Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Lịch sử dưới lòng hồ Kẻ Gỗ

Nguyễn Thanh - 08:20, 30/01/2024

Không chỉ là công trình đại thủy nông lớn nhất Bắc Trung Bộ, là điểm nhấn trên hành trình du lịch trải nghiệm…mà ẩn sâu dưới làn nước trong xanh của hồ Kẻ Gỗ còn là khúc bi tráng về những lát cắt lịch sử không thể nào quên.

Dưới lòng hồ Kẻ Gỗ là chi chít hố bom, là vết tích của đường 22 và sân bay Li Bi
Dưới lòng hồ Kẻ Gỗ là chi chít hố bom, là vết tích của đường 22 và sân bay Li Bi

Trong cuốn lịch sử ngành Giao thông Hà Tĩnh có vẻn vẹn đôi dòng ngắn ngủi về sân bay Li Bi, về những trận bom ác liệt trên tuyến đường 22 khiến nhiều TNXP, dân công hỏa tuyến và bộ đội hy sinh…

Qua nhiều tư liệu chúng tôi có được, đầu năm 1965, chỉ có 2 tuyến đường nối miền Bắc với chiến trường miền Nam chạy dọc trên đất Hà Tĩnh là quốc lộ 1 và quốc lộ 5.

Để phá thế độc tuyến ấy, ngành giao thông vận tải đã tổ chức lực lượng mở tuyến đường 21. Sau khi thông xe, tuyến đường này đã hỗ trợ một cách có hiệu quả cho quốc lộ 1 và quốc lộ 5. Tuy nhiên, cuối năm 1966, địch đánh phá ác liệt xuống quốc lộ 1 để ngăn chặn những đoàn xe vận tải vào Quảng Bình. Từ đây, Bộ Giao thông Vận tải quyết định mở đường 22.

Chứng tích chiến tranh nay đã ẩn sâu dưới lòng hồ Kẻ Gỗ như cố lãng quên một quá khứ bi hùng
Chứng tích chiến tranh nay đã ẩn sâu dưới lòng hồ Kẻ Gỗ


Tuyến đường chiến lược 22 được Bộ Giao thông Vận tải xây dựng cuối năm 1966 để chi viện cho chiến trường miền Nam. Tuyến đường dài 65km, từ ngã ba Thình Thình (nay thuộc xã Nam Điền, huyện Thạch Hà) đi vòng qua vùng hồ Kẻ Gỗ (xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Xuyên), chạy qua nhiều xã thuộc huyện Kỳ Anh rồi kết thúc tại huyện Tuyên Hóa (Quảng Bình).

Lực lượng tham gia mở đường 22 gồm 4 đội TNXP với khoảng hơn 6.000 người. Đến cuối năm 1970 - đầu năm 1971, tuyến đường chiến lược 22 hoàn thành.

Trong quá trình mở đường 22, lực lượng quốc phòng đã chọn vùng Đá Bạc để xây dựng công trình quốc phòng 723 (còn gọi là sân bay dã chiến Li Bi - tên đặt theo một khe suối ở làng Đá Bạc, xã Cẩm Mỹ). Hồ Kẻ Gỗ lúc bấy giờ chưa đắp đập, tích nước như bây giờ nên một phần tuyến đường 22 đi qua vùng lòng hồ.

Bia tưởng niệm những liệt sĩ đã anh dũng hi sinh tại hồ Kẻ Gỗ
Bia tưởng niệm những liệt sĩ đã anh dũng hi sinh tại hồ Kẻ Gỗ

Đến tháng 9/1972, một đoạn nằm giữa hồ Kẻ Gỗ được chọn để làm đường băng cho sân bay dã chiến Li Bi. Vị trí này nằm giữa một thung lũng rất rộng và bằng phẳng. Theo các nhân chứng kể lại, đường băng sân bay lúc bấy giờ chỉ mới thi công đến giai đoạn san gạt đất đá. Đường chính vẫn là sử dụng tuyến đường 22, nhưng được san gạt 2 bên rộng ra so với các đoạn khác.

Bà Nguyễn Thị Đàn ở xã Cẩm Bình, huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) nhớ lại: Tôi từng là công nhân Công ty Xây dựng Hà Tĩnh. Cuối năm 1972, tôi cùng nhiều công nhân nhận lệnh lên hồ Kẻ Gỗ làm nhiệm vụ, thời gian làm việc dự kiến là 3 tháng. Công ty chúng tôi đi 2 tổ, khoảng chừng 40 người. Khi lên đến nơi thì chúng tôi mới biết là làm đường băng cho sân bay Li Bi. Ban đêm bộ đội lái máy ủi, san lấp đất đá. Đến mờ sáng thì công nhân chúng tôi lên rừng gánh cây sim, cây mua về đặt xuống mặt đường băng ngụy trang.

Sân bay dã chiến Li Bi gắn với tuyến đường 22 được xác định là sân bay gần nhất để miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam. Cuối năm 1972 - đầu năm 1973, sân bay cơ bản hoàn thành nhưng bị địch phát hiện rồi dùng máy bay B52 đánh phá ác liệt. Để rồi, một công trình trọng điểm, tốn bao xương máu của quân và dân ta, chưa kịp xuất kích chuyến nào thì đã bị phá tan tành bởi hàng trăm tấn bom.

