Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Hương ước làm đẹp bản làng

Giang Lam - 09:42, 26/10/2022

Khi hỏi người dân bản Cháy và bản Đặng thuộc thôn 7, xã Tân Tiến, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) về bản hương ước thì hầu hết mọi người đều nắm rõ từng nội dung quy định. Hơn 30 năm qua, bản hương ước đặc biệt này ra đời, qua nhiều lần sửa đổi, những hộ dân nơi đây vẫn luôn tuân thủ nghiêm ngặt. Họ sống thủy chung, đoàn kết, giữ gìn nét đẹp văn hóa người Dao thanh y, xây dựng kinh tế phát triển.

Trưởng thôn Trương Văn Yên tuyên truyền các nội dung hương ước của thôn bản
Trưởng thôn Trương Văn Yên tuyên truyền các nội dung hương ước của thôn bản

“Lệ làng” bảo vệ bản

Nắng thu trải dài trên nếp nhà, những con đường bê tông sạch sẽ dẫn lối đưa chúng tôi vào bản làng người Dao thanh y thuộc thôn 7, xã Tân Tiến. Người dân nơi đây đều khẳng định rằng, từ mấy chục năm nay, đường làng, ngõ bản luôn sạch sẽ dù ngày trước toàn là đường đất. Vì ai cũng có ý thức giữ gìn vệ sinh, ai cũng có trách nhiệm xây dựng bản làng sạch đẹp.

Ông Lý Văn Bình là Người có uy tín lâu năm của thôn bản. Ông Bình chia sẻ, ban đầu bản hương ước chỉ có 5 điều cơ bản, xoay quanh nội dung quy định về việc chăn thả, nuôi nhốt trâu, bò, lợn, gà, vệ sinh bản làng…Ông Bình cho biết, trước đây, bà con toàn nhốt trâu, bò, lợn, gà dưới sàn nhà dẫn đến ô nhiễm, bệnh tật. Vậy là hương ước được lập ra với những quy định cụ thể về làm chuồng trại riêng. Thế nhưng có thời gian bà con dựng chuồng chăn nuôi ngay lối ra vào trước cổng nhà, rất mất vệ sinh, mỹ quan. Hương ước lại tiếp tục bổ sung thêm điều khoản mới, điều chỉnh phù hợp với thực tế. Đó là xây dựng chuồng trại cách nhà ít nhất 3m.

Để nội dung hương ước “thấm” vào từng người dân, ngay từ đầu năm, cán bộ thôn đã tổ chức ký cam kết thực hiện hương ước tại các cuộc họp thôn. Đặc biệt, nội dung hương ước còn được nhắc nhở tại các lễ cầu làng hằng năm. Theo ông Lý Văn Bình, trong năm người Dao thanh y có rất nhiều lần tổ chức cầu làng. Mỗi lần ở mỗi thời điểm mang ý nghĩa khác nhau. Đây không chỉ là dịp thực hành nghi lễ tâm linh mà còn là dịp để mọi người nhắc nhở về việc thực hiện quy định trong hương ước. Đó là dịp đầu năm, mồng 3 tháng 3 Âm lịch, ngày 9 tháng 9 Âm lịch. Còn ở Lễ cầu làng cuối năm, người người, nhà nhà quây quần làm lễ tại nhà ông trùm làng và tại đây sẽ có buổi tổng kết khen ngợi, nhắc nhở những người vi phạm.

Bà Trương Thị Minh chia sẻ, vào những dịp này nhà nào được khen ngợi thực hiện đúng, không vi phạm hương ước là hãnh diện lắm. Còn nhà nào bị nhắc nhở dù chỉ là chút ít thôi thì cũng xấu hổ với bà con xóm làng. Về nhà chỉ nghĩ làm sao để sang năm không vi phạm nữa.

Bên cạnh đó, người làng luôn bám sát thực tế cuộc sống để bổ sung quy định vào hương ước, từ đó có định hướng đúng đắn. Có thời điểm, lớp trẻ đi học rồi làm ăn xa trở về, thanh niên “phai nhạt”, xa rời bản sắc văn hóa dân tộc. Và thế là cán bộ thôn và người già trong bản lại họp nhau lại bổ sung quy định về giữ gìn nét đẹp văn hóa, tiếng nói, trang phục, phong tục của người Dao.

Trưởng thôn Trương Văn Yên phân trần, trước tình trạng thanh niên đi làm ăn xa trở về có nhiều người bị “lai căng”. Bên cạnh thay đổi tác phong ăn mặc nhiều bạn trẻ còn nói tiếng nói lai tạp, không chịu nói tiếng đồng bào mình. Người già buồn lắm! Vì không phải là khắt khe với con trẻ, các cháu phải tiếp thu cái mới, cái đẹp nhưng cũng phải biết nâng niu, trân trọng và giữ gìn nét văn hóa truyền thống. Cho nên khi hương ước có thêm quy định về đầu tóc, trang phục của thanh niên trong bản, thì bà con hưởng ứng ngay.

Anh Yên chia sẻ, chính vì hương ước luôn bám sát thực tế, kịp thời bổ sung sửa đổi khi có những nội dung không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của thôn hoặc theo nguyện vọng của người dân trong thôn. Tất cả đều được triển khai dân chủ, lấy ý kiến bà con đồng thuận thì mới đưa vào quy định.

