Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Gia Lai: Bảo tồn, phát huy di sản văn hóa dân tộc Gia Rai tại xã biên giới Ia O

Ngọc Thu - 08:31, 27/11/2022

Thời gian qua, huyện Ia Grai (Gia Lai) đã triển khai nhiều giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa. Trong đó, dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị di sản thuyền độc mộc và không gian văn hóa cồng chiêng của người Gia Rai ở xã biên giới Ia O” là một giải pháp hữu hiệu, tạo động lực cho đồng bào DTTS vùng biên giới gìn giữ nét văn hóa đặc sắc của dân tộc.

Các nghệ nhân dân tộc Gia Rai trình diễn cồng chiêng tại Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô lần thứ III và Liên hoan văn hóa Cồng chiêng huyện Ia Grai năm 2022
Các nghệ nhân dân tộc Gia Rai trình diễn cồng chiêng tại Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô lần thứ III và Liên hoan văn hóa Cồng chiêng huyện Ia Grai năm 2022

Cuối năm 2021, Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao (VHTT&TT) huyện Ia Grai đã tiếp nhận dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị di sản thuyền độc mộc và không gian văn hóa cồng chiêng của người Gia Rai ở xã biên giới Ia O” do Hội đồng Anh tài trợ, có tổng kinh phí 150 triệu đồng, từ Quỹ Di sản văn hóa sống. Dự án bao gồm các hoạt động: Mở lớp giảng dạy chỉnh chiêng, đánh chiêng, đẽo thuyền, chèo thuyền; sửa chữa, bảo trì thuyền độc mộc và một số hoạt động truyền thông. Từ đây, dân làng Gia Rai vùng biên giới Ia O có thêm động lực bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Đồng thời, khơi nguồn cảm hứng để các nghệ nhân và người dân ý thức rõ hơn những giá trị văn hóa mà họ đang sở hữu.

Nói về dự án, bà Lê Thị Phương Loan - Giám đốc Trung tâm VHTT&TT huyện Ia Grai, thông tin: “Việc giữ gìn thuyền độc mộc không những giữ gìn nét văn hóa độc đáo của người dân địa phương mà còn là nguồn lực để phát triển du lịch trên địa bàn. Vì vậy, chúng tôi thấy đây là một dự án thiết thực, mà người được hưởng lợi trực tiếp là người dân. Từ đó, họ có trách nhiệm cao trong việc bảo tồn, duy trì phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Trong quá trình triển khai, người dân làng tham gia rất tích cực và say sưa tập luyện dưới sự hướng dẫn tận tình của các nghệ nhân”.

Dưới tán cây xanh mát bên nhà rông làng Mít Jép, Trung tâm VHTT&TT huyện Ia Grai phối hợp với xã Ia O tổ chức lớp "truyền dẫn chỉnh chiêng, đánh chiêng". Trong 8 ngày, 30 học viên là người DTTS Gia Rai đã được 2 nghệ nhân truyền dạy cách đánh chiêng; hướng dẫn, phổ biến một số bài chiêng cơ bản và chỉnh sửa cồng chiêng. Vừa lắng nghe các học viên đánh chiêng, vừa chỉnh sửa cho các học viên từng động tác, nhịp chiêng, ông Rơ Châm Lin - Nghệ nhân dạy lớp cồng chiêng, cho biết: “Mình dạy cho các học viên cách cầm chiêng cho đúng và tập đánh các bài chiêng cơ bản. Từ đó, các học viên sẽ có thể tự đánh phục vụ lễ hội ở gia đình, thôn làng hoặc khách du lịch khi có dịp…”.

Khai giảng lớp truyền dạy chỉnh chiêng, đánh chiêng cho 30 học viên DTTS Gia Rai tại xã Ia O, huyện Ia Grai
Khai giảng lớp truyền dạy chỉnh chiêng, đánh chiêng cho 30 học viên DTTS Gia Rai tại xã Ia O, huyện Ia Grai

Anh Puih Đệ - Bí thư Chi đoàn làng Mít Jép, chia sẻ: Do ban ngày các học viên đều bận việc nên lớp học diễn ra vào ban đêm. Trong buổi học, tiếng cồng, tiếng chiêng bổng trầm ngân vang, không gian rộn ràng vui tươi lan rộng khiến mọi người ai nấy đều háo hức”.