Đền thờ tưởng niệm liệt sĩ tại hồ Kẻ Gỗ nhìn từ trên cao
Đền thờ tưởng niệm liệt sĩ tại hồ Kẻ Gỗ nhìn từ trên cao

Ông Lê Văn Liêm, Chủ tịch Hội TNXP tỉnh Hà Tĩnh cho hay: Dù đã bị nước nhấn chìm dưới lòng hồ Kẻ Gỗ nhưng công trình đường băng sân bay Li Bi và sự hy sinh của quân và dân ta trên tuyến đường 22 là sự thật lịch sử không thể lãng quên. Tiếc rằng, quá ít người còn biết về sự tồn tại của sân bay này gắn với những trận bom ác liệt của kẻ thù.

Năm 1976, khi hòa bình lập lại, cấp trên cho chủ trương xây dựng công trình hồ Kẻ Gỗ để thúc đẩy phát triển nông nghiệp. Hồ Kẻ Gỗ hoàn thành và tích nước, đưa mặt trận xưa chìm vào lòng hồ.

Trong hành trình mở cánh cửa lịch sử dưới lòng hồ Kẻ Gỗ, nhiều người đã không tiếc công sức để tìm lại nhân chứng một thời tham gia xây dựng sân bay Li Bi, tham gia xây dựng đường 22 trọng điểm… Đó là hành trình gian nan, mất rất nhiều thời gian của những năm tháng ròng rã bắt sự thật lên tiếng. Để rồi, từ ý tưởng của một vài cá nhân, đến sự đồng lòng của tỉnh Hà Tĩnh và Quyết định hỗ trợ xây dựng công trình tưởng niệm tại hồ Kẻ Gỗ của Bộ Quốc Phòng, một ngôi đền bề thế đã được dựng lên. Ngôi đền án ngữ bên bờ hồ Kẻ Gỗ, rọi soi xuống lòng nước trong xanh như mãi khắc ghi công lao, xương máu của những bậc tiền nhân đi trước.

Nếu ai chưa từng đến hồ Kẻ Gỗ thì khi nghe đến ca từ của bài hát “Kẻ Gỗ là đây bao năm đợi tháng chờ”… sẽ vẫn luôn thấy mới mẻ, mời gọi và thôi thúc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Khi trí thức Dao nhập thế, giúp đời (Bài 4)

Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Khi trí thức Dao nhập thế, giúp đời (Bài 4)

Xa xưa, nếu việc học chữ Nôm Dao gần như là trách nhiệm của nam giới, thì tri thức y dược dân tộc lại là không gian học tập chung của người Dao. Ở đó, mọi giới, mọi lứa tuổi đều chung tay góp sức. Để từ đó, một kho tàng tri thức y thuật được liệt vào hàng đồ sộ bậc nhất ra đời, không chỉ là niềm tự hào của đồng bào mà còn là một kho tàng vô giá để ngành Y học Quốc gia tìm tòi và khám phá.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Lập Tổ công tác đặc biệt, mở đợt cao điểm truy quét buôn lậu, hàng giả

Thủ tướng: Lập Tổ công tác đặc biệt, mở đợt cao điểm truy quét buôn lậu, hàng giả

Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo thành lập Tổ công tác đặc biệt và mở đợt tấn công cao điểm đấu tranh, truy quét, ngăn chặn, đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, lưu thông hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ xuất xứ, vi phạm bản quyền, vi phạm sở hữu trí tuệ, xuất xứ hàng hóa, trong thời gian từ ngày 15/5-15/6.
Xã vùng cao Tâm Thắng đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu về chuyển đổi số

Xã vùng cao Tâm Thắng đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu về chuyển đổi số

Trang địa phương - Lê Hường - 18:39, 14/05/2025
Ngày 14/5, UBND huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông tổ chức Lễ công bố Quyết định xã Tâm Thắng đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu về chuyển đổi số năm 2024.
Hà Giang: Chương trình MTQG 1719 đạt được nhiều kết quả quan trọng trong giai đoạn I

Hà Giang: Chương trình MTQG 1719 đạt được nhiều kết quả quan trọng trong giai đoạn I

Công tác Dân tộc - Vũ Mừng - 18:37, 14/05/2025
Ngày 14/5, UBND tỉnh Hà Giang đã tổ chức Hội nghị tổng kết đánh giá kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719) và đề xuất nội dung Chương trình giai đoạn II, từ năm 2026 - 2030, trên địa bàn tỉnh.
Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Khi trí thức Dao nhập thế, giúp đời (Bài 4)

Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Khi trí thức Dao nhập thế, giúp đời (Bài 4)

