Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Gia Lai: Bảo tồn, phát huy di sản văn hóa dân tộc Gia Rai tại xã biên giới Ia O

Ngọc Thu - 08:31, 27/11/2022

Thời gian qua, huyện Ia Grai (Gia Lai) đã triển khai nhiều giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa. Trong đó, dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị di sản thuyền độc mộc và không gian văn hóa cồng chiêng của người Gia Rai ở xã biên giới Ia O” là một giải pháp hữu hiệu, tạo động lực cho đồng bào DTTS vùng biên giới gìn giữ nét văn hóa đặc sắc của dân tộc.

Các nghệ nhân dân tộc Gia Rai trình diễn cồng chiêng tại Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô lần thứ III và Liên hoan văn hóa Cồng chiêng huyện Ia Grai năm 2022
Các nghệ nhân dân tộc Gia Rai trình diễn cồng chiêng tại Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô lần thứ III và Liên hoan văn hóa Cồng chiêng huyện Ia Grai năm 2022

Cuối năm 2021, Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao (VHTT&TT) huyện Ia Grai đã tiếp nhận dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị di sản thuyền độc mộc và không gian văn hóa cồng chiêng của người Gia Rai ở xã biên giới Ia O” do Hội đồng Anh tài trợ, có tổng kinh phí 150 triệu đồng, từ Quỹ Di sản văn hóa sống. Dự án bao gồm các hoạt động: Mở lớp giảng dạy chỉnh chiêng, đánh chiêng, đẽo thuyền, chèo thuyền; sửa chữa, bảo trì thuyền độc mộc và một số hoạt động truyền thông. Từ đây, dân làng Gia Rai vùng biên giới Ia O có thêm động lực bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Đồng thời, khơi nguồn cảm hứng để các nghệ nhân và người dân ý thức rõ hơn những giá trị văn hóa mà họ đang sở hữu.

Nói về dự án, bà Lê Thị Phương Loan - Giám đốc Trung tâm VHTT&TT huyện Ia Grai, thông tin: “Việc giữ gìn thuyền độc mộc không những giữ gìn nét văn hóa độc đáo của người dân địa phương mà còn là nguồn lực để phát triển du lịch trên địa bàn. Vì vậy, chúng tôi thấy đây là một dự án thiết thực, mà người được hưởng lợi trực tiếp là người dân. Từ đó, họ có trách nhiệm cao trong việc bảo tồn, duy trì phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Trong quá trình triển khai, người dân làng tham gia rất tích cực và say sưa tập luyện dưới sự hướng dẫn tận tình của các nghệ nhân”.

Dưới tán cây xanh mát bên nhà rông làng Mít Jép, Trung tâm VHTT&TT huyện Ia Grai phối hợp với xã Ia O tổ chức lớp "truyền dẫn chỉnh chiêng, đánh chiêng". Trong 8 ngày, 30 học viên là người DTTS Gia Rai đã được 2 nghệ nhân truyền dạy cách đánh chiêng; hướng dẫn, phổ biến một số bài chiêng cơ bản và chỉnh sửa cồng chiêng. Vừa lắng nghe các học viên đánh chiêng, vừa chỉnh sửa cho các học viên từng động tác, nhịp chiêng, ông Rơ Châm Lin - Nghệ nhân dạy lớp cồng chiêng, cho biết: “Mình dạy cho các học viên cách cầm chiêng cho đúng và tập đánh các bài chiêng cơ bản. Từ đó, các học viên sẽ có thể tự đánh phục vụ lễ hội ở gia đình, thôn làng hoặc khách du lịch khi có dịp…”.

Khai giảng lớp truyền dạy chỉnh chiêng, đánh chiêng cho 30 học viên DTTS Gia Rai tại xã Ia O, huyện Ia Grai
Khai giảng lớp truyền dạy chỉnh chiêng, đánh chiêng cho 30 học viên DTTS Gia Rai tại xã Ia O, huyện Ia Grai

Anh Puih Đệ - Bí thư Chi đoàn làng Mít Jép, chia sẻ: Do ban ngày các học viên đều bận việc nên lớp học diễn ra vào ban đêm. Trong buổi học, tiếng cồng, tiếng chiêng bổng trầm ngân vang, không gian rộn ràng vui tươi lan rộng khiến mọi người ai nấy đều háo hức”.

