Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Trùm Then” ở bản Khuổi Phường

Nguyễn Thế Lượng - 16:55, 12/10/2024

Sinh ra, lớn lên trong cái nôi văn hóa của người Tày, ông Hoàng Văn Thụy say mê, tâm huyết sưu tầm, ghi chép, gìn giữ những câu Then cổ quý giá của các bản làng, vừa không ngừng sáng tạo ra những bài hát Then hiện đại để phổ biến trong cộng đồng. Ông trở thành “trùm Then” của bản người Tày Khuổi Phường, xã Vĩnh Yên, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.

Ông Hoàng Văn Thụy truyền dạy hát Then - đàn Tính cho các thành viên CLB hát Then xã Vĩnh Yên.
Ông Hoàng Văn Thụy truyền dạy hát Then - đàn Tính cho các thành viên CLB hát Then xã Vĩnh Yên

Kế thừa tinh hoa

Vùng quê Bảo Yên nơi Nghệ nhân Ưu tú Hoàng Văn Thụy lớn lên có trên 90% số hộ dân tộc Tày sinh sống. Hàng trăm năm nay, người Tày nơi đây lưu giữ một kho tàng văn hóa truyền thống phong phú, giàu bản sắc, trong đó nổi bật là những câu Then cổ được diễn xướng và lưu truyền rộng rãi trong cộng đồng. Được nuôi dưỡng từ suối nguồn văn hóa ấy, từ khi còn nhỏ, cậu bé Hoàng Văn Thụy đã say mê, lắng đọng tâm hồn mình trong những câu ca, làn điệu hát Then, hát khắp ngọt ngào, mang đậm triết lý nhân sinh.

Lớn lên, những câu Then ngấm vào máu thịt, trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu đối với ông và cộng đồng người Tày Bảo Yên. Bởi vậy, khi 16 tuổi, ông Hoàng Văn Thụy đã theo Nghệ nhân dân gian Hoàng Thị Cứ lặn lội đến các bản làng để sưu tầm, ghi chép những bài Then cổ.

Vào mỗi buổi sinh hoạt Câu lạc bộ (CLB) hát Then - đàn Tính Khuổi Phường, do bà Hoàng Thị Cứ tổ chức, ông Thụy đều tham gia và học thuộc lòng những bài Then cổ. Ông trở thành học trò ưu tú của Nghệ nhân Hoàng Thị Cứ, được bà truyền dạy nhiều kiến thức thực hành diễn xướng Then nghi lễ cũng như hát Then - đàn Tính phong trào.

Năm 2012, do tuổi cao, sức yếu, Nghệ nhân dân gian Hoàng Thị Cứ qua đời mang theo cả một gia tài hát Then về miền mây trắng. Sau khi cụ Cứ qua đời, ông Hoàng Văn Thụy tiếp nối những công việc còn đang dang dở của cụ Cứ; tổ chức, duy trì hoạt động của CLB hát Then - đàn Tính Khuổi Phường để sưu tầm, gìn giữ và truyền dạy hát Then.

Việc bảo tồn các nghi lễ Then tại các địa phương hiện nay đang được thực hiện tốt thông qua chính các hoạt động tín ngưỡng và các câu lạc bộ hát Then - đàn Tính. Ảnh minh họa.
Việc bảo tồn các nghi lễ Then tại các địa phương hiện nay đang được thực hiện tốt thông qua chính các hoạt động tín ngưỡng và các câu lạc bộ hát Then - đàn Tính. Ảnh minh họa

Trao truyền, sáng tạo không ngừng

Định kỳ mỗi tháng một lần, CLB hát Then - đàn Tính tổ chức sinh hoạt tại nhà văn hóa của thôn Khuổi Phường. CLB ngày càng thu hút đông đảo người dân đủ các lứa tuổi tham gia, trong đó nhiều phụ nữ dân tộc Tày có vốn sống, vốn kiến thức về hát Then - đàn Tính là những hạt nhân để ông Thụy truyền dạy và tổ chức các hoạt động diễn xướng. Ông Thụy cho biết, đến nay, CLB hát Then - đàn Tính Khuổi Phường có 25 thành viên làm nòng cốt. Ngoài ra, có đông đảo các cháu học sinh và phụ nữ trong bản cũng tham gia sinh hoạt hát Then - đàn Tính.

