Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Canh lưỡi rồng - Món ngon vùng cát Phú Yên

Hoàng Hà Thế - 15:50, 16/05/2025

Cây lưỡi rồng thuộc họ xương rồng còn gọi là cây lưỡi long. Loài cây này chẳng hề xa lạ bởi nó mọc hoặc trồng khá nhiều trên những vùng đất cát ở các tỉnh miền Trung. Thoạt nghe chắc có nhiều người ngạc nhiên vì hiếm có nơi nào lại chọn cây lưỡi rồng làm món ăn. Ấy thế mà nhiều người dân ở các tỉnh Nam Trung bộ nói chung và người dân ở vùng cát của tỉnh Phú Yên nói riêng thì canh lưỡi rồng lại là món khoái khẩu của nhiều gia đình.

Cây lưỡi rồng do người dân trồng trên đất cát, không cần chăm sóc. Ảnh: H.H.THẾ.
Cây lưỡi rồng do người dân trồng trên đất cát, không cần chăm sóc. Ảnh: H.H.THẾ

Mùa nắng nóng ở Phú Yên hay cả miền Trung trở thành môi trường lý tưởng cho cây lưỡi rồng phát triển. Loài cây biểu tượng cho sức sống mãnh liệt, không những tạo thêm màu xanh dịu mắt của vùng cát bỏng rát, mà còn mang một giá trị tinh thần về sự vươn lên của con người. Cây lưỡi rồng còn gắn bó vào bữa ăn của người dân vùng cát Phú Yên.

Món canh thanh mát mùa Hè

Vào những ngày nắng nóng mùa Hè, nhiều gia đình vùng cát quê tôi thường nấu canh lưỡi rồng với cá biển (cá cơm, cá nục, cá ồ…) để ăn cơm. Điều đặc biệt là chỉ mùa Hè nắng nóng, món canh lưỡi rồng mới ngon, như lời mẹ tôi nói: “Mùa Hè, miếng lưỡi rồng đặc ruột hơn, khi nấu canh nước có vị thanh mát, ít nhớt, không có vị chua như nấu canh vào mùa Đông”.

Để có một món canh ngon, khâu quan trọng nhất vẫn là chọn những miếng lưỡi rồng non. Vốn dĩ phải chọn những miếng non thì canh mới có hương vị thanh ngọt. Ai muốn ăn chua thì hái lưỡi rồng vào buổi sáng và trưa, ai không thích vị chua thì nhất định phải hái vào buổi chiều. Tôi cứ thắc mắc hỏi mẹ vì sao kỳ lạ như thế, mẹ cười nói rằng: “Lưỡi rồng dị ứng” với mặt trời, chỉ khi nào về chiều, mặt trời sắp lặn nó mới hết chua”.

Miếng lưỡi rồng non, trước khi chế biến. Ảnh: H.H.THẾ.
Miếng lưỡi rồng non, trước khi chế biến. Ảnh: H.H.THẾ

Còn nhớ những lần mẹ tôi nấu canh lưỡi rồng, sau khi mẹ hái gần hai chục miếng, rồi cho vào rổ đảo sơ cho rụng gai. Sau đó, mẹ tỉ mỉ dùng dao gọt bỏ những nốt gai trên bề mặt miếng lưỡi rồng, rồi rửa sạch để ráo nước. Mẹ lựa những miếng có kích cỡ gần bằng nhau cầm trên tay và xắt thành từng sợi, sau đó trải trên mặt chiếc sàng để hong cho khô dỉu dỉu. Cá cơm mua ở chợ xổm gần nhà vào buổi sáng, mẹ rửa sạch và ướp với mắm nhỉ. Khi nấu, đợi nước sôi mới cho cá cơm vào nấu chín, nêm nếm chút muối và bột ngọt (mì chính) cho vừa ăn, đợi sôi lại rồi cho lưỡi rồng vào. Canh sôi bùng lại lần nữa, nước trong nồi hơi quánh lại như nước yến và ngả màu trắng đục là canh chín, mẹ thêm ít rau ngổ thái nhỏ cho vào rồi nhấc khỏi bếp.

