Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Miền di sản xứ Nghệ

An Yên - 14:39, 13/03/2023

Nghệ An xưa là đất phên giậu. Lịch sử vùng đất không chỉ là những lát cắt của những biến cố và thăng trầm. Mà có lẽ tự nó cũng đã mang trong mình bao “trầm tích” đặc trưng của văn hóa và con người với bề dày ngàn năm để làm nên một miền di sản văn hóa xứ Nghệ đồ sộ.

Đền Vạn-Cửa Rào, một điểm đến khó cưỡng của du lịch tâm linh
Đền Vạn - Cửa Rào, một điểm đến khó cưỡng của du lịch tâm linh

Vùng đất của di tích, danh thắng

Theo thống kê, toàn tỉnh Nghệ An có gần 2.500 di tích lịch sử - văn hóa. Hệ thống di tích này trải dài từ miền xuôi lên miền ngược, từ đồng bằng lên miền núi cao; gắn với tín ngưỡng - tôn giáo hoặc các danh nhân, sự kiện có giá trị về mặt kiến trúc nghệ thuật, lịch sử, văn hóa. Điều đó không chỉ thể hiện những dấu ấn đặc trưng truyền thống văn hóa và con người, mà còn góp phần quan trọng làm nên sự phong phú, đa dạng và đặc sắc của vùng văn hóa xứ Nghệ.

Hiện nay, hệ thống di tích, các công trình văn hóa, lịch sử, tâm linh ở Nghệ An không chỉ đáp ứng nhu cầu về đời sống tâm linh của người dân trong tỉnh, mà còn phục vụ nhu cầu tham quan, chiêm bái của du khách gần, xa. Ngoài di tích Quốc gia đặc biệt là Khu Di tích Kim Liên, còn có nhiều di tích được xếp hạng cấp quốc gia, như đền thờ Vua Mai, đình Hoành Sơn (Nam Đàn), đền Nguyễn Xí (Nghi Lộc)...

Điều đáng quan tâm, các di tích nơi đây đều gắn chặt, hoặc liên quan với các lễ hội truyền thống địa phương. Trong đó, có 7 lễ hội và tín ngưỡng truyền thống đã được lập hồ sơ đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, là Nghi lễ Xăng khan của đồng bào Thái ở các huyện miền Tây, Lễ hội Đền Ông Hoàng Mười và Lễ hội Đền Thanh Liệt (Hưng Nguyên), Lễ hội Đền Bạch Mã (Thanh Chương), Lễ hội Đền Cờn (Hoàng Mai), Lễ hội Đền Chín Gian (Quế Phong), Lễ hội Đền Quả Sơn (Đô Lương).

Những ai đã từng chiêm bái các công trình văn hóa, di tích, thắng cảnh ở xứ Nghệ, hẳn đã từng nghe qua về câu ca nói đến 4 ngôi đền thiêng: “Nhất Cờn, nhì Quả, tam Bạch Mã, tứ Chiêu Trưng”. Theo thứ tự “xếp hạng”, Đền Cờn thờ Tứ Vị Thánh Nương; đền Quả thờ Uy Minh Vương Lý Nhật Quang; đền Bạch Mã thờ dũng tướng Phan Đà - là những vị phúc thần, được Nhân dân bao đời hết mực tôn thờ. Riêng, Đền Chiêu Trưng giờ không còn, nhưng 3 ngôi đền còn lại vẫn là “chốn thiêng” của du khách mọi miền.

Trong tâm thức của những người làm công tác du lịch, thì du lịch văn hóa tâm linh được xác định là 1 trong 3 “chân kiềng” của du lịch Nghệ An; cùng với du lịch biển và du lịch sinh thái. Từ lâu, du lịch tâm linh đã là chỗ đứng không thể thiếu trong suy nghĩ của du khách mọi miền.

Đến từ Lào Cai, vợ chồng anh Nguyễn Hồng Quảng chia sẻ: Năm nào, nhà tôi cũng dành thời gian vào Nghệ An đi lễ cầu an đầu năm, tạ lễ cuối năm. Ngôi đền mà chúng tôi thường đến là đền Ông Hoàng Mười. Ngoài ra, một số di tích khác quanh Tp. Vinh như quê Bác, chùa Đại Tuệ ở Nam Đàn, Khu Di tích lịch sử Quốc gia Truông Bồn và đền Quả Sơn ở Đô Lương… cũng được gia đình ghé thăm. Cũng nhờ thế mà tâm hồn, tinh thần mình luôn cảm thấy thoải mái, cuộc sống bình yên hơn.

