85 năm tuổi đời, 62 năm tuổi Đảng, Nghệ nhân Nhân dân Lê Xuân Ngũ - Trùm phường Xoan Phù Đức (xã Kim Đức, Tp. Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) hiện là người cao tuổi nhất, được kính trọng, tôn vinh lên vị thế “Tiên chỉ” các phường Xoan gốc. Cả đời gắn bó, nặng lòng với câu hát của cha ông, cụ Ngũ hiện là người đứng đầu tại địa phương trong việc nắm giữ tri thức, kỹ năng thực hành Di sản Hát Xoan.
Về dự Giỗ Tổ Hùng Vương năm 2021, du khách thập phương có dịp thưởng thức các làn điệu xoan cổ mượt mà, đằm thắm do chính các nghệ nhân và đào, kép trình diễn. Chương trình “Hát Xoan làng cổ” đã trở thành sản phẩm đặc trưng, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế mỗi khi về đất Tổ Phú Thọ.
Cùng với Ca trù và Nghệ thuật làm gốm của người Chăm đã được UNESCO ghi vào Danh sách “Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp”, hồ sơ Mo Mường đã được Chính phủ đồng ý đệ trình UNESCO xem xét, đưa vào danh sách này. Nhưng sau khi được đưa vào danh sách thì cần phải làm gì, làm như thế nào để đổi danh hiệu cho di sản, từ “cần được bảo vệ khẩn cấp” sang “đại diện của nhân loại” là điều không dễ.
Di sản văn hóa không chỉ là điểm tựa vững chắc cho đời sống tinh thần, môi trường nuôi dưỡng và làm giàu bản sắc văn hóa, đa dạng văn hóa của dân tộc, mà còn là nguồn lực dồi dào cho tăng trưởng kinh tế. Đảng, Nhà nước ta đã có những quyết sách kịp thời để nâng tầm di sản trong tiến trình hội nhập.
Trong tháng 6/2023, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tổ chức các lớp truyền dạy và thực hành Hát Xoan Phú Thọ dành cho đối tượng là những nghệ nhân kế cận của 4 Phường Xoan gốc: Phù Đức; Kim Đái; Thét và An Thái; thành viên của 33 CLB hát Xoan và dân ca Phú Thọ; những người có năng khiếu, yêu thích hát Xoan tại xã Kim Đức và Phượng Lâu - Tp. Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.
Sau khi hát Xoan được vinh danh trở thành Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, tỉnh Phú Thọ cho ra mắt sản phẩm du lịch “Hát Xoan làng cổ” gắn với các tour du lịch hàng ngày. Chỉ trong thời gian ngắn, loại hình du lịch mới này đã thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế.
Đây là lời khẳng định của Nhạc sĩ, nhà nghiên cứu Đặng Hoành Loan trước tình trạng nhiều di sản văn hóa bị ‘bỏ quên’ hoặc khai thác quá mức sau khi được vinh danh.
Ngành Văn hóa, Du lịch tỉnh Đắk Lắk tham gia quảng bá Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên tại Festival “Về miền Quan họ” năm 2023, diễn ra tại Bắc Ninh từ ngày 24 - 28/2.
Là di sản quý báu của dân tộc, nhưng hát Xoan Phú Thọ vẫn đứng trước nguy cơ mai một và thất truyền bởi nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. M
