Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Áo dài Tày và câu chuyện bảo tồn trang phục dân tộc thời đại 4.0

Duy Ly - 11:56, 21/05/2021

Mỗi dân tộc đều có một trang phục truyền thống của riêng mình, đó vừa là sản phẩm sáng tạo của dân tộc từ quá khứ đến hiện tại, vừa là một trong những giá trị được lưu giữ, truyền bá, góp phần làm nên bản sắc văn hoá dân tộc. Trang phục truyền thống của người Tày cũng không ngoại lệ.

Người Tày Bắc Kạn bên cây đàn tính (Ảnh: Sưu tầm)
Người Tày Bắc Kạn bên cây đàn tính (Ảnh: Sưu tầm)

Nét đẹp áo dài Tày

Theo số liệu điều tra dân số năm 2019, dân tộc Tày có hơn 1,85 triệu người, sinh sống chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta, là dân tộc thiểu số (DTTS) có số dân đông nhất. Văn hoá truyền thống của người Tày có nhiều nét đặc sắc, trong đó có trang phục truyền thống .

Nếu phụ nữ người Dao, người Thái, người Chăm, người Mông … có trang phục khá cầu kỳ, nhiều màu sắc và chi tiết thì trang phục của phụ nữ người Tày lại vô cùng đơn giản. Đó là chiếc áo dài nhuộm chàm thuần tuý, không thêu bất cứ hoạ tiết gì lên. Điều này như thể hiện cho tính cách giản dị, đôn hậu của phụ nữ dân tộc Tày.

Tuỳ mỗi vùng sẽ có một số nét khác biệt về hình thức, nhưng cơ bản áo dài của phụ nữ Tày gồm 5 thân, cổ đứng cao 2cm. May áo dài Tày thường được may từ hai tay qua nách xuống dưới tà áo. Khó nhất là may đường vòng cổ và phần nẹp áo từ nách xuống đến eo. Áo mặc có gọn gàng, thanh thoát hay không phần nhiều nhờ đường lượn ở phần cổ và phần nẹp eo này. Khi mặc áo dài, phụ nữ Tày dùng thắt lưng bằng lụa quấn quanh eo, buộc và thả ra phía sau lưng. Các cô gái trẻ thường cuốn thắt lưng bằng lụa màu hồng hay xanh, đỏ, tím; người lớn tuổi dùng màu chàm, đen.

Chị Hoàng Thị Khuyên, dân tộc Tày ở Bắc Quang, Hà Giang cho biết: Trước đây, các bà, các mẹ thường khâu tay và làm mọi thứ thủ công. Từ hái lá chàm về, ngâm với nước lã từ ba đến bốn ngày, pha vôi, lọc nước trong của tro bếp hoà cùng với chàm, hãm màu bằng rượu sau đó mới nhuộm. Tuy nhiên lần nhuộm đầu tiên chưa thể đem lại màu sắc chuẩn mà phải nhuộm thêm đôi ba lần nữa mới đem đến màu sắc ưng ý.

Chị Khuyên nói thêm, người con gái dân tộc Tày ai cũng phải biết khâu vá, thêu thùa. Cha mẹ thường dạy cho các cô gái trẻ về kỹ thuật khâu vá từ sớm để họ có thể tự may cho mình chiếc áo dài vào độ tuổi 15 (là chủ yếu), để đến tuổi lấy chồng sẽ dùng chiếc áo dài đó mặc trong đám cưới của mình.

Các cô gái Tày Hà Giang trong trang phục truyền thống (Ảnh: Sưu tầm)
Các cô gái Tày Hà Giang trong trang phục truyền thống (Ảnh: Sưu tầm)

Câu chuyện bảo tồn trang phục truyền thống

Nếu như trước kia, các bà, các mẹ sử dụng áo dài thường xuyên thì ngày nay, quan niệm về văn hóa mặc của phụ nữ Tày cũng ít nhiều thay đổi, đặc biệt là với những cô gái trẻ, nhằm thích nghi với cuộc sống và giao tiếp.

Em Nông Diệu Băng, dân tộc Tày xã Kim Phú, TP. Tuyên Quang kể: Là người dân vùng lòng hồ thủy điện Tuyên Quang xuống tái định cư ở một xã của thành phố Tuyên Quang, nhiều năm qua, em thấy tại các đám cưới trong thôn, thanh niên thường mặc trang phục hiện đại. Chỉ thỉnh thoảng có một vài bà, mẹ mặc áo dài truyền thống của dân tộc Tày trong đám cưới.

