Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Cần giữ gìn làng truyền thống của đồng bào Xơ-đăng

PV - 11:06, 10/06/2020

Đồng bào Xơ-đăng huyện Nam Trà My (Quảng Nam) trước đây sống trên vùng núi cao, giao thông đi lại khó khăn, mùa mưa lũ thường bị sạt lở, đe dọa đến an toàn tính mạng. Những năm gần đây, chính quyền địa phương đã thực hiện di dời đồng bào đến nơi ở mới để bảo đảm an toàn, cải thiện chất lượng cuộc sống.

Làng mới Lâng Loan
Làng mới Lâng Loan

Từ khi có chủ trương của cấp trên, người dân trong làng Măng Klâng (với 69 hộ, 291 nhân khẩu), huyện Nam Trà My (Quảng Nam) nhanh chóng hưởng ứng, đã đi tìm một vị trí thuận lợi cách làng cũ không xa để dời làng. Họ đã đặt tên làng mới của mình là Lâng Loan.

Nhà nước hỗ trợ mỗi hộ 20 triệu đồng di chuyển nhà, 30 triệu đồng san nền nhà và hỗ trợ kinh phí kéo dây điện, đường ống dẫn nước sinh hoạt từ khe núi về tận làng, giúp cho bà con có điều kiện dựng lại nhà, ổn định nơi ăn chốn ở. Việc di dời chỗ ở đến nơi mới để giúp bà con có cuộc sống ổn định, an toàn, thuận tiện về giao thông, học hành của con em là việc làm rất cần thiết, kịp thời, thể hiện sự quan tâm của chính quyền địa phương. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện còn những vấn đề bất cập, nhất là việc duy trì, giữ gìn “hồn cốt” của làng.

Làng cũ Măng Klâng

Làng cũ của đồng bào là nơi sinh sống của nhiều thế hệ với bao nhiêu kỷ niệm và ký ức. Những người đi trước đã dành bao công sức để chăm sóc, gây dựng hình thành ngôi làng. Làng có cây đa lớn tỏa bóng mát trên lối mà người dân sớm chiều lên rẫy về nương. Làng còn lưu giữ những ngôi nhà sàn mái lá, vách nứa với những cây cột vững chắc.

Đối với người Xơ-đăng, làng không thể thiếu máng nước, vì máng nước là mạch sống, nguồn sống của làng. Máng nước giữa làng trong mát, tuôn chảy suốt ngày đêm. Bà con trong làng nhặt những tảng đá lớn về kè, lót nền, giữ cho máng nước không bị ngập, vấy bùn, thuận tiện cho người đi lấy nước giặt giũ, tắm rửa. Những tảng đá chẳng những tôn tạo vẻ đẹp, sự kiên cố, vững chắc cho máng nước mà còn tạo ra hình ảnh, âm thanh của núi rừng.

Cuối năm, khi lúa đã vào kho, đồng bào Xơ-đăng làm lễ cúng máng nước. Đây là lễ cúng quan trọng nhất của cộng đồng làng, là dịp để bà con tu sửa máng nước, thay những đoạn máng tre bị hư mục bằng những máng tre mới; là dịp đồng bào vui chơi, nghỉ ngơi sau những ngày vất vả với nương rẫy.

Làng cũ của đồng bào còn giữ nguyên những kho lúa được làm bằng vật liệu truyền thống. Đây là nơi giữ thóc lúa, hạt giống, làm cách biệt với làng, vừa phòng hỏa hoạn, chống chuột phá hoại, để bà con “giữ an ninh lương thực” ăn đủ qua ngày giáp hạt. Kho lúa có kiến trúc nhỏ gọn, đẹp, xây cất thành từng cụm, từng dãy nằm trên các sườn dốc, nhìn xa giống như ngôi làng thu nhỏ. Kho lúa càng nhiều chứng tỏ làng sung túc, là biểu tượng của no ấm.

Trẻ em vui đùa nơi bến nước
Trẻ em vui đùa nơi bến nước

Làng mới Lâng Loan

Cũng như người dân ở làng cũ Măng Klâng dọn qua thành làng mới, nhưng Lâng Loan đã nhiều đổi khác. Làng mới không còn một nếp nhà sàn truyền thống nào mà thay bằng những ngôi nhà mái tôn trắng lóa. Một vài máng nước sơ sài, nước chảy yếu ớt, có lẽ do vào mùa nắng nên khe suối khô cạn.

Làng được lấy tên Lâng Loan, trong tiếng Xơ-đăng nghĩa là rừng cây, nhưng tuyệt nhiên không có bóng cây xanh nào. Trong quá trình san ủi làm mặt bằng, người ta đã chặt hạ hết cây cối, làm cho cả vùng trống trơn.

Những cái cần cho ngôi làng mới thì rất nhiều, có thể hình thành về sau một thời gian nữa, nhưng những gì thuộc về văn hóa nếp sống như kiến trúc nhà ở, nhà làng truyền thống, máng nước, kho lúa thì cần phải phục hồi, tránh sự mất mát, đứt đoạn. Các thiết chế văn hóa truyền thống được đồng bộ triển khai như nhà làng truyền thống, nhà sàn của dân... Khi phục dựng nhà truyền thống thì các loại hình văn hóa dân gian được phát huy như văn hóa cồng chiêng, lễ hội ăn lúa mới, ẩm thực, dệt thổ cẩm, đan lát... Có như vậy, văn hóa truyền thống mới được bảo tồn, phát huy, tính kết cấu cộng đồng được gắn chặt; tình làng nghĩa xóm được thắt chặt.

Với chủ trương đúng, hợp lòng dân, làng truyền thống dân tộc Xơ-đăng vùng Nam Trà My không bị mất đi mà được bổ sung nhiều nét mới, đó là công trình cơ sở hạ tầng, bố trí dân cư thuận tiện trong sinh hoạt, sản xuất, phát huy được các giá trị văn hóa dân gian. Nét mới đó không làm lạ, mai một yếu tố cổ truyền mà làm cho làng truyền thống phát triển bền vững hơn, cải thiện cơ bản chất lượng cuộc sống của cộng đồng DTTS.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
OCOP – nâng tầm sản phẩm nông nghiệp xứ Nghệ

OCOP – nâng tầm sản phẩm nông nghiệp xứ Nghệ

Kinh tế - An Yên - 1 giờ trước
Thành công sau 5 năm xây dựng Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) ở Nghệ An, không chỉ là 558 sản phẩm OCOP được công nhận (520 sản phẩm 3 sao, 37 sản phẩm 4 sao và 1 sản phẩm 5 sao); mà hơn hết là đã góp phần thay đổi tư duy, nhận thức của mỗi người dân, khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của mỗi vùng đất… để những sản phẩm nông nghiệp được nâng tầm.
Về Khánh Sơn đắm say với thanh âm đàn đá

Về Khánh Sơn đắm say với thanh âm đàn đá

Sắc màu 54 - T.Nhân - 2 giờ trước
Đàn đá là nhạc cụ độc đáo có từ lâu đời của đồng bào DTTS huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa). Mới đây, bộ đàn đá Khánh Sơn đã được công nhận là bảo vật Quốc gia tạo ra niềm vui lớn cho cộng đồng người Raglai. Tỉnh Khánh Hoà đang lên kế hoạch đưa du lịch văn hóa trở thành một trong các sản phẩm chủ đạo thu hút du khách trong nước, quốc tế.
Thành công từ nuôi lợn trong hang đá

Thành công từ nuôi lợn trong hang đá

Kinh tế - Hà Việt Lâm - 2 giờ trước
Học xong cấp 3, anh Đinh Văn Sơn ở xóm Sơn Lập, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình từng đi làm thuê nhiều nơi để kiếm sống. Cuộc sống nay đây mai đó, luôn trong cảnh thiếu trước hụt sau. Sau khi bàn với vợ, Sơn quyết định về quê lập nghiệp bằng việc làm chuồng nuôi lợn rừng và lợn bản địa.
Sẻ chia khó khăn với trẻ em DTTS có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới

Sẻ chia khó khăn với trẻ em DTTS có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới

Nhịp cầu nhân ái - Trọng Bảo - 2 giờ trước
Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai vừa tổ chức ra mắt mô hình “Mẹ đỡ đầu” cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, là con em đồng bào DTTS ở khu vực biên giới.
Bắc Giang tập huấn chính sách pháp luật về đất đai cho đồng bào DTTS

Bắc Giang tập huấn chính sách pháp luật về đất đai cho đồng bào DTTS

Tin tức - Mạnh Cường - 2 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 4, Dự án 5, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (Chương trình MTQG 1719), Ban Dân tộc tỉnh Bắc Giang đã phối hợp UBND huyện Lục Ngạn tổ chức 15 lớp tập huấn “Nội dung cơ bản, chính sách hỗ trợ trực tiếp cho hộ gia đình, cá nhân trong chính sách pháp luật về đất đai vùng đồng đồng bào DTTS và miền núi”.
Tin trong ngày - 18/3/2024

Tin trong ngày - 18/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 18/3, có những thông tin đáng chú ý sau: 50 triệu tin nhắn rác, 50.000 thuê bao lừa đảo bị chặn mỗi tháng. Số hóa gần 10.000 cây sầu riêng tại Đắk Lắk . Người truyền dạy tri thức dân gian dân tộc Dao cho lớp trẻ. Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Lào Cai đã giải ngân được gần 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Lào Cai đã giải ngân được gần 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Thời sự - Trọng Bảo - 2 giờ trước
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lào Cai, tính đến ngày 15/3, giá trị giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh đạt 910 tỷ đồng, bằng 18% kế hoạch giao năm 2024.
Thanh Hóa: Công bố Lễ hội “Sết Boóc Mạy” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Thanh Hóa: Công bố Lễ hội “Sết Boóc Mạy” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Sắc màu 54 - Hà Khải - 2 giờ trước
Ngày 17/3, UBND huyện Như Thanh (tỉnh Thanh Hoá) đã long trọng tổ chức Lễ công bố quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc công nhận Lễ hội “Sết Boóc Mạy” xã Cán Khê là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Trang địa phương - Như Tâm - 2 giờ trước
Cùng với các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi trên cả nước, tỉnh Kiên Giang đang tích cực triển khai công tác chuẩn bị tổ chức Đại hội đại biểu các DTTS cấp huyện, cấp tỉnh lần thứ IV- năm 2024. Là tỉnh duy nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có biên giới đất liền, biển và hải đảo, cũng là tỉnh có đông đồng bào DTTS sinh sống; tỉnh Kiên Giang xác định, đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, từ đó tiếp tục khơi dậy quyết tâm của cả hệ thống chính trị và ý chí của đồng bào các dân tộc, đóng góp vào sự phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS của tỉnh. Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Lưu Trung, Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Trưởng Ban Chỉ đạo Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần IV năm 2024, xung quanh nội dung này.
Hậu Giang: Phá thành công một chuyên án làm tiền giả lớn

Hậu Giang: Phá thành công một chuyên án làm tiền giả lớn

Pháp luật - Tào Đạt - Thế Phong - 2 giờ trước
Tối 18/3, phòng An ninh điều tra Công an tỉnh Hậu Giang cho biết vừa phối hợp các phòng nghiệp vụ phá thành công chuyên án “Làm, tàng trữ, lưu hành tiền giả” liên tỉnh, thu giữ số lượng lớn tiền giả tương đương hơn 640 triệu đồng.
Quảng Ngãi: Đổi mới cách làm đối với sản phẩm OCOP

Quảng Ngãi: Đổi mới cách làm đối với sản phẩm OCOP

Kinh tế - T.Nhân-H.Trường - 2 giờ trước
Quảng Ngãi vừa ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) năm 2024. Theo đó, tỉnh yêu cầu đổi mới cách làm đối với các sản phẩm OCOP như tập trung phát triển các sản phẩm chế biến, chế biến sâu, sản phẩm truyền thống gắn với lợi thế, tiềm năng của địa phương, các sản phẩm được thị trường ưa chuộng và đón nhận.