Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Có một CLB hát Then gồm 3 thế hệ

Trần Liên - 13:18, 21/05/2022

Vùng đất Quan Hạ như dịu đi trong cái nắng đầu hè chao chát khi thanh âm “ơi la” cất lên trong vắt từ những thành viên trong Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính thôn Quan Hạ, xã Trung Yên, huyện Sơn Dương (Tuyên Quang).

Biểu diễn phục vụ du khách trải nghiệm hoạt động bơi mảng, hát then đàn tính trên hồ Nà Nưa.
Biểu diễn phục vụ du khách trải nghiệm hoạt động bơi mảng, hát then đàn tính trên hồ Nà Nưa.

Nên duyên nhờ tiếng Then

Ở tuổi 65, nhưng bà Ma Thị Lệ vẫn giữ được nhiều nét duyên từ thời con gái. Nước da mịn màng, và đặc biệt, giọng hát vẫn trong và ngọt như thuở đôi mươi. Chỉnh chiếc đàn Tính cho đúng tông, bà Lệ cất giọng hát lại bài Then Hoa của núi:

Ới la

Anh đã đến một vùng núi cao

Gặp em trong hương sắc gieo tình

Dạo bước xuân say khắp ngàn hoa

Nụ cười em nắng lên sưởi ấm đất trời...

Ngày còn trẻ, những người phụ nữ Tày như bà Lệ tranh thủ lúc làm đồng, lại cất lên tiếng Then, lượn cọi... để vơi bớt mệt mỏi. Người ở ruộng này cất giọng, người bên thửa kia đối đáp, nỗi mệt nhọc khi làm đồng cũng nhờ thế mà tan biến.

Ở làng, nhiều đôi nên duyên nhờ những lời đối đáp trong lúc lao động như thế. Như vợ chồng bà, cũng thành vợ thành chồng nhờ “phải lòng nhau” trong tiếng Then, tiếng cọi.

Sau này, sinh con đẻ cái, cuộc sống cơm áo gạo tiền vất vả quá, bà Lệ cũng như những phụ nữ ở Quan Hạ “quên” mất tiếng Then trong cuộc sống của mình. Chỉ khi các con  lớn lên, nỗi nhớ lời hát của mẹ của cha lại ùa về. Bà Lệ lập một nhóm các bà các mẹ còn luyến nhớ tiếng hát truyền thống để cùng sinh hoạt. Các cô, các bà đều đã ở độ tuổi 50, 60, cứ mỗi cuối tuần lại họp nhau ở nhà bà Lệ để ôn lại những làn điệu cũ.

CCâu lạc bộ hát Then - đàn Tính Quan Hạ.
Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính Quan Hạ.

Bà Ma Thị Nguyệt, năm nay 56 tuổi bảo, tiếng Then với người dân tộc Tày quan trọng lắm. Người già bảo nhau, nó là tiếng hát của thần tiên truyền lại. Ngày bà còn trẻ, hát Then diễn ra trong đủ mọi hoàn cảnh, từ lao động sản xuất, đến chuyện tình yêu, ma chay, cưới hỏi... Ở cái tuổi ngũ tuần, được hát lại lời hát của tuổi mười tám, đôi mươi, bà Nguyệt cười ví von, bảo mình như được sống lại những ngày tuổi trẻ ấy, chẳng biết có phải vì thế mà những bệnh tuổi già như đau lưng mỏi gối... mấy năm nay cũng không tìm đến bà nữa không?

Câu lạc bộ 3 thế hệ

Nhóm của bà Lệ sinh hoạt tự phát được 2 năm, thì phát triển lên thành Câu lạc bộ Hát then đàn tính. Công này, nhờ vào cô con gái của làng – Đàm Thanh Hiền. Hiền sinh năm 1993. Năm 2018, được tham gia vào lớp truyền dạy Then, đàn Tính của nghệ nhân Hà Thuấn, nghệ nhân Chu Văn Thạch, Hiền thấy tiếc những làn điệu đã mất của quê mình lắm.

Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính của Đàm Thanh Hiền hiện có 22 thành viên
Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính của Đàm Thanh Hiền hiện có 22 thành viên

Những buổi được cùng mẹ tham gia vào nhóm hát của bà Ma Thị Lệ, Hiền quyết tâm phải nâng tầm nhóm lên thành Câu lạc bộ. Những lời bài hát mới, Hiền kết nối với các nghệ nhân trong và ngoài tỉnh sáng tác. Hiền cũng dành thời gian đến nhà những người già trong bản, sưu tầm lại những lời then cổ.

