Trước khi có Chương trình MTQG 1719, thực hiện Quyết định 2086/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Quyên Quang đã bố trí vốn để cải tạo, nâng cấp 02 tuyến đường từ UBND xã Hồng Quang đi thôn Thượng Minh, huyện Lâm Bình; từ ngã ba Pác Hóp đi thôn Nà Luông, xã Linh Phú, huyện Chiêm Hóa (Trong ảnh: Tuyến đường nối thôn Thượng Minh với Trung tâm xã Hồng Quang)Tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng
Theo dữ liệu tổng điều tra dân số năm 2019, đồng bào dân tộc Pà Thẻn ở nước ta có 8.248 người, chiếm 0,01% dân số toàn quốc. Đồng bào Pà Thẻn có mặt tại 37/63 tỉnh, thành phố, trong đó tập trung chủ yếu ở Hà Giang (6.502 người) và Tuyên Quang (1.258 người).
Giai đoạn 2021 – 2025, Pà Thẻn là một trong 14 dân tộc có khó khăn đặc thù được phê duyệt tại Quyết định số 1227/QĐ-TTg, ngày 14/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ. Đây là căn cứ pháp lý để các địa phương có đồng bào dân tộc Pà Thẻn sinh sống tập trung triển khai các nội dung chính sách tại Tiểu dự án 1, Dự án 9 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030; giai đoạn I: Từ 2021 – 2025 theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719).
Tại Tuyên Quang, để triển khai Tiểu dự án 1 của Dự án 9, ngày 20/10/2023, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 40/NQ-HĐND phê duyệt danh sách các thôn tập trung đông đồng bào dân tộc có khó khăn đặc thù, có tỷ lệ hộ nghèo. Theo đó, tỉnh có 06 thôn của 4 xã thuộc 3 huyện có đồng bào Pà Thẻn sinh sống tập trung được bố trí vốn, để đầu tư xây dựng, nâng cấp, cải tạo, sửa chữa cơ sở hạ tầng thực hiện Tiểu dự án 1 của Dự án 9 - Chương trình MQG 1719.
Cụ thể gồm các thôn: Thượng Minh của xã Hồng Quang (huyện Lâm Bình); Nà Luông và Khuổi Hóp của xã Linh Phú (huyện Chiêm Hoá); Đồng Cướm của xã Trung Sơn (huyện Yên Sơn); Tân Minh và Đồng Phạ của xã Kiến Thiết (huyện Yên Sơn).
Theo ông Ma Quang Hiếu, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang, triển khai Chương trình MTQG 1719, một trong những nội dung được tỉnh đặc biệt quan tâm là đầu tư cơ sở hạ tầng ở các xã khu vực III, thôn đặc biệt khó khăn. Với những địa bàn có đồng bào Pà Thẻn sinh sống tập trung, việc đầu tư cơ sở hạ tầng càng được chú trọng, từ đó tạo nền tảng để phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện thu nhập, giải quyết những vấn đề bức thiết về y tế, giáo dục, văn hóa,... của đồng bào.
Đơn cử tại thôn Khuổi Hóp (xã Linh Phú, huyện Chiêm Hóa), có 44 hộ, 100% là đồng bào dân tộc Pà Thẻn. Từ nguồn vốn Chương trình MTQG 1719, thôn Khuổi Hóp đã được đầu tư tuyến đường giao thông Nà Lạc; nâng cấp tuyến đường giao thông Sáng Hính đi Khuổi Háo; xây mới đập đầu mối Phai Muối; xây mới trạm biến áp 180KVA; đầu tư kè rọ thép chống sạt lở đất ruộng dài 1,6 km đoạn qua thôn Khuổi Hóp và Pác Hóp…
Theo Trưởng ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang, ông Ma Quang Hiếu, trước khi có Chương trình MTQG 1719 thì từ các chương trình, chính sách dân tộc, tỉnh cũng đã quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng ở những địa bàn có đồng bào dân tộc Pà Thẻn sinh sống. Trong đó, thực hiện Quyết định 2086/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh đã bố trí vốn để cải tạo, nâng cấp 02 tuyến đường từ UBND xã Hồng Quang đi thôn Thượng Minh (huyện Lâm Bình); từ ngã ba Pác Hóp đi thôn Nà Luông, xã Linh Phú (huyện Chiêm Hóa).
Mỗi tuyến đường có chiều dài 2,3km; mặt đường rộng 3,5m; tổng mức đầu tư gần 13 tỷ đồng. Các tuyến đường hoàn thành đưa vào sử dụng từ năm 2020, góp phần đáp ứng nhu cầu đi lại, giao thương hàng hóa, nâng cao đời sống của đồng bào dân tộc Pà Thẻn định cư trên địa bàn của 2 xã.
Cải thiện thu nhập gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống
Triển khai thực hiện Tiểu dự án 1 của Dự án 9 thuộc Chương trình MTQG 1719, cùng với đầu tư phát triển các địa bàn có đồng bào Pà Thẻn, tỉnh Tuyên Quang cũng đã chú trọng cải thiện điều kiện cơ sở hạ tầng ở các thôn, bản có đông đồng bào dân tộc còn nhiều khó khăn theo Quyết định 1227/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó, tỉnh ưu tiên bố trí đầu tư các công trình thiết yếu phục vụ sản xuất, sinh hoạt cho người dân ở những địa bàn vùng sâu, vùng xa.