“Mỗi một di tích ở Nghệ An mang một vẻ đẹp riêng, nét cổ kính gắn với sự tích riêng. Đó không chỉ là công trình kiến trúc văn hóa tâm linh, mà còn là nét văn hóa truyền thống mang đậm dấu ấn vùng miền của đất và người”, chị Trần Thúy Hồng ở Hoài Đức, Hà Nội bày tỏ khi trải qua tuor từ Đền Cờn (Hoàng Mai), đền Ông Hoàng Mười (Hưng Nguyên), quê Bác, đền Quả (Đô Lương)…

Trẩy hội… xứ Nghệ

Mỗi di tích gắn với sự tích riêng, thường được tổ chức lễ gắn với phần hội hấp dẫn. Mùa Xuân năm nay, toàn tỉnh có 29 lễ hội truyền thống quy mô cấp huyện và tỉnh, trong đó có 20 lễ hội diễn ra vào mùa Xuân. Đó không chỉ là dịp để người dân quanh vùng thụ hưởng giá trị văn hóa tinh thần, mà còn là điều kiện quan trọng để các địa phương phát triển các loại hình dịch vụ để thu hút khách du lịch.

Đua thuyền trên sông Lam tại lễ hội đền Quả
Đua thuyền trên sông Lam tại lễ hội đền Quả

Đền Vạn - Cửa Rào, một ngôi đền thiêng nằm ở nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để thành dòng sông Lam. Ngoài phần lễ nghiêm trang, du khách về chiêm bái đền, cầu lộc, cầu an còn được hòa mình vào các hoạt động lễ hội mang đậm bản sắc của đồng bào các DTTS ở vùng đất rẻo cao Tương Dương. Đó là các trò chơi dân gian như: Ném còn, đẩy gậy, đi cà kheo, đánh đu và chương trình giao lưu văn hóa - văn nghệ để du khách có điều kiện thưởng thức, trải nghiệm. Những gian hàng ẩm thực địa phương (gà nướng, thịt nướng, cá nướng, cơm lam, xôi ngũ sắc) đáp ứng nhu cầu thưởng thức sản vật của núi rừng.

Còn Lễ hội Đền Cờn (Hoàng Mai), ngoài việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần cho Nhân dân, lễ hội còn hướng tới mục tiêu thu hút đông đảo du khách về với vùng quê ven biển. Ở đó, có các trò chơi truyền thống như: Đua thuyền mủng, đánh cờ thẻ, tổ chức cuộc thi người đẹp Hoàng Mai hấp dẫn. Riêng tục chạy Ó của thanh niên làng biển vừa mang yếu tố tâm linh, vừa đậm chất dân gian, thực sự cuốn hút Nhân dân và du khách.

Để hấp dẫn khách du lịch, bên cạnh các nghi lễ, Ban Tổ chức Lễ hội đã quan tâm đến việc tổ chức các trò chơi và môn thể thao dân gian, như: Hội vật truyền thống, cờ thẻ, chọi gà… nhất là khôi phục các trò chơi dân gian như vật Cù (lễ hội đền Bạch Mã), chạy Ó (lễ hội đền Cờn), đua thuyền (lễ hội đền Quả)…

Tục rước kiệu chạy ó ở đền Cờn
Tục rước kiệu chạy ó ở đền Cờn

Mỗi lễ hội mang một nét đặc trưng văn hóa riêng, hấp dẫn du khách bằng những trò chơi truyền thống riêng. Nói về đất Lường (Đô Lương) là nói đến trẩy hội đền Quả Sơn - nơi Uy Minh Vương Lý Nhật Quang từng chọn làm điểm đứng chân khai phá, bảo vệ vùng biên cương phía Nam. Về Lễ hội Làng Vạc (thị xã Thái Hòa), là để tưởng nhớ công đức các vị Vua Hùng có công dựng nước và giữ nước, tìm về với cội nguồn, với dòng chảy lịch sử hàng nghìn năm. Hay đến Lễ hội Đền Chín Gian (Quế Phong), là đến với đất Mường Tôn xưa - trung tâm của 9 bản, 10 mường theo quan niệm của đồng bào Thái.

Từ thực tiễn cho thấy, dòng chảy của lễ hội ở Nghệ An chính là dòng chảy truyền thống của lịch sử và văn hóa, được hình thành từ lâu đời và bồi đắp nên những “bãi phù sa” màu mỡ, ẩn chứa bao “trầm tích”. Đó cũng chính là điểm đến lý tưởng cho du khách gần xa, trải nghiệm và thưởng ngoạn đời sống văn hóa - tâm linh.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.