Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Trọn tình với sử thi

PV - 14:10, 09/09/2019

Đã bước sang tuổi 103 nhưng già Dach, dân tộc Ba Na, ở thôn Prông Thông, xã Ia Băng, huyện Đăk Đoa (Gia Lai) vẫn khiến người ta phải say đắm trong những câu chuyện sử thi huyền thoại. Già cũng là người biết hát kể sử thi cuối cùng của thôn Prông Thông nói riêng và của cả xã Ia Băng nói chung.

Vượt qua con đường đất đỏ trơn trượt, chúng tôi tìm đến nhà già Dach. Biết chúng tôi tìm đến để tìm hiểu và nghe hát kể sử thi, già Dach khoan khoái nhấp ngụm nước rồi hát vang lên những bài sử thi huyền thoại của người Ba Na; sau đó già lại chuyển sang hát sử thi bằng tiếng Jrai.

Già bảo, khi còn trẻ, già sinh sống ở thôn Plei Pông, xã Ayun (huyện Mang Yang). Đem lòng yêu một cô sơn nữ người Jrai ở thôn Prông Thông nên già đã theo về.

 Vì sức khỏe yếu, già Dach không lên rẫy được nên hằng ngày ông vẫn thường đan thêm đơm, trũi và gùi để bán, tăng thêm thu nhập cho gia đình. Vì sức khỏe yếu, già Dach không lên rẫy được nên hằng ngày ông vẫn thường đan thêm đơm, trũi và gùi để bán, tăng thêm thu nhập cho gia đình.

“Khi về sinh sống ở nơi đây, tôi bắt đầu học tiếng Jrai để hòa nhập với mọi người. Từ đó, trong những ngày lễ hội của làng, tôi bắt đầu hát kể sử thi bằng tiếng Jrai cho mọi người nghe”, già Dach nói.

Sau đó, già Dach liền hát một bài sử thi huyền thoại của người Jrai. Đó là sử thi Dăm Blom, mang ý nghĩa về việc “ở hiền gặp lành”. Đây cũng là bài hát mà từ trước đến giờ già Dach thường xuyên hát cho con cháu và người trong làng nghe. Nó giúp người dân biết nhìn nhận cái tốt, tránh những cái xấu. Dù nắm trong tay cả kho tàng sử thi đồ sộ, nhưng do tuổi cao, giờ già Dach chỉ còn hát kể được 4 bài sử thi.

“Thời còn trẻ già thường được đi giao lưu hát kể sử thi, già nhớ nhất là được vinh dự mời đi giao lưu hát kể sử thi tại Vũng Tàu. Lần gặp gỡ này đã giúp già được nghe rất nhiều bài ca sử thi, các bài dân của 54 anh em dân tộc trên mọi miền Tổ quốc”, già Dach chia sẻ.

Trong câu chuyện với già Dach, chúng tôi cảm nhận được nỗi buồn của già. Già bảo, những người bạn xưa kia cùng chung sở thích, thường thi hát kể sử thi với nhau bên bếp lửa giờ đã không còn, họ đều đi về cõi A Tâu cả rồi. Những thanh niên trong làng cũng chẳng có ai tìm đến mà nghe hát, bởi vì thế nên người học hát kể sử thi cũng không có.

Già Dach trầm ngâm nói: “Học cái gì cũng vậy, cũng phải có đam mê, lớp trẻ bây giờ chúng nó không thích nên cũng không ai ép chúng nó học được. Nếu mai này mình về cõi A Tâu thì cả làng này chẳng còn ai biết sử thi nữa đâu”.

Theo già Dach, việc người trẻ họ không muốn học hát kể sử thi, ngoài không có đam mê, họ còn phải lo cho cuộc sống gia đình, phần vì họ không tha thiết với văn hóa truyền thống. Thứ âm nhạc hiện đại, cuộc sống hiện đại đã làm con người ta quên đi những giá trị nhân văn thời xưa.

“Tôi có tới 6 đứa con, nhưng chúng cũng không buồn học, chúng nó kêu sử thi khó thuộc, khó hát nên giờ chúng chỉ thích nghe nhạc hiện đại thôi”, già Dach tâm sự.

Anh Siu Lol, Bí thư Chi bộ thôn Prông Thông cho biết: “Tại thôn Prông Thông có hơn 230 hộ, 99% là đồng bào Jrai nhưng không còn ai biết hát kể sử thi ngoài già Dach. Người dân bây giờ chỉ làm để lo miếng ăn cho gia đình, có tiền cho con cái đi học. Họ bị cuốn vào guồng xoay của cơm, áo, gạo, tiền nên không còn mặn mà với sử thi nữa”.

Chia tay già Dach khi khói chiều bắt đầu bay nghi ngút trên gác bếp của người dân thôn Prông Thông, chúng tôi tự hỏi “rồi mai này, ai hát sử thi…?”.

THÙY DUNG

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.