Để làm giàu thêm kho tàng di sản hát Then - Đàn tính, ông Hoàng Văn Thụy tích cực đi đến các bản làng người Tày trong và ngoài xã, gặp các nghệ nhân, các bậc cao niên để nghe họ nói chuyện, hát Then - đàn Tính và thực hành các nghi lễ Then. Nghe đến đâu, ông ghi chép tỉ mỉ vào cuốn sổ tay rồi về nhà tập hợp, phân loại, nhờ người đánh máy, sau đó in ra để dễ đọc và lưu giữ lâu hơn. Ông mang những bài Then cổ đó ra giới thiệu, truyền dạy cho các thành viên trong CLB để mỗi người là một “địa chỉ” lưu giữ quan trọng.

Nghệ nhân Hoàng Văn Thụy tích cực truyền dạy hát Then- đàn Tính cho thế hệ trẻ trong các bản làng.
Nghệ nhân Hoàng Văn Thụy tích cực truyền dạy hát Then- đàn Tính cho thế hệ trẻ trong các bản làng

Đến nay, ông Hoàng Văn Thụy đã sưu tầm, lưu giữ được trên 10 bài hát Then cổ của người Tày Bảo Yên. Bên cạnh đó, ông Thụy còn nghiên cứu, sáng tác được hơn 60 bài hát Then hiện đại ca ngợi Đảng, Bác Hồ, quê hương, đất nước…

Khi được hỏi về yếu tố quan trọng nào để một người có thể tiếp cận và thuần thục hát Then, Nghệ nhân Ưu tú Hoàng Văn Thụy chia sẻ: “Mỗi người cần có tình yêu, niềm đam mê với câu ca di sản của dân tộc mình, có kiến thức, sự am hiểu về những giá trị của hát Then - đàn Tính cũng như môi trường, nghệ thuật diễn xướng, sau đó mới bàn đến năng khiếu”.

Ghi nhận những đóng góp tích cực, hiệu quả trong công tác sưu tầm, bảo tồn và truyền dạy hát Then - đàn Tính, năm 2018, ông Hoàng Văn Thụy được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.

Trải qua thời gian, vốn kiến thức về hát Then - đàn Tính của ông Hoàng Văn Thụy ngày càng được tích lũy và đa dạng hơn. Nhiều năm qua, CLB hát Then - đàn Tính do ông làm chủ nhiệm tham gia biểu diễn tại nhiều sự kiện quan trọng ở địa phương, khu vực và toàn quốc. Tại các kỳ liên hoan nghệ thuật hát Then- đàn Tính toàn quốc (khu vực phía Bắc) tổ chức tại các tỉnh Bắc Kạn, Lạng Sơn, Hà Giang, Tuyên Quang… CLB đã gặt hái được nhiều giải cao.

Những năm gần đây, Nghệ nhân Ưu tú Hoàng Văn Thụy còn dành thời gian đến các trường học trên địa bàn để phổ biến, truyền dạy và diễn xướng hát Then - đàn Tính cho các em học sinh. Tại các buổi ngoại khóa, các chương trình trải nghiệm văn hóa trong các nhà trường, nghệ nhân Hoàng Văn Thụy với cây đàn Tính cổ truyền đã giới thiệu một cách đầy đủ, dễ hiểu những kiến thức về hát Then - đàn Tính cho các em học sinh để truyền cảm hứng, tình yêu văn hóa dân tộc cho các em học sinh.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đặc sắc các lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hoá truyền thống các dân tộc vùng Đông Bắc

Đặc sắc các lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hoá truyền thống các dân tộc vùng Đông Bắc