.jpg "Đồng bào dân tộc Pà Thẻn ở thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình được hỗ trợ học và khôi phục nghề đan lan truyền thống")
Đồng bào dân tộc Pà Thẻn ở thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình (Tuyên Quang) được hỗ trợ học và khôi phục nghề đan lan truyền thốngThôn Khuổi Ma, xã Hùng Lợi (huyện Yên Sơn) có 65 hộ dân/386 khẩu sinh sống, 100% dân số là đồng bào dân tộc Mông. Trước năm 2023, Khuổi Ma vẫn chưa có điện lưới quốc gia; chưa có cầu bắc qua sông Phó Đáy, để nối thôn Khuổi Ma với thôn Bum Kẹn nên việc đi lại, giao thương rất khó khăn.
Từ nguồn vốn Chương trình MTQG 1719, tháng 7/2022, công trình đường dây và trạm biến áp cấp điện cho xã Hùng Lợi được khởi công, tổng mức đầu tư trên 27,5 tỷ đồng. Đầu năm 2023, điện lưới quốc gia được kéo về thôn Khuổi Ma. Ngoài ra, cây cầu bắc qua sông Phó Đáy với kinh phí xây dựng gần 15 tỷ đồng cũng được hoàn thành, giúp cho gần 190 hộ dân với 900 nhân khẩu là đồng bào Mông, Dao… ở hai thôn Khuổi Ma và Bum Kẹn đi lại, vận chuyển hàng hóa thuận lợi.
Theo Trưởng ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang, ông Ma Quang Hiếu, thực hiện Tiểu dự án 1 - Dự án 9 thuộc Chương trình MTQG 1719, cùng với đầu tư cơ sở hạ tầng thì tỉnh đã chú trọng triển khai hỗ trợ phát triển sản xuất, tạo sinh kế, từ đó từng bước cải thiện thu nhập cho người dân ở các địa bàn thụ hưởng. Trong quá trình triển khai, tỉnh đều gắn việc hỗ trợ phát triển sản xuất với công tác bảo tồn nghề truyền thống của đồng bào.
Đơn cử tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, từ nguồn vốn hỗ trợ phát triển sản xuất, đồng bào Pà Thẻn đã được hỗ trợ, để duy trì 3 tổ hợp tác sản xuất và hàng trăm hộ được hỗ trợ con giống, kỹ thuật để phát chăn nuôi. Ngoài ra, UBND xã Hồng Quang còn mở các lớp dạy nghề dệt thổ cẩm, để vừa hỗ trợ bà con giữ nghề truyền thống, vừa cải thiện thu nhập.
Chị Sìn Thị Nghiệp, dân tộc Pà Thẻn, ở thôn Thượng Minh là một trong những học viên của lớp dạy nghề dệt do UBND xã Hồng Quang tổ chức. Chị chia sẻ: Được tham gia lớp đào tạo, nhiều chị em trong thôn đã biết thêu, dệt, cùng góp sức khôi phục, bảo tồn và phát huy nghề truyền thống của dân tộc Pà Thẻn. Hiện nay, ngoài làm trang phục của người Pà Thẻn, chị em trong thôn còn dệt khăn và một số sản phẩm khác, để bán cho khách đến tham quan, du lịch, từ đó tạo thêm thu nhập, nâng cao đời sống cho gia đình.
Theo Trưởng ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang, ông Ma Quang Hiếu, trong quá trình triển khai Chương trình MTQG 1719, tỉnh quán triệt nguyên tắc đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và bền vững; tập trung cho các xã, thôn đặc biệt khó khăn nhất; giải quyết các vấn đề bức xúc, cấp bách nhất; ưu tiên hỗ trợ hộ nghèo, các nhóm dân tộc khó khăn nhất. Trên tinh thần đó, thời gian tới, tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các nội dung đầu tư hỗ trợ dân tộc Pà Thẻn sinh sống tại huyện Lâm Bình, Chiêm Hoá, Yên Sơn và ưu tiên hỗ trợ phát triển sản xuất cho đồng bào dân tộc Mông, dân tộc Dao còn nhiều khó khăn tại các xã khu vực III, thôn đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh.
Theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg, bên cạnh 14 dân tộc có khó khăn đặc thù thì các xã khu vực III, thôn đặc biệt khó khăn có đồng bào các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn thuộc vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 sinh sống ổn định thành cộng đồng được thụ hưởng nguồn lực đầu tư, hỗ trợ từ Tiểu dự án 1 – Dự án 9. Ngoài ra, các hộ thuộc các dân tộc còn nhiều khó khăn được hỗ trợ đầu tư có thu hồi vốn theo hộ hoặc cộng đồng chăn nuôi, phát triển sản xuất thông qua vay vốn tín dụng chính sách với lãi suất ưu đãi đặc biệt.
