Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Hương ước làm đẹp bản làng

Giang Lam - 09:42, 26/10/2022

Khi hỏi người dân bản Cháy và bản Đặng thuộc thôn 7, xã Tân Tiến, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) về bản hương ước thì hầu hết mọi người đều nắm rõ từng nội dung quy định. Hơn 30 năm qua, bản hương ước đặc biệt này ra đời, qua nhiều lần sửa đổi, những hộ dân nơi đây vẫn luôn tuân thủ nghiêm ngặt. Họ sống thủy chung, đoàn kết, giữ gìn nét đẹp văn hóa người Dao thanh y, xây dựng kinh tế phát triển.

Trưởng thôn Trương Văn Yên tuyên truyền các nội dung hương ước của thôn bản
Trưởng thôn Trương Văn Yên tuyên truyền các nội dung hương ước của thôn bản

“Lệ làng” bảo vệ bản

Nắng thu trải dài trên nếp nhà, những con đường bê tông sạch sẽ dẫn lối đưa chúng tôi vào bản làng người Dao thanh y thuộc thôn 7, xã Tân Tiến. Người dân nơi đây đều khẳng định rằng, từ mấy chục năm nay, đường làng, ngõ bản luôn sạch sẽ dù ngày trước toàn là đường đất. Vì ai cũng có ý thức giữ gìn vệ sinh, ai cũng có trách nhiệm xây dựng bản làng sạch đẹp.

Ông Lý Văn Bình là Người có uy tín lâu năm của thôn bản. Ông Bình chia sẻ, ban đầu bản hương ước chỉ có 5 điều cơ bản, xoay quanh nội dung quy định về việc chăn thả, nuôi nhốt trâu, bò, lợn, gà, vệ sinh bản làng…Ông Bình cho biết, trước đây, bà con toàn nhốt trâu, bò, lợn, gà dưới sàn nhà dẫn đến ô nhiễm, bệnh tật. Vậy là hương ước được lập ra với những quy định cụ thể về làm chuồng trại riêng. Thế nhưng có thời gian bà con dựng chuồng chăn nuôi ngay lối ra vào trước cổng nhà, rất mất vệ sinh, mỹ quan. Hương ước lại tiếp tục bổ sung thêm điều khoản mới, điều chỉnh phù hợp với thực tế. Đó là xây dựng chuồng trại cách nhà ít nhất 3m.

Để nội dung hương ước “thấm” vào từng người dân, ngay từ đầu năm, cán bộ thôn đã tổ chức ký cam kết thực hiện hương ước tại các cuộc họp thôn. Đặc biệt, nội dung hương ước còn được nhắc nhở tại các lễ cầu làng hằng năm. Theo ông Lý Văn Bình, trong năm người Dao thanh y có rất nhiều lần tổ chức cầu làng. Mỗi lần ở mỗi thời điểm mang ý nghĩa khác nhau. Đây không chỉ là dịp thực hành nghi lễ tâm linh mà còn là dịp để mọi người nhắc nhở về việc thực hiện quy định trong hương ước. Đó là dịp đầu năm, mồng 3 tháng 3 Âm lịch, ngày 9 tháng 9 Âm lịch. Còn ở Lễ cầu làng cuối năm, người người, nhà nhà quây quần làm lễ tại nhà ông trùm làng và tại đây sẽ có buổi tổng kết khen ngợi, nhắc nhở những người vi phạm.

Bà Trương Thị Minh chia sẻ, vào những dịp này nhà nào được khen ngợi thực hiện đúng, không vi phạm hương ước là hãnh diện lắm. Còn nhà nào bị nhắc nhở dù chỉ là chút ít thôi thì cũng xấu hổ với bà con xóm làng. Về nhà chỉ nghĩ làm sao để sang năm không vi phạm nữa.

Bên cạnh đó, người làng luôn bám sát thực tế cuộc sống để bổ sung quy định vào hương ước, từ đó có định hướng đúng đắn. Có thời điểm, lớp trẻ đi học rồi làm ăn xa trở về, thanh niên “phai nhạt”, xa rời bản sắc văn hóa dân tộc. Và thế là cán bộ thôn và người già trong bản lại họp nhau lại bổ sung quy định về giữ gìn nét đẹp văn hóa, tiếng nói, trang phục, phong tục của người Dao.

Trưởng thôn Trương Văn Yên phân trần, trước tình trạng thanh niên đi làm ăn xa trở về có nhiều người bị “lai căng”. Bên cạnh thay đổi tác phong ăn mặc nhiều bạn trẻ còn nói tiếng nói lai tạp, không chịu nói tiếng đồng bào mình. Người già buồn lắm! Vì không phải là khắt khe với con trẻ, các cháu phải tiếp thu cái mới, cái đẹp nhưng cũng phải biết nâng niu, trân trọng và giữ gìn nét văn hóa truyền thống. Cho nên khi hương ước có thêm quy định về đầu tóc, trang phục của thanh niên trong bản, thì bà con hưởng ứng ngay.

Anh Yên chia sẻ, chính vì hương ước luôn bám sát thực tế, kịp thời bổ sung sửa đổi khi có những nội dung không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của thôn hoặc theo nguyện vọng của người dân trong thôn. Tất cả đều được triển khai dân chủ, lấy ý kiến bà con đồng thuận thì mới đưa vào quy định.

