Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Có một CLB hát Then gồm 3 thế hệ

Trần Liên - 13:18, 21/05/2022

Vùng đất Quan Hạ như dịu đi trong cái nắng đầu hè chao chát khi thanh âm “ơi la” cất lên trong vắt từ những thành viên trong Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính thôn Quan Hạ, xã Trung Yên, huyện Sơn Dương (Tuyên Quang).

Biểu diễn phục vụ du khách trải nghiệm hoạt động bơi mảng, hát then đàn tính trên hồ Nà Nưa.
Biểu diễn phục vụ du khách trải nghiệm hoạt động bơi mảng, hát then đàn tính trên hồ Nà Nưa.

Nên duyên nhờ tiếng Then

Ở tuổi 65, nhưng bà Ma Thị Lệ vẫn giữ được nhiều nét duyên từ thời con gái. Nước da mịn màng, và đặc biệt, giọng hát vẫn trong và ngọt như thuở đôi mươi. Chỉnh chiếc đàn Tính cho đúng tông, bà Lệ cất giọng hát lại bài Then Hoa của núi:

Ới la

Anh đã đến một vùng núi cao

Gặp em trong hương sắc gieo tình

Dạo bước xuân say khắp ngàn hoa

Nụ cười em nắng lên sưởi ấm đất trời...

Ngày còn trẻ, những người phụ nữ Tày như bà Lệ tranh thủ lúc làm đồng, lại cất lên tiếng Then, lượn cọi... để vơi bớt mệt mỏi. Người ở ruộng này cất giọng, người bên thửa kia đối đáp, nỗi mệt nhọc khi làm đồng cũng nhờ thế mà tan biến.

Ở làng, nhiều đôi nên duyên nhờ những lời đối đáp trong lúc lao động như thế. Như vợ chồng bà, cũng thành vợ thành chồng nhờ “phải lòng nhau” trong tiếng Then, tiếng cọi.

Sau này, sinh con đẻ cái, cuộc sống cơm áo gạo tiền vất vả quá, bà Lệ cũng như những phụ nữ ở Quan Hạ “quên” mất tiếng Then trong cuộc sống của mình. Chỉ khi các con  lớn lên, nỗi nhớ lời hát của mẹ của cha lại ùa về. Bà Lệ lập một nhóm các bà các mẹ còn luyến nhớ tiếng hát truyền thống để cùng sinh hoạt. Các cô, các bà đều đã ở độ tuổi 50, 60, cứ mỗi cuối tuần lại họp nhau ở nhà bà Lệ để ôn lại những làn điệu cũ.

CCâu lạc bộ hát Then - đàn Tính Quan Hạ.
Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính Quan Hạ.

Bà Ma Thị Nguyệt, năm nay 56 tuổi bảo, tiếng Then với người dân tộc Tày quan trọng lắm. Người già bảo nhau, nó là tiếng hát của thần tiên truyền lại. Ngày bà còn trẻ, hát Then diễn ra trong đủ mọi hoàn cảnh, từ lao động sản xuất, đến chuyện tình yêu, ma chay, cưới hỏi... Ở cái tuổi ngũ tuần, được hát lại lời hát của tuổi mười tám, đôi mươi, bà Nguyệt cười ví von, bảo mình như được sống lại những ngày tuổi trẻ ấy, chẳng biết có phải vì thế mà những bệnh tuổi già như đau lưng mỏi gối... mấy năm nay cũng không tìm đến bà nữa không?

Câu lạc bộ 3 thế hệ

Nhóm của bà Lệ sinh hoạt tự phát được 2 năm, thì phát triển lên thành Câu lạc bộ Hát then đàn tính. Công này, nhờ vào cô con gái của làng – Đàm Thanh Hiền. Hiền sinh năm 1993. Năm 2018, được tham gia vào lớp truyền dạy Then, đàn Tính của nghệ nhân Hà Thuấn, nghệ nhân Chu Văn Thạch, Hiền thấy tiếc những làn điệu đã mất của quê mình lắm.

Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính của Đàm Thanh Hiền hiện có 22 thành viên
Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính của Đàm Thanh Hiền hiện có 22 thành viên

Những buổi được cùng mẹ tham gia vào nhóm hát của bà Ma Thị Lệ, Hiền quyết tâm phải nâng tầm nhóm lên thành Câu lạc bộ. Những lời bài hát mới, Hiền kết nối với các nghệ nhân trong và ngoài tỉnh sáng tác. Hiền cũng dành thời gian đến nhà những người già trong bản, sưu tầm lại những lời then cổ.

Hiền khoe, giờ trong cuốn sổ tay của mình đã có nhiều bài then cổ như Cung bướm pây tàng (Cung bướm đi đường), Bản noọng tỏn xuân (Bản em đón xuân), Cung ve sầu, Bảy sắc cầu vồng... Những ngày nhóm sinh hoạt Câu lạc bộ, Hiền mời thêm người già, người trẻ đến cùng chung vui.

