Nguồn lực đầu tư từ Chương trình tiếp tục góp phần làm sáng hơn bức tranh vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh - Trong ảnh: Một góc xã Huồi Tụ, tỉnh Nghệ AnNhiều chỉ tiêu cơ bản đạt và vượt kế hoạch
Để triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719), tỉnh Nghệ An đã thành lập Ban chỉ đạo, bộ máy giúp việc từ cấp tỉnh xuống tận cơ sở.
Ban chỉ đạo các cấp hoạt động theo quy chế, có phân công cụ thể đối với từng cơ quan, thành viên; công tác phối hợp giữa các đơn vị, địa phương được thực hiện thường xuyên, liên tục. Đối với cơ quan thường trực Chương trình là Sở Dân tộc và Tôn giáo, thì đã thành lập Tổ công tác về Chương trình MTQG 1719 để phối hợp, nghiên cứu, chỉ đạo giải quyết các công việc với mục tiêu triển khai có hiệu quả Chương trình trên phạm vi toàn tỉnh.
Nhờ sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, nên các chính sách của Chương trình MTQG 1719 được triển khai tương đối đồng bộ, theo tiến độ thực hiện của Trung ương. Vì vậy, kết quả đạt được là rất khả quan; các mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình trên địa bàn tỉnh cơ bản đạt theo kế hoạch.
Qua đánh giá của UBND tỉnh Nghệ An, các nhóm mục tiêu, chỉ tiêu đạt kế hoạch giao gồm mục tiêu về tỷ lệ giảm nghèo trong đồng bào DTTS bình quân hằng năm trên 3%. Mục tiêu về thu nhập bình quân của người DTTS đến cuối năm 2024 đạt khoảng 38,4 triệu đồng/người/năm.
Nhóm mục tiêu về lĩnh vực giáo dục đạt 5/5 mục tiêu. Mục tiêu về tỷ lệ lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của người DTTS và đặc thù vùng đồng bào DTTS&MN cuối năm 2024 đạt 51,5%.
Đáng chú ý, nhóm một số chỉ tiêu cơ bản khác như, giải quyết đất ở, nhà ở, nước sinh hoạt tập trung… cũng đã đạt mục tiêu được giao từ đầu giai đoạn.
Được hỗ trợ nước sinh hoạt, gia đình bà Lương Thị Én ở bản Na Bón, xã Yên Na đã bớt đi một phần khó khănPhó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Phùng Thành Vinh chia sẻ: Nguồn lực đầu tư từ Chương trình tiếp tục góp phần làm thay đổi tốt hơn bức tranh vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh: kết cấu hạ tầng giao thông, trường học, trạm y tế, điện lưới, nước sinh hoạt... không ngừng được quan tâm đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, sửa chữa, xây dựng nông thôn mới ngày càng khởi sắc, giải quyết các nhu cầu thiết yếu của nhân dân về sản xuất kinh doanh, giao thương, học tập, chăm sóc sức khoẻ.
Cũng theo ông Vinh, các nội dung đầu tư, hỗ trợ có liên quan trực tiếp đến người dân đã mang lại những hiệu quả tích cực, tạo sinh kế, nâng cao dân trí, đời sống vật chất, tinh thần từng bước ổn định, góp phần quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy các bản sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào các dân tộc thiểu số.
Kinh tế - xã hội từng bước phát triển; các lĩnh vực y tế, văn hóa, giáo dục và đào tạo có bước chuyển biến tích cực; công tác chính sách xã hội được quan tâm; hệ thống chính trị ngày càng được tăng cường, củng cố xây dựng vững mạnh; người dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh đoàn kết, chấp hành và thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định của chính quyền địa phương; tình hình an ninh, trật tự an toàn xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được đảm bảo.
Nhận diện những khó khăn
Tuy nhiên, việc thực hiện Chương trình MTQG 1719 cũng có nhiều chỉ tiêu chưa đạt kế hoạch. Đó là nhóm mục tiêu về cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội ở các xã thôn vùng đồng bào DTTS&MN (không đạt 3/8 mục tiêu, chiếm 38%); nhóm mục tiêu về lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khoẻ người dân (không đạt 1/4 mục tiêu, chiếm 25%); nhóm mục tiêu về bảo tồn và phát triển các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc (không đạt 1/2 mục tiêu, chiếm 50%).
Cụ thể, mới chỉ có 19 thôn, bản ra khỏi địa bàn đặc biệt khó khăn; trong khi kế hoạch ban đầu là 38 thôn, bản. Tỷ lệ trường, lớp học được xây dựng kiên cố mới chỉ đạt 75%/100% mục tiêu được giao; tỷ lệ đồng bào DTTS được xem truyền hình đạt 95%/100% mục tiêu được giao; tỷ lệ đồng bào DTTS được nghe đài phát thanh đạt 96%/100% mục tiêu được giao; tỷ lệ đồng bào DTTS tham gia bảo hiểm y tế đạt 48,8%/98% mục tiêu được giao; tỷ lệ thôn có đội văn hóa, văn nghệ truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng đạt 7,6%/50% mục tiêu được giao.
Lĩnh vực giáo dục đạt 5/5 mục tiêu - Trong ảnh: Học sinh các bậc học tại xã Mường Lống dự khai giảng năm học 2025-2026Trên cơ sở những kết quả đạt được trong việc thực hiện Chương trình MTQG 1719 giai đoạn 2021-2025, tỉnh Nghệ An đã nghiêm túc nhìn nhận những tồn tại, khó khăn, hạn chế.
Trong báo cáo tổng kết Chương trình MTQG 1719, tỉnh Nghệ An cho rằng, một số văn bản quy định, hướng dẫn của Trung ương ban hành còn chưa thực sự kịp thời, chưa toàn diện, một số nội dung khó thực hiện do chưa phù hợp với thực tiễn; một số văn bản hướng dẫn phải điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung.
Công tác chỉ đạo điều hành trong thời gian đầu ở các cấp, một số sở, ngành, địa phương còn nhiều lúng túng, phân bổ vốn còn có thời điểm chưa kịp thời, huy động nguồn lực ngoài ngân sách còn hạn chế; quá trình tiếp cận, nghiên cứu, triển khai thực hiện ở địa phương còn gặp nhiều khó khăn, có một số nội dung gặp khó khăn trong quá trình thực hiện.
Việc đề xuất lựa chọn, phê duyệt danh mục dự án đầu tư chưa đảm bảo tiến độ, chất lượng yêu cầu. Tiến độ triển khai thực hiện các Dự án, Tiểu dự án của Chương trình còn chậm, tỷ lệ giải ngân nguồn vốn thấp, đặc biệt là vốn sự nghiệp.
Thêm vào đó, việc phối hợp giữa một số cơ quan, đơn vị, địa phương chưa thật sự chặt chẽ, đồng bộ, thường xuyên nên việc tổng hợp báo cáo cũng như theo dõi tiến độ triển khai của cơ quan chủ trì Chương trình còn gặp khó khăn, chưa đảm bảo theo yêu cầu nội dung và thời gian.
Ông Phùng Thành Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An nhìn nhận, tỉnh nghiêm túc chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, yếu kém trong thực hiện Chương trình MTQG 1719. Bởi việc thực hiện Chương trình chưa được như kỳ vọng, kéo theo đó là người dân sẽ không được thụ hưởng đầy đủ, kịp thời các chính sách mà Trung ương triển khai.
Từ thực tế của giai đoạn I, tỉnh sẽ khẩn trương rà soát, bổ cứu lại những khâu, những quá trình triển khai còn thiếu sót, yếu kém. Tất cả vì mục tiêu là Chương trình MTQG 1719 được triển khai hiệu quả hơn, đáp ứng tối đa nhu cầu thụ hưởng của người dân trên địa bàn.
Từ thực tế triển khai, tỉnh Nghệ An đề nghị, tiếp tục thống nhất thành lập Ban chỉ đạo chung các Chương trình MTQG; đồng thời, xem xét bổ sung quy định cụ thể về mô hình tổ chức quản lý, chỉ đạo thực hiện Chương trình ở cấp tỉnh để triển khai thống nhất, đồng bộ; thành lập Ban chỉ đạo cấp xã để phù hợp với công tác sắp xếp tổ chức, bộ máy chính quyền 02 cấp.
Xem xét thực hiện tăng cường chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý, thực hiện Chương trình. Xây dựng hệ thống chỉ tiêu theo dõi, đánh giá, hệ thống biểu mẫu báo cáo thống nhất ngay từ đầu giai đoạn tiếp theo để thực hiện nhập dữ liệu từ cấp cơ sở, phục vụ công tác quản lý, điều hành Chương trình của cơ quan các cấp.