Tương tự, bà Sầm Thị Thiện, dân tộc Tày tại huyện Cao Bình, tỉnh Cao Bằng cho biết: “Bây giờ con cháu chúng tôi ít mặc trang phục truyền thống lắm. Ở chợ bày bán nhiều bộ quần áo rời với chất liệu mát mẻ, màu sắc bắt mắt lại tiện lợi nên chúng mua về mặc nhiều. Nhưng đó là trong cuộc sống hàng ngày, còn dịp lễ hội, cưới hỏi, sinh hoạt văn hoá …thì phụ nữ vẫn mặc trang phục dân tộc Tày”.

Khi được hỏi thêm về sự cần thiết bảo tồn trang phục truyền thống, bà Thiện chia sẻ: Việc bảo tồn cần có sự phối hợp giữa người dân và chính quyền, tuy nhiên người dân mới là then chốt. Nếu trân trọng văn hoá dân tộc thì dù hàng ngày có lựa chọn những trang phục thoải mái, tiện lợi để sinh hoạt và lao động, thì trong những sự kiện quan trọng của dân tộc, bà con cũng sẽ không quên mặc trang phục truyền thống.

Còn với bà Ngô Thị Ngoan, người Tày ở Thượng Lâm, Na Hang lại có quan điểm: “Là thế hệ đi trước, tôi luôn mong muốn con cháu mình trân trọng văn hoá truyền thống. Đặc biệt là ngôn ngữ và trang phục. Do vậy, gia đình tôi ngay từ khi các con tập nói đã được dạy tiếng Tày song song với tiếng phổ thông. Gia đình vẫn may trang phục truyền thống của dân tộc để mặc trong các dịp quan trọng”.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây trên Báo Dân tộc và Phát triển, bà Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hoá Dân tộc (Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch) cho biết: Bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế đồng thời với cuộc “cách mạng công nghiệp 4.0” đã và đang ảnh hưởng mạnh đến nhiều quốc gia, nhiều lĩnh vực, trong đó có văn hóa. Trang phục truyền thống của một số dân tộc đã và đang biến dạng, mất gốc, thay đổi bằng các trang phục mới. Nếu không kịp thời bảo tồn và phát huy, trong thời gian không xa, các trang phục truyền thống DTTS sẽ mất đi, bản sắc văn hóa dân tộc khó tìm lại được.

Trước tình hình đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 209/QĐ-BVHTTDL, ngày 18/01/2019 phê duyệt Đề án “Bảo tồn, phát huy trang phục truyền thống các DTTS Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”. Sự ra đời của Đề án này là cần thiết để bảo tồn trang phục truyền thống của đồng bào DTTS nói riêng và của dân tộc Việt Nam nói chung.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ngay 30/9, thừa ủy quyền của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, ông Nguyễn Văn Xinh - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu đã trao Quyết định ghi danh Lễ hội truyền thống Nghinh Ông Thắng Tam vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lãnh đạo UBND Tp. Vũng Tàu và Ban Quản lý Di tích Đình thần Thắng Tam
Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh làm việc với Đoàn các doanh nghiệp Hàn Quốc

Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh làm việc với Đoàn các doanh nghiệp Hàn Quốc

Trang địa phương - Mỹ Dung - 22:47, 30/09/2023
Ngày 30/9, tại Tp. Hạ Long, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Bùi Văn Khắng tiếp và làm việc với Đoàn các doanh nghiệp Hàn Quốc do ông Hong Sun - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (Kocham) đã đến thăm, khảo sát và tìm hiểu môi trường đầu tư tại tỉnh.
Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Du lịch - Lê Vũ - Bảo Trần - 22:42, 30/09/2023
Ngay 30/9, thừa ủy quyền của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, ông Nguyễn Văn Xinh - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu đã trao Quyết định ghi danh Lễ hội truyền thống Nghinh Ông Thắng Tam vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lãnh đạo UBND Tp. Vũng Tàu và Ban Quản lý Di tích Đình thần Thắng Tam
Đắk Lắk: Phát hiện hơn 100 chiếc xe điện không rõ nguồn gốc

Đắk Lắk: Phát hiện hơn 100 chiếc xe điện không rõ nguồn gốc

Pháp luật - Lê Hường - 22:38, 30/09/2023
Ngày 30/9, Trung tá Thái Khắc Chính - Trưởng Công an huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk cho biết, đơn vị đang tiếp tục xác minh, củng cố hồ sơ để xử lý 4 cửa hàng kinh doanh hơn 100 chiếc xe đạp, xe máy điện không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Lục Ngạn (Bắc Giang): Khởi tố bị can, bắt tạm giam đối tượng hủy hoại rừng

