên đán lại bắt đầu xảy ra tình trạng này”, thầy Lâm Nguyên Ngọc - Hiệu trưởng nhà trường tỏ ra “bất lực”.

Chú trọng biện pháp răn đe giáo dục

Trước vấn nạn tảo hôn, các cấp chính quyền ở các huyện miền Tây xứ Nghệ cũng đã vào cuộc quyết liệt, nhưng như lời ông Xồng Bá Lầu, Chủ tịch UBND xã Nậm Càn thì “tình trạng này vẫn còn xảy ra, bởi chưa có chế tài xử lý đủ mạnh để răn đe.

Trường PTDTBT THCS Mường Lống nơi có 15 học sinh nghỉ học để lấy chồng, lấy vợ
Trường PTDTBT THCS Mường Lống nơi có 15 học sinh nghỉ học để lấy chồng, lấy vợ
Theo thống kê, năm 2021, huyện Kỳ Sơn có 104 cặp tảo hôn cả vợ cả chồng thì sang năm 2022 đã tăng lên 138 cặp. Đặc biệt, chỉ mới mấy tháng sau Tết nguyên đán 2023, đã có 57 học sinh bỏ học lấy chồng. Đó là những thông số báo động đỏ.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng Phòng Tư pháp huyện cho biết, năm 2022, Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật đã đưa nội dung tuyên truyền về tảo hôn, hôn nhân cận huyết triển khai tuyên truyền mạnh trên địa bàn. Có hai đối tượng chính tuyên truyền, là người dân tại các bản ở vùng biên, sau khi tuyên truyền tại các thôn bản đã yêu cầu người dân ký cam kết; đối tượng thứ hai là học sinh từ lớp 7 đến lớp 12 tại các trường học. Phòng đã phối hợp với đoàn trường và các tổ chức để thực hiện. “Tuy nhiên, ký cam kết vẫn ký, nhưng nhiều trường hợp vẫn vi phạm”, ông Tuấn nói.

Về giải pháp căn cơ, ông Tuấn cho rằng, năm 2023, Phòng đã tham mưu cho cơ quan chức năng địa phương xử lý vi phạm hành chính với các trường hợp đã ký cam kết không xảy ra tảo hôn, nhưng vẫn vi phạm nhằm tăng nặng tính răn đe giáo dục, cũng là để tuyên truyền. Xã Nậm Cắn sẽ là đơn vị đầu tiên tiến hành thí điểm việc xử phạt này, sau đó sẽ nhân rộng. 

“Để thay đổi nhận thức trong người dân nơi đây, không thể làm trong một sớm một chiều, nhưng kỳ vọng sẽ có những chuyển biến tích cực để thay đổi dần dần”, ông Tuấn nói.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Gió qua miền Phước Tích

Gió qua miền Phước Tích

Những đôi bàn tay vơi màu bùn đất, lò nung cũng mất dần đi, danh tiếng một thuở của tiền nhân với nghiệp gây dựng gần 500 năm cứ thế nhạt dần. Người làng gốm Phước Tích chênh chao nhớ mỗi khi gió thổi ngang qua miền Cố đô.
Tin nổi bật trang chủ
Chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc về lĩnh vực công tác dân tộc: Thẳng thắn, trách nhiệm, nắm chắc vấn đề, sâu sát với thực tiễn

Chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc về lĩnh vực công tác dân tộc: Thẳng thắn, trách nhiệm, nắm chắc vấn đề, sâu sát với thực tiễn

“Đồng chí Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, mặc dù lần đầu tiên trả lời chất vấn nhưng đã chuẩn bị tốt nội dung, nắm chắc vấn đề, sâu sát với thực tiễn, tập trung trả lời vào các vấn đề mà đại biểu Quốc hội quan tâm, giải trình khá đầy đủ các vấn đề còn bất cập, hạn chế, đồng thời, đề xuất phương hướng nhằm khắc phục những bất cập trong lĩnh vực phụ trách. Qua chất vấn và trả lời chất vấn đã làm rõ thêm trách nhiệm của Chính phủ, Ủy ban Dân tộc và các Bộ, ngành, cơ quan có liên quan trong việc thực hiện chính sách dân tộc”. Đó là phát biểu của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khi kết luận nội dung chất vấn về lĩnh vực công tác dân tộc tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.
Tin trong ngày - 7/6/2023

Tin trong ngày - 7/6/2023

Media - BDT - 20:00, 07/06/2023
Bản tin hôm nay có những thông tin đáng chú ý sau: Quốc hội tiếp tục phiên chất vấn và trả lời chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh; Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo khẩn về cung ứng điện; Các ngành hàng đều gặp khó về thị trường xuất khẩu cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng: Cần sớm tháo gỡ vướng mắc liên quan đến cơ chế, chính sách

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng: Cần sớm tháo gỡ vướng mắc liên quan đến cơ chế, chính sách

Tiếng nói từ cơ sở - Minh Thu - 19:09, 07/06/2023
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư, nguồn vốn Trung ương bố trí cho các Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 là 1.501,025 tỷ đồng.
Yên Bái: Thực hiện thắng lợi các mục tiêu giảm nghèo