Cách làm này đã giúp số lượng người tham gia ngày càng đông. Từ 7-8 người ban đầu, giờ đã lên 22 người. Đặc biệt, Câu lạc bộ có đủ mọi lứa tuổi, từ 8-9 tuổi đến gần 70. Một tuần 2 lần, thứ 5 và thứ 7, các thành viên Câu lạc bộ hẹn nhau ở Nhà văn hóa để cùng giao lưu, sinh hoạt. Người già dạy người trẻ cách phát âm, luyến láy, người trẻ hướng dẫn người già cách múa đàn, múa quạt...

Chị Phùng Thị Toàn, sinh năm 1975, chị Đào Thị Xuyến, sinh năm 1985 cũng vừa tham gia Câu lạc bộ cách đây không lâu. “Thấy các bà tiếc nuối những ngày trẻ quên lời hát của dân tộc, mình không muốn sau này cũng thế, nên tranh thủ sắp xếp việc nhà để được cùng sinh hoạt... Ham lắm. Vui lắm. Được đi giao lưu như này, mệt mỏi của cả tuần làm việc cũng tan nhanh hơn đấy” – Chị Toàn cười giòn giã, khoe với khách.

Đàm Thanh Hiền và các thành viên nhỏ tuổi luyện tập tại Câu lạc bộ hát then đàn tính
Đàm Thanh Hiền và các thành viên nhỏ tuổi luyện tập tại Câu lạc bộ hát then đàn tính

Đầu năm 2022, khi hoạt động trải nghiệm bơi mảng, hát then đàn tính trên Hồ Nà Nưa được Ban Quản lý các khu du lịch đưa vào khai thác ở Tân Trào, thì Câu lạc bộ hát then đàn tính của chị Đàm Thị Hiền là chủ lực. Chị Hiền khoe, hầu như ngày nào cũng có khách đặt dịch vụ này. Chị em trong thôn nhờ thế mà vừa giữ được bản sắc, vừa có thêm nguồn thu nhập để thêm yêu, thêm quý tiếng hát dân tộc mình.

Số lượng thành viên Câu lạc bộ không ngừng tăng lên. Chủ nhiệm Câu lạc bộ Đàm Thanh Hiền cho biết, trong năm nay, chị sẽ mở thêm một lớp dạy hát then đàn tính cho hơn chục em ở độ tuổi từ 8 – 12 tuổi nữa, để có lớp kế cận.

Cô bé Lương Ngọc Hà năm nay mới 8 tuổi. Hà được bà dẫn đi cùng giao lưu từ những ngày còn sinh hoạt nhóm. Tiếng Then mượt mà ngấm vào em lúc nào không hay. Khi biết cô Đàm Thanh Hiền thành lập Câu lạc bộ và dạy hát then, đàn tính cho những người chưa biết, Hà xin bà, xin mẹ cho tham gia ngay. Hà bảo em phải học cả tiếng Tày để phát âm cho chuẩn vì ngày thường chỉ nói tiếng phổ thông, rồi được các cô, các bà dạy đàn, học những bài hát đơn giản...

Ới la

Hoa núi rừng nở khắp đất trời

Đẹp rạng rỡ cô gái của lòng anh

Đôi bàn tay em trắng nõn nà

Bên chợ tình bên nhau vấn vương...

Tiếng Then cất lên sau những chia sẻ, tâm tình. Với người Tày ở Quan Hạ, tiếng hát như một cách nhắc nhớ đến truyền thống, đến ông bà tổ tiên. Và sau tất cả, lời hát này đã thực sự bắt nhịp với cuộc sống hôm nay, để cất vang từ vùng đất cách mạng đi khắp muôn nơi.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Cả sư Đổng Bạ, Phó Chủ tịch Hội đồng Chức sắc Chăm Bàlamôn tỉnh Ninh Thuận, giới thiệu ông Quảng Văn Đại là cố vấn phong tục của Hội đồng. Ông là người tận tâm, tâm huyết với việc nghiên cứu phong tục, tập quán và sưu tầm di sản văn hóa Chăm trên địa bàn tỉnh. Với tri thức uyên thâm và sự cống hiến không ngừng nghỉ, ông được xem là tấm gương trí thức tiêu biểu, “từ điển sống” trong công tác bảo tồn và phát triển văn hóa Chăm.
Tin nổi bật trang chủ
Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung tiếp xã giao Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung tiếp xã giao Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam

Ngày 21/5, tại trụ sở Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung đã tiếp xã giao bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam. Tham dự buổi tiếp có lãnh đạo một số vụ, đơn vị thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Văn phòng ILO tại Việt Nam.
Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương từ trần

Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương từ trần

Thời sự - PV - 20:00, 21/05/2025
Đồng chí Trần Đức Lương, sinh ngày 5/5/1937, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã từ trần hồi 22 giờ 51 phút ngày 20/5/2025, tại Nhà riêng, hưởng thọ 88 tuổi.
Bóng đá Việt Nam thuộc nhóm hạt giống số 1 tại SEA Games 33 - Thái Lan 2025