 Trẻ em người Dao luôn được các bà, các mẹ nhắc nhở về giữ gìn nét đẹp văn hóa dân tộc
Trẻ em người Dao luôn được các bà, các mẹ nhắc nhở về giữ gìn nét đẹp văn hóa dân tộc

Giữ nhà sàn và giữ rừng

Hiện nay, bản hương ước của thôn 7, xã Tân Tiến có 6 chương bao gồm những quy định về xây dựng nếp sống văn hóa, bảo vệ môi trường, phát triển và giữ rừng, xây dựng cơ sở hạ tầng, đảm bảo an ninh trật tự an toàn xã hội…

Ông Nông Văn Bộ, một người già bản Đặng, thôn 7 rất tự hào về hương ước của bản ông. “Cách đây mấy chục năm, bản ông đã xây dựng hương ước, trong đó quy định về bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước khe suối…Ngày xưa thú dữ nhiều nên bà con phải làm nhà sàn để tránh bị tấn công. Thời điểm đó, chỉ cần vào rừng là có gỗ làm nhà, bây giờ gỗ ít rồi, để giữ được nếp nhà sàn không phải là chuyện dễ. Làm sao để vẫn giữ được nếp nhà sàn mà vẫn giữ được rừng”, ông Bộ mở đầu câu chuyện về hương ước bảo vệ rừng của bản mình như thế!

Và cách mà người dân nơi đây vừa giữ được nếp nhà sàn lại vừa giữ được rừng, đó là: Nhà nào có nhà sàn gỗ thì cố gắng giữ gìn, hạn chế phá bỏ còn nếu muốn xây mới thì thôn bản khuyến khích bà con làm nhà sàn bê tông. Bản hương ước có nội dung: “Phải hạn chế tối đa việc sử dụng gỗ tự nhiên để làm nhà”. Thế là, từ đó đến nay, các gia đình nơi đây sửa lại nhà hoặc làm nhà mới đều sử dụng cột, kèo, xà bằng bê tông. Sử dụng bê tông còn tiết kiệm được hơn một nửa kinh phí so với nguyên liệu gỗ.

Ông Bộ chia sẻ, ông hiện có căn nhà sàn gỗ lâu năm. Thực hiện đúng hương ước, ông luôn động viên con cháu giữ gìn, sau này có hỏng hóc mối mọt thì chỉ sửa sang, thay bằng chất liệu bê tông, tuyệt đối không vào rừng đốn một cây gỗ nào.

Theo Trưởng thôn Trương Văn Yên, cũng từ hương ước mà hàng chục năm nay, không còn tình trạng phá rừng, người dân tích cực chăm lo phát triển kinh tế từ rừng. Toàn thôn hiện có hơn 125ha rừng. Trong hương ước quy định trồng rừng, phát triển kinh tế rừng, nhiệm vụ tham gia bảo vệ, phòng cháy, chữa cháy rừng; quy định các hành vi cấm chăn thả gia súc trong rừng, chặt cây, đốt nương, đến các quy định về việc xử phạt các hành vi phá rừng. Hay cả việc cấm chặt cây to, khai thác gỗ trong thời gian làm lễ cầu làng cũng được nêu cụ thể tại hương ước. Chính quy định nghiêm ngặt đó nên việc thực hiện trồng rừng, bảo vệ rừng ở thôn rất hiệu quả.

Hiện nay 100% hộ dân trong thôn đều trồng rừng mang lại nguồn thu nhập đáng kể. Việc trồng rừng đã trở thành phong trào phát triển kinh tế hộ một cách ổn định; đặc biệt là việc cấp chứng chỉ rừng FSC đã nâng cao giá trị cho gỗ rừng trồng. Đến nay, thôn có 5 hộ được cấp chứng chỉ rừng theo tiêu chuẩn quốc tế FSC, qua đó đã giúp cho người dân thuận tiện trong quản lý, khai thác và tăng thu nhập.

Anh Triệu Văn Mạnh là một hộ dân phát triển kinh tế từ trồng rừng. Hiện nay anh có gần 10ha rừng, chủ yếu là trồng keo và tre, mức thu nhập trên 300 triệu đồng/năm. Anh chia sẻ: “Từ những quy định lâu năm trong hương ước nay tất cả đã trở thành nếp nghĩ, thói quen nên các hộ dân chúng tôi luôn có ý thức việc bảo vệ, phát triển kinh tế rừng”.

Qua bao năm tháng, bản hương ước kế thừa những giá trị tốt đẹp của truyền thống văn hóa, hỗ trợ luật pháp bảo vệ, gìn giữ cuộc sống bình yên cho người dân. Bản sắc văn hóa nơi đây luôn được giữ gìn, trẻ con biết nói tiếng Dao, biết làm trang phục truyền thống, đám cưới được tổ chức theo nếp sống mới nhưng vẫn giữ gìn phong tục đẹp riêng có. Kết quả, hằng năm thôn có 90% hộ đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”, nhiều năm liền thôn được công nhận thôn văn hóa.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.