Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam: Nơi giao thoa văn hóa các dân tộc vùng Tây Nam Bộ

Phương Nghi - 16:33, 09/06/2023

Đã thành thông lệ, vào tháng 4 (Âm lịch) hằng năm, Lễ hội cấp quốc gia Vía Bà Chúa Xứ núi Sam (Tp. Châu Đốc, tỉnh An Giang) trở thành điểm hẹn trẩy hội của hàng triệu du khách thập phương. Đây là lễ hội truyền thống được giữ gìn, thực hành qua nhiều thế hệ, thể hiện bản sắc và sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc Kinh, Khmer, Chăm, Hoa.

Lễ thỉnh sắc Thoại Ngọc Hầu về miếu Bà tại Lễ hội Vía Bà.
Lễ thỉnh sắc Thoại Ngọc Hầu về miếu Bà tại Lễ hội Vía Bà

Dấu ấn thời mỏ cõi

Trong tín ngưỡng của người dân Châu Đốc nói riêng, vùng Nam Bộ nói chung, Bà Chúa Xứ núi Sam nằm trong hệ thống Thánh Mẫu, được tôn thờ trong điện thần và tổ chức các thực hành liên quan như lễ hội, tế lễ và các hình thức diễn xướng dân gian khác.

Theo truyền thuyết, từ xa xưa, khi vùng núi Sam còn hoang vu, dân làng lên núi phát hiện pho tượng cổ ngồi trên bệ đá sa thạch. Thời gian đó, giặc ngoại xâm thường xuyên quấy nhiễu nước ta. Có lần, chúng lên đỉnh núi Sam, gặp pho tượng cổ này, dù nhiều lần ra sức khiêng tượng xuống núi nhưng cố gắng thế nào cũng không thể di chuyển được.

Dân làng thấy vậy, có ý muốn “thỉnh” tượng xuống núi để gìn giữ và phụng thờ. Bao nhiêu tráng đinh lực điền được huy động, nhưng không sao nhấc pho tượng lên được. Khi các bô lão trong làng cầu khấn thì được mách “Hãy chọn 9 cô gái đồng trinh để đưa bà xuống núi”. Lạ thay, 9 cô gái khiêng tượng Bà đi một cách nhẹ nhàng. Xuống đến chân núi, tượng bỗng nặng trịch, không nhấc lên nổi. Dân làng hiểu rằng, Bà muốn ngự nơi đây nên đã lập miếu thờ.

Nghi thức thỉnh Bà xuống núi về nơi an vị. (Ảnh: BAG)
Nghi thức thỉnh Bà xuống núi về nơi an vị. (Ảnh: BAG)

Ban đầu, miếu Bà được xây dựng đơn sơ bằng tre lá, sau nhiều lần trùng tu mới được hoàn chỉnh và khang trang như hiện nay.

Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam là công trình kiến trúc dạng chữ “Quốc”, hình khối tháp dạng hoa sen nở, mái tam cấp 3 tầng lầu, lợp ngói đại ống màu xanh, góc mái vút cao như mũi thuyền lướt sóng. Tường ốp gạch men, khung cửa bằng gỗ quý, được chạm trổ hoa văn công phu, tinh tế.

Bên trong có võ ca, chánh điện, phòng khách, phòng làm việc của Ban Quý tế, bên ngoài là khuôn viên sân rộng rãi, hàng rào bao quanh và cổng tam quan. Ngay giữa chánh điện, tượng Bà Chúa Xứ núi Sam đội mão, mặc áo bào thêu long phụng, ngồi uy nghi với nét mặt hiền hòa, phúc hậu. Tượng Bà cao khoảng 1,65 m. Theo nhà khảo cổ học người Pháp Malleret, tượng Bà thuộc loại tượng thần Visnu, tạc dáng người ngồi quý phái, vương giả. Chất liệu tượng bằng đá son, có giá trị nghệ thuật cao, có thể được tạc vào cuối thế kỷ VI sau Công nguyên.

Lễ hội tín ngưỡng tâm linh vùng Tây Nam Bộ

(BÁO IN) Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam: Nơi giao thoa văn hóa các dân tộc vùng Tây Nam Bộ 2

Ông Nguyễn Phúc Hoan - Trưởng Ban Quản trị lăng miếu núi Sam cho biết: “Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam là lễ hội có thời gian kéo dài nhất, nhì cả nước (từ đầu tháng Giêng đến cuối tháng 4 Âm lịch hằng năm). Hằng năm, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được thực hiện theo nghi thức truyền thống, với lễ Phục hiện rước tượng Bà từ đỉnh núi Sam xuống miếu thờ, lễ Tắm Bà, lễ Thỉnh sắc thần ông Thoại Ngọc Hầu và 2 vị phu nhân, lễ Túc yết, lễ Xây chầu, lễ Chánh tế và lễ Hồi sắc. Trong đó, lễ Túc yết và lễ Xây chầu được tiến hành trong đêm 25 rạng sáng 26/4 (Âm lịch) là lễ chính”.

