Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Cách giữ rừng của người Thái ở Con Cuông

Thanh Hải - 08:04, 18/04/2022

Những căn nhà sàn khang trang, vững chắc được dựng lên bằng bê tông, cốt thép đang dần thay thế những căn nhà được làm bằng gỗ là thực tế khá phố biển hiện nay ở nhiều bản làng tại huyện miền núi Con Cuông (Nghệ An). Dù nhà sàn bằng bê tông có thể không như mong muốn, nhưng đó là cách mà người Thái ở Con Cuông giữ rừng rất hiệu quả, đồng thời vẫn giữ gìn được nét văn hóa, phong tục tập quán sống trong những mái nhà sàn


Người dân huyện Con Cuông đang dần thay nhà sàn truyền thống gỗ bằng bê tông
Người dân huyện Con Cuông đang dần thay nhà sàn truyền thống gỗ bằng bê tông

Truyền thống vẫn được gìn giữ

Làm nhà sàn bằng gỗ để ở là truyền thống bao đời của người Thái ở Nghệ An. Thế nên, nhà sàn không chỉ là nơi để ở, mà còn là nơi thuận tiện nhất trong không gian tổ chức lễ hội truyền thống của đồng bào Thái. Để có được một ngôi nhà sàn 3 gian, hai hồi, kiến trúc đúng phong tục truyền thống của người Thái, đòi hỏi rất nhiều gỗ. Gỗ càng quý thì nhà sàn càng đẹp và mất rất nhiều thời gian chạm trổ công phu, tạo hình.

Những năm gần đây, nguồn nguyên liệu gỗ ngày càng cạn kiệt nên giá cả đắt đỏ. Mặt khác, các khu rừng đều có chủ trông coi, bảo quản; Chính phủ đã có chủ trương đóng cửa rừng, nên việc lấy gỗ làm nhà đối với bà con không còn dễ như trước.

Để khắc phục tình trạng thiếu vật liệu xây dựng nhà, nhiều xã tại huyện miền núi Con Cuông (Nghệ An) đã vận động người dân xây dựng nhà sàn bằng bê tông, cốt thép thay cho gỗ truyền thống. Nhìn từ bản Nam Sơn, xã Chi Khê, huyện Con cuông, câu chuyện người dân làm nhà sàn bằng bê tông, cốt thép dường như đã là một phong trào tự giác. Đến nay, bản Nam Sơn đã có đến 95% hộ dân làm nhà sàn bằng bê tông, cốt thép thay thế nhà sàn bằng gỗ truyền thống.

Anh Vi Văn Dũng, người dân bản Nam Sơn, xã Chi Khê, huyện Con Cuông bảo: Người Thái thích ở nhà sàn. Nay nguồn nguyên liệu gỗ hiếm nên bà con đã chuyển sang vật liệu bê tông, cốt thép. Giá cả ngôi nhà rẻ hơn 3-4 lần so với nhà sàn bằng gỗ truyền thống. Ngôi nhà không chỉ chắc chắn, mà còn đảm bảo được nét văn hóa cổ truyền của dân tộc Thái.

Trung bình một ngôi nhà sàn bằng gỗ “ngốn” 6-10m3. Trong khi nhà sàn bằng bê tông, cốt thép rẻ hơn 3-4 lần. Theo người Thái, để dựng được một nhà sàn bằng gỗ từ 8 - 14 cột phải tốn từ 150 - 300 triệu đồng tiền công và tiền vật liệu, trong khi đó nếu làm nhà sàn bằng bê tông, chỉ tốn khoảng 50 - 100 triệu đồng. Đến nay, cả xã Chi Khê đã có 60% hộ dân làm nhà sàn bằng bê tông.

