Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Có một không gian cồng chiêng rất riêng ở Cà Lúi

Cao Vĩ Nhánh - Lê Ngọc - 15:55, 04/08/2021

Xã Cà Lúi (huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên) có những ngôi làng nhỏ, xinh xắn ẩn hiện trên những dãy núi trập trùng hư ảo. Có dịp về đây, chúng ta được hoà vào lễ hội văn hóa cồng chiêng của địa phương cứ hai năm tổ chức một lần. Vào những dịp trình diễn cồng chiêng, các diễn viên, nghệ nhân đã biểu diễn các tiết mục đánh cồng chiêng, chơi các loại nhạc cụ, hát dân ca truyền thống tái hiện các lễ hội truyền thống như mừng lúa mới, xoay cột con trâu, lễ bỏ mả…

Rượu cần là thứ không thể thiếu trong các sự kiện quan trọng của làng Plei H No
Cồng chiêng là thứ không thể thiếu trong các sự kiện quan trọng của người dân Cà Lúi

Đêm Cà Lúi. Bên ánh lửa mờ tỏ, những chàng trai nổi nhạc từ dàn cồng chiêng A ráp vạm vỡ tràn trề sức sống, khuôn mặt đỏ bừng vì men rừng, vì lửa thiêng như càng thăng hoa, cuồng nhiệt hơn trong điệu cồng chiêng. Những cô sơn nữ tuổi mười tám, đôi mươi căng tràn sức sống, diện bộ váy truyền thống, tay trong tay uyển chuyển trong điệu xoan mượt mà theo nhịp cồng chiêng đều tắp, di chuyển xung quanh cây nêu. Cây nêu mang biểu tượng cho bình yên nơi buôn làng. Đội cồng chiêng nhịp nhàng di chuyển xung quanh cây nêu, đồng thanh hát những  bài dân ca truyền thống của dân tộc.

Theo Nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Ka Sô Liễng, đằng sau mỗi chiếc cồng, chiếc chiêng đều ẩn chứa một vị thần. Không chỉ là một nhạc cụ, cồng chiêng còn có chức năng như một sợi dây linh thiêng, nối liền giữa con người với thần linh. Cồng chiêng có mặt trong mọi giai đoạn sống của con người từ khi sinh ra, trưởng thành cho đến khi giã biệt cõi đời. Tiếng cồng chiêng trong lễ cầu hôn nhắc nhở trai gái yêu thương bền chặt, thủy chung, giữ trọn đạo nghĩa vợ chồng; trong lễ mừng lúa mới thì thánh thót, vui tươi; chiêng đâm trâu thì nhịp điệu giục giã; chiêng bỏ mả thì chậm rãi, man mác buồn… 

Đồng bào Ba Na biểu diễn cồng chiêng
Đồng bào Ba Na biểu diễn cồng chiêng

Tại Liên hoan văn hóa cồng chiêng, các lễ hội chỉ được mô phỏng lại nhưng lạ lùng thay, hình ảnh những vòng người nhảy múa quanh đống lửa, bên những vò rượu cần trong tiếng cồng chiêng vang vọng núi rừng cứ ánh lên không khí cổ xưa, huyền ảo. So Y Síu sinh ra, lớn lên, được "tắm táp" trong bầu không khí cồng chiêng Cà Lúi không sao diễn tả hết được sức hút ma mị từ thứ âm thanh này: “Em lớn lên ở vùng rừng núi Cà Lúi. Từ khi sinh ra, tiếng cồng chiêng của ông cha đã gõ nhịp trong máu rồi. Cồng chiêng là cầu nối của người buôn làng với giàng và thần linh. Cồng chiêng kết nối trái tim với trái tim, thể hiện tinh thần đoàn kết giữa những người trong làng. Lễ thôi nôi, mừng nhà mới, mừng lúa mới, cúng bến nước, cúng rừng đầu nguồn… đều có cồng chiêng”.