Vào dịp diễn ra Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam, mỗi ngày, Khu du lịch quốc gia núi Sam đón hàng ngàn du khách đến dâng lễ ở miếu Bà và tham quan, chiêm bái cảnh đẹp vùng núi Sam. Anh Bùi Quang Trí (du khách đến từ TP. Hồ Chí Minh) cho biết: “Hầu như năm nào gia đình tôi cũng đến viếng Vía Bà Chúa Xứ núi Sam để cầu mong một năm bình an, mua may bán đắt. Mỗi lần thắp nén hương dâng lên Bà Chúa Xứ, tôi cảm thấy lòng mình nhẹ nhàng và có đức tin công việc trong năm luôn gặp thuận lợi”.

Ông Trần Quốc Tuấn - Phó Chủ tịch Thường trực UBND Tp. Châu Đốc cho biết, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam năm nay có chủ đề “Đất thiêng vạn lộc” chính thức diễn ra từ ngày 6 - 14/6/2023 (nhằm ngày 19 - 27/4 Âm lịch). Sau lễ khai mạc, Tp. Châu Đốc tổ chức chương trình nghệ thuật hoành tráng, đặc sắc, dàn dựng công phu theo hướng sân khấu hóa và 3 đêm văn nghệ (từ ngày 8 - 10/6, nhằm ngày 21 - 23/4 Âm lịch) phục vụ người dân và du khách.

Thông qua các hoạt động Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam, Tp. Châu Đốc nói riêng, tỉnh An Giang nói chung mong muốn quảng bá, giới thiệu với bạn bè trong nước, quốc tế về tiềm năng, thế mạnh, danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, văn hóa, con người Châu Đốc và An Giang... Qua đó, thu hút đầu tư, khách tham quan đến với vùng An Giang thân thiện và mến khách.

Ngày 19/12/2014, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được Bộ Văn, hóa Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình lễ hội truyền thống. Mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có Văn bản số 1878/BVHTTDL-DSVH gửi Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam xem xét đưa Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam, tỉnh An Giang vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Sắc màu thổ cẩm Pà Thẻn trên đất Tân Trịnh

Sắc màu thổ cẩm Pà Thẻn trên đất Tân Trịnh

Từ lâu, đồng bào Pà Thẻn ở xã Tân Trịnh, tỉnh Tuyên Quang đã lưu giữ cho mình một kho tàng văn hóa đa dạng, phong phú, trong đó nổi bật nhất là nghề dệt thổ cẩm. Không chỉ phản ánh đậm nét đời sống tinh thần, nghề dệt còn là niềm tự hào, là dấu ấn văn hóa đặc trưng mà người Pà Thẻn luôn trân trọng gìn giữ trên mảnh đất này.
Tin nổi bật trang chủ
Lâm Đồng: Bàn giao Nhà tình nghĩa quân - dân cho hộ đồng bào DTTS

Lâm Đồng: Bàn giao Nhà tình nghĩa quân - dân cho hộ đồng bào DTTS

Tin tức - Nguyễn Hoàn - 8 phút trước
Vừa qua, tại tổ dân phố Đạ Nghịch (phường 3 Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng) Ban Chỉ huy Phòng thủ Khu vực 3 - Bảo Lâm (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Lâm Đồng) phối hợp với cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương tổ chức Lễ bàn giao Nhà tình nghĩa Quân - Dân cho gia đình bà Ka Dềm.
Mô hình lúa chuyên canh chất lượng cao ở ĐBSCL đạt lợi nhuận trên 36 triệu/ha

Mô hình lúa chuyên canh chất lượng cao ở ĐBSCL đạt lợi nhuận trên 36 triệu/ha

Kinh tế - Như Tâm - Tào Đạt - 9 phút trước
Qua thống kê cho thấy, có 10/11 mô hình chuyên canh chất lượng cao ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có lợi nhuận từ 14,5 - 36,3 triệu đồng/ha, tăng 4,6 - 15,8 triệu đồng/ha so với diện tích lúa ngoài mô hình.
Việt Nam sẽ cập nhật chiến lược AI quốc gia và Luật AI vào cuối năm 2025

Việt Nam sẽ cập nhật chiến lược AI quốc gia và Luật AI vào cuối năm 2025

Khoa học - Công nghệ - Minh Nhật - 23 phút trước
Cuối năm nay, Việt Nam sẽ có bản cập nhật Chiến lược AI quốc gia và Luật AI. Đây không chỉ là khung pháp lý, mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn quốc gia, AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của đất nước, phục vụ Nhân dân, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
An cư cho đồng bào DTTS vùng sạt lở Mường Lý vẫn chưa trọn vẹn

