Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Lên “xứ hoa đào” miền Tây xứ Nghệ…

Thanh Hải - 16:02, 02/02/2022

Trong nắng gió, những rừng đào trụi lá, mốc thếch đã lấm tấm cánh hồng quanh những nếp nhà sàn thâm nâu nhuốm màu thời gian, khiến miền biên viễn xứ Nghệ những ngày Xuân, đẹp như một bức tranh. Dù không phải ở Đà Lạt mờ sương, nhưng lòng tôi lại rạo rực khi nghĩ về câu hát “ai lên xứ hoa đào đừng quên mang về một cành hoa…”.

Những vườn đào nơi miền Tây xứ Nghệ đã bắt đầu bung nở
Những vườn đào nơi miền Tây xứ Nghệ đã bắt đầu bung nở

Bức tranh xuân miền biên viễn

Dưới chân đỉnh Pù Xai Lai Leng, xã Na Ngoi (Kỳ Sơn) nơi sinh sống của đồng bào Mông, được coi là “thủ phủ” của cây đào đá, đào rừng đẹp như một bức tranh sơn dầu.

Chao ôi, cơ man nào là đào, từ đào mới trồng đến vài ba năm, có loại đã chục năm tuổi. Đào trồng quanh nương, đào nép mình bên nhà sàn, rồi đào ở bìa rừng… Người Mông nơi đây trồng đào bất cứ nơi đâu, nếu họ thấy đất trống và bằng phẳng. Nhẩm tính, hộ trồng nhiều nhất đến hàng nghìn gốc đào còn hộ ít cũng sơ sơ vài chục gốc.

Cây đào ở vùng núi cao này, dường như nhờ sương rét khắc nghiệt, mà trở nên kiên cường hơn, từ những thân cây rêu mốc tưởng như đã chết khô, nhưng khi nắng ấm, xuân sang là cây lại bật chồi, nụ nở. Lấp loáng sau những cành đào nở sớm là san sát những ngôi nhà của người Mông, mái lợp bằng loại gỗ sa mu đã xuống màu thời gian tô điểm cho bức tranh xuân thêm nhiều màu sắc.

Khi chúng tôi hỏi: cây đào của người Mông có từ khi nào?

Già Lầu Giống Dìa nay đã hơn 60 tuổi, ở bản Ka Trên, xã Na Ngoi huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An cũng không nhớ nổi. Ông cụ bảo, người Mông trồng đào từ đời ông, đời cha, đến con cháu cứ tiếp tục như thế.

Tôi lại hỏi, vùng núi Nghệ An có đào rừng không? Cái này ông Dìa khẳng định: Không có đào rừng tự nhiên mà chỉ có đào rừng do dân trồng.

Nhiều thập kỷ trước, ở xã Mường Lống, huyện Kỳ Sơn, đào có mặt ở khắp mọi nơi trên miền biên viễn này. Trong các loại cây, cây đào được người dân địa phương trồng nhiều nhất. Mỗi dịp Tết đến Xuân về, đến Mường Lống, du khách sẽ được mãn nhãn với những nụ đào chúm chím đọng sương mai rồi bung nở rực rỡ dưới ánh nắng vàng.

Theo người dân bản Pà Khốm xã Tri Lễ, huyện Quế Phong, cây đào gắn bó mật thiết với đồng bào Mông tự bao đời. Dù không biết nguồn gốc ra sao nhưng bất kỳ ở đâu, cứ có đồng bào Mông sinh sống, làm trang trại là có cây đào. Chủ tịch UBND xã Tri Lễ huyện Quế Phong Vi Văn Cường cũng khẳng định: Xã Tri Lễ có 5 bản đồng bào Mông sinh sống, gồm: Huôi Mới, Pà Khốm, Nậm Tột, Huồi Xái, Mường Lống, thì đều có cây đào trong vườn nhà, trên trang trại. Nhưng, ở bản Huôi Mới và Pà Khốm đào được trồng nhiều hơn cả.

Sắc đào tô điểm cho bức tranh xuân miền biên viễn
Sắc đào tô điểm cho bức tranh xuân miền biên viễn

Mỗi khi đào rụng hết lá, những nụ hoa bắt đầu chớm nở cũng là lúc đánh dấu một năm đã qua, người Mông bắt đầu tổ chức Tết trên khắp các bản làng. Đồng bào Mông cứ men theo những cây đào rừng ra hoa, là đến được nhà người quen, thăm hỏi họ hàng xa gần. Chuyến đi chơi xuân kéo dài đến hàng tháng.