Ngay sau lớp truyền dạy chỉnh chiêng, đánh chiêng, giữa tháng 4/2022, lớp truyền dạy đẽo và chèo thuyền độc mộc xã Ia O đã được khai mạc tại nhà rông làng Bi. Lớp học có 2 nghệ nhân truyền dạy và có 30 thanh niên trong làng tham gia. Tại đây, các học viên được các nghệ nhân truyền dạy cách đẽo thuyền, chèo thuyền và kể các câu chuyện hấp dẫn liên quan đến thuyền độc mộc.

Nhằm thực hiện nghiêm việc bảo vệ rừng, cách đẽo thuyền độc mộc được hướng dẫn trên một khúc gỗ tạp nhỏ. Thế nhưng, không khí lớp học diễn ra rất sôi nổi, học viên hào hứng nghe các nghệ nhân truyền dạy. Thấy lớp học gần gũi, thực tế, nhiều bà con trong làng cũng đến học theo. Anh Siu Tuyên (làng Bi, xã Ia O, huyện Ia Grai) cho biết: “Thấy nhiều người trong làng tham gia lớp học về thuyền độc mộc, mình cũng học theo. Nhờ lớp học, mình nhớ về truyền thống của dân tộc, góp phần bảo tồn di sản của ông cha mình để lại. Giờ đây, mình càng thêm yêu thích đẽo thuyền và tìm mua những chiếc thuyền nhỏ về sửa lại để sử dụng”.

Nghệ nhân hướng dẫn học viên kỹ năng đẽo thuyền độc mộc
Nghệ nhân hướng dẫn học viên kỹ năng đẽo thuyền độc mộc

Theo phong tục của người Gia Rai tại địa phương, những chiếc thuyền mục nát, hư hỏng sẽ được bà con thả trôi theo con nước. Do đó, số lượng thuyền độc mộc còn lưu giữ đến ngày nay chỉ còn hơn 10 chiếc. Vì vậy, Dự án đã triển khai sửa chữa, bảo trì 10 chiếc thuyền độc mộc với kinh phí hỗ trợ 2 triệu đồng/thuyền.

Đến nay, Dự án đã hoàn thành theo kế hoạch đề ra. Qua đó, góp phần bảo tồn 2 loại hình di sản là thuyền độc mộc và văn hóa cồng chiêng. Tuy nhiên, hiện nay, các nghệ nhân ngày càng lớn tuổi gặp khó khăn trong việc truyền dạy, trong khi cuộc sống hiện đại đã ảnh hưởng đến một số thanh thiếu niên Gia Rai, khiến họ không còn mặn mà với tiếng cồng, tiếng chiêng. Mặt khác, kinh phí dành cho văn hóa còn hạn chế…

Bà Lê Thị Phương Loan - Giám đốc Trung tâm VHTT&TT huyện Ia Grai, cho biết: Để tiếp nối văn hóa truyền thống dân tộc, cấp ủy, chính quyền địa phương, cán bộ văn hóa xã thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con giữ gìn, nâng cao ý thức tự bảo quản cồng chiêng, thuyền độc mộc. Cùng với đó, tăng cường vận động xã hội hóa để sửa chữa các thuyền độc mộc đã hư hỏng theo thời gian. Đồng thời, tạo sinh kế cho dân làng khi gắn văn hóa truyền thống với du lịch qua các hoạt động: Tổ chức lễ hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô, liên hoan cồng chiêng; triển lãm ảnh về thuyền độc mộc và không gian văn hóa cồng chiêng; giới thiệu các sản phẩm truyền thống đặc sắc của địa phương... Qua đó gìn giữ, bảo tồn giá trị không gian văn hóa cồng chiêng và thuyền độc mộc trong đời sống đồng bào Gia Rai trên địa bàn.