Từng sợi lưỡi rồng giòn sần sật trên đầu lưỡi, cái nhơn nhớt vân vê quanh răng. Vị thanh dịu từ lưỡi rồng quyện với vị ngọt của cá cơm hòa cùng gia vị và rau ngổ, tạo nên cảm giác thích thú. Món canh dân dã phảng phất hương vị của biển cả cùng cái hanh hao của nắng gió vùng cát, tạo nên bữa cơm quê đơn sơ mà ngọt ngào chan chứa yêu thương. Bữa cơm nào có canh lưỡi rồng, mẹ tôi không cần nấu thêm món khác, chỉ cần chén nước mắm nguyên chất dầm với trái ớt xanh để chấm cá là đủ để anh em chúng tôi ăn cơm no căng bụng.

Trước khi nấu canh, lưỡi rồng non được xắc/thái phơi qua nắng để heo héo Ảnh: H.H.THẾ.
Trước khi nấu canh, lưỡi rồng non được xắc/thái phơi qua nắng để heo héo Ảnh: H.H.THẾ

Trở thành đặc sản vùng cát

Chính vì sự đơn giản này nên món canh lưỡi rồng trở thành một món ăn quen thuộc đối với người vùng cát Phú Yên. Ngày nay, dù đời sống khá giả hơn, có nhiều món ăn cao sang hơn, nhưng canh lưỡi rồng giản dị vẫn là món canh thân thương đã gắn bó với biết bao lớp người, từ già đến trẻ, gây thương nhớ cho những người ở vùng cát đã xa quê, và làm sống dậy bao kỷ niệm thuở thiếu thời.

Hiện nay, canh lưỡi rồng đã trở thành đặc sản của vùng cát Phú Yên. Người dân địa phương cho rằng, ăn canh lưỡi rồng giúp mát gan, giải nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa và rất thích hợp vào những ngày hè oi ả. Đối với những người ăn chay hoặc ăn kiêng, món canh lưỡi rồng vẫn đảm bảo dinh dưỡng.

Ngày nay, khi xu hướng tìm về ẩm thực truyền thống, khám phá những món ăn bản địa ngày càng được mọi người quan tâm thì món canh lưỡi rồng cũng đã xuất hiện trong thực đơn của nhiều nhà hàng đặc sản ở Phú Yên.

Tô canh lưỡi rồng nấu với cá cơm biển -Ảnh: H.H.THẾ.
Tô canh lưỡi rồng nấu với cá cơm biển. Ảnh: H.H.THẾ

Du khách cũng có thể thưởng thức món canh lưỡi rồng tại một số điểm du lịch sinh thái hoặc làng nghề truyền thống ở Phú Yên. Món ăn lạ miệng, cách chế biến độc đáo và giá trị dinh dưỡng cao khiến nhiều người tò mò, sau khi ăn thử lại đem lòng yêu thích.

Ông Nguyễn Văn Thường (Sáu Thường, 62 tuổi), Chủ nhà hàng sân vườn chuyên bán hải sản tươi sống ở khu phố Phú Thọ 2, phường Hoà Hiệp Trung, thị xã Đông Hoà, tỉnh Phú Yên, chia sẻ: “Lúc đầu tôi chào khuyến mãi một vài tô canh lưỡi rồng nấu với chả cá thu để khách ăn cho biết. Không ngờ canh lưỡi rồng của nhà hàng đã thành đặc sản. Độc quyền đặc sản canh lưỡi rồng ở nhà hàng tôi là ngoài nấu với chả cá thu còn có thêm lá me và ớt xiêm”.

Không chỉ dừng lại ở việc phục vụ khách du lịch, một số địa phương đã bắt đầu nghiên cứu chế biến lưỡi rồng thành thực phẩm khô hoặc đóng hộp, nhằm nâng cao giá trị kinh tế và đưa sản phẩm đến với thị trường rộng lớn hơn. 

Ông Đào Tấn Dục (70 tuổi) ở khu phố Phước Lâm, phường Hòa Hiệp Bắc, thị xã Đông Hoà, tỉnh Phú Yên, bộc bạch: “Vào mùa Hè, cứ tầm một tháng, vợ chồng tôi lại đi bẻ lưỡi rồng về làm sạch gai, xắt mỏng, phơi khô… đóng gói gửi vào Sài Gòn cho con nó nấu canh ăn, vì nó nói lâu lâu thèm canh lưỡi rồng ở quê nhà”.