 Trẻ em người Dao luôn được các bà, các mẹ nhắc nhở về giữ gìn nét đẹp văn hóa dân tộc
Trẻ em người Dao luôn được các bà, các mẹ nhắc nhở về giữ gìn nét đẹp văn hóa dân tộc

Giữ nhà sàn và giữ rừng

Hiện nay, bản hương ước của thôn 7, xã Tân Tiến có 6 chương bao gồm những quy định về xây dựng nếp sống văn hóa, bảo vệ môi trường, phát triển và giữ rừng, xây dựng cơ sở hạ tầng, đảm bảo an ninh trật tự an toàn xã hội…

Ông Nông Văn Bộ, một người già bản Đặng, thôn 7 rất tự hào về hương ước của bản ông. “Cách đây mấy chục năm, bản ông đã xây dựng hương ước, trong đó quy định về bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước khe suối…Ngày xưa thú dữ nhiều nên bà con phải làm nhà sàn để tránh bị tấn công. Thời điểm đó, chỉ cần vào rừng là có gỗ làm nhà, bây giờ gỗ ít rồi, để giữ được nếp nhà sàn không phải là chuyện dễ. Làm sao để vẫn giữ được nếp nhà sàn mà vẫn giữ được rừng”, ông Bộ mở đầu câu chuyện về hương ước bảo vệ rừng của bản mình như thế!

Và cách mà người dân nơi đây vừa giữ được nếp nhà sàn lại vừa giữ được rừng, đó là: Nhà nào có nhà sàn gỗ thì cố gắng giữ gìn, hạn chế phá bỏ còn nếu muốn xây mới thì thôn bản khuyến khích bà con làm nhà sàn bê tông. Bản hương ước có nội dung: “Phải hạn chế tối đa việc sử dụng gỗ tự nhiên để làm nhà”. Thế là, từ đó đến nay, các gia đình nơi đây sửa lại nhà hoặc làm nhà mới đều sử dụng cột, kèo, xà bằng bê tông. Sử dụng bê tông còn tiết kiệm được hơn một nửa kinh phí so với nguyên liệu gỗ.

Ông Bộ chia sẻ, ông hiện có căn nhà sàn gỗ lâu năm. Thực hiện đúng hương ước, ông luôn động viên con cháu giữ gìn, sau này có hỏng hóc mối mọt thì chỉ sửa sang, thay bằng chất liệu bê tông, tuyệt đối không vào rừng đốn một cây gỗ nào.

Theo Trưởng thôn Trương Văn Yên, cũng từ hương ước mà hàng chục năm nay, không còn tình trạng phá rừng, người dân tích cực chăm lo phát triển kinh tế từ rừng. Toàn thôn hiện có hơn 125ha rừng. Trong hương ước quy định trồng rừng, phát triển kinh tế rừng, nhiệm vụ tham gia bảo vệ, phòng cháy, chữa cháy rừng; quy định các hành vi cấm chăn thả gia súc trong rừng, chặt cây, đốt nương, đến các quy định về việc xử phạt các hành vi phá rừng. Hay cả việc cấm chặt cây to, khai thác gỗ trong thời gian làm lễ cầu làng cũng được nêu cụ thể tại hương ước. Chính quy định nghiêm ngặt đó nên việc thực hiện trồng rừng, bảo vệ rừng ở thôn rất hiệu quả.

Hiện nay 100% hộ dân trong thôn đều trồng rừng mang lại nguồn thu nhập đáng kể. Việc trồng rừng đã trở thành phong trào phát triển kinh tế hộ một cách ổn định; đặc biệt là việc cấp chứng chỉ rừng FSC đã nâng cao giá trị cho gỗ rừng trồng. Đến nay, thôn có 5 hộ được cấp chứng chỉ rừng theo tiêu chuẩn quốc tế FSC, qua đó đã giúp cho người dân thuận tiện trong quản lý, khai thác và tăng thu nhập.

Anh Triệu Văn Mạnh là một hộ dân phát triển kinh tế từ trồng rừng. Hiện nay anh có gần 10ha rừng, chủ yếu là trồng keo và tre, mức thu nhập trên 300 triệu đồng/năm. Anh chia sẻ: “Từ những quy định lâu năm trong hương ước nay tất cả đã trở thành nếp nghĩ, thói quen nên các hộ dân chúng tôi luôn có ý thức việc bảo vệ, phát triển kinh tế rừng”.

Qua bao năm tháng, bản hương ước kế thừa những giá trị tốt đẹp của truyền thống văn hóa, hỗ trợ luật pháp bảo vệ, gìn giữ cuộc sống bình yên cho người dân. Bản sắc văn hóa nơi đây luôn được giữ gìn, trẻ con biết nói tiếng Dao, biết làm trang phục truyền thống, đám cưới được tổ chức theo nếp sống mới nhưng vẫn giữ gìn phong tục đẹp riêng có. Kết quả, hằng năm thôn có 90% hộ đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”, nhiều năm liền thôn được công nhận thôn văn hóa.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Là người dân tộc Bru-Vân kiều, ông Hồ Văn Lý (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị), đã có nhiều cách để lưu giữ nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. Từ Làn điệu dân ca, đến cách chơi các loại nhạc cụ truyền thống đều được ông tận tâm truyền dạy cho người trẻ với mong muốn giữ những âm điệu tà oải, xà nớt, Ta lư...vang mãi trên đỉnh Trường Sơn.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 08:42, 28/03/2024
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 08:37, 28/03/2024
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 08:33, 28/03/2024
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 08:25, 28/03/2024
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 08:24, 28/03/2024
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 08:20, 28/03/2024
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 08:17, 28/03/2024
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 08:05, 28/03/2024
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 07:53, 28/03/2024
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 07:34, 28/03/2024
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.