Trong khuôn khổ Ngày hội Văn hoá, Thể thao và Du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI, các nghệ nhân của 8 địa phương đã mang đến trình diễn các tiết mục trình diễn trích đoạn lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hoá truyền thống dân tộc.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Vân Nam, Trung Quốc

Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Vân Nam, Trung Quốc

Trong chương trình dự Hội nghị Thượng đỉnh GMS 8, Hội nghị Cấp cao ACMECS 10, Hội nghị Cấp cao CLMV 11 và làm việc tại Trung Quốc, chiều 5/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đến dâng hoa và thăm Khu di tích lịch sử Chủ tịch Hồ Chí Minh tại thành phố Côn Minh, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc.
Thuận Châu (Sơn La): Phát huy hiệu quả nguồn lực đầu tư từ các chương trình, dự án chính sách dân tộc

Thuận Châu (Sơn La): Phát huy hiệu quả nguồn lực đầu tư từ các chương trình, dự án chính sách dân tộc

Công tác Dân tộc - Mai Hương - 1 giờ trước
Những năm qua, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm triển khai phát huy hiệu quả nguồn lực từ chương trình mục tiêu, chính sách dân tộc, qua đó, góp phần cải thiện cơ sở hạ tầng ở những địa bàn khó khăn, tạo sinh kế, giải quyết việc làm..., giúp đồng bào DTTS trên địa bàn thoát nghèo, cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.
Đắk Lắk: Trú mưa dưới gầm xe máy kéo, 2 người bị cán tử vong

Đắk Lắk: Trú mưa dưới gầm xe máy kéo, 2 người bị cán tử vong

Pháp luật - Hương Trà - 2 giờ trước
Khi đang làm rẫy bất ngờ trời đổ mưa lớn, 6 người dân ở Đắk Lắk chui xuống gầm máy kéo để trú mưa. Sau đó xe di chuyển, cán chết 2 người.
Đối thoại chính sách cấp xã và cụm thôn bản ở Nghệ An: Thêm cơ hội để phụ nữ bày tỏ ý kiến

Đối thoại chính sách cấp xã và cụm thôn bản ở Nghệ An: Thêm cơ hội để phụ nữ bày tỏ ý kiến

Xã hội - An Yên - 2 giờ trước
Một trong những nội dung được thiết kế trong Dự án 8, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021-2025 ở Nghệ An, là tổ chức các cuộc đối thoại chính sách cấp xã và cụm thôn bản. Đây chính là diễn đàn quan trọng để người phụ nữ vùng đồng bào DTTS được lên tiếng, được bày tỏ tâm tư, nguyện vọng chính đáng của bản thân về cuộc sống gia đình, xã hội…, qua đó, các cấp, các ngành có những giải pháp giúp đỡ, tổ chức hiệu quả các chính sách thúc đẩy bình đẳng giới.
Thừa Thiên - Huế: Giải quyết việc làm cho 11.556 người lao động

Thừa Thiên - Huế: Giải quyết việc làm cho 11.556 người lao động

Nghề nghiệp - Việc làm - Trang Diệp - 3 giờ trước
Thời gian qua, tỉnh Thừa Thiên - Huế quan tâm, đẩy mạnh giải quyết việc làm cho lao động trên địa bàn, trong đó chú trọng công tác xuất khẩu lao động đi làm việc tại nước ngoài. Hoạt động này vừa giải quyết công ăn việc làm, vừa tạo nguồn thu nhập ổn định cho người dân, góp phần vào công tác giảm nghèo bền vững của địa phương.
Ban Dân tộc tỉnh Ninh Thuận đẩy mạnh chuyển đổi số