Khách thưởng thức món canh lưỡi rồng ở nhà hàng Sáu Thường (khu phố Phú Thọ 2, phường Hoà Hiệp Trung, TX.Đông Hoà, tỉnh Phú Yên) . Ảnh: H.H.THẾ.
Khách thưởng thức món canh lưỡi rồng ở nhà hàng Sáu Thường (khu phố Phú Thọ 2, phường Hoà Hiệp Trung, thị xã Đông Hoà, tỉnh Phú Yên) . Ảnh: H.H.THẾ

Hiện nay, những miếng lưỡi rồng cũng đã được bày bán ở các chợ ở tỉnh Phú Yên, như chợ Tân Hiệp (P.2 TP. Tuy Hòa); chợ Phú Lâm (P. Phú Lâm, TP. Tuy Hòa) và hầu hết các chợ ở quê vùng cát. Theo tìm hiểu được biết, sau khi lưỡi rồng làm sạch, được bán với giá 10.000 đồng/12 miếng, hoặc bán theo ký 30.000 đồng/ký.

Bà Trương Thị Trinh (63 tuổi) người chuyên bán lưỡi rồng ở chợ Uất Lâm (KP Uất Lâm, P. Hòa Hiệp Bắc, TX Tây Hòa) cho biết: “Vào mùa Hè, tôi bán miếng lưỡi rồng, mỗi buổi chợ cũng có thu nhập bình quân trên 300.000 đồng, có đồng ra đồng vào trang trải chi tiêu sinh hoạt gia đình”.

Từ món ăn của người nghèo trong những ngày tháng gian khó, canh xương rồng hôm nay đã trở thành đặc sản độc đáo, mang đậm hương vị quê hương vùng cát, và là biểu tượng cho bản sắc ẩm thực ở Phú Yên và miền Trung. Giữa thời đại hội nhập, càng trân trọng những giá trị bản địa, ta càng thấy rõ tầm quan trọng của việc gìn giữ và phát huy những món ăn truyền thống như canh lưỡi rồng - không chỉ là một món canh, mà là cả một câu chuyện văn hóa ẩm thực.


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Cuốn hút ẩm thực người Thái trên đất Tây Nguyên

Cuốn hút ẩm thực người Thái trên đất Tây Nguyên

Đến Tây Nguyên lập nghiệp, cộng đồng dân tộc Thái mang theo nhiều bản sắc văn hóa quý, trong đó có các món ăn đậm hương vị núi rừng Tây Bắc. Ấn tượng là, đã có nhiều đồng bào Thái phát triển món ăn truyền thống của dân tộc mình thành sản phẩm hàng hóa trên đất Tây Nguyên mang lại thu nhập cao.
Tin nổi bật trang chủ
Cần Thơ đặt mục tiêu trở thành cực tăng trưởng của quốc gia

Cần Thơ đặt mục tiêu trở thành cực tăng trưởng của quốc gia

Tin tức - Tào Đạt - 4 giờ trước
Đại hội Đại biểu lần thứ I Đảng bộ UBND TP. Cần Thơ đề ra mục tiêu tăng trưởng GRDP bình quân từ 10%/năm trở lên; tổng thu ngân sách hàng năm tăng khoảng 15%. Thành phố phấn đấu trở thành cực tăng trưởng của quốc gia.
9 người bị lĩnh án sau vụ hỗn chiến bởi thua độ trên sới gà

9 người bị lĩnh án sau vụ hỗn chiến bởi thua độ trên sới gà

Pháp luật - Tào Đạt - 6 giờ trước
Mâu thuẫn sau khi thua độ trên sới gà, Tâm cùng Dương và Phú đánh Quí. Sau đó, đối tượng Quí đã gọi điện rủ Chiến và nhiều người khác kéo đến “trả thù”. Các đối tượng đã dùng hung khí chém anh Dương nhiều nhát, gây thương tích với tổng tỷ lệ 26%. Qua công tác điều tra và xét xử, 9 đối tượng liên quan đã bị lĩnh án về tội “Giết người” và “Cố ý gây thương tích”.
Công An Hà Nội và Nam Định đứng trước thách thức lớn, cùng cơ hội không nhỏ tại Cúp C2 châu Á 2025/26

Công An Hà Nội và Nam Định đứng trước thách thức lớn, cùng cơ hội không nhỏ tại Cúp C2 châu Á 2025/26

Thể thao - Hoàng Minh - 6 giờ trước
Chiều 15/8, tại Kuala Lumpur (Malaysia), Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC) đã tiến hành bốc thăm chia bảng AFC Champions League Two 2025/26 (Cúp C2 châu Á). Hai câu lạc bộ đại diện bóng đá Việt Nam góp mặt là Công An Hà Nội và Nam Định, lần lượt rơi vào Bảng E và Bảng F của khu vực Đông Á.
EVNNPC lập kỷ lục công suất, đảm bảo cấp điện an toàn giữa nắng nóng và mưa lũ