Cuộc sống thêm ấm no

Bao năm qua, những cành hoa ấy đã theo những chuyến xe đò từ miền núi đổ về xuôi mang theo chút hương sắc biên cương. Mỗi chuyến xe đào về xuôi là chục triệu đến hằng trăm triệu đồng, đủ cho bà con miền biên viễn một cái tết no ấm, đủ đầy.

Trong thú chơi ngày Tết, cây đào đá, đào rừng ở miền Tây xứ Nghệ có sức hấp dẫn riêng khó cưỡng. Hoa của đào thường có cánh rộng, màu hồng tươi tắn, hoa nở đều, có nhụy vàng điểm xuyết, lâu rụng và nhìn rất… hoang dại của núi rừng. Cũng phải là dân “chịu chơi” thì mới dám sở hữu một nhành đào đá rêu mốc bạc thếch đương bung nụ đón xuân.

Những ngày cuối năm, dọc theo con đường độc đạo từ ngã ba Khe Kiền chạy qua xã Nậm Càn đến Na Ngoi thuộc huyện Kỳ Sơn, hay vượt dốc Chuối lên vùng Tri Lễ, xã Nậm Nhoóng thuộc huyện Quế Phong đã thấy rất nhiều đào được bà con chặt từ trên rừng, trên nương rẫy về bày bán ở trước nhà và dọc hai bên đường.

Nằm ở độ cao hàng nghìn mét, quanh năm mờ sương với cái rét ngọt ngày đông đã tạo cho thân cây đào nhiều rêu mốc, cổ kính. Đào đá, đào rừng… của người Mông cũng vì thế mà trở nên đắt hàng hơn. Anh Xồng Bá Lẩu, ở bản Puộc Mú 1 xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn cười rõ tươi: Nhà mình trồng đào cũng đã hơn 10 năm rồi. Hơn 850 gốc đào đá, đào rêu mốc, mỗi năm nhà mình thu nhập cũng gần 100 triệu đồng đấy.

Vườn đào của anh Xồng Bá Lầu bản Puộc Mú 1 xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn, mỗi năm thu nhập cả 100 triệu đồng.
Vườn đào của anh Xồng Bá Lầu bản Puộc Mú 1 xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn, mỗi năm thu nhập cả 100 triệu đồng.

Nhận thấy cây đào có tiềm năng kinh tế, xã Na Ngoi đã vận động dân bản trồng trên các sườn đồi, nương rẫy, vừa thuận tiện cho việc chăm sóc, chặt cành bán vào dịp cuối năm. Chủ tịch UBND xã Na Ngoi huyện Kỳ Sơn - Mùa Bá Giờ khoe: Toàn xã đã có hàng chục ha đào tại các bản Buộc Mú, Kẻo Bắc, Ka Nọi, Tổng Khư... Từ khi nơi đây trở thành “thủ phủ” của đào rừng, nhiều gia đình ở Na Ngoi đã thoát nghèo nhờ việc bán đào phục người dân chơi Tết.

Đến bản Pà Khốm xã Tri Lễ, chúng tôi mẩn mê với cả những rừng đào… hằng trăm triệu. Có những hộ dân đang sở hữu đến cả nghìn gốc đào như Và Giống Dê, Và Bá Đà… Bí thư chi bộ bản Pà Khốm xã Tri Lễ Xồng Già Pó chia sẻ rằng: Bản ta đang hướng đến làm du lịch sinh thái nên toàn dân quyết nghị bảo tồn các cây đào trong bản. Chỉ những cây đào trồng ở trang trại mới được phép cắt cành bán…

Thiếu nữ Mông dạo bước giữa vườn đào ngày Xuân.
Thiếu nữ Mông dạo bước giữa vườn đào ngày Xuân.

Nơi “cổng trời” Mường Lống (Kỳ Sơn) có những vườn đào, mận cổ thụ rất đẹp. Ông Lê Văn Ngôn, bản Trung Tâm, xã Mường Lống (Kỳ Sơn) chủ một homestay phấn khích: Dịp Tết đến, khách tham quan, du lịch từ Hà Nội, thành phố Vinh, Đà Nẵng... về khá đông. Vườn đào đã trở thành điểm check in lý tưởng để du khách thưởng ngoạn.