Ông Kpă Vương, nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Cà Lúi, một người rất am hiểu văn hóa lễ nhạc của buôn làng lý giải: “Âm thanh cồng chiêng truyền đi thông điệp về một sự kiện quan trọng của cộng đồng, buôn làng, dòng họ nên không có lý do gì khi nghe tiếng cồng chiêng mà người ta không sắp xếp công việc để tham dự. Lễ hội văn hóa cồng chiêng không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa cồng chiêng độc đáo mà còn là hình thức sinh hoạt cộng đồng xây dựng tình đoàn kết dân tộc. Sau khi có sự quan tâm của Nhà nước, chính quyền địa phương, lễ hội cồng chiêng ở xã Cà Lúi ngày càng được nâng cao và tổ chức bài bản”.

Là người con của Cà Lúi, trưởng thành đi học xa, mang theo hành trang là âm thanh mê đắm của cồng chiêng, Y Hải cho hay: “Từ lúc mới sinh ra tôi đã quen với tiếng cồng chiêng của bản làng. Thuở nhỏ hay theo ba đến dự hội cồng chiêng, được hòa mình vào những điệu nhảy của mọi người nơi tôi sống. Lớn lên, đi học ở thành phố, phải tập quen với cuộc sống ồn ào, vội vã, tất bật nhưng chưa bao giờ thôi nhớ tiếng cồng chiêng của buôn làng. Những lần về đúng dịp lễ hội cồng chiêng của buôn làng, trong không gian rộn rã ấy, nhìn những người thân yêu của bản làng hòa mình vào điệu nhảy, tôi cũng nhảy theo những bước chân của họ. Hình ảnh ngọn lửa thiêng, tiếng nổ của than lửa, tiếng cồng chiêng nhịp nhàng làm ấm lòng những người con xa quê như chúng tôi. 

Các đội chiêng của Cà Lúi trong ngày hội
Các đội chiêng của Cà Lúi trong ngày hội

Từ khi “không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên” đã trở thành kiệt tác truyền khẩu và là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2005, thì nhạc cụ cồng chiêng các dân tộc miền núi Phú Yên nói chung và của Cà Lúi nói riêng cũng là một bộ phận góp phần làm phong phú, đa sắc, đa thanh loại hình nghệ thuật này.

Để gìn giữ vốn quý văn hoá cồng chiêng cho muôn đời sau, Nhà nghiên cứu Ka Sô Liễng cho rằng, Nhà nước cần phục dựng một số lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số liên quan đến văn hóa cồng chiêng; giáo dục người dân, lớp trẻ biết sử dụng, biết múa, biết nhảy, biết đánh cồng chiêng; thành tập các đội cồng chiêng, đưa hoạt động này trở thành sinh hoạt hàng tuần, hàng tháng.

Đồng quan điểm với ông Ka Sô Liễng, Trưởng Phòng Văn hóa Thông tin huyện Sơn Hoà-Nguyễn Thiện Tình đánh giá: “Xã Cà Lúi là địa phương hiếm hoi trên địa bàn huyện Sơn Hòa còn giữ gìn khá nguyên vẹn cồng chiêng lễ nhạc. Đây cũng là địa phương đầu tiên trên địa bàn huyện tổ chức và duy trì thường xuyên liên hoan văn hóa cồng chiêng cấp xã. Phong trào văn nghệ ở xã Cà Lúi đã tạo cảm hứng để các xã khác trong huyện bắt đầu tổ chức lễ hội cồng chiêng. Kết quả này có được cũng là nhờ vào những con người tài hoa giàu tâm huyết của buôn làng Cà Lúi. Sắp tới, huyện Sơn Hòa sẽ có những chương trình, đề án tạo điều kiện cho các xã biểu diễn, giao lưu cồng chiêng, từ đó thúc đẩy ý thức bảo tồn loại hình nghệ thuật quý giá này”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.