Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Chương trình mục tiêu xóa đói giảm nghèo: Hai mươi năm-Một chặng đường

PV - 08:32, 19/04/2018

LTS: Năm 1998, lần đầu tiên giảm nghèo trở thành một chính sách nằm trong hệ thống chính sách xã hội của quốc gia khi Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 05/QĐ-TTg phê duyệt 7 Chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có Chương trình mục tiêu về xóa đói giảm nghèo (XĐGN).

 Hai mươi năm qua, nhiều cơ chế, chính sách đầu tư, hỗ trợ đã được triển khai, đưa công cuộc XĐGN của nước ta đạt được những thành tựu vượt bậc. Tuy vậy, giảm nghèo nhanh nhưng chưa bền vững vẫn là một thách thức, đòi hỏi một tư duy mới trong xây dựng chính sách.

Bài 1: Từ mô hình đến Chương trình mục tiêu quốc gia

Sau khi XĐGN trở thành Chương trình mục tiêu quốc gia, cùng với các ban, bộ, ngành Trung ương, Ủy ban Dân tộc đã tham mưu, xây dựng trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành những quyết sách đầu tư, hỗ trợ, tạo “cú hích” phát triển kinh tế-xã hội vùng DTTS và miền núi.

Giảm nghèo ấn tượng

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (Bộ Tài chính), năm 2017, thu nhập bình quân đầu người của nước ta đạt khoảng 4,45 triệu đồng/người/tháng. Trong đó, thu nhập bình quân ở khu vực nông thôn đạt khoảng 2,44 triệu đồng/người/tháng; riêng các tỉnh miền núi phía Bắc đạt bình quân 2,03 triệu đồng/người/tháng.

Còn năm 1996, thu nhập bình quân đầu người của cả nước đạt 226,7 nghìn đồng/người/tháng. Trong đó, thu nhập bình quân ở khu vực nông thôn là 187,9 nghìn đồng/người/tháng; riêng khu vực các tỉnh miền núi phía Bắc chỉ đạt 173,8 nghìn đồng/người/tháng, thấp nhất cả nước. (Số liệu trích từ “Kết quả điều tra đời sống, kinh tế hộ gia đình năm 1999” của Tổng cục Thống kê).

ùng cao khởi sắc (Trong ảnh: Niềm vui của người dân xã vùng cao Quảng Sơn (Hải Hà, Quảng Ninh) trên con đường liên thôn được bê tông hóa). Vùng cao khởi sắc (Trong ảnh: Niềm vui của người dân xã vùng cao Quảng Sơn (Hải Hà, Quảng Ninh) trên con đường liên thôn được bê tông hóa).

Như vậy, sau hơn hai mươi năm, thu nhập bình quân cả nước đã tăng gần 20 lần. Trong đó, thu nhập bình quân khu vực nông thôn tăng gần 13 lần; riêng các tỉnh miền núi phía Bắc tăng gần 12 lần.

Dẫn số liệu về thu nhập bình quân để minh chứng kết quả giảm nghèo ấn tượng của nước ta. Vào năm 1998, hộ nghèo là hộ có thu nhập dưới 55 nghìn đồng/người/tháng. Với mức chuẩn này, tỷ lệ hộ nghèo của nước ta vẫn chiếm 37,4% dân số; trong đó khu vực thành thị là 9%, nông thôn là 44,9% (Số liệu trích từ “Điều tra tiêu chuẩn mức sống của các hộ gia đình Việt Nam” của Tổng cục Thống kê).

Sau hai mươi năm, đến thời điểm này, tỷ lệ hộ nghèo của cả nước đã ở dưới mức 7%. Đây là tỷ lệ được tính ngoài tiêu chí thu nhập thì còn căn cứ vào sự thiếu hụt các dịch vụ xã hội (y tế, giáo dục, nhà ở, thông tin,…). Tuy nhiên, đa số các hộ nghèo hiện nay đều nghèo về thu nhập.

Cụ thể, theo Quyết định số 945/QĐ-BLĐTBXH ngày 22/6/2017 của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phê duyệt kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo, trong 1.986.697 hộ nghèo trên cả nước hiện nay thì có 1.583.764 hộ nghèo về thu nhập, chiếm hơn 79,7% tổng số hộ nghèo.

Đáng chú ý, chuẩn nghèo về thu nhập hiện được áp dụng là hộ có thu nhập từ 700 nghìn đồng/người/tháng trở xuống (khu vực thành thị là 900 nghìn đồng/người/tháng trở xuống). So với thời điểm 1998 thì chuẩn nghèo thu nhập hiện nay tăng gần 13 lần.

Từ phong trào đến chính sách

Công cuộc giảm nghèo đầy ấn tượng này là kết quả của một quá trình, đi từ những mô hình nhỏ lẻ cho đến hệ thống chính sách xã hội. Từ năm 1986 đến trước năm 1998, nhiều địa phương đã chủ động tạo ra phong trào XĐGN. Mở đầu là TP. Hồ Chí Minh vào năm 1991 với chủ trương “cộng đồng giúp người nghèo vốn và cách làm ăn”. Cách làm này sau đó lan tỏa ra nhiều địa phương khác và trở thành phong trào xóa đói giảm nghèo sôi động trong cả nước.

Nhưng công cuộc XĐGN thực sự bứt phá khi trở thành một hệ thống chính sách xã hội của quốc gia. Khởi đầu là Quyết định số 05/QĐ-TTg phê duyệt 7 Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG), trong đó có Chương trình mục tiêu về XĐGN. Ủy ban Dân tộc và Miền núi (nay là Ủy ban Dân tộc) là thành viên của Chương trình. Từ đây, nhiều chính sách thúc đẩy XĐGN đã được ban hành.

Ngày 23/7/1998, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 133/1998/QĐ-TTg phê duyệt CTMTQG về XĐGN giai đoạn 1998-2000. Đây là chương trình mục tiêu XĐGN đầu tiên của Việt Nam, được ưu tiên triển khai tại các vùng sâu, vùng xa, vùng ĐBKK thông qua 9 dự án, với kinh phí ước tính khoảng 10.000 tỷ đồng, tập trung vào những vấn đề như: xây dựng kết cấu hạ tầng, giáo dục, y tế, định canh, định cư…

Tiếp đến, ngày 31/7/1998, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 135/1998/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình phát triển kinh tế-xã hội các xã ĐBKK miền núi và vùng sâu, vùng xa (Chương trình 135), được thực hiện qua các giai đoạn I, II và III. Đây là một thương hiệu trong công cuộc XĐGN. Từ hệ thống chính sách này, hàng trăm nghìn tỷ đồng đã được bố trí để thực hiện mục tiêu XĐGN. Qua đó, Việt Nam trở thành điểm sáng về giảm nghèo khi về đích trước thời hạn trong việc thực hiện mục tiêu Thiên niên kỷ xóa bỏ tình trạng nghèo cùng cực và thiếu đói từ năm 2012, được cộng đồng quốc tế ghi nhận.

Thành quả giảm nghèo là rất ấn tượng, tuy nhiên, như Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII đã nhận định: Kết quả giảm nghèo chưa bền vững, nguy cơ tái nghèo còn cao; khoảng cách giàu-nghèo giữa các vùng, nhóm dân cư còn lớn; tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo ở vùng sâu, vùng xa, nhất là trong đồng bào DTTS còn cao.

Một trong những nguyên nhân là do những bất cập trong xây dựng, triển khai chính sách giảm nghèo. Báo Dân tộc và Phát triển sẽ tiếp tục đề cập đến vấn đề này trong số báo tiếp theo.

SỸ HÀO

 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.