Ông Lô Văn Vinh, Phó Bí thư đảng ủy xã Chi Khê cho hay: Quan trọng hơn, ngôi nhà bằng bê tông có độ bền cao hơn, không sợ mối mọt, và cũng không ảnh hưởng đến tập tục thờ cúng, sinh hoạt, tín ngưỡng cộng đồng của người Thái. Vì  thế mà phong trào làm nhà sàn bằng bê tông xuất hiện trên địa bàn xã từ nhiều năm nay. Hiện tại nhiều bản trên địa bàn xã như Liên Đình, Nam Đình, Chằn Nằn… đã thay thế nhà sàn bằng gỗ truyền thống bằng chất liệu bê tông.

Câu chuyện người dân làm nhà sàn bằng bê tông vẫn phát huy được công năng sử dụng, đã lan ra nhiều xã trên toàn huyện Con Cuông. Ở vùng tả ngạn sông Lam, những xã như Mậu Đức, Đôn Phục, Thạch Ngàn… đã xuất hiện nhiều căn nhà sàn bằng bê tông thay thế nhà sàn bằng gỗ truyền thống.

Ông Lê Quốc Hoàng, hội viên hội văn học nghệ thuật các DTTS nghệ An cho biết: Người Thái sinh sống bằng nhà sàn từ đời cha ông để lại. Hiện nay, họ làm nhà bằng bê tông vừa giảm chi phí, vẫn đúng bản sắc của đồng bào. Tôi cho rằng, việc thay thế thói quen này cũng là cần thiết và các địa phương nên nhân rộng.

Ngôi nhà sàn bằng chất liệu bê tông ở Con Cuông
Một ngôi nhà sàn bằng chất liệu bê tông ở Con Cuông

Trả nợ với rừng

Sống nhờ rừng đã là đặc tính truyền đời của bà con các DTTS. Thế nên, không lạ gì khi người dân cứ vào rừng khai thác gỗ để làm nhà. Nguồn nguyên liệu gỗ cạn kiệt, môi trường sống bị đe dọa, cũng là lúc người dân nhận ra rằng, cần phải bảo vệ rừng để bảo vệ cuộc sống của bản làng.

Để trả nợ với rừng, bà con người Thái ở Con Cuông đã “đóng cửa rừng”, không khai thác gỗ làm nhà như trước, đồng thời tích cực trồng cây gây rừng. Nhờ những nỗ lực ấy mà tỉ lệ che phủ rừng ở Chi Khê cao ngất ngưỡng, những hơn 80%. Đó là con số rất đáng nể và tự hào.

Ông Lê Văn Lý, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Con Cuông (Nghệ An) vui vẻ: Người dân xã Chi khê đã đi đầu trong phong trào làm nhà sàn bằng bê tông để giữ rừng. Nay phong trào đã lan mạnh ra toàn huyện Cũng vì thế mà việc quản lí bảo vệ rừng trên địa bàn Con Cuông rất tốt. Khi người dân tự giác thay đổi thói quen làm nhà sàn từ gỗ sang bê tông đã giảm áp lực rất lớn vào rừng, giảm thiểu việc phá rừng.

Sau khi sơn phủ giả gỗ, ngôi nhà vẫn có độ mềm mà còn rất đẹp
Một ngôi nhà sàn bằng bê tông cốt thép đang thi công

Những năm qua, nhiều khu tái định cư cho bà con DTTS đã được huyện, chủ đầu tư lập kế hoạch xây dựng bằng mẫu nhà sàn bê tông, cốt thép. Đó cũng đang là cách để thay đổi nhận thức, suy nghĩ của bà con về rừng, về thói quen xây dựng nhà ở. Nhìn những ngôi nhà sàn bằng bê tông của đồng bào Đan Lan ở khu tái định cư Bá Hạ - Kẻ Tắt thuộc xã Thạch Ngàn (Con Cuông) với sơn đỏ, mái lợp ngói trông vẫn rất đẹp mắt, hòa hợp với khung cảnh núi đồi.

