Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Giữ cho nhịp cồng chiêng vang xa

Tiêu Dao- Minh Ngọc - 12:04, 29/12/2020

Trên khắp buôn làng ở Kon Tum xanh thẳm nhiều năm qua vẫn rộn rã âm thanh cồng chiêng, tạo nên sức mạnh văn hóa tinh thần, niềm tin, tình đoàn kết giữa các dân tộc anh em. Về Kon Tum những ngày này để hòa cùng âm thanh cồng chiêng lúc trầm, lúc bổng như truyền nhiệt huyết, sức sống mạnh mẽ vào tâm hồn mỗi người con của thôn làng.

Lễ hội văn hóa cồng chiêng của các dân tộc ở Kon Tum vẫn được tổ chức  trong nhiều năm qua.
Lễ hội văn hóa cồng chiêng của các dân tộc ở Kon Tum vẫn được tổ chức trong nhiều năm qua.

Những nhịp cồng chiêng

Tại nhiều buôn làng của tỉnh Kon Tum, vào bất cứ dịp lễ hội nào cũng không thể vắng âm thanh cồng, chiêng, từ Lễ nước giọt, Lễ mừng lúa mới, đến những ngày vui hội Xuân mới... Và mỗi khi tiếng cồng, chiêng vang lên thì cũng là lúc cả cộng đồng làng vui vầy sum họp... 

Các em nhỏ khoác lên mình những bộ trang phục truyền thống với tâm trạng háo hức chờ đợi thời khắc “khoe” với người lớn về kỹ năng biểu diễn cồng chiêng. Khi buổi biểu diễn bắt đầu, những đôi tay của các em nhỏ gõ chiêng đều đặn. Những bước chân nhịp nhàng lúc chậm rãi, lúc gấp gáp theo nhịp điệu cồng chiêng khiến cho già làng thưởng thức tiếng chiêng cũng thấy lòng mình rộn ràng, ý thức giữ gìn hồn chiêng của thế hệ trẻ đã được khơi dậy.

Ở Kon Tum, không gian văn hóa cồng chiêng được bảo tồn và phát huy ở nhiều góc độ khác nhau. Đối với ngành Giáo dục, việc đưa cồng chiêng vào giảng dạy trong nhà trường đã phát huy hiệu quả rõ rệt. Hằng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Kon Tum đã đưa nội dung giáo dục bảo tồn, phát huy giá trị Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên lồng ghép trong các môn học, các hoạt động giáo dục phù hợp, đặc biệt là luyện tập tham gia “Liên hoan cồng chiêng” học sinh DTTS các cấp. Học sinh ở các trường này trở thành lực lượng nòng cốt của các đội cồng chiêng - xoang tham gia biểu diễn tại các sự kiện chính trị, thể thao, văn hóa của các địa phương. Hiện nay, các cơ sở giáo dục phổ thông vùng DTTS, đặc biệt là các trường PTDT nội trú, bán trú đều có đội cồng chiêng - xoang thường xuyên luyện tập và biểu diễn trong các hoạt động của trường, tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ của ngành.

Giữ cho nhịp cồng chiêng vang xa

Từ khi được UNESCO vinh danh đến nay, công tác quản lý, giữ gìn, bảo tồn và phát huy Không gian văn hóa cồng chiêng ở Kon Tum đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa đích thực của cồng chiêng nhằm phục vụ đời sống tâm linh và đời sống văn hóa trong các lễ hội của Tây Nguyên.

Theo thông tin từ Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Kon Tum, từ năm 2007 - 2015, Sở đã triển khai nghiên cứu, điều tra và thống kê được 776 bộ cồng chiêng của các dân tộc Xơ Đăng, Gia Rai, Ba Na, Rơ Măm trên địa bàn các huyện: Đăk Tô, Sa Thầy, Đăk Hà và TP. Kon Tum. Ngoài ra, bằng nguồn vốn sự nghiệp hằng năm, Bảo tàng tỉnh đã sưu tầm được 75 bộ cồng chiêng của 6 DTTS tại chỗ, phục vụ công tác bảo tồn và trưng bày tại Bảo tàng tỉnh.

Điển hình như tại huyện Đăk Hà có 80 đội cồng chiêng - xoang, trong đó có 38 đội người lớn, 42 đội thanh, thiếu niên, một số thôn còn có đội cồng chiêng nữ. Ngoài ra, huyện Đăk Hà tổ chức 3 lớp chỉnh chiêng cho các nghệ nhân dân gian tại các xã, mỗi lớp có 15 - 20 nghệ nhân tham gia. Đến nay, hầu hết các thôn DTTS trên địa bàn huyện đều có nghệ nhân chỉnh chiêng.

Đặc biệt, có nữ Nghệ nhân Ưu tú Y Khar (dân tộc Xơ Đăng, làng nhỏ Kon Klốc, xã Đăk Mar, huyện Đăk Hà) lâu nay vẫn duy trì được âm vang của cồng, chiêng, điệu xoang cùng tiếng đàn Tơ rưng, Ting ning và những khúc dân ca của dân tộc.