Đào từ trên núi xuống, khách từ dưới xuôi lên, không khí ấy khiến cho vùng rẻo cao biên giới những ngày cuối năm trở nên nhộn nhịp, náo nức. Rời miền biên viễn ngày cận tết, tôi cũng muốn “mang về một cành hoa”...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Cốt lõi để xây dựng một nền văn hóa giàu bản sắc (Bài 1)

Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Cốt lõi để xây dựng một nền văn hóa giàu bản sắc (Bài 1)

Ẩn hiện sau những tiếng ê a tụng kinh Nôm nơi bản nhỏ, đến dáng đứng tự tin của những hậu duệ Bàn Vương trên bục giảng đại học trong và ngoài nước, tinh thần ham học đã trở thành phẩm chất bền bỉ, vượt qua mọi thử thách của thời gian. Không chỉ là một đức tính quý báu, tinh thần ấy từng bước kết tinh, thấm sâu vào cốt lõi văn hóa Dao, tạo nên một nền văn hóa đậm đà bản sắc, được dựng xây từ khát vọng chinh phục tri thức của nhiều thế hệ.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng dự Lễ khởi công tuyến cao tốc huyết mạch qua Thái Bình, Nam Định

Thủ tướng dự Lễ khởi công tuyến cao tốc huyết mạch qua Thái Bình, Nam Định

Sáng 12/5, tại tỉnh Thái Bình, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Lễ khởi công Dự án cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng đoạn qua tỉnh Nam Định, Thái Bình theo phương thức PPP và Dự án khu công nghiệp Hưng Phú.
Vun đắp tình hữu nghị Việt Nam-Belarus ngày càng bền chặt

Vun đắp tình hữu nghị Việt Nam-Belarus ngày càng bền chặt

Thời sự - PV - 1 giờ trước
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus, chiều tối 11/5 (giờ địa phương), Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã có cuộc gặp Hội hữu nghị và giao lưu văn hóa với nước ngoài của Belarus, Hội hữu nghị Belarus-Việt Nam và các cựu chuyên gia Belarus đã từng giúp đỡ Việt Nam.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự Đại hội Đảng bộ cấp cơ sở đầu tiên của Đảng bộ Quốc hội

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự Đại hội Đảng bộ cấp cơ sở đầu tiên của Đảng bộ Quốc hội

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Chiều 11/5, tại Nhà Quốc hội, Đảng bộ Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội tổ chức Đại hội lần thứ Nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đây là Đại hội Đảng bộ cấp cơ sở đầu tiên của Đảng bộ Quốc hội. Bí thư Đảng ủy Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự và phát biểu chỉ đạo Đại hội.
Tổng Bí thư Tô Lâm: Vun đắp tình hữu nghị Việt Nam-Belarus ngày càng bền chặt

Tổng Bí thư Tô Lâm: Vun đắp tình hữu nghị Việt Nam-Belarus ngày càng bền chặt

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus từ 11-12/5/2025, chiều 11/5 (giờ địa phương), Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã có cuộc gặp Hội hữu nghị và giao lưu văn hóa với nước ngoài của Belarus, Hội hữu nghị Belarus-Việt Nam và các cựu chuyên gia Belarus đã từng giúp đỡ Việt Nam.
Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân bắt đầu thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus

Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân bắt đầu thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Sau khi kết thúc tốt đẹp các hoạt động trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Liên bang Nga và dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, chiều 11/5 (giờ địa phương), Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân Ngô Phương Ly cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đến Sân bay Minsk, Belarus, thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus từ ngày 11-12/5, theo lời mời của Tổng thống Cộng hòa Belarus Aleksandr Lukashenko.
Viết tiếp những trang sử mới trong quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga

Viết tiếp những trang sử mới trong quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Lịch sử đã chứng kiến tình đoàn kết hữu nghị và hợp tác bền chặt giữa hai đất nước Việt Nam-Liên bang Nga. Kết quả chuyến thăm chính thức Liên bang Nga và tham dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã khắc họa đậm nét hơn mối quan hệ gắn bó, thân tình, tạo nền tảng vững chắc thực hiện hiệu quả định hướng lớn của quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Liên bang Nga trong giai đoạn hợp tác mới.
Nét văn hóa đặc sắc trong Lễ cưới của người Cơ Tu