EVNNPC lập kỷ lục công suất, đảm bảo cấp điện an toàn giữa nắng nóng và mưa lũ

Xã hội - H. P - 6 giờ trước
Tháng 7/2025, Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC) hoàn thành tốt nhiệm vụ cung cấp điện an toàn, ổn định, liên tục cho 17 tỉnh, thành phố, kịp thời ứng phó với nắng nóng gay gắt, mưa lũ và các hiện tượng thời tiết cực đoan.
Vạn Đức (Gia Lai): Phát triển bền vững, đưa hai thôn đồng bào DTTS “gần” với các thôn khác

Vạn Đức (Gia Lai): Phát triển bền vững, đưa hai thôn đồng bào DTTS “gần” với các thôn khác

Kinh tế - T.Nhân - 7 giờ trước
Được sáp nhập từ 3 xã của huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định cũ, là Ân Thạnh, Ân Tín và Ân Sơn, xã Vạn Đức, tỉnh Gia Lai có nhiều tiềm năng để phát triển kinh - xã hội. Ngày 15/8, xã Vạn Đức tổ chức Đại hội Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, với phương châm hành động “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển”, toàn Đảng bộ và Nhân dân xã quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra, phát triển bền vững và đưa hai thôn đồng bào DTTS “gần” với các thôn khác.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
TP. Hồ Chí Minh thúc đẩy kết nối giao thương tại Pusan - Hàn Quốc

TP. Hồ Chí Minh thúc đẩy kết nối giao thương tại Pusan - Hàn Quốc

Kinh tế - Duy Chí - 7 giờ trước
TP. Hồ Chí Minh trở thành siêu đô thị của khu vực với hệ sinh thái công nghiệp hoàn thiện, phát triển theo mô hình các khu công nghiệp sinh thái, cộng sinh công nghiệp, tạo ra giá trị gia tăng cao cho các nhà đầu tư khi đến với TP. Hồ Chí Minh, là những chủ đề xúc tiến đầu tư mà Đoàn công tác của TP. Hồ Chí Minh đã giới thiệu tại Thành phố Busan (Hàn Quốc).
Hàu nhập lậu: “Cú đánh” kép với ngư dân Quảng Ninh

Hàu nhập lậu: “Cú đánh” kép với ngư dân Quảng Ninh

Kinh tế - Mỹ Dung - 7 giờ trước
“5.000 đồng một ký hàu, rẻ đến mức chúng tôi chỉ biết lắc đầu”, anh Vũ Văn Tuân, ngư dân ở Vân Đồn, thốt lên với nỗi lo lắng hiện hữu. Sau bão, dịch bệnh, giờ đây hàng nghìn hộ nuôi hàu ven biển Quảng Ninh lại phải đối mặt với “cơn bão” mới: giá hàu rớt xuống mức thấp chưa từng có, trong khi nguồn hàu nhập lậu từ Trung Quốc ồ ạt tràn vào.
Đồng Nai cần chính sách đặc thù để tăng trưởng 2 con số

Đồng Nai cần chính sách đặc thù để tăng trưởng 2 con số

Tin tức - Duy Chí - 7 giờ trước
6 tháng đầu năm, GRDP tỉnh Đồng Nai đạt trên 8%, thu hút đầu tư, giải ngân vốn đầu tư công, các ngành, các lĩnh vực đều tiến triển tốt. Để đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, tỉnh Đồng Nai kiến nghị Chính phủ có chính sách đặc thù, hỗ trợ 27 ngàn tỷ đồng kết nối và phát triển giao thông.
Xã biên giới “đổi” hoa mừng Đại hội thành quà cho học sinh nghèo

Xã biên giới “đổi” hoa mừng Đại hội thành quà cho học sinh nghèo

Trang địa phương - Lê Hường - 7 giờ trước
Xã biên giới không nhận hoa chúc mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, thay vào đó vận động các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn trước thềm năm học mới.
Tập trung nguồn lực đưa xã Ia Phí phát triển toàn diện, bền vững

Tập trung nguồn lực đưa xã Ia Phí phát triển toàn diện, bền vững

Tin tức - Ngọc Thu - 7 giờ trước
Đó là một trong những mục tiêu quan trọng được đề ra tại Đại hội Đảng bộ xã Ia Phí (tỉnh Gia Lai) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, diễn ra sáng 15/8.