Nhiều nghệ nhân ưu tú như ông A Biu ở TP Kon Tum vẫn ngày ngày truyền dạy nghệ thuật cồng, chiêng cho thế hệ sau.
Nhiều nghệ nhân ưu tú như ông A Biu ở TP Kon Tum vẫn ngày ngày truyền dạy nghệ thuật cồng, chiêng cho thế hệ sau.

Ông A Kây, Phó trưởng Phòng Văn hóa Thông tin (VHTT) huyện Đăk Hà cho biết: “Tỉnh Kon Tum có nhiều dân tộc và các nhóm địa phương nên cồng chiêng ở địa phương cũng rất đa dạng về chủng loại. Mỗi dân tộc, mỗi nhánh địa phương có một loại cồng chiêng tiêu biểu. Trong 1.916 bộ cồng chiêng ở Kon Tum thì có tới 30 loại chiêng cổ khác nhau, mang đặc trưng riêng cho từng nhánh dân tộc”. 

Không chỉ tại huyện Đăk Hà, mà tại xã Đăk Pne, huyện Kon Rẫy, bà Y Kích đang cất giữ bộ cồng chiêng quý, gồm có 6 chiêng, 3 cồng được vợ chồng bà mua trước năm 1975. Biết chiêng quý, có người đến mua với giá vài chục triệu đồng, nhưng bà Y Kích nhất quyết không bán. Theo bà Y Kích, để bảo tồn văn hóa dân tộc, phải giữ cẩn thận những bộ cồng chiêng để đời sau khi con cháu đánh và sẽ luôn nhớ về nguồn cội.

Nhiều bộ cồng chiêng quý trị giá ngang bằng cả chục con trâu, bò.

Theo ông Phan Văn Hoàng, Phó Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Kon Tum, trong những năm qua, tỉnh Kon Tum đã khôi phục được 32 lễ hội của các dân tộc tại chỗ; tổ chức được trên 114 lớp truyền dạy cồng chiêng, truyền dạy Hơ mon (Sử thi), nghề thủ công truyền thống, cách chế tác và trình diễn một số nhạc cụ dân gian truyền thống... của các dân tộc tại chỗ. Đặc biệt, ở nhiều làng, các nghệ nhân am hiểu về cồng chiêng đã truyền dạy cho thế hệ thanh, thiếu niên nghệ thuật diễn tấu cồng chiêng và các nhạc cụ dân tộc. Tiêu biểu như các Nghệ nhân Ưu tú: A Vẻ (dân tộc Giẻ Triêng, xã Đăk Dục, huyện Ngọc Hồi), A Thút (dân tộc Ba Na, xã Hơ Moong, huyện Sa Thầy), A Thu (dân tộc Xơ Đăng, xã Đăk Trăm, huyện Đăk Tô), A Biu (dân tộc Ba Na, xã Ngọc Bay, TP. Kon Tum)… Các nghệ nhân đã dành hết tâm huyết, sức lực để truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ với mong muốn giữ gìn nhịp cồng chiêng cho bon làng hôm nay và mai sau.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Chữ Nôm Dao - làm mới để đồng hành cùng dân tộc (Bài 2)

Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Chữ Nôm Dao - làm mới để đồng hành cùng dân tộc (Bài 2)

Vượt qua vai trò lưu giữ những điều hay, lẽ đẹp phục vụ cuộc sống, bộ chữ Nôm như một cách ghi lại những tinh túy văn hóa của đồng bào Dao. Bộ chữ ấy không nằm yên trong sách vở, mà trở thành nền móng cho một hệ thống đào tạo truyền thống quy củ, chặt chẽ và giàu bản sắc. Nó vượt khỏi vai trò tư liệu, trở thành hơi thở của tinh thần hiếu học ăn sâu trong tâm khảm mỗi người, dẫn họ bước vào hành trình tri thức của chính mình, dù cho có từng tiếp xúc với con chữ Nôm hay không.
Tin nổi bật trang chủ
Bộ Y tế thu hồi công bố 18 sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Abbott Healthcare Việt Nam

Bộ Y tế thu hồi công bố 18 sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Abbott Healthcare Việt Nam

Tin tức - Anh Trúc - 4 phút trước
Bộ Y tế thu hồi hiệu lực công bố 18 sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty TNHH Abbott Healthcare Việt Nam.
Góc khuất từ những căn “nhà tình thương” ở Đăk Tô: Các hộ xây dựng nhà dang dở được hoàn trả tiền (Bài 5)

Góc khuất từ những căn “nhà tình thương” ở Đăk Tô: Các hộ xây dựng nhà dang dở được hoàn trả tiền (Bài 5)