Hiền khoe, giờ trong cuốn sổ tay của mình đã có nhiều bài then cổ như Cung bướm pây tàng (Cung bướm đi đường), Bản noọng tỏn xuân (Bản em đón xuân), Cung ve sầu, Bảy sắc cầu vồng... Những ngày nhóm sinh hoạt Câu lạc bộ, Hiền mời thêm người già, người trẻ đến cùng chung vui.

Cách làm này đã giúp số lượng người tham gia ngày càng đông. Từ 7-8 người ban đầu, giờ đã lên 22 người. Đặc biệt, Câu lạc bộ có đủ mọi lứa tuổi, từ 8-9 tuổi đến gần 70. Một tuần 2 lần, thứ 5 và thứ 7, các thành viên Câu lạc bộ hẹn nhau ở Nhà văn hóa để cùng giao lưu, sinh hoạt. Người già dạy người trẻ cách phát âm, luyến láy, người trẻ hướng dẫn người già cách múa đàn, múa quạt...

Chị Phùng Thị Toàn, sinh năm 1975, chị Đào Thị Xuyến, sinh năm 1985 cũng vừa tham gia Câu lạc bộ cách đây không lâu. “Thấy các bà tiếc nuối những ngày trẻ quên lời hát của dân tộc, mình không muốn sau này cũng thế, nên tranh thủ sắp xếp việc nhà để được cùng sinh hoạt... Ham lắm. Vui lắm. Được đi giao lưu như này, mệt mỏi của cả tuần làm việc cũng tan nhanh hơn đấy” – Chị Toàn cười giòn giã, khoe với khách.

Đàm Thanh Hiền và các thành viên nhỏ tuổi luyện tập tại Câu lạc bộ hát then đàn tính
Đàm Thanh Hiền và các thành viên nhỏ tuổi luyện tập tại Câu lạc bộ hát then đàn tính

Đầu năm 2022, khi hoạt động trải nghiệm bơi mảng, hát then đàn tính trên Hồ Nà Nưa được Ban Quản lý các khu du lịch đưa vào khai thác ở Tân Trào, thì Câu lạc bộ hát then đàn tính của chị Đàm Thị Hiền là chủ lực. Chị Hiền khoe, hầu như ngày nào cũng có khách đặt dịch vụ này. Chị em trong thôn nhờ thế mà vừa giữ được bản sắc, vừa có thêm nguồn thu nhập để thêm yêu, thêm quý tiếng hát dân tộc mình.

Số lượng thành viên Câu lạc bộ không ngừng tăng lên. Chủ nhiệm Câu lạc bộ Đàm Thanh Hiền cho biết, trong năm nay, chị sẽ mở thêm một lớp dạy hát then đàn tính cho hơn chục em ở độ tuổi từ 8 – 12 tuổi nữa, để có lớp kế cận.

Cô bé Lương Ngọc Hà năm nay mới 8 tuổi. Hà được bà dẫn đi cùng giao lưu từ những ngày còn sinh hoạt nhóm. Tiếng Then mượt mà ngấm vào em lúc nào không hay. Khi biết cô Đàm Thanh Hiền thành lập Câu lạc bộ và dạy hát then, đàn tính cho những người chưa biết, Hà xin bà, xin mẹ cho tham gia ngay. Hà bảo em phải học cả tiếng Tày để phát âm cho chuẩn vì ngày thường chỉ nói tiếng phổ thông, rồi được các cô, các bà dạy đàn, học những bài hát đơn giản...

Ới la

Hoa núi rừng nở khắp đất trời

Đẹp rạng rỡ cô gái của lòng anh

Đôi bàn tay em trắng nõn nà

Bên chợ tình bên nhau vấn vương...

Tiếng Then cất lên sau những chia sẻ, tâm tình. Với người Tày ở Quan Hạ, tiếng hát như một cách nhắc nhớ đến truyền thống, đến ông bà tổ tiên. Và sau tất cả, lời hát này đã thực sự bắt nhịp với cuộc sống hôm nay, để cất vang từ vùng đất cách mạng đi khắp muôn nơi.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.