Yên Bái: Thực hiện thắng lợi các mục tiêu giảm nghèo

Chính sách dân tộc - Hải Khánh - 17:30, 07/06/2023
Để thực hiện hiệu quả công tác giảm nghèo, những năm qua, tỉnh Yên Bái đã dành nhiều nguồn lực và giải phải tập trung đầu tư trọng điểm vào vùng “lõi nghèo". Cùng với các chính sách của Trung ương, tỉnh cũng đã ban hành nhiều chính sách đặc thù nhằm hỗ trợ người dân nơi đây phát triển sản xuất, tạo sinh kế, thu nhập bền vững, nâng cao chất lượng sống.
Giải ngân vốn đầu tư công 5 tháng đầu năm đạt hơn 20% kế hoạch

Giải ngân vốn đầu tư công 5 tháng đầu năm đạt hơn 20% kế hoạch

Kinh tế - PV - 17:18, 07/06/2023
Bộ Tài chính vừa ban hành văn bản số 5646/BTC-ĐT về tình hình thanh toán vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) lũy kế 4 tháng, ước thực hiện 5 tháng kế hoạch năm 2023.
Thủ tướng chỉ đạo thực hiện các giải pháp bảo đảm cung ứng điện

Thủ tướng chỉ đạo thực hiện các giải pháp bảo đảm cung ứng điện

Tin tức - PV - 14:54, 07/06/2023
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 517/CĐ-TTg ngày 6/6/2023 về việc thực hiện các giải pháp bảo đảm cung ứng điện mùa khô năm 2023 và thời gian tới.
Nóng tình trạng tranh chấp nguồn nước do hạn hán kéo dài

Nóng tình trạng tranh chấp nguồn nước do hạn hán kéo dài

Thời gian gần đây, trên địa bàn tỉnh Lào Cai không có mưa khiến cho mực nước tại các sông suối, ao hồ cạn kiệt. Khan hiếm nguồn nước dẫn đến việc liên tiếp xảy ra các vụ mâu thuẫn, tranh chấp nguồn nước giữa người dân với người dân, giữa người dân với công ty cấp nước…
ASEAN Para Games 12: Đoàn thể thao Việt Nam đã có gần 130 huy chương

ASEAN Para Games 12: Đoàn thể thao Việt Nam đã có gần 130 huy chương

Thể thao - PV - 14:52, 07/06/2023
Tính đến 21h15 ngày 6/6, Đoàn Thể thao Người Khuyết tật Việt Nam đã có 36 HCV, 35 HCB và 56 HCĐ, đứng vị trí thứ 3 bảng tổng sắp huy chương ASEAN Para Games 12.
Đồng bào DTTS hài lòng, tin tưởng về nội dung trả lời chất vấn của Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh trước Quốc hội

Đồng bào DTTS hài lòng, tin tưởng về nội dung trả lời chất vấn của Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh trước Quốc hội

Sự kiện - Bình luận - Lê Vũ - Bảo Trần - 14:51, 07/06/2023
Ngày 6 - 7/6, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc (UBDT) Hầu A Lềnh đã trả lời chất vấn trước Quốc hội (Kỳ họp thứ 5, Khóa XV). Đông đảo cử tri cả nước, đặc biệt là đồng bào DTTS rất quan tâm đến sự kiện này. Nhiều nơi vùng sâu, vùng xa cả gia đình tập trung lại để theo dõi, cập nhật thông tin trong sự phấn khởi.
Quảng Bình: Tổ chức tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2023 - 2024

Quảng Bình: Tổ chức tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2023 - 2024

Giáo dục - Khánh Ngân - 14:25, 07/06/2023
Sáng 7/6, 12.856 em học sinh THCS ở Quảng Bình đã bước vào kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2023 - 2024. Trong buổi sáng, các thí sinh đã dự thi 2 môn Ngữ Văn và Tiếng anh, buổi chiều các em bước vào thi môn Toán.
Quảng Ninh: Phát động Tháng hành động vì trẻ em và tiếp nhận Quỹ Bảo trợ trẻ em năm 2023

Quảng Ninh: Phát động Tháng hành động vì trẻ em và tiếp nhận Quỹ Bảo trợ trẻ em năm 2023

Xã hội - Mỹ Dung - 14:00, 07/06/2023
Sáng 7/6, tại Tp. Hạ Long, UBND tỉnh Quảng Ninh tổ chức Lễ phát động Tháng hành động vì trẻ em, khai mạc hoạt động Hè, tiếp nhận Quỹ Bảo trợ trẻ em tỉnh Quảng Ninh năm 2023.
Lào Cai đưa Trung tâm dịch vụ hành chính công tại Cửa khẩu Kim Thành vào hoạt động

Lào Cai đưa Trung tâm dịch vụ hành chính công tại Cửa khẩu Kim Thành vào hoạt động

Tin tức - Trọng Bảo - 11:00, 07/06/2023
Bắt đầu từ ngày 7/6, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Lào Cai đưa Trung tâm tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính vào vận hành tại Cửa khẩu Quốc tế đường bộ số II Kim Thành. Đây là một trong các hợp phần của dự án cửa khẩu số mà tỉnh Lào Cai đang tập trung xây dựng.