Pháp luật - Ngọc Chí - 5 phút trước
Sau khi Báo Dân tộc và Phát triển có loạt bài phản ánh: Góc khuất từ những căn “nhà tình thương” ở Đăk Tô, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Kon Tum đã chỉ đạo các cơ quan chức năng vào cuộc kiểm tra, xử lý nội dung mà báo đã phản ánh. Với sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, đến nay, các hộ dân có “nhà tình thương” đang làm dang dở ở xã Đăk Trăm, huyện Đăk Tô đã được hoàn trả lại tiền đối ứng và tiền làm hồ sơ.
Bình Định: Chuẩn bị công tác xây dựng cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Bình Định: Chuẩn bị công tác xây dựng cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Kinh tế - T.Nhân-H.Trường - 50 phút trước
Ông Phạm Anh Tuấn - Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, vừa ký văn bản gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính về việc thống nhất làm cơ quan chủ quản thực hiện dự án thành phần 1, thuộc dự án Đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku, đoạn qua địa bàn tỉnh.
Lễ hội cầu ngư Rằm tháng Tư

Lễ hội cầu ngư Rằm tháng Tư

Media - BDT - 1 giờ trước
Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 12/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Lễ hội cầu ngư Rằm tháng Tư. Chùa Viên Giác - Dấu ấn chùa cổ ở Bến Tre. Người cất mật ngọt trên đất Hợp Thành. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Chữ Nôm Dao - làm mới để đồng hành cùng dân tộc (Bài 2)

Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Chữ Nôm Dao - làm mới để đồng hành cùng dân tộc (Bài 2)

Phóng sự - Vàng Ni - Vân Long - 2 giờ trước
Vượt qua vai trò lưu giữ những điều hay, lẽ đẹp phục vụ cuộc sống, bộ chữ Nôm như một cách ghi lại những tinh túy văn hóa của đồng bào Dao. Bộ chữ ấy không nằm yên trong sách vở, mà trở thành nền móng cho một hệ thống đào tạo truyền thống quy củ, chặt chẽ và giàu bản sắc. Nó vượt khỏi vai trò tư liệu, trở thành hơi thở của tinh thần hiếu học ăn sâu trong tâm khảm mỗi người, dẫn họ bước vào hành trình tri thức của chính mình, dù cho có từng tiếp xúc với con chữ Nôm hay không.
Cúc Phương mùa bướm rợp trời

Cúc Phương mùa bướm rợp trời

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 13/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Cúc Phương mùa bướm rợp trời. Chùa Non Nước - Sóc Thiên Vương Thiền tự. Người giữ hồn chữ Nôm Dao ở Nậm Pồ. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Phát hiện loài hoa dơi đen thực vật quý hiếm ở Sơn La

Phát hiện loài hoa dơi đen thực vật quý hiếm ở Sơn La

Tin tức - Minh Nhật - 2 giờ trước
Vừa qua, Ban Quản lý rừng đặc dụng phòng hộ Sốp Cộp Sơn La đã phát hiện loài hoa dơi đen thực vật quý hiếm, trong chuyến khảo sát hệ thực vật tại khu rừng đặc dụng Sốp Cộp, địa phận xã Huổi Một, huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La.
Lần đầu tiên có nghệ sĩ Việt Nam nhận Giải thưởng Âm nhạc của Nhật Bản 2025

Lần đầu tiên có nghệ sĩ Việt Nam nhận Giải thưởng Âm nhạc của Nhật Bản 2025

Giải trí - Anh Trúc - 2 giờ trước
Ca sĩ Tùng Dương - một trong những nghệ sĩ có sức ảnh hưởng của âm nhạc Việt Nam đương đại, vừa được vinh danh tại Giải thưởng Quốc tế của Music Awards Japan 2025.
Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tin tức - Anh Trúc - 2 giờ trước
Tuần phim diễn ra từ ngày 12 đến 15/5, giới thiệu nhiều tác phẩm điện ảnh giàu cảm xúc về Chủ tịch Hồ Chí Minh và đề tài cách mạng. Đây là một hoạt động nằm trong Lễ hội Làng Sen toàn quốc năm 2025, có ý nghĩa chính trị, văn hóa sâu sắc, góp phần tuyên truyền, giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang kiểm tra, khảo sát tại xã Thổ Châu

Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang kiểm tra, khảo sát tại xã Thổ Châu

Trang địa phương - Tào Đạt - Phương Vũ - 2 giờ trước
Ngày 12/5, đoàn công tác của Thường trực Tỉnh ủy Kiên Giang do Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang Nguyễn Tiến Hải làm Trưởng đoàn, đã đến kiểm tra, khảo sát và làm việc với các cơ quan, đơn vị trên địa bàn xã Thổ Châu (Tp. Phú Quốc).
Hành trình của Đức Phật Cồ-đàm

Hành trình của Đức Phật Cồ-đàm

Tin tức - Hoàng Quý - 2 giờ trước
Tối 12/5, tại Hà Nội, nhân dịp kỷ niệm 75 năm thành lập Hội đồng Quan hệ Văn hóa Ấn Độ (ICCR) và Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc 2025, Đại sứ quán Ấn Độ và Trung tâm Văn hóa Swami Vivekananda đã tổ chức buổi trình diễn nghệ thuật với chủ đề “Hành trình của Đức Phật Cồ-đàm”.