Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Trang địa phương

Đồng bào Cơ Ho giữ gìn hạt lúa mẹ

PV - 15:46, 01/02/2023

Từ xa xưa, đồng bào Cơ Ho ở huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng đã có truyền thống sản xuất lúa đồi, hay còn gọi là lúa rẫy. Đối với họ, lúa rẫy không chỉ đơn thuần là cây lương thực để duy trì cuộc sống, mà nó còn ẩn chứa một nét đẹp văn hóa cần phải giữ gìn.

Lúa rẫy được xem là đặc sản sạch của đồng bào DTTS ở xã Gia Bắc
Lúa rẫy được xem là đặc sản sạch của đồng bào DTTS ở xã Gia Bắc

Theo dòng chảy của thời đại, trong những năm gần đây, cây cà phê cũng như nhiều loại cây ăn trái khác phát triển đã đem lại thu nhập cho người dân, nên diện tích lúa rẫy, lúa mẹ đã dần nhường chỗ cho những loại cây này. Tuy nhiên, nhiều địa phương trong huyện Di Linh vẫn dành một diện tích nhất định để duy trì và giữ gìn, phát triển giống lúa truyền thống được ông bà, cha mẹ nhiều thế hệ trước để lại.

Hạt lúa rẫy trên những quả đồi ở xã Gia Bắc nay đã to tròn, chắc nịch, vàng ươm. Tại đây, diện tích trồng lúa rẫy biến động theo từng năm bởi tập quán trồng trọt của đồng bào. Mỗi năm, lúa rẫy chỉ được trồng đúng một mùa vụ, từ tháng 6 đến tháng 12 hoặc sớm hơn, từ tháng 5 đến tháng 11 âm lịch. Đối với đồng bào dân tộc Cơ Ho, hạt lúa đồi có giá trị tinh thần rất lớn. Lúa rẫy từ xa xưa được xem là “hạt ngọc” của trời, gắn liền với đời sống, tâm linh của đồng bào. Không chỉ góp phần bảo đảm lương thực hàng ngày, mà những phong tục văn hóa đặc sắc gắn liền với lúa rẫy vẫn theo họ mãi theo thời gian.

Mùa lúa năm này, gia đình bà Ka Hệt ở thôn Ka Sá trồng gần 1 sào lúa rẫy. Bà cho biết: “Năm nay, mưa nhiều nên lúa trên rẫy tốt lắm, hạt nhiều và to đều. Gia đình tôi mới thu hoạch, phơi khô được 4 bao”. Qua lời bà Ka Hệt chia sẻ, tập quán của người Cơ Ho nơi đây, trồng lúa rẫy đều để sinh trưởng và phát triển theo lẽ tự nhiên của đất trời, mà không hề sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu. Hàng năm, từ tháng 5 - 6 dương lịch, đồng bào bắt đầu dọn rẫy, gieo hạt, đàn ông đi trước chọc lỗ, đàn bà đi sau bỏ hạt rồi lấp hạt lúa lại, chừng 6 tháng sau, vào khoảng tháng 12 âm lịch là thu hoạch..

Bà Hệt cho biết, quy trình trồng lúa rẫy rất đơn giản. Vào đầu mùa vụ, đồng bào chọn những con đồi thoải, kết hợp trồng lúa đồi tại những vườn cà phê còn thấp. Khi mưa xuống, đất mềm và tơi hơn, bà con lấy những hạt lúa giống đã tuyển chọn gieo vào đất. Từ lúc trỉa hạt cho đến khi thu hoạch, bà con chỉ tốn công làm cỏ, còn sự sống thì phó mặc cho cây tự sinh, tự dưỡng theo quy luật tự nhiên. Sau 6 tháng trồng, nếu thời tiết thuận lợi, cây lúa rẫy sẽ đơm bông, kết thành những hạt lúa to, chắc nịch, tỏa hương thơm ngát.

Chị Ka Hom, thôn Nao Sẻ cho biết, lúa rẫy hiện nay không còn nhiều, mỗi gia đình chỉ trồng từ 1 - 2 sào là cách đồng bào gìn giữ nét văn hóa truyền thống và bảo tồn giống lúa, duy trì giống cho các vụ sau. Việc trồng lúa này có từ ngày xưa, ông bà truyền lại cho hạt giống để gieo trồng. Người trong thôn từ nhỏ ai cũng biết cách trồng lúa rẫy. Lúa rẫy khi nấu chín hạt rời và có vị ngọt, bùi rất riêng biệt. Ngày càng có nhiều người dân các nơi tìm đến thưởng thức lúa rẫy, bởi lúa được trồng hoàn toàn tự nhiên theo hướng hữu cơ, không sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu, hàm lượng chất dinh dưỡng cao.

Theo thông tin UBND xã Gia Bắc, hiện nay, trên địa bàn xã có khoảng hơn 3 ha đất trồng lúa rẫy. Sản lượng tuy không cao nhưng được xem là 1 đặc sản “sạch” của đồng bào dân tộc thiểu số. Cây lúa rẫy ở Gia Bắc không được khuyến khích trồng nhiều, bởi các triền núi có độ dốc cao. Việc người dân đốt rừng trồng lúa dễ gây xói mòn đất, ảnh hưởng đến rừng. Tuy nhiên, một số hộ dân tận dụng phần diện tích đất trống sau khi thu hoạch cà phê để trồng lúa đồi để có thêm lương thực, nhưng điều quan trọng hơn là họ muốn gìn giữ lại giống lúa truyền thống của cha ông. Những hạt lúa này chỉ được dùng trong những dịp lễ, dùng để cúng Yàng hoặc để dùng làm quà tặng cho du khách phương xa. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam thăm, chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau sáp nhập

Đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam thăm, chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau sáp nhập

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 23:37, 18/08/2025
Chiều 18/8, tại Thành ủy Cần Thơ, đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) do Hòa thượng Thích Huệ Thông, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, Trưởng ban Pháp chế Trung ương, làm trưởng đoàn đã đến thăm và chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau công tác sáp nhập.
Triển lãm tranh sơn mài khổ lớn

Triển lãm tranh sơn mài khổ lớn "Mùa Xuân Độc lập"

Tin tức - Minh Anh - 20:14, 18/08/2025
Chiều 18/8, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Ban Tuyên Giáo và Dân vận Trung ương phối hợp cùng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du Lịch tổ chức Khai mạc triển lãm tranh sơn mài mang tên “Mùa Xuân Độc lập” . Đây là một trong những sự kiện hướng tới Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9.
Bộ Dân tộc và Tôn giáo: Rà soát công tác chuẩn bị cho tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát

Bộ Dân tộc và Tôn giáo: Rà soát công tác chuẩn bị cho tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát

Công tác Dân tộc - Minh Anh - 19:24, 18/08/2025
Chiều 18/8, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nông Thị Hà chủ trì cuộc họp về công tác chuẩn bị Tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát toàn quốc. Tham dự cuộc họp có đại diện các vụ, đơn vị là thành viên tổ giúp việc về chuẩn bị Tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát toàn quốc.
Thanh Hóa hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát về đích trước hẹn

Thanh Hóa hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát về đích trước hẹn

Xã hội - Quỳnh Trâm - 19:22, 18/08/2025
Chiều 18/8, Tỉnh ủy Thanh Hóa tổ chức Hội nghị tổng kết Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh. Chương trình được kết nối trực tuyến tới 166 điểm cầu tại các xã, phường trên địa bàn tỉnh.
Công bố sự cố môi trường Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi

Công bố sự cố môi trường Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi

Bạn đọc - Ngọc Chí - 19:04, 18/08/2025
Ngày 18/8, UBND xã Sa Loong, tỉnh Quảng Ngãi có văn bản Công bố sự cố môi trường Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi. Điều đáng nói là sự cố “thủng” ô chứa rác gây ô nhiễm môi trường xảy ra từ ngày 30/7, nhưng đến nay chính quyền mới công bố sự cố môi trường.
Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển nông sản, từ nhiều năm trước, người dân thôn Kon Vi Vàng, xã Đắk Kôi, tỉnh Quảng Ngãi đã tự làm một cây cầu treo dài hơn 50m vượt sông Đăk Snghé. Sau nhiều năm sử dụng, cây cầu treo đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tấm ván mặt cầu đã bị mục nát. Mặc dù biết là không an toàn, nhưng người dân vẫn qua lại hằng ngày, bất chấp những cảnh báo của chính quyền về an toàn.
Khu du lịch sinh thái KoTam: Chứa đựng tinh thần đại ngàn văn hóa Ê Đê

Khu du lịch sinh thái KoTam: Chứa đựng tinh thần đại ngàn văn hóa Ê Đê

Du lịch - Ngô Xuân Hiền - 18:45, 18/08/2025
Có những nơi khi đặt chân đến, người ta lập tức cảm nhận sự hòa quyện giữa thiên nhiên và văn hóa bản địa, như cùng chung một nhịp thở. Khu du lịch sinh thái KoTam ở phường Tân Lập, tỉnh Đắk Lắk là một điểm đến như thế: mộc mạc, sâu lắng, thấm đẫm tinh thần đại ngàn và văn hóa Ê Đê.
Phường đông dân thứ 2 cả nước lấy đời sống Nhân dân làm mục tiêu phát triển

Phường đông dân thứ 2 cả nước lấy đời sống Nhân dân làm mục tiêu phát triển

Tin tức - Duy Chí - 18:23, 18/08/2025
Với vị trí đắc địa, phường Dĩ An tiếp giáp tuyến Metro số 1, là phường đông dân nhất TP. Hồ Chí Minh và đứng thứ 2 cả nước. Mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội nhiệm kỳ 2025 - 2030, phường lấy đời sống Nhân dân, quy hoạch và chỉnh trang đô thị làm mục tiêu phát triển.
Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Media - Ngọc Chí - 18:18, 18/08/2025
Để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển nông sản, từ nhiều năm trước, người dân thôn Kon Vi Vàng, xã Đắk Kôi, tỉnh Quảng Ngãi đã tự làm một cây cầu treo dài hơn 50m vượt sông Đăk Snghé. Sau nhiều năm sử dụng, cây cầu treo đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tấm ván mặt cầu đã bị mục nát. Mặc dù biết là không an toàn, nhưng người dân vẫn qua lại hằng ngày, bất chấp những cảnh báo của chính quyền về an toàn.
Bất ngờ kiểm tra phòng trọ, bắt quả tang 11 nam nữ đang “bay lắc”

Bất ngờ kiểm tra phòng trọ, bắt quả tang 11 nam nữ đang “bay lắc”

Pháp luật - Tào Đạt - Tiến Tầm - 18:11, 18/08/2025
11 đối tượng nam, nữ đang tụ tập sử dụng trái phép chất ma túy trong phòng trọ, thì bị lực lượng Công an tỉnh An Giang ập vào bắt quả tang.
Khởi tố 3 đối tượng mua bán tê tê java nguy cấp, quý, hiếm

Khởi tố 3 đối tượng mua bán tê tê java nguy cấp, quý, hiếm

Pháp luật - Minh Thu - 17:07, 18/08/2025
Tin từ Công an tỉnh Đồng Nai cho biết, cơ quan này vừa ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự và ba bị can liên quan đến hành vi vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.