Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đờn ca tài tử trước nguy cơ biến tướng

Trương Anh Sáng - 15:53, 17/05/2021

Mặc dù nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại từ ngày 5/12/2013, tuy nhiên, công tác bảo tồn, phát huy giá trị loại hình nghệ thuật này vẫn còn nhiều khó khăn.

Câu lạc bộ Đờn ca tài tử TP. Rạch Giá biểu diễn đờn ca tài tử. Ảnh Thế Hạnh
Câu lạc bộ Đờn ca tài tử TP. Rạch Giá biểu diễn đờn ca tài tử. Ảnh Thế Hạnh

Tính chất tài tử dần phai nhạt

Tại Kiên Giang, phong trào đờn ca tài tử còn mang tính tự phát, số lượng Câu lạc bộ (CLB) và người tham gia, người am hiểu đờn ca tài tử, nghệ nhân truyền dạy đờn ca tài tử trong cộng đồng ngày càng ít, nhất là tài tử đờn. Nhiều CLB Đờn ca tài tử hoạt động cầm chừng do thiếu kinh phí, phương tiện hoạt động. Các nghệ nhân đờn ca tài tử thường không ca hết câu trong một bài mà chỉ ca 1 hoặc 2 lớp, điều này đã làm cho tính chất “tài tử” dần mất đi. Việc sinh hoạt đờn - ca ở hầu hết các CLB hiện nay chủ yếu dựa vào nền tảng các trích đoạn cải lương hoặc một số bài bản nhỏ, bài vọng cổ. Các bài bản tổ thường không được thực hành một cách trọn vẹn.

Các loại hình nghệ thuật khác như các dòng nhạc mới, băng đĩa các loại, truyền hình kỹ thuật số, Internet... phát triển hấp dẫn hơn đã cạnh tranh, lấn át phong trào đờn ca tài tử. Đờn ca tài tử dần bị “thương mại hóa”, trở thành một sản phẩm phục vụ ở các nhà hàng, quán ăn, đám tiệc. Ở những không gian này, người ca là khách hàng, còn người đàn là người phục vụ. Với mối quan hệ này thì người ca và người đàn không có sự tri âm của những bậc tài tử mà chỉ chú trọng đến tính chất phục vụ. Người ca thì chỉ dám ngâm nga một vài câu, vài lớp “tủ” chứ không dám ngẫu hứng hòa nhịp đờn ca để “khoe giọng”, người đàn lại càng không dám sáng tạo lòng bản mới ngay trong các cuộc chơi để “khoe ngón đờn”, điều này đã làm phai nhạt dần tính chất tài tử của bộ môn nghệ thuật độc đáo này.

Nghệ nhân ưu tú Lê Văn Chiểu (Hai Chiểu) ấp Thạnh Nguyên, xã Thạnh Hưng, huyện Giồng Riềng Kiên Giang) sử dụng đàn kìm, nhạc cụ đặc trưng của nghệ thuật đờn ca tài tử. (Ảnh TL)
Nghệ nhân ưu tú Lê Văn Chiểu (Hai Chiểu) ấp Thạnh Nguyên, xã Thạnh Hưng, huyện Giồng Riềng Kiên Giang) sử dụng đàn kìm, nhạc cụ đặc trưng của nghệ thuật đờn ca tài tử. (Ảnh TL)

Nhiều hoạt động, chương trình liên hoan, các cuộc thi đờn ca tài tử vẫn còn mang tính phong trào và hình thức, thiên về tính phục vụ giải trí nên chưa tạo được sự yêu thích, gần gũi với đông đảo công chúng yêu bộ môn nghệ thuật này. 

Cần quan tâm đến chính sách đãi ngộ

Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém trên là do việc đầu tư ngân sách nhà nước cho việc bảo tồn và phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật đờn ca tài tử chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế, công tác vận động xã hội hóa chưa mang lại hiệu quả cao.

Còn thiếu chính sách đãi ngộ đối với các nghệ nhân thực hành bộ môn này. Các nghệ nhân lớn tuổi, nắm vững nhiều bí quyết trong nghề chưa được quan tâm, tạo điều kiện về vật chất và tinh thần để họ truyền thụ kiến thức của mình cho các thế hệ sau. Chế độ chính sách cho văn nghệ sĩ thiếu tính đồng bộ, chế độ nhuận bút thấp chưa khuyến khích nghệ sĩ sáng tạo những tác phẩm mới, hay, có chất lượng.Công tác truyền dạy đờn ca tài tử chủ yếu là tự phát trong cộng đồng, việc truyền dạy một cách đầy đủ các bài tổ vẫn còn hạn chế...Tất cả những yếu tố trên đã tạo ra nhiều khó khăn, thách thức trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật đờn ca tài tử.