Phóng sự - Vàng Ni - Vân Long - 18:30, 14/05/2025
Xa xưa, nếu việc học chữ Nôm Dao gần như là trách nhiệm của nam giới, thì tri thức y dược dân tộc lại là không gian học tập chung của người Dao. Ở đó, mọi giới, mọi lứa tuổi đều chung tay góp sức. Để từ đó, một kho tàng tri thức y thuật được liệt vào hàng đồ sộ bậc nhất ra đời, không chỉ là niềm tự hào của đồng bào mà còn là một kho tàng vô giá để ngành Y học Quốc gia tìm tòi và khám phá.
Lông gà cũng thành “vàng nâu” cho đất

Lông gà cũng thành “vàng nâu” cho đất

Kinh tế - T.Nhân - H.Trường - 18:17, 14/05/2025
Từ phế phẩm tưởng chừng bỏ đi tại các lò mổ, chàng trai trẻ Nguyễn Hà Thiên (xã Duy Phước, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam) đã mày mò thử nghiệm thành công biến lông gà thành phân hữu cơ dạng viên nén hoặc bột – sản phẩm không chỉ thân thiện với môi trường trong sản xuất nông nghiệp mà còn mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho gia gia đình anh cùng nhiều lao động tại địa phương.
Hương Tích tự trên đỉnh non Hồng

Hương Tích tự trên đỉnh non Hồng

Phóng sự - An Yên - 18:14, 14/05/2025
Mãi cho đến nay, trên dãy núi Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) vẫn còn vang vọng truyền thuyết một nàng công chúa tu hành đắc đạo, hóa thành Phật bà nghìn tay nghìn mắt, phổ độ chúng sinh. Câu chuyện huyền bí trên đỉnh non ngàn bảng lảng mây bay, càng làm cho điểm dừng chân chiêm bái ở chùa Hương Tích thu hút đông đảo du khách và phật tử gần xa.
Phát hiện loài thực vật quý hiếm ở Sơn La

Phát hiện loài thực vật quý hiếm ở Sơn La

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 14/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Phát hiện loài thực vật quý hiếm ở Sơn La. Chùa Quán Sứ, Hà Nội. Nghệ nhân “chữa bệnh” cho chiêng. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Cú hích chiến lược làm thay đổi diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc - (Bài cuối)

Cú hích chiến lược làm thay đổi diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc - (Bài cuối)

Dân tộc - Tôn giáo - Hà Anh - 18:10, 14/05/2025
Với việc tập trung nguồn lực lớn để giải quyết những điểm nghẽn phát triển kinh tế -xã hội vùng DTTS, Chương trình MTQG 1719 không chỉ đưa ra lời hứa mà đã hiện thực hóa cam kết của Đảng và Nhà nước trong việc “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Khi người dân tận mắt thấy sự thay đổi cụ thể trong cuộc sống thường ngày, điều đó tạo nên niềm tin thực chất, một niềm tin không xuất phát từ tuyên truyền, mà từ trải nghiệm và kiểm chứng của chính họ.
Giữ rừng như giữ vàng - Lời thề từ Chư Yanh Sin

Giữ rừng như giữ vàng - Lời thề từ Chư Yanh Sin

Môi trường sống - Xuân Hòa - 18:05, 14/05/2025
Ở Vườn Quốc gia Chư Yang Sin - vùng lõi sinh học quan trọng bậc nhất của tỉnh Đắk Lắk - công tác giữ rừng được thực hiện bằng cả trái tim và đôi tay của đồng bào Ê Đê, Mnông, Tày…
Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang kiểm tra, chỉ đạo kiện toàn các điều kiện thành lập Đặc khu Kiên Hải

Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang kiểm tra, chỉ đạo kiện toàn các điều kiện thành lập Đặc khu Kiên Hải

Trang địa phương - Phương Vũ - Tiến Vinh - 17:58, 14/05/2025
Trong 2 ngày 13 và 14/5, nằm trong kế hoạch công tác tại vùng biển Tây Nam, Đoàn công tác của Tỉnh ủy, HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Kiên Giang do ông Nguyễn Tiến Hải - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang làm Trưởng đoàn, đã đến khảo sát, kiểm tra và làm việc với các xã An Sơn, Nam Du, Lại Sơn và Hòn Tre thuộc huyện đảo Kiên Hải, tỉnh Kiên Giang. Đây là địa bàn thành lập đặc khu theo định hướng sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính của tỉnh.
Đầu tư trên 320 tỷ đồng xây dựng Khu lưu niệm cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc

Đầu tư trên 320 tỷ đồng xây dựng Khu lưu niệm cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc

Tin tức - Anh Trúc - 15:57, 14/05/2025
Khu lưu niệm cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc rộng hơn 3,6ha, tọa lạc tại phường Phú Cường (Tp. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương), được xây dựng gần chùa Hội Khánh, nơi cụ từng gắn bó trong giai đoạn 1923 - 1926.
Mong Tập đoàn Hoa Điện hỗ trợ Việt Nam phát triển năng lượng xanh

Mong Tập đoàn Hoa Điện hỗ trợ Việt Nam phát triển năng lượng xanh

Thời sự - PV - 15:55, 14/05/2025
Sáng 14/5, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp ông Bành Cương Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty hữu hạn Tập đoàn Khoa học Kỹ thuật Hoa Điện Trung Quốc (CHEC).