Lực lượng dân công hỏa tuyến vận chuyển hàng hóa phục vụ Chiến dịch Điện Biên Phủ. Ảnh: Tư liệuĐóng góp sức người, sức của cho cách mạng
53 DTTS ở nước ta cư trú ở vùng miền núi và biên giới, nơi có vị trí đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc.
Suốt chiều dài của lịch sử dân tộc, những vùng đất biên cương của Tổ quốc đã được các thế hệ đồng bào các DTTS đoàn kết bảo vệ, dựng xây trở thành "phên dậu" của đất nước trong thời chiến cũng như thời bình. Vì vậy, trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn nhất quán quan điểm: Cách mạng Việt Nam là sự nghiệp của toàn dân tộc, trong đó đồng bào các DTTS là một bộ phận không thể tách rời, là lực lượng quan trọng trong khối đại đoàn kết toàn dân.
Và thực tế đã chứng minh, đồng bào các DTTS luôn gắn bó máu thịt với cách mạng và có những đóng góp quan trọng vào thắng lợi chung của cách mạng qua các thời kỳ. Trước hết phải nhắc tới là thành công của Cách mạng tháng Tám với sự đóng góp rất lớn cả về sức người, sức của cũng như sự chuẩn bị về căn cứ địa cách mạng ở khắp các khu vực miền núi, vùng đồng bào DTTS.
Đặc biệt, khi căn cứ địa Việt Bắc được hình thành, quê hương của nhiều đồng bào DTTS Tày, Nùng, Dao, Mông, Sán Dìu, Lô Lô... đã trở thành cái nôi của lực lượng vũ trang cách mạng và là Thủ đô của cách mạng trong thời kỳ tiền khởi nghĩa. Đồng thời khi Đội du kích Bắc Sơn ra đời – lực lượng vũ trang đầu tiên của Đảng mà nòng cốt là con, em đồng bào DTTS ở các tỉnh phía Bắc đã từng bước phát triển thành Cứu quốc quân - một trong những đội quân tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Trong 34 chiến sĩ đầu tiên của Đội Cứu quốc quân, có tới 29 chiến sĩ ưu tú là con em đồng bào các DTTS.
Trong suốt 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1945-1954, máu và công sức của đồng bào các DTTS đã góp phần vào những chiến công hiển hách ở các chiến dịch trọng yếu. Nhiều tấm gương con em đồng bào các DTTS đã anh dũng hy sinh để bảo vệ đồng đội, bảo vệ thành quả cách mạng. Những cái tên như Vừ A Dính, La Văn Cầu, Bế Văn Đàn, Đinh Núp... mãi mãi là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam nói chung và cộng đồng các DTTS nói riêng.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, rừng Trường Sơn - Tây Nguyên... đã trở thành căn cứ địa vững chắc của cách mạng. Trong suốt những năm chiến tranh, đồng bào các DTTS nơi đây đã đóng góp sức người, sức của ủng hộ cách mạng, góp phần không nhỏ trong thắng lợi của chiến dịch Tây Nguyên..., đặc biệt là chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước...
Nhóm cộng đồng bảo tồn nghề thêu thổ cẩm và may trang phục truyền thống dân tộc Cờ Lao thôn Tà Chải, xã Tân Tiến, tỉnh Tuyên QuangVươn lên cùng đất nước
Đảng, Nhà nước ta luôn nhất quán quan điểm "bảo đảm các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tương trợ, giúp nhau cùng phát triển" và được thể chế hóa thành hệ thống chính sách bài bản.
Theo đó, hàng trăm chính sách dành cho vùng đồng bào DTTS và miền núi được ban hành, với kinh phí đầu tư hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm để đưa chính sách vào cuộc sống. Đặc biệt, từ năm 2021, Đảng, Nhà nước có một chương trình MTQG dành riêng cho vùng đồng bào DTTS và miền núi nhằm giải quyết những vấn đề cấp thiết, khó khăn nhằm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào các dân tộc.
Hiện nay, đồng bào các DTTS không chỉ là lực lượng thụ hưởng chính sách mà thực sự là những chủ thể tích cực, sáng tạo và có vai trò ngày càng quan trọng trong hệ thống chính trị, trong phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn an ninh – quốc phòng và bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc.
Cùng với trợ lực từ các chính sách, đồng bào các DTTS cũng đã phát huy nội lực, ý chí tự lực, tự cường để vươn lên xây dựng cuộc sống ấm no, bản làng, phum sóc phồn thịnh. Trong đó nổi bật là việc phát huy tiềm năng về văn hóa truyền thống để phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm; hình thành nhiều mô hình kinh tế đa dạng; biến tài nguyên bản địa thành các sản phẩm OCOP và đã có nhiều sản phẩm của đồng bào đã vươn ra thị trường thế giới…
Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi giảm đáng kể. Giai đoạn 2021 - 2024, tỷ lệ giảm nghèo vùng đồng bào DTTD đạt bình quân 3,4%/năm; Thu nhập bình quân đầu người của đồng bào DTTS đến cuối năm 2024 đạt 43,4 triệu đồng, tăng gấp 3,1 lần so với năm 2020.
Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, việc phát huy vai trò và sức mạnh của cộng đồng 54 dân tộc, trong đó có 53 DTTS là yêu cầu mang tính chiến lược, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường nội lực quốc gia và hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững đất nước trong thời kỳ mới.