An cư cho đồng bào DTTS vùng sạt lở Mường Lý vẫn chưa trọn vẹn

Dân tộc - Tôn giáo - Quỳnh Trâm - 24 phút trước
Trước nguy cơ sạt lở rất cao ở xã Mường Lý (Thanh Hóa), những năm qua, chính quyền địa phương đã nhanh chóng có giải pháp đầu tư để xây dựng các khu tái định cư đảm bảo cuộc sống của các hộ đồng bào DTTS nơi đây được an toàn, nhất là trong những ngày mưa lũ. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều hộ dân dù được bố trí nơi ở mới nhưng đến nay vẫn chưa thể dựng nhà...
Người Xơ Đăng bảo tồn giống sâm quý trên đỉnh Ngọc Linh

Người Xơ Đăng bảo tồn giống sâm quý trên đỉnh Ngọc Linh

Photo - Nguyễn Quang Vinh - 1 giờ trước
Mùa mưa lại đến trên những khoảnh rừng phòng hộ xã Đăk Sao, phía Tây tỉnh Quảng Ngãi, bà con người Xơ Đăng hàng ngày cần mẫn bảo vệ chăm sóc rừng đã giao khoán, đồng thời phát triển mô hình kinh tế vườn rừng vun trồng giống sâm Ngọc Linh quý hiếm - Bảo vật Quốc gia.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Phá đường dây chế tạo, mua bán, tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng với quy mô lớn

Phá đường dây chế tạo, mua bán, tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng với quy mô lớn

Pháp luật - Minh Nhật - 1 giờ trước
Cục Cảnh sát Hình sự (Bộ Công an), Phòng Cảnh sát Hình sự Công an các tỉnh Lai Châu, Hà Tĩnh, Bắc Ninh và Hải Phòng, huy động gần 200 cán bộ, chiến sĩ để triệt phá đường dây này.
Vinamilk và bài học biến chi phí xanh thành sức mạnh thương hiệu

Vinamilk và bài học biến chi phí xanh thành sức mạnh thương hiệu

Kinh tế - Pv - 1 giờ trước
Một cải tiến về nắp chai đã giúp Vinamilk loại bỏ hơn 5 triệu ống hút nhựa và góp phần mang về mức tăng trưởng gần 80% tại thị trường New Zealand. Giải pháp nhỏ từ ông lớn ngành sữa cho thấy, cắt giảm phát thải không phải hoàn toàn là bài toán chi phí, mà có thể là tấm “thẻ ưu tiên” giúp sản phẩm mở rộng sự hiện diện tại các thị trường cao cấp và nâng tầm giá trị thương hiệu.
Tịnh xá Ngọc Châu Như, lan tỏa thông lệ nghĩa tình trong mùa hiếu hạnh ở TP. Cần Thơ

Tịnh xá Ngọc Châu Như, lan tỏa thông lệ nghĩa tình trong mùa hiếu hạnh ở TP. Cần Thơ

Dân tộc - Tôn giáo - Như Tâm - 1 giờ trước
Tịnh xá Ngọc Châu Như (tọa lạc tại phường Vĩnh Châu, TP. Cần Thơ), bao năm qua dưới sự hướng dẫn của sư cô Thích Nữ Như Liên đã trở thành một điểm sáng trong cộng đồng Phật giáo hệ phái Khất Sĩ (Giáo đoàn I - Ni giới), nơi lan tỏa mạnh mẽ tinh thần từ bi và phụng sự nhân sinh. Đặc biệt, năm nay, trong không khí trang nghiêm và thanh tịnh của mùa Vu Lan báo hiếu, mùa của tình người, tình đạo và lòng tri ân sâu sắc, Tịnh xá đã vận động gần 4 tỷ đồng hỗ trợ đồng bào phật tử.
Tiếp tục thực hiện hiệu quả chính sách đào tạo, phát triển nguồn nhân lực vùng DTTS và miền núi

Tiếp tục thực hiện hiệu quả chính sách đào tạo, phát triển nguồn nhân lực vùng DTTS và miền núi

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 1 giờ trước
Trong bối cảnh cả nước đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt nhân lực ở vùng đồng bào DTTS đã trở thành yêu cầu cấp thiết.
Án mạng thương tâm từ bi kịch gia đình – Báo động về văn hóa ứng xử

Án mạng thương tâm từ bi kịch gia đình – Báo động về văn hóa ứng xử

Sự kiện - Bình luận - Minh Nhật - 1 giờ trước
Liên tiếp những vụ án mạng đau lòng xuất phát từ mâu thuẫn gia đình khiến nhiều người bàng hoàng. Chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ, nhưng tích tụ lâu ngày đến lúc không kiểm soát được bản thân mà án mạng xảy ra. Những tấn bi kịch đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về văn hóa ứng xử trong gia đình hiện nay.