Ông Tô Duy Chiêm, Giám đốc Trung tâm Văn hóa tỉnh (áo đỏ) trao giấy chứng nhân cho các cá nhân có nhiều đóng góp cho phong trào đờn ca tài tử của tỉnh Kiên Giang.
Ông Tô Duy Chiêm, Giám đốc Trung tâm Văn hóa tỉnh (áo đỏ) trao giấy chứng nhận cho các cá nhân có nhiều đóng góp cho phong trào đờn ca tài tử của tỉnh Kiên Giang. (Ảnh Thế Hạnh)

Để bảo tồn môn nghệ thuật đờn ca tài tử, bên cạnh thực hiện tốt các chính sách đãi ngộ, khen thưởng và phong tặng danh hiệu cho các nghệ nhân thì cần bảo tồn lòng bản nguyên gốc, cách diễn tấu, cách ca đúng chuẩn mực đờn ca tài tử, tránh trường hợp vô tình hay cố ý thể hiện đờn ca tài tử lệch lạc sang một loại hình nghệ thuật khác như nhạc mới, nhạc cải lương. Mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng cho nghệ nhân đờn và nghệ nhân ca; thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu hội thi, hội diễn để tạo môi trường cho các nghệ nhân trao đổi rút kinh nghiệm, thống nhất lòng bản và cách thể hiện...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Tin nổi bật trang chủ
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Sắc màu 54 - Minh Anh - 1 giờ trước
Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Vấn đề - Sự kiện - Đức Việt - 23:56, 18/05/2025
Với lòng tôn kính và biết ơn, suốt hàng chục năm qua, hàng trăm gia đình người đồng bào dân tộc Vân Kiều ở xã Linh Trường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, đã lập bàn thờ Bác Hồ một cách trang trọng. Vào mỗi dịp Tết, lễ kỷ niệm của quê hương, đất nước, hay những sự kiện quan trọng trong gia đình, người dân nơi đây luôn chăm sóc, thắp hương trên bàn thờ Bác với tấm lòng thành kính.
Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Sức khỏe - Minh Nhật - 23:30, 18/05/2025
Việc tiến hành nghiên cứu khoa học, học hỏi kinh nghiệm quốc tế và triển khai các mô hình kết hợp trong thực tiễn, xây dựng bộ tiêu chí chuẩn hóa năng lực bác sĩ y học cổ truyền là các bước quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế tại Việt Nam.
Sắc hoa thổ cẩm trên

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 18:46, 18/05/2025
Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Tin tức - Minh Nhật - 18:43, 18/05/2025
Ngày 18/5, tại phường Vân Sơn, thị xã Mộc Châu, UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh Sơn La.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 18:39, 18/05/2025
Trong 2 ngày (17 - 18/5), tại xã Hải Sơn, Tp. Móng Cái (Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ hội “Hoa sim biên giới năm 2025”, với chủ đề “Sắc tím biên cương - Kết nối di sản”. Đây là năm thứ 4 sự kiện được tổ chức, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tham gia, trải nghiệm.
Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Tin tức - Minh Anh - 18:37, 18/05/2025
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức hoạt động trải nghiệm “Giữ màu di sản”, nơi người tham gia có cơ hội tìm hiểu một kỹ thuật tạo hoa văn trên vải của phụ nữ dân tộc Mông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, mang đến cơ hội khám phá và kết nối sâu sắc với di sản văn hóa địa phương.
Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 18:33, 18/05/2025
Theo thông tin từ Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, sau chùa Tam Chúc (Hà Nam), dự kiến Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - Bảo vật quốc gia của Ấn Độ, sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (huyện Tân Yên, Bắc Giang) trong 2 ngày (20, 21/5).
Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Xã hội - Văn Hoa - 18:29, 18/05/2025
Sáng 18/5, tại Công viên Biên Hùng Tp. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam, Tỉnh đoàn Đồng Nai phối hợp cùng Công ty TNHH TCP Việt Nam (Nhãn hàng Red Bull) và các đơn vị tổ chức Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực” năm 2025.
Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Tin tức - Minh Nhật - 18:26, 18/05/2025
Theo thống kê từ Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai tỉnh Bắc Kạn, đã có 4 người thiệt mạng do lũ quét và sạt lở đất do mưa lũ xảy ra đêm 17 và sáng 18/5.