Bộ súng chữa cháy đúc bằng đồng gồm 6 khẩu súng được trưng bày ngay giữa chánh điện Hội quán Tuệ Thành (còn có tên khác là Chùa Bà Thiên Hậu, Chùa Bà Chợ Lớn, số 710, Nguyễn Trãi, phường Chợ Lớn, TP. Hồ Chí Minh) khiến nhiều du khách liên tưởng đến bộ thập bát binh khí 18 món được thờ tại các đền thánh, đình thần.
Đoàn công tác Sở Dân tộc và Tôn giáo TP. Hồ Chí Minh chụp ảnh lưu niệm phía trước Hội quán Tuệ Thành - Ảnh Duy ChíNhưng không, đây chỉ là những khẩu súng chữa cháy được trang bị cho Đội chữa cháy tại chỗ thuộc Hội quán Tuệ Thành cách đây gần 300 năm, được trưng bày nhằm nhắc nhở người dân trong cuộc sống và sản xuất, kinh doanh phải luôn đề cao cảnh giác với hoả hoạn, thứ giặc phá hoại nhanh, để lại hậu quả to lớn đứng thứ hai chỉ sau đại hồng thuỷ “nhất Thuỷ, nhì Hoả, thứ ba Đạo tặc”.
Ông, Lương Chấn Lợi, Trưởng Ban quản trị Hội quán cho biết: Căn cứ vào 2 tượng sư tử bằng đá dựng phía trước sân, các bộ đồ thờ cúng, văn bia…Ban quản trị thống nhất lấy năm 1760 là lần trùng tu lớn nhất làm năm thành lập Hội quán Tuệ Thành.
Trước đó, do chiến tranh và nhiều lý do khác, người Hoa tổ chức vượt biển đến nhiều nước khu vực Đông Nam Á để lập nghiệp. Trong đó, có Chợ Lớn và các tỉnh, thành khác ở Việt Nam, mang theo nhiều nghề truyền thống của quê hương đến vùng đất mới như: nghề làm gốm, thủ công mỹ nghệ, chạm, mộc, kim hoàng, thuốc Bắc, võ cổ truyền, múa lân…
Mới đầu người Hoa mới đến sống tập trung trong một khu vực (xóm) nhất định. Hội quán nói chung là nơi cưu mang, giúp đỡ ban đầu, tạo điều kiện cho những người xa xứ gốc Tuệ Thành - Quảng Đông – Trung Quốc đến quê hương mới nhanh chóng tiếp cận thị trường, mua bán làm ăn.
Nơi đây vừa là ngôi nhà chung của người dân xa xứ, cũng vừa là nơi giao địch mua bán, làm ăn của các làng nghề. Nên từ khi mới hoạt động, Ban quản trị đã cho thành lập Đội chữa cháy để vừa bảo đảm an toàn cho sản xuất, cuộc sống, cũng là cách để chứng minh với chính quyền sở tại về tinh thần bảo đảm an ninh trật tự, chăm lo làm ăn sinh sống của cộng đồng người Hoa.
Súng chữa cháy có hình ống trụ, đường kính từ 100 -120 mm, dài trên 1 mét, hoạt động như ống bơm xe đạp. Hút nước từ vòi và xịt nước cũng từ vòi. Vòi nước từ súng bắng ra có thể xa đến 4 hoặc 5 mét - Ảnh Duy ChíNgay cạnh Hội quán có con đường nhỏ dẫn vào xóm người Hoa gốc Quảng Đông với gần 700 hộ khoảng 450.000 người, chiếm gần 50% người Hoa đang sinh sống tại TP. Hồ Chí Minh.
Bà con nơi đây sống bằng các nghề truyền thống như làm gốm, kim hoàng, thủ công mỹ nghệ, thuốc Bắc, võ gia truyền, múa lân… Nhà cửa san sát nhau và làm các nghề truyền thống nên có nhiều phương tiện thường xuyên ra vào mang theo vật tư, hàng hoá dễ cháy. Vì vậy, công tác chữa cháy rất được quan tâm.
Đội chữa cháy ra đời từ đây và được trang bị đầy đủ xe, súng chữa cháy để sẵn sàng dập tắt các đám cháy từ khi mới phát sinh hoặc hỗ trợ, tiếp cứu các khu vực xung quanh khi có hoả hoạn mà không cần phải cử người kêu gọi.
Đứng đầu Đội chữa cháy là Người có uy tín, các thành viên trong đội là những người có sức khoẻ, tự nguyện tham gia được cấp súng và xe chữa cháy để kịp thời dập tắt các đám cháy từ khi mới phát sinh.
Xe chữa cháy là loại xe bánh gỗ thô sơ, trên xe lúc nào cũng đầy các thùng chứa nước. Súng chữa cháy do Đội trưởng quản lý đặt trong tủ có khoá. Mỗi khi có cháy, kẻng hoặc mỏ báo động vang lên, các thành viên trong đội nhanh chóng chạy về vị trí nhận nhiệm vụ.
Nhờ có đội chữa cháy mà người dân sinh sống, sản xuất, làm ăn trong khu vực Hội quán Tuệ Thành được bảo đảm an toàn, không xảy ra hoả hoạn lại còn điều kiện chia sẻ, hỗ trợ, tiếp ứng cho các khu vực lân cận mỗi khi có cháy.
Ngày nay, khi TP. HCM phát triển, không còn sản xuất trong khu dân cư, nhà cửa cũng đã hiện đại, công tác PCCC đô nhà nước quản lý, điều hành. Hình ảnh về những khẩu súng chữa cháy được trưng bày trong chánh điện Hội quán Tuệ Thành tuy là cổ vật nhưng có ý nghĩa thiết thực về ý thức cảnh giác và tính thần bảo đảm an toàn PCCC mọi lúc mọi nơi
Để giáo dục, nhắc nhở cộng đồng về ý thức và tinh thần cảnh giác với hoả hoạn năm 1898, Hội quán Tuệ Thành lập bia ký ghi lại hình ảnh, nhiệm vụ của Đội chữa cháy với đầy đủ, xe và súng chữa cháy.
Cũng trong năm này Hội quán cho đặt bộ súng chữa cháy bằng đồng gồm 6 khẩu đưa từ Quảng Đông về để trưng bày trong tủ kính cho đến ngày nay.
Mỗi ngày Hội quán Tuệ Thành tiếp đón chừng 1.000 du khách trong và ngoài nước đến tham quan. Trong đó bia ký về lịch sử thành lập đội chữa cháy cùng 6 khẩu súng chữa cháy bằng đồng là nơi không thể thiếu trong chương trình tham quan của du khách, nhằm nhắc nhở nhau rằng: Từ xa xưa người dân đã có tinh thần đề cao cảnh giác với hoả hoạn.
Ngày nay với sự phát triển kinh tế, xã hội, thông tin…thì mọi người càng phải nêu cao ý thức cảnh giác với hoả hoạn từ các chi tiết nhỏ như sạc điện thoai, sạc pin xe điện, nấu bếp, thắp hương…để bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy.
