Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Giảm nghèo bền vững - Nhìn lại một chặng đường: Bất cập trong rà soát hộ nghèo (Bài 1)

Sỹ Hào - 09:37, 08/07/2020

LTS: Sau 5 năm (2016 - 2020) thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, kết quả giảm nghèo của nước ta đã đạt được những thành tựu ấn tượng. Tuy nhiên, kết quả giảm nghèo vẫn chưa bền vững, tỷ lệ hộ nghèo người DTTS vẫn còn rất cao; trong khi đó việc xây dựng và thực thi chính sách giảm nghèo nói chung còn có những “lỗ hổng” nhất định.

Một trường hợp “sáp nhập” hộ nghèo ở Thiệu Thành, Thiệu Hóa (Thanh Hóa) để đạt chỉ tiêu giảm nghèo.
Một trường hợp “sáp nhập” hộ nghèo ở Thiệu Thành, Thiệu Hóa (Thanh Hóa) để đạt chỉ tiêu giảm nghèo.

Để triển khai chính sách giảm nghèo hiệu quả thì việc rà soát hộ nghèo có ý nghĩa then chốt. Tuy nhiên, do có những “lệch chuẩn” trong quá trình rà soát nên việc hoạch định cũng như thực thi chính sách giảm nghèo chưa chính xác.

Giảm nghèo theo thành tích!

Giai đoạn 2016 - 2020, theo Nghị quyết số 100/2015/QH13 ngày 12/11/2015 của Quốc hội khóa XIII, chỉ tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo được giao là 1 - 1,5%/năm. Với nguồn lực đầu tư của Nhà nước, các địa phương đã tích cực triển khai các chính sách đầu tư, hỗ trợ để giảm nghèo nhanh.

Trong 3 năm đầu (2016 - 2018), theo báo cáo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH), tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân đạt 1,55%/năm, vượt chỉ tiêu đề ra. Tuy nhiên, năm 2019, kết quả giảm nghèo có phần chùng xuống, khi chỉ giảm được khoảng 1,3% số hộ nghèo so với cuối năm 2018.

Sự chùng xuống về giảm nghèo trong năm 2019 cần được xem là cơ hội để đánh giá lại kết quả giảm nghèo của những năm trước đó một cách thực chất. Bởi thực tế, năm 2019, nguồn lực bố trí cho giảm nghèo cao hơn rất nhiều so với 3 năm trước (2016 - 2018), nhưng kết quả lại thấp hơn.

Cụ thể, trong năm 2019, ngân sách Trung ương bố trí hơn 10,4 nghìn tỷ đồng cho các chính sách giảm nghèo. Còn trong 3 năm trước đó, ngân sách Trung ương chỉ bố trí được gần 21,6 nghìn tỷ đồng, tương ứng khoảng 7,2 nghìn tỷ đồng/năm.

Trong rất nhiều nguyên nhân dẫn đến nghịch lý này có một phần do khâu thực thi chính sách của các địa phương. Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, các địa phương đều áp chỉ tiêu cho chính quyền cơ sở. Vì vậy mới có thực trạng, một số địa phương chạy theo thành tích; thậm chí có địa phương còn “sáp nhập” hộ nghèo để kết quả giảm nghèo thêm ấn tượng.

Như thôn Thành Thượng, xã Thiệu Thành, huyện Thiệu Hóa (Thanh Hóa), trong sổ hộ khẩu năm 2019, thôn có 15 hộ nghèo. Nhưng danh sách công nhận hộ nghèo của xã chỉ còn 8 hộ, do 7 hộ còn lại bị “ghép” vào hộ khác. Đơn cử, gia đình ông Nguyễn Văn Oai (53 tuổi), vợ là Mai Thị Hằng (46 tuổi) là hộ nghèo của thôn. Nhưng cuối năm 2019, vợ chồng ông Oai bỗng dưng trở thành “con” của bà Lê Thị Chinh (65 tuổi), cùng có tên trong Giấy chứng nhận hộ nghèo do bà Chinh làm chủ hộ!.

Hạn chế từ công cụ đo lường

Cùng với “căn bệnh” thành tích, thì kết quả rà soát hộ nghèo chưa được phản ánh đúng thực chất một phần do bộ công cụ đo lường. Giai đoạn 2016 - 2020, việc rà soát hộ nghèo được áp dụng bộ tiêu chí đo lường đa chiều. Tuy nhiên, sau 5 năm thực hiện, bộ tiêu chí này đã bộc lộ quá nhiều bất cập.

Đầu tiên là cách tính toán thang điểm chưa chính xác, chưa tính đến các điều kiện thực tế. Chẳng hạn như: 1 xe máy trị giá 5 triệu đồng cũng bằng xe máy giá 50 - 60 triệu đồng (được chấm 20 điểm); hộ có 1 con gà bằng hộ có 49 con gà (5 điểm); hộ có 1 con lợn bằng hộ có 4 con lợn (5 điểm)…

Hạn chế lớn nhất của bộ tiêu chí chấm điểm hộ nghèo hiện hành là tạo điều kiện cho không ít hộ tìm cách để trở thành hộ nghèo. Thực tế, không thiếu trường hợp người dân cố tình giấu tài sản, chuyển nhượng hoặc bán đi để giảm điểm; hoặc hộ có khả năng nhưng không xây nhà, không mua sắm tài sản, dẫn đến số điểm chấm đạt thấp và đương nhiên, họ thuộc diện hộ nghèo hoặc hộ cận nghèo.

Những hạn chế trong bộ công cụ đo lường nghèo đa chiều đã được nhận diện. Bộ LĐTB&XH đang xây dựng chuẩn nghèo đa chiều quốc gia mới giai đoạn 2021 - 2050, với những tiêu chí cao hơn, trong khi nguồn lực dành cho các chính sách giảm nghèo giai đoạn tới lại giảm đi. Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong số báo tiếp theo.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.