Nét văn hóa đặc sắc trong Lễ cưới của người Cơ Tu

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 9/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Lễ hội Văn hóa - Du lịch biển Khánh Hòa năm 2025. Chùa cổ Chúc Thánh Hội An. Nét văn hóa đặc sắc trong Lễ cưới của người Cơ Tu. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Cốt lõi để xây dựng một nền văn hóa giàu bản sắc (Bài 1)

Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Cốt lõi để xây dựng một nền văn hóa giàu bản sắc (Bài 1)

Phóng sự - Vàng Ni - Vân Long - 2 giờ trước
Ẩn hiện sau những tiếng ê a tụng kinh Nôm nơi bản nhỏ, đến dáng đứng tự tin của những hậu duệ Bàn Vương trên bục giảng đại học trong và ngoài nước, tinh thần ham học đã trở thành phẩm chất bền bỉ, vượt qua mọi thử thách của thời gian. Không chỉ là một đức tính quý báu, tinh thần ấy từng bước kết tinh, thấm sâu vào cốt lõi văn hóa Dao, tạo nên một nền văn hóa đậm đà bản sắc, được dựng xây từ khát vọng chinh phục tri thức của nhiều thế hệ.
Lan tỏa tinh thần Phật giáo Việt Nam từ Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc: Tiếp tục khẳng định quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo (Bài cuối)

Lan tỏa tinh thần Phật giáo Việt Nam từ Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc: Tiếp tục khẳng định quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo (Bài cuối)

Dân tộc - Tôn giáo - Sỹ Hào - 2 giờ trước
Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc (LHQ) không chỉ là ngày hội của những người có tín ngưỡng Phật giáo mà còn là cơ hội lớn cho sự giao lưu gặp gỡ giữa những người yêu hòa bình, kính trọng các giá trị nhân bản của con người. Thông qua việc tổ chức thành công Đại lễ, Việt Nam tiếp tục khẳng định quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, phù hợp với pháp luật và thông lệ quốc tế, đáp ứng nguyện vọng tín ngưỡng, tôn giáo của mỗi cá nhân.
Góc khuất từ những căn “nhà tình thương” ở Đăk Tô: Nhiều vấn đề cần làm sáng tỏ (Bài 4)

Góc khuất từ những căn “nhà tình thương” ở Đăk Tô: Nhiều vấn đề cần làm sáng tỏ (Bài 4)

Pháp luật - Ngọc Chí - 2 giờ trước
Việc hỗ trợ xây dựng “nhà tình thương” do bà Nguyễn Thị Kim Thảo (đại diện doanh nghiệp K. Ngọc) và bà Y Phím không chỉ gói gọn trong địa bàn xã Đăk Trăm, huyện Đăk Tô mà còn lan rộng đến địa bàn huyện Tu Mơ Rông (Kon Tum), nơi có hơn 95% đồng bào DTTS sinh sống. Điều mà người dân mong muốn hiện nay là các cơ quan chức năng tỉnh Kon Tum vào cuộc quyết liệt để làm sáng tỏ vấn đề, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người dân, nhất là người đồng bào DTTS.
Đồng Nai: Tăng cường hiệu quả vốn vay ưu đãi

Đồng Nai: Tăng cường hiệu quả vốn vay ưu đãi

Kinh tế - Phương Linh - 2 giờ trước
Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng hội nhập và phát triển mạnh mẽ, công tác giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân tại tỉnh Đồng Nai luôn là ưu tiên hàng đầu của chính quyền địa phương. Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tỉnh Đồng Nai đã đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai các chương trình tín dụng ưu đãi, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo bền vững.
Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 2 giờ trước
Chiều ngày 10/5/2025, tại làng Chăm Bỉnh Nghĩa thuộc xã Bắc Sơn, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, Ban Phong tục thôn tổ chức Lễ hội Rija Nưgar đón mừng năm mới theo Chăm lịch. Nét độc đáo của Bỉnh Nghĩa là trong nghi lễ Rija Nưgar có hai tiểu lễ ở các làng khác không có, đó là hát đối đáp nam nữ (Adaoh pasa) và múa phồn thực (Tamia klai kluk) do các vị chức sắc và người dân tham gia thực hiện. Nghi lễ múa phồn thực thể hiện tư duy cặp đôi, âm dương hòa hợp, khát vọng về sự sinh sôi nảy nở của vạn vật.