Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Kỹ thuật chế tác đàn tính của người Thái ở Mường Đun

Hoàng Quý - 15:21, 11/11/2024

Ông Lường Văn Phối là một trong những nghệ nhân nổi tiếng về chế tác đàn tính ở bản Hột, xã Mường Đun, huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên. Đối với ông, mỗi chiếc đàn tính được làm ra đều là tâm huyết cả đời của mình.

Nghệ nhân đệm đàn tính, hát Then, truyền dạy cho thế hệ trẻ.
Nghệ nhân đệm đàn tính, hát Then, truyền dạy cho thế hệ trẻ

Đàn tính (tính tẩu) là một loại nhạc cụ truyền thống gắn bó không thể tách rời trong sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Thái. Đối với người Thái ở Mường Đun cũng vậy, đàn tính là nền tảng, là hồn cốt trong các lễ hội, hát xướng, giao duyên, kết bạn của đồng bào.

Theo ông Lường Văn Phối, để có thể làm hoàn chỉnh một cây đàn tính tẩu phải trải qua rất nhiều công đoạn, đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo cũng như kinh nghiệm… của người chế tác. “Người chế tác đàn tính phải am hiểu, yêu thích và biết đánh đàn tính. Để làm ra một chiếc đàn tính chuẩn, đòi hỏi không chỉ sự khéo léo, tỉ mỉ trong các công đoạn mà còn cần biết thử dây, nghe âm thanh, chỉnh đàn… thì mới tạo ra chiếc đàn tính chuẩn của đồng bào dân tộc Thái”, ông Lường Văn Phối chia sẻ.

Quả bầu được cắt làm sạch, treo dưới gầm sàn để khô tự nhiên, tránh nắng trực tiếp để bầu đàn không bị nứt, giòn… ảnh hưởng đến chất lượng khi chế tác.
Quả bầu được cắt làm sạch, treo dưới gầm sàn để khô tự nhiên, tránh nắng trực tiếp để bầu đàn không bị nứt, giòn… ảnh hưởng đến chất lượng khi chế tác

Phần thân đàn sẽ được người thợ đo bằng nắm tay (9 nắm tay) có chiều dài trung bình 85cm - 1m, tùy thuộc vào sải tay người sử dụng đàn. Gỗ được sử dụng thường là các loại gỗ có đặc tính nhẹ, dẻo dai và trơn để khi đánh đàn, người chơi dễ vuốt.
Phần thân đàn sẽ được người thợ đo bằng nắm tay (9 nắm tay) có chiều dài trung bình 85cm - 1m, tùy thuộc vào sải tay người sử dụng đàn. Gỗ được sử dụng thường là các loại gỗ có đặc tính nhẹ, dẻo dai và trơn để khi đánh đàn, người chơi dễ vuốt

Mỗi thành phần cấu tạo nên cây đàn tính đều được lựa chọn tỉ mỉ, kết hợp sao cho khi thành phẩm, đánh thử tiếng đàn tính chuẩn nỗi lòng của người chơi đàn. Không chỉ vậy, chiếc đàn còn cần phải vừa có độ vang, độ trầm bổng khi thì nhẹ nhàng, êm dịu thanh thoát tạo nên các cung bậc khác nhau, bộc lộ được sâu nhất tâm tư, tình cảm của người đánh đàn tính tới người nghe.

Dây đàn sẽ được kéo dọc từ thân đàn qua mặt đàn, được kết nối với các chốt dây. Thông thường, đàn tính có 2 - 3 dây.
Dây đàn sẽ được kéo dọc từ thân đàn qua mặt đàn, được kết nối với các chốt dây. Thông thường, đàn tính có 2 - 3 dây

Phần mặt đàn được chế tạo bằng gỗ, cắt mỏng, đo vừa mặt của quả bầu. Con ngựa được đặt giữa mặt đàn chống các sợi dây của đàn, tạo khoảng cách rung cần thiết khi chơi.
Phần mặt đàn được chế tạo bằng gỗ, cắt mỏng, đo vừa mặt của quả bầu. Con ngựa được đặt giữa mặt đàn chống các sợi dây của đàn, tạo khoảng cách rung cần thiết khi chơi

Trải qua quá trình phát triển, một số vật liệu chế tác đàn tính được thay thế phù hợp hơn, các công đoạn chế tạo cũng có sự góp sức của các thiết bị máy móc hiện đại… Nhưng không vì vậy mà mất đi nét đặc trưng truyền thống của cây đàn tính trong cộng đồng dân tộc Thái, bởi mỗi người làm đàn đều là những người cả đời tâm huyết với tiếng đàn. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tin nổi bật trang chủ
Tỉnh Sơn La về đích trong thực hiện công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát

Tỉnh Sơn La về đích trong thực hiện công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát

Tin tức - Tào Đạt - 19:55, 15/05/2025
Chiều 15/5, Tỉnh ủy Sơn La tổ chức Hội nghị tổng kết công tác xóa nhà tạm và nhà dột nát trên địa bàn. Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nông Thị Hà đã đến dự và phát biểu tại Hội nghị.
Đề xuất đưa hát ta lêu, ca chôi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia quốc gia

Đề xuất đưa hát ta lêu, ca chôi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia quốc gia