Nói về công tác lưu giữ và bảo tồn nhà sàn ở huyện Con Cuông, ông Nguyễn Đình Hùng, Bí thư Huyện ủy thông tin: Trước thực trạng nhà sàn truyền thống của đồng bào trong huyện đang được thay thế bằng những ngôi nhà xây kiến trúc mới, chúng tôi đã chỉ đạo các địa phương tuyên truyền, định hướng cho người dân giữ gìn thật tốt các nếp nhà sàn truyền thống. Về cơ bản vẫn làm theo kiểu nhà sàn truyền thống, chỉ thay trụ gỗ bằng trụ bê tông, lợp ngói cho vững chắc. Đây là cách để giữ rừng, bảo vệ rừng.


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
“Tôi luôn nhớ mãi lời Bác dạy”

“Tôi luôn nhớ mãi lời Bác dạy”

Đời người, có những ký ức không thể nào quên, như là động lực, là niềm tin, là tự hào, là hãnh diện mãi mãi. Khoảnh khắc gặp Bác, khi thì ở Phủ Chủ tịch, khi lại ở quê nhà… với một cụ bà đã vượt qua hơn một thế kỷ cuộc đời, là tất cả như thế. Cụ là Nguyễn Thị Thức, 106 tuổi, ở làng Hồng Lĩnh, xã Hậu Thành, Yên Thành (Nghệ An).
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.
Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Thể thao - T.Nhân - H.Trường - 16:40, 17/05/2025
Hướng tới Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025) và tiếp tục thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”, ngày 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Định tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh Bình Định mở rộng năm 2025, với sự tham gia của 150 vận động viên.
Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 16:16, 17/05/2025
Ngày 17/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.
Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Công tác Dân tộc - T.Nhân - H.Trường - 16:04, 17/05/2025
Theo kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, tỉnh Bình Định đặt ra mục tiêu phấn đấu giảm từ 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 15:33, 17/05/2025
Nhằm nâng cao năng lực giám sát cho đội ngũ cán bộ, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Phú Yên vừa tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực tham gia giám sát, đánh giá thực hiện các dự án, tiểu dự án, nội dung thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719).
Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Trang địa phương - Mỹ Dung - 15:31, 17/05/2025
Sáng 17/5, tại Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh, Hội Nhà báo tỉnh, Trung tâm Truyền thông tỉnh, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã tổ chức khai mạc Triển lãm “100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam” nhằm tái hiện chặng đường vẻ vang của báo chí cách mạng, tôn vinh những đóng góp của người làm báo trong sự nghiệp phát triển quê hương, đất nước.
Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Pháp luật - Ngọc Chí - 13:34, 17/05/2025
Sáng ngày 17/5, trao đổi với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, ông Phan Văn Hoàng – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum cho biết, việc huyện Đăk Hà yêu cầu dân làng dỡ bỏ nhà rông để xây dựng phòng học, trong khi người dân không đồng tình như báo nêu là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh.
JICA tổ chức hội thảo hỗ trợ kỹ thuật trồng tỏi cho đồng bào DTTS tại Nghệ An

JICA tổ chức hội thảo hỗ trợ kỹ thuật trồng tỏi cho đồng bào DTTS tại Nghệ An

Kinh tế - An Yên - 13:30, 17/05/2025
Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An vừa phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức hội thảo phổ biến kỹ thuật trồng tỏi Sanuki cho đồng bào DTTS vùng núi cao Nghệ An. Hội thảo còn hướng đến mục tiêu quan trọng hơn là xây dựng chuỗi giá trị từ sản xuất đến bán hàng, góp phần thay đổi từ tư duy sản xuất ứng dụng KHCN đến quá trình tiêu thụ sản phẩm.
Đã tìm thấy thi thể 3 nạn nhân vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Đã tìm thấy thi thể 3 nạn nhân vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 13:27, 17/05/2025
Thông tin từ lực lượng cứu nạn, cứu hộ cho biết, đến cuối giờ trưa nay (17/5) lực lượng chức năng đã tìm thấy thi thể 03 nạn nhân trong vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.