Lục Ngạn (Bắc Giang): Khởi tố bị can, bắt tạm giam đối tượng hủy hoại rừng

Pháp luật - Thiên An - 22:35, 30/09/2023
Ngày 30/9, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang tống đạt quyết định khởi tố bị can, thi hành Lệnh bắt bị can để tạm giam đối tượng Vi Văn Huấn (SN 1985), trú tại thôn Suối Chạc, xã Phong Vân, huyện Lục Ngạn về hành vi “Hủy hoại rừng” quy định tại Điều 243 Bộ luật Hình sự.
Quảng Ninh: Trạm Kiểm soát Biên phòng Tuần Châu trao trả tài sản cho du khách

Quảng Ninh: Trạm Kiểm soát Biên phòng Tuần Châu trao trả tài sản cho du khách

Tin tức - Thiên An - 22:32, 30/09/2023
Ngày 30/9, Trạm Kiểm soát Biên phòng Tuần Châu (Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Hòn Gai) đã tiến hành trao trả chiếc túi xách có chứa tiền và các loại giấy tờ quan trọng cho người đánh rơi.
Nghệ thuật múa Xòe - Vũ điệu của tình đoàn kết

Nghệ thuật múa Xòe - Vũ điệu của tình đoàn kết

Múa Xòe là loại hình múa truyền thống đặc sắc, gắn liền với đời sống của đồng bào Thái vùng Tây Bắc trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Trung tâm của những điệu múa Xòe phải kể đến là Mường Lò (Yên Bái), Mường So (Lai Châu), Mường Lay và TP Điện Biên Phủ (Điện Biên). Với ý nghĩa và sức sống của điệu Xòe, ngày 15/12/2021, UNESCO đã vinh danh nghệ thuật Xòe Thái là Di sản phi vật thể đại diện của nhân loại.
Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9 năm 2023

Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9 năm 2023

Thời sự - Hoàng Quý - 22:31, 30/09/2023
Chiều 30/9, tại Hà Nội, Văn phòng Chính phủ tổ chức họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023 để thông tin về tình hình kinh tế - xã hội (KT-XH) tháng 9 và 9 tháng năm 2023, cùng một số vấn đề dư luận xã hội quan tâm. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn - Người phát ngôn của Chính phủ chủ trì họp báo.
Trải nghiệm Đồng Văn

Trải nghiệm Đồng Văn

Media - Hồng Phúc - Hoàng Quý - 20:59, 30/09/2023
Đồng Văn (Hà Giang) cùng với vẻ đẹp nguyên sơ và cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ đã trở thành niềm khao khát chinh phục của biết bao tâm hồn đam mê xê dịch. Đồng Văn mùa nào cũng đẹp đến nao lòng, mùa nào cũng có những điểm nhấn rất riêng, tạo nên sự khác biệt của vùng lõi Công viên địa chất toàn cầu.
Truy tố 2 cựu Bộ trưởng và các bị can trong vụ án Công ty Việt Á

Truy tố 2 cựu Bộ trưởng và các bị can trong vụ án Công ty Việt Á

Pháp luật - PV - 19:55, 30/09/2023
Viện Kiểm sát nhân dân tối cao vừa ban hành cáo trạng truy tố 2 cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long và Chu Ngọc Anh cùng 36 bị can trong vụ án Công ty Việt Á nâng khống giá kit xét nghiệm Covid-19.
Khai mạc Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Yên Bái năm 2023

Khai mạc Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Yên Bái năm 2023

Media - Thúy Hồng - Tào Đạt - 19:35, 30/09/2023
Sáng 30/9, tại quảng trường Bông Lúa (thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái) đã diễn ra Lễ khai mạc "Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Yên Bái năm 2023" gắn với “Không gian xúc tiến, kết nối đầu tư, trưng bày, giới thiệu sản phẩm, du lịch Hà Nội”.
Vấn đề - Sự kiện (Tuần 38): “Vòi bạch tuộc” tội phạm công nghệ cao vươn dài tới vùng DTTS

Vấn đề - Sự kiện (Tuần 38): “Vòi bạch tuộc” tội phạm công nghệ cao vươn dài tới vùng DTTS

Media - BDT - 17:00, 30/09/2023
Không chỉ dừng lại ở việc dựng màn kịch để lừa đảo, chiếm đoạt số tiền "khủng" của người dân tại các đô thị lớn, thời gian gần đây lừa đảo trực tuyến đã mở rộng địa bàn, tấn công vào vùng DTTS và miền núi. Vấn đề không mới, nhưng nơi người dân còn hạn chế trong tiếp cận công nghệ thông tin và loại tội phạm này lại liên tục thay đổi thủ đoạn, hoạt động ngày càng tinh vi, khiến nhiều người dân đã bị sập bẫy. Chuyên mục Vấn đề sự kiện tuần này của Báo Dân tộc và Phát triển sẽ bàn về vấn đề “Vòi bạch tuộc” tội phạm công nghệ cao vươn dài tới vùng DTTS.