Theo số liệu thống kê, toàn tỉnh Gia Lai hiện có 948/1.192 làng vẫn còn lưu giữ cồng chiêng (gần 80% số làng có cồng chiêng). Trong đó, xã Ia O (huyện Ia Grai) là địa phương lưu giữ nhiều bộ cồng chiêng nhất với gần 350 bộ chiêng. Nhiều gia đình lưu giữ 5 - 6 bộ chiêng quý, cùng với những lễ hội truyền thống tốt đẹp.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Ủy ban Dân tộc và tỉnh Đồng Nai trao hỗ trợ làm nhà ở cho đồng bào DTTS nghèo tại tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang

Ủy ban Dân tộc và tỉnh Đồng Nai trao hỗ trợ làm nhà ở cho đồng bào DTTS nghèo tại tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang

Vừa qua, tại tỉnh Hà Giang và tỉnh Tuyên Quang, Đoàn công tác của Ủy ban Dân tộc và tỉnh Đồng Nai do Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Nguyễn Hồng Lĩnh và Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr làm Trưởng đoàn đã đến thăm, làm việc, trao hỗ trợ kinh phí làm nhà ở cho đồng bào DTTS nghèo tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang. Tham gia Đoàn công tác có lãnh đạo Báo Dân tộc và Phát triển (UBDT) và lãnh đạo một số sở, ban, ngành tỉnh Đồng Nai.
Thủ tướng: Phải biến niềm tự hào về di sản văn hóa Huế thành nguồn lực phát triển

Thủ tướng: Phải biến niềm tự hào về di sản văn hóa Huế thành nguồn lực phát triển

Thời sự - PV - 20:18, 25/03/2023
Chiều ngày 25/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn công tác đã làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế, đánh giá tình hình, kết quả phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh thời gian qua và đề ra phương hướng, nhiệm vụ thời gian tới, giải quyết một số kiến nghị của tỉnh.
Vấn đề - Sự kiện (Tuần 12/2023): Giữ mạch nguồn di sản

Vấn đề - Sự kiện (Tuần 12/2023): Giữ mạch nguồn di sản

Media - BDT - 18:30, 25/03/2023
Di sản văn hóa phi vật thể là sự kết tinh của những tập quán, kỹ năng, tri thức dân gian được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Giống như dòng chảy ngầm kết nối các thế hệ, di sản văn hóa phi vật thể không chỉ được các cộng đồng bảo tồn, gìn giữ mà còn phát huy giá trị và tái sáng tạo để phù hợp với hoàn cảnh xã hội cũng như nhu cầu của con người trong từng thời kỳ. Trong Chuyên mục tuần này sẽ tìm hiểu về việc giữ mạch nguồn di sản ở nước ta.
Chủ tịch nước dự họp mặt truyền thống cựu cán bộ Đoàn Thanh niên các thời kỳ

Chủ tịch nước dự họp mặt truyền thống cựu cán bộ Đoàn Thanh niên các thời kỳ

Thời sự - PV - 17:58, 25/03/2023
Nhân dịp kỷ niệm 92 năm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931-26/3/2023), sáng 25/3, tại Hà Nội, Ban Liên lạc cựu cán bộ Đoàn Thanh niên Việt Nam tổ chức họp mặt truyền thống cựu cán bộ Đoàn Thanh niên các thời kỳ.
Thủ tướng kiểm tra tiến độ cầu vượt cửa biển Thuận An; thăm Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế

Thủ tướng kiểm tra tiến độ cầu vượt cửa biển Thuận An; thăm Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế

Thời sự - PV - 17:56, 25/03/2023
Chiều 25/3, trong chương trình làm việc tại tỉnh Thừa Thiên Huế, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đi kiểm tra tiến độ xây dựng cầu qua cửa biển Thuận An và dự án tuyến đường bộ ven biển qua tỉnh.
Trà hoa cúc - Công dụng thần kỳ cho sức khỏe con người