Ban Dân tộc tỉnh Ninh Thuận đẩy mạnh chuyển đổi số

Công tác Dân tộc - Minh Thu - 5 giờ trước
Từ đầu năm đến nay, Ban Dân tộc tỉnh Ninh Thuận luôn quan tâm, kịp thời chỉ đạo các phòng chuyên môn làm tốt công các tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đến từng cán bộ, công chức và người lao động đổi mới tư duy, nhận thức của từng đảng viên, công chức và người lao động về chuyển đổi số (CĐS) và ứng dụng công nghệ số trong đời sống, sản xuất, thương mại và thực thi công vụ.
Gieo con chữ, dệt ước mơ trên đỉnh Phung Chang

Gieo con chữ, dệt ước mơ trên đỉnh Phung Chang

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 4/11, có những thông tin đáng chú ý sau: Việc phát huy, bảo tồn văn hóa của các dân tộc luôn được bình đẳng . “Lá phổi xanh” . Tài sản vô cùng quý giá Đông Nam Bộ. Gieo con chữ, dệt ước mơ trên đỉnh Phung Chang. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Toạ đàm Báo chí và ngày Pháp luật Việt Nam

Toạ đàm Báo chí và ngày Pháp luật Việt Nam

Tin tức - Hồng Phúc - 5 giờ trước
Sáng ngày 5/11, Bộ Tư pháp tổ chức toạ đàm Báo chí và ngày Pháp luật Việt Nam năm 2024 nhằm đẩy mạnh truyền thông Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Ngày Pháp luật Việt Nam) đến các bộ, ngành, cơ quan, địa phương triển khai thực hiện bằng nhiều hình thức, cách làm cụ thể, thiết thực.
Xuất khẩu tới hơn 100 quốc gia, chè Việt Nam vẫn cần lưu ý điều gì?

Xuất khẩu tới hơn 100 quốc gia, chè Việt Nam vẫn cần lưu ý điều gì?

Sản phẩm - Thị trường - Minh Nhật - 5 giờ trước
Nhìn chung các thị trường đều yêu cầu ngày càng cao đối với an toàn thực phẩm, đặc biệt là truy xuất nguồn gốc, theo Cục Chất lượng Chế biến và Phát triển thị trường.
Lan toả tinh thần khởi nghiệp trong phụ nữ Ba Na

Lan toả tinh thần khởi nghiệp trong phụ nữ Ba Na

Kinh tế - Ngọc Thu - 5 giờ trước
Từ bao đời nay, cùng với cồng chiêng, rượu cần đã trở thành một nét văn hóa độc đáo của người Ba Na ở huyện Kbang, tỉnh Gia Lai. Nhằm giữ gìn văn hóa, nghề truyền thống, mô hình Tổ hợp tác Voi Rừng do chị Đinh Thị Đách làm trưởng nhóm đã tập hợp chị em phụ nữ Ba Na cùng nhau đưa hương rượu cần “bay” xa.
Ninh Thuận quan tâm chăm lo đội ngũ Người có uy tín

Ninh Thuận quan tâm chăm lo đội ngũ Người có uy tín

Công tác Dân tộc - Minh Thu - 5 giờ trước
Xác định đội ngũ Người có uy tín trong đồng bào DTTS đóng vai trò quan trọng trong công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, những năm qua, các cấp ủy đảng, chính quyền tỉnh Ninh Thuận luôn quan tâm, chăm lo, thực hiện đầy đủ, kịp thời các chế độ, chính sách dành cho Người có uy tín. Từ đó, tạo động lực, điều kiện để Người có uy tín phát huy tốt vai trò trên các lĩnh vực, chung tay xây dựng quê hương ngày một phát triển.
Sức trẻ Rào Tre

Sức trẻ Rào Tre

Gương sáng giữa cộng đồng - Thanh Hải - 5 giờ trước
Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất còn nhiều khó khăn, nhưng những thanh niên người Chứt ở bản Rào Tre, xã Hương Liên, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh hôm nay đang mang trong mình khát vọng và hoài bão lớn bằng nỗ lực không ngừng trên con đường lập thân lập nghiệp. Lý tưởng của lớp trẻ đã góp phần làm nên sức sống mới ở bản Rào Tre.