Bóng đá Việt Nam thuộc nhóm hạt giống số 1 tại SEA Games 33 - Thái Lan 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 18:56, 21/05/2025
Ban Thi đấu Liên đoàn Bóng đá Đông Nam Á (AFF) vừa có cuộc họp tại Bangkok (Thái Lan), nhằm thảo luận, thông qua kế hoạch tổ chức các giải bóng đá ở giai đoạn còn lại của năm 2025 và các giải đấu quan trọng của năm 2026, trong đó trọng tâm là môn bóng đá nam và nữ tại SEA Games 33.
Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 18:55, 21/05/2025
Cả sư Đổng Bạ, Phó Chủ tịch Hội đồng Chức sắc Chăm Bàlamôn tỉnh Ninh Thuận, giới thiệu ông Quảng Văn Đại là cố vấn phong tục của Hội đồng. Ông là người tận tâm, tâm huyết với việc nghiên cứu phong tục, tập quán và sưu tầm di sản văn hóa Chăm trên địa bàn tỉnh. Với tri thức uyên thâm và sự cống hiến không ngừng nghỉ, ông được xem là tấm gương trí thức tiêu biểu, “từ điển sống” trong công tác bảo tồn và phát triển văn hóa Chăm.
Kon Tum: Khánh thành nhiều công trình ý nghĩa dành cho đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh

Kon Tum: Khánh thành nhiều công trình ý nghĩa dành cho đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh

Trang địa phương - Ngọc Chí - 18:52, 21/05/2025
Trong không khí vui mừng, phấn khởi, đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh, huyện Đăk Glei đã cùng với lãnh đạo tỉnh Kon Tum khánh thành công trình đường giao thông, nhà rông, trường học. Những công trình ý nghĩa, thắm đượm nghĩa tình này được đầu tư từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS giai đoạn 2021 – 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719) và nguồn xã hội hóa do chính các đồng chí lãnh đạo tỉnh Kon Tum kêu gọi. Giờ đây, đồng bào Xơ Đăng ở vùng khó khăn này có điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và con em có trường lớp khang trang để học tập.
Bổ sung 5 địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại Việt Nam từ ngày 22/5 đến ngày 02/6

Bổ sung 5 địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại Việt Nam từ ngày 22/5 đến ngày 02/6

Thời sự - Thanh Huyền - 18:50, 21/05/2025
Vừa qua, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có văn bản gửi Bộ Dân tộc và Tôn giáo về việc xin bổ sung địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật –bảo vật Quốc gia Ấn Độ từ ngày 22/5 đến ngày 02/6/2025. Theo đó, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đề nghị bổ sung địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại 5 tỉnh, thành tại Việt Nam, phục vụ nhân dân chiêm bái, gồm: chùa Bái Đính, Ninh Bình (21 đến 22/5); chùa Phúc Sơn, Bắc Giang (22 đến 24/5); Cung Trúc Lâm Yên Tử, Quảng Ninh (25 đến 28/5); chùa Chuông, Hưng Yên (28 đến 29/5); chùa Ngũ Hành Sơn, TP. Đà Nẵng (30/5 đến 2/6).
Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 20/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á. Công nhận 108 “hóa thạch sống” ở Lâm Đồng là Cây di sản Việt Nam. Bảo tồn di sản ở Bản Cuôn. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Khẩn trương hoàn thiện xây dựng nghị định về phân cấp, phân quyền lĩnh vực dân tộc, tôn giáo

Khẩn trương hoàn thiện xây dựng nghị định về phân cấp, phân quyền lĩnh vực dân tộc, tôn giáo

Thời sự - PV - 18:07, 21/05/2025
Sáng 21/5, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính đã chủ trì cuộc họp với Bộ Dân tộc và Tôn giáo về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững

Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững

Tin tức - Minh Nhật - 15:48, 21/05/2025
Việc để cộng đồng, người dân địa phương tham gia vào quá trình ra quyết định, tổ chức các hoạt động văn hóa và hưởng lợi về mặt kinh tế và xã hội từ các sáng kiến ​​liên quan đến di sản bảo đảm tính bền vững lâu dài của di sản.
Quốc hội thông qua Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV - Bầu cử Quốc hội khoá XVI vào ngày 15/3/2026

Quốc hội thông qua Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV - Bầu cử Quốc hội khoá XVI vào ngày 15/3/2026

Thời sự - Hoàng Quý - 15:45, 21/05/2025
Ngày 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã biểu quyết tán thành thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 và Ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.
Lào Cai đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đến các vùng lõm, vùng đồng bào DTTS

Lào Cai đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đến các vùng lõm, vùng đồng bào DTTS

Tin tức - Trọng Bảo - 15:38, 21/05/2025
Sáng ngày 21/5, Tỉnh ủy Lào Cai đã tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khai Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số”.
Các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 15:32, 21/05/2025
Ngày 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo Thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.