Trà hoa cúc - Công dụng thần kỳ cho sức khỏe con người

Media - Hoàng Quý - 16:22, 25/03/2023
Trà hoa cúc là một loại trà thảo mộc khô, có thành phần chính từ hoa cúc khô, đây là một thảo mộc quý có rất nhiều tác dụng như thanh nhiệt, giải độc, kháng khuẩn, giảm nhiệt, cảm cúm, hỗ trợ an thần, giúp ngủ ngon, giảm đau đầu mệt mỏi, giảm mỡ máu... Sau đây các bạn hãy cùng tìm hiểu công dụng của trà hoa cúc với sức khỏe của con người nhé.
Vấn đề - Sự kiện (Tuần 12/2023): Giữ mạch nguồn di sản

Vấn đề - Sự kiện (Tuần 12/2023): Giữ mạch nguồn di sản

Di sản văn hóa phi vật thể là sự kết tinh của những tập quán, kỹ năng, tri thức dân gian được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Giống như dòng chảy ngầm kết nối các thế hệ, di sản văn hóa phi vật thể không chỉ được các cộng đồng bảo tồn, gìn giữ mà còn phát huy giá trị và tái sáng tạo để phù hợp với hoàn cảnh xã hội cũng như nhu cầu của con người trong từng thời kỳ. Trong Chuyên mục tuần này sẽ tìm hiểu về việc giữ mạch nguồn di sản ở nước ta.
Giờ Trái đất năm 2023: Tiết kiệm điện - Thành thói quen

Giờ Trái đất năm 2023: Tiết kiệm điện - Thành thói quen

Môi trường sống - PV - 15:54, 25/03/2023
Sự kiện tắt đèn trong vòng một giờ hưởng ứng Chiến dịch Giờ Trái đất năm 2023 diễn ra từ 20h30 đến 21h30, Thứ Bảy, ngày 25/3/2023 với thông điệp “Tiết kiệm điện - thành thói quen”, nhấn mạnh vào tính cấp bách của hành động.
Nghệ An: Sắc diện mới nơi những huyện nghèo 30a xứ Nghệ

Nghệ An: Sắc diện mới nơi những huyện nghèo 30a xứ Nghệ

Công tác Dân tộc - Nguyễn Thanh - 14:49, 25/03/2023
Nghệ An có 3 huyện nằm trong danh sách huyện nghèo 30a của cả nước là Kỳ Sơn, Tương Dương và Quế Phong. Sau nhiều năm triển khai các Chương trình MTQG, trong đó có Chương trình xây dựng NTM... những bản làng nơi đây hiện ra với vẻ tươi mới, bình yên và no ấm. Những gam màu ấy khác xa so với trí nhớ của nhiều người sau bao năm chưa trở lại vùng đất nghèo bậc nhất cả nước.
Bình Dương: Khởi động - Kết nối - Phát triển mới

Bình Dương: Khởi động - Kết nối - Phát triển mới

Thời sự - Lê Vũ - 13:54, 25/03/2023
Đây là chủ đề sự kiện đánh dấu cho sự phát triển của tỉnh Bình Dương trong hơn 25 năm qua, với thành quả đột phá về cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, chính sách thông thoáng, cởi mở, tư duy phát triển không ngừng đổi mới sáng tạo... vừa được UBND tỉnh tổ chức sáng 25/3.
Phát hiện hang động nguyên sơ dài hơn 3,3 km ở Quảng Bình

Phát hiện hang động nguyên sơ dài hơn 3,3 km ở Quảng Bình

Du lịch - Hồng Phúc - 13:33, 25/03/2023
Hiệp hội Hang động Hoàng Gia Anh phát hiện hệ thống hang động còn nguyên sơ với tổng chiều dài 3.349 m tại Quảng Bình.
Ngành nghề nào Hot, ngành nghề nào sẽ biến mất trong tương lai?

Ngành nghề nào Hot, ngành nghề nào sẽ biến mất trong tương lai?

Nghề nghiệp - Việc làm - P.V - 12:44, 25/03/2023
Lựa chọn ngành nghề nào để có tương lai sau này mà phù hợp với bản thân mình đang là nỗi băn khoăn đối với các em học sinh lớp 12 cũng như phụ huynh. Ông Ngô Minh Tuấn - Người sáng lập Trường huấn luyện Doanh nhân CEO Việt Nam Global đã có trao đổi về vấn đề này.