Tin tức - Nguyễn Trang - 18:23, 15/05/2025
Ngày 15/5, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có tờ trình gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị xem xét đưa hai làn điệu dân ca ta lêu và ca chôi của dân tộc Hrê vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Yên Bái và Lào Cai thống nhất các nội dung chuẩn bị cho sáp nhập

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Yên Bái và Lào Cai thống nhất các nội dung chuẩn bị cho sáp nhập

Dân tộc - Tôn giáo - Trọng Bảo - 18:08, 15/05/2025
Chiều 15/5, tại thành phố Lào Cai, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Yên Bái đã có buổi làm việc với Sở Dân tộc và Tôn giáo Lào Cai, để thống nhất các nội dung chuẩn bị cho sáp nhập hai đơn vị.
Kon Tum: Hội thảo khoa học

Kon Tum: Hội thảo khoa học "Các nghiên cứu mới về Sâm Ngọc Linh - Thành tựu và ứng dụng"

Kinh tế - Ngọc Chí - 17:55, 15/05/2025
Chiều 15/5, UBND tỉnh Kon Tum tổ chức Hội thảo khoa học "Các nghiên cứu mới về Sâm Ngọc Linh - Thành tựu và ứng dụng". Dự Hội thảo có Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Kon Tum Nguyễn Đức Tuy; lãnh đạo các Sở, ngành của tỉnh Kon Tum và các nhà khoa học trong cả nước.
Mưa lớn gây nhiều thiệt hại ở Lai Châu và Lào Cai

Mưa lớn gây nhiều thiệt hại ở Lai Châu và Lào Cai

Môi trường sống - Minh Nhật - 17:46, 15/05/2025
Đêm 14 và sáng 15/5, tại khu vực hai tỉnh Lai Châu và Lào Cai đã xảy ra mưa lớn kéo dài, gây sạt lở đất, khiến 1 người tử vong, thiệt hại nặng nề về cơ sở hạ tầng và sản xuất nông nghiệp trên địa bàn.
Trải nghiệm các hoạt động tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Trải nghiệm các hoạt động tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Nằm yên bình giữa không gian xanh mát của vùng ngoại ô Hà Nội, Làng Văn hóa - Du lịch các Dân tộc Việt Nam tựa như một bức tranh thu nhỏ, sống động và đầy màu sắc về cộng đồng 54 dân tộc anh em. Với diện tích rộng lớn lên đến 1.544 ha, trải dài trên khu vực hồ Đồng Mô, thuộc thị xã Sơn Tây, Hà Nội, nơi đây không chỉ là một điểm đến du lịch độc đáo mà còn là một trung tâm bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam.
Ngày thế giới không thuốc lá 2025: “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”

Ngày thế giới không thuốc lá 2025: “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”

Sức khỏe - Thúy Hồng - 17:18, 15/05/2025
Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5) năm 2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chọn chủ đề “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” với mục tiêu nhằm phơi bày chiến thuật của các tập đoàn thuốc lá trên thế giới trong việc quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm thuốc lá không có hại, để mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là trong giới trẻ.
WB luôn đồng hành, hỗ trợ Việt Nam phát triển các dự án hạ tầng chiến lược

WB luôn đồng hành, hỗ trợ Việt Nam phát triển các dự án hạ tầng chiến lược

Thời sự - PV - 17:14, 15/05/2025
Sáng 15/5, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp bà Mariam J. Sherman, Giám đốc Quốc gia của Văn phòng Ngân hàng thế giới (WB) khu vực Việt Nam, Lào, Campuchia.
Tổng Bí thư Tô Lâm dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu Di tích Kim Liên

Tổng Bí thư Tô Lâm dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu Di tích Kim Liên

Thời sự - An Yên - 17:08, 15/05/2025
Hướng tới kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, chiều 15/5, Tổng Bí thư Tô Lâm cùng đoàn đại biểu Trung ương, tỉnh Nghệ An về Khu Di tích Kim Liên (huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An) thành kính dâng hoa, dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Ấn tượng sản phẩm âm nhạc kết hợp rap và múa rối nước của nghệ sĩ nhí Xệ Xệ

Ấn tượng sản phẩm âm nhạc kết hợp rap và múa rối nước của nghệ sĩ nhí Xệ Xệ

Tin tức - Anh Trúc - 16:13, 15/05/2025
Nghệ sĩ nhí Xệ Xệ ra mắt MV "Thánh Gióng", kết hợp rap hiện đại với nghệ thuật múa rối nước truyền thống, mang đến làn gió mới cho âm nhạc thiếu nhi Việt.
Lấy ý kiến quy trình kiểm tra việc thực hiện chính sách dân tộc và tôn giáo

Lấy ý kiến quy trình kiểm tra việc thực hiện chính sách dân tộc và tôn giáo

Chính sách Dân tộc - Văn Hoa - 16:02, 15/05/2025
Ngày 15/5, tại Hà Nội, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội thảo “Lấy ý kiến quy trình kiểm tra việc thực hiện chính sách dân tộc và tôn giáo”. Ông Võ Văn Bảy - Chánh Thanh tra Bộ Dân tộc và Tôn giáo, chủ trì Hội thảo.