Ngay sau lớp truyền dạy chỉnh chiêng, đánh chiêng, giữa tháng 4/2022, lớp truyền dạy đẽo và chèo thuyền độc mộc xã Ia O đã được khai mạc tại nhà rông làng Bi. Lớp học có 2 nghệ nhân truyền dạy và có 30 thanh niên trong làng tham gia. Tại đây, các học viên được các nghệ nhân truyền dạy cách đẽo thuyền, chèo thuyền và kể các câu chuyện hấp dẫn liên quan đến thuyền độc mộc.

Nhằm thực hiện nghiêm việc bảo vệ rừng, cách đẽo thuyền độc mộc được hướng dẫn trên một khúc gỗ tạp nhỏ. Thế nhưng, không khí lớp học diễn ra rất sôi nổi, học viên hào hứng nghe các nghệ nhân truyền dạy. Thấy lớp học gần gũi, thực tế, nhiều bà con trong làng cũng đến học theo. Anh Siu Tuyên (làng Bi, xã Ia O, huyện Ia Grai) cho biết: “Thấy nhiều người trong làng tham gia lớp học về thuyền độc mộc, mình cũng học theo. Nhờ lớp học, mình nhớ về truyền thống của dân tộc, góp phần bảo tồn di sản của ông cha mình để lại. Giờ đây, mình càng thêm yêu thích đẽo thuyền và tìm mua những chiếc thuyền nhỏ về sửa lại để sử dụng”.

Nghệ nhân hướng dẫn học viên kỹ năng đẽo thuyền độc mộc
Nghệ nhân hướng dẫn học viên kỹ năng đẽo thuyền độc mộc

Theo phong tục của người Gia Rai tại địa phương, những chiếc thuyền mục nát, hư hỏng sẽ được bà con thả trôi theo con nước. Do đó, số lượng thuyền độc mộc còn lưu giữ đến ngày nay chỉ còn hơn 10 chiếc. Vì vậy, Dự án đã triển khai sửa chữa, bảo trì 10 chiếc thuyền độc mộc với kinh phí hỗ trợ 2 triệu đồng/thuyền.

Đến nay, Dự án đã hoàn thành theo kế hoạch đề ra. Qua đó, góp phần bảo tồn 2 loại hình di sản là thuyền độc mộc và văn hóa cồng chiêng. Tuy nhiên, hiện nay, các nghệ nhân ngày càng lớn tuổi gặp khó khăn trong việc truyền dạy, trong khi cuộc sống hiện đại đã ảnh hưởng đến một số thanh thiếu niên Gia Rai, khiến họ không còn mặn mà với tiếng cồng, tiếng chiêng. Mặt khác, kinh phí dành cho văn hóa còn hạn chế…

Bà Lê Thị Phương Loan - Giám đốc Trung tâm VHTT&TT huyện Ia Grai, cho biết: Để tiếp nối văn hóa truyền thống dân tộc, cấp ủy, chính quyền địa phương, cán bộ văn hóa xã thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con giữ gìn, nâng cao ý thức tự bảo quản cồng chiêng, thuyền độc mộc. Cùng với đó, tăng cường vận động xã hội hóa để sửa chữa các thuyền độc mộc đã hư hỏng theo thời gian. Đồng thời, tạo sinh kế cho dân làng khi gắn văn hóa truyền thống với du lịch qua các hoạt động: Tổ chức lễ hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô, liên hoan cồng chiêng; triển lãm ảnh về thuyền độc mộc và không gian văn hóa cồng chiêng; giới thiệu các sản phẩm truyền thống đặc sắc của địa phương... Qua đó gìn giữ, bảo tồn giá trị không gian văn hóa cồng chiêng và thuyền độc mộc trong đời sống đồng bào Gia Rai trên địa bàn.

Theo số liệu thống kê, toàn tỉnh Gia Lai hiện có 948/1.192 làng vẫn còn lưu giữ cồng chiêng (gần 80% số làng có cồng chiêng). Trong đó, xã Ia O (huyện Ia Grai) là địa phương lưu giữ nhiều bộ cồng chiêng nhất với gần 350 bộ chiêng. Nhiều gia đình lưu giữ 5 - 6 bộ chiêng quý, cùng với những lễ hội